Canonici Juris Institutionum libri tres

41쪽

it Juris Canonici

fuerunt Principibus , ut ab iis confirmentur , & poeine saeculares instituantur contra contumaces ; ac saepius, ut quae ad disciplinam pertinent, ab iis

examinentur.

Denique Canones δc ad fidem Mad disciplinam pertinentes, non tantum in Oecumenicis Conciliis fieri possunt; sed etiam in Nationalibus & Provincialibus, contra quam docet Gratianus in tio dist. 18. Nam & in iis multo plures damnatae sunt haereses, quam in Generalibus. Et in omnibus Canonum Codicibus omnes illi Canones promiscue exscribantur et ac tandem in Concilio Toletano III. Anathema sit , qui Concilia Orthodoxorum Episcoporum non recepit. Sed Provincialia sensim exoleverunt,& quod S. P. Majorum Causarum cognitionem sibi vindicavit, quae olim ad ea pertinebat, & qubdappellationes ab eorum judiciis indistincte admiserit , ac tandem quod illi ipsi Episcopi verebantur & fugiebant severam eorum Conciliorum disciplinam , animadversonem, & cens

ram.

42쪽

Institutionum. Liber I.

TITULUS III.

De Crestitutionibus Summorum Pontificum. TDeo Iustinianus dixit:quod Principi

Aplacuit legis habere vigorem , quia lege regia quae de ejus Imperio lata est , pse ias Ei ct in Eum omne suum Imperium concessit. Ita & Rom. Pontifex semper habuit Iuris constituendi potestatem. Cum Christus Dominus dixit Petro , pasces oves meas. Et alibi, con-sma fratres tuos. Sicque frustra sunt qui volunt primum eam potestatem sibi vindicasse Gregorium VII. In diactatis cap. 7. quique contendunt eam sedi Apostolicae concessam fuisse a Valentiniano III. In Nov. 2 . Nam ibi jus illud tueri tantum & confirmare voluit, & diutius ante eum I Peratorem a summis Pontificibus editastini decreta, quae vim legis ubique habuerunt, ut mox videbimus.

Constitutionis verbum generale est. ait Theophilus ad Iustinianum, ut it Iud omne jus contineat , quod Prin-CCPS statuerit, ac potissin iam Decreta M

43쪽

3 u Bris Caranῖci Decretales Epistolas. Idem 3c de S. P.

ut ea etiam omnia edere possit. Sed cum ex disciplina Ecclesiastica novos constituere Canones non liceat nisi multis 2 in unum congregatis Primi ordianis Sacerdotibus , ait Facundus Hermianensis lib. in. cap. 3. Rom. Pontifex olim sua decreta solus non faciebat: sed convocato Concilio vicinorum Episcoporum , Leo Magnus in suis Decritis cap. 13. ct Julius 1. In Epist. ad Orientales apud S. Athanasium in Apologia a. qui eleganter dicuntur Episcopi Dioecesianorum Sancta Sedis Apostolica, in subscriptione cujusdam rescripti Apostolici. Invita S. Anselmi Nonantal. Abbat. apud Agabilonium. Quod postea fieri ceeit , ex consilio Cardinalium. Quamvis autem Decreta illa pro Canonibus haberentur , dc summa

cum veneratione reciperentur ab om

nibus Episcopis , nec modicam Iaris

authoritatem haberent , vel etiam ante Dionysium Exiguum 3 at tamen nuula ex iis in Antiquissima Collectione Canonum extant. Primus ille sub Iustiniano ad Calcem sui Codiacis Canonum, sincera quaedam D creta Summorum Pontificum addidit, quasi superiora non satis essent proba

44쪽

Instatutianum. Libar. I. 3Itae fidei. Post eum omnes alii Collectores ea promiscue cum aliis Canonibus exscripserunt. Nec dubitaverim ea etiam appellari Constituta in Lb.

diurno Rom. Pontis Et apud Ana fium in Bonifacio III.

Suat etiam Decretales Epistolae Summorum Pontificum , de quibus qRaedam in prooemio. Ita forte differunt a Decretis : quod ea sint generales Coim stitutiones in Concilio Episcoporum editae a Summis Pontificibus;& pro C nonibus habeantur. In omnibus causis, etiamsi non sint in Corpore Iuris, ut

pluribus probat Gratianus in di'. i9. Oao. Decretales autem sint tantum singularia quaedam eorum rescripta pro certis quibusdam causis. Sicut vero in antiquo Iure Civili quae ad privatorum libellos a Principe impetrata sunt, in ea tantum causa vim legis habent, ad quam petita sunt, perinde ac ea quae ad relationem aut consultationem M gistratuum edita fuerint. l. 9. Cod. N. de dim rescrip. Sed Iustinianus voluit, ut quaelibet Rescripta Principum in omniabus similibus causis robur haberent generalium Constitutionum , si modoresata sint in suo Codice : l. un. f. pen.

B iiij

45쪽

3 α Bris Canonis nico Decretales Epistolae in iis quidem causis vim legis habent, pro quibus editae sunt ; sed ita demum in aliis, si

quidem in ea Collectione extent , quae& Apostolica authoritate confirmata sit; de hoc non tam ex propria earum Virtute , quam ex ea Confirmatione. Posteriores Canonum Collectores Epistolas illas eodem jure habuerunta ac Decreta, ut etiam eas in suis Col lectionibus inseruerint : saepissime αSummis Pontificibus mittuntur ad Praelatorum aut etiam privatorum Consutatationem aut appellationem : sed Gregorius IX. quamplures edidit proprio motu, & absque illa consult

tione

TITULUS IV.

De Dictis aut Sententiis Sanctorum

Patrum.

si Ancti Patres proprie dicuntur, in quorum scriptis fidei veritas non Vacillat, Can. 3 . A feldensis Concilii: qui Sacram & Apostolicam doctrinam nobis veluti per manus tradiderunt in suis scriptis , & probati su

46쪽

Instituisonum. Libcr. I. runt in Catholicis Conciliis. Vincentius Lirin. in Commonit. I. quantum ad ν uesti Εαν cum veteribus Iurisconsultis comparari possunt: Nam & eorum sententiae quamvis non habeant vim &authoritatem Scripturae, i S. Aug. in Ep. attamen pro Canonibus h beri coeperunt , cum diuturno usu & longo tempore ab Ecclesia receptae & veluti coq-secratae fuerunt. Undε Photius elegan- r in praest. Nomo nonis ait, eas quodammoda Canonis formam praestare

posse. Eorum sententias in suis Canonum Collectionibus non habebant Veteres, quasi pro Canonibus haberi non posse sent dicta privatorum & singulorum, Ut ex Gregorio Nyssi & Basilio Magno

refert Photius in eadem Praefat. ct tit. I. Cap. . Primus ex Graecis Theod Tetus, circa annum si . suae Collectioni

addidit c anones ejusdem Basilii , 3c potissimum ex ejus Epistola ad Amphi iochium. Ex Latinis primus forte Regino Abbas Prumiensis sub finem non, saeculi in sua Collectione s quam inseripsit libros de Ecclesiast. dilciplinis

dicta SS. Patrum exscripsis : Et eum sequuti sunt Buchardus , Ivo, & Gr

timus, ea forte. ratione moti, Quis

47쪽

cum sententias illas in ipsis etiam Con ciliis in medium proferri viderent, ait Vincentius Lirin. In Commonitorio T. eas quoque inter Canones referri posse

putarunt.

Leo IV. In Can. r. dist. χ o. ad eo recurrendum esse ait in novis negotiis, quae nec Conciliorum Canonibus, nec

Constitutionibus Pontificum definita sunt, & utZaddit Photius, si obscura

Canonum verba exponant. Rectissime tamen Gratianus ait sententias

illas praevalere Constitutionibus Pomtificum , ubi agitur tantum de Inte pretatione Sacrae Scripturae r sola enim eruditione opus est , quae saepius in Sanctis Patribus major occurrit, quam in Summis Pontificibus. Sed ubi de iudiciali alicujus negotii definitione agi tur sententiis illis praevalere Constitutiones Ponti cum, quia non tantum doctrina ; sed & potestate opus est, quae iis come alit, non Sanctis Patri

bus.

Ac tandem clim Gratianus multis Cinonibus solam hanc inscriptionem addit , ex dulas S. Augustini aut S. Hieronymi, ac vix reperiri potest ex quonam utriusque libro ea desumptuis ut, cum Contio ad Can. ry de Cou-

48쪽

Institutionum. Libet 1. 3ssecrat. do. 1. dici potest ab Isidoro Collectum esse librum ex dictis Augustini fidem de Hieronymo,) ex

quo Gratianus Canones illos desumpst. Mabilonius in Analectis. to. I. docet

furibus editas fuisse Collectiones exibris S. Augustini, sicut & hodie se,

Certis titulis collectas habemus sententias Gregorii Magni, & flores S. Ber- nardi, & multo plures exemplo Gratiani utuntur iis Collectionibus , nec

ad fontes recurrunt.

TITULUS V.

De Coniniurionibus Principi-DEoique hodierni Iuris Canoniti

partem faciunt quaedam Constitutiones quorumdam Christianorum Principum atque etiam sententiata quaedam veterum Iurisconsultorum. Antiqui Collectores Canonum, eas Omnes prorsus omiserunt, quasi de rebus Ecclesiasticis ferri , aut ad eas pertinere non potuerint. Sed cum Priores Christiani Principes cas etiam tracrare, & Canones confirmare exe- qicoeperunt. Canonisue cum iis colla

49쪽

3 6 Jur ιs Canonici legerunt & contulerunt eas leges Clu Metius praefationi Canonum Fal-gertii Ferrandi addit C onstitutionem Theodosii 2 Valentiniani, quam non habent editiones Iustelli & Altaterrae.

Sed ea suspecta est ε, & quod simplicitermissa sit ad Virum , quod est abse dum, dc quod edita dicatur Theodosio decimum-tertium, & Valentiniano tertium Consulibus : quo tempore naulatenus occurrit Praefectus Praetorio in

Chronologia Cod. Th. a Cujacio& Gothonedo edita , ac tandem Vix unquam Praefectus Praetorio absque dignitate ponitur. Sicque Constit tio illa huic Collectioni a Ferrando pxaemissa non praesumitur. : Primus ergo ex Graecis Ioannes Scholasticus Patriarcha Constantinopolitanias sub Iustiniano scripsit Nomocanonem,

id est , librum in quo Canones & iis

convenientes leges exscribuntur : VClut alii volunt, cum Theodoretus Cyri Collectionem Canonum in so. titulos digessit , Ioannes ille Scholasticus Collationem legum & praecipue Novellarum Iustiniani adjunxit. Post

eum Photius edidit etiam Nomocano nem. Ita quoque Latini Veteres in suis nonum Collectionibus non memb

50쪽

mino

e , vidisti tutionum. Liber I. 37nerunt Imperialium Constitutionuua. Primus Regino non tantum retulit Rom. leges, sed etiam multa ex C

pitularibus seu Constitutionibus C xoli Magni & Ludovici Pii , quas Ansegi sus Abbas & Benedictus Levitain . libros satis confusE , non multum

antea compilaverant. Eum sequuti sunt Ivo Carnot & Gratianus, nec non etiam Burchardus. Cumque inter casConstitutiones referunt quasdam Ethnicorum Iurisconsultorum leges , di cendum est eas exscribi ex corpore Ii ris Civilis , quod Iustinianus Imperator Christianus edidit ε, casus constitutiones ab Ecclesia recipi de probari ait Hincinarus Remensis. Et observanduest quod cum Abbo Floriac. Abbas inficis Canonibus. CV. D. ct I . laudat aut exscribit leges , rectissim E quidem notat Mabilonius in Analectis to. a. illud omnino intelligendum esse de Novellis Iustiniani, sed addere debuit, secundum versionem Iuliani Anteceu soris Constantinopolitani, sicut etiam occurrit passim in aliis Canonum Compilationibus. Cur vero Imperiales Constitutiones ita cum Canonibus exscriptae sint 3 Rationem hinc affert Sebastianus Bra