장음표시 사용
481쪽
rate, ut nobis quotidie magis magisque placeat, talibus dominis obtemperare.
3. non de suo modo sensu ,.sed ex communi hominum opinione proverbio firmata pronunciant, vix fieri posse, ut aliquis recte imperet, qui non antea paruerit. ουκ εε ιν ευ. Id vos tamquam exordii loco' pon iis, ut propositam a me sententiam oratiuncula explieetis . Utrumque enim conjunxit Cicero, cum
dixit initio lib. 3. de leg. Et qui bene imperat, parrit aliquando necesse est ; O qui mod e paret, vid rur qui aliquando imperet, agnus esse. , Dicetis igitur hoc maxime locum habere in liberis eivitatibus . in quibus ex ipso civium ordine summi magistratus eliguntur; iidemque homines modo imperant, modo parent.
Explicabitis recte parendi dissicultates; quas qui
expertus est, & superavit, magnum dedit viri tis ac prudentiae testimonium. Dicetis, terminos esse aliquos, intra quos imperia in liberum hominem contineri debeant ἔquos quidem terminos nemo melius cognostere Potost, quam qui privatam fortunam belle ac modeste tulit. A contrariis quoque argumenta ducetis, oste dentes , quam stolide, atque impotenter rempublieam administrent, qui eum essent pri Vati, magistratibus ipsis imperare voluerunt, oc cum summa rerum omnium licentia vivere.
482쪽
Denique quascumque obedientiae laudes invenietis, huc trahi recte poterunt.
Responsio Jugurthae nomise ad Micipse orationem, qMes apud Sallustrum de Bel. Juguri. c. IO. ΝΕ dii siverint, Rex, ut Numidiae immature adeo rapiaris. Etsi enim satis gloriae vixiliiJ S tibi etiam fortasse satis, qua es moderatione rerumque humanarum satietate; nobis quidem eerte nondum satis. Tamen, quod caveas in posterum rebus tuis, veritus multo ante, quae aliquando naturae necessitate futura sunt, facis tu quidem pro tua ista ubique commendata sapientia. Mihi sane invisum regni nomen, si tua funera consequi debet. Praeterquamquod innutritus ego bellicis laboribus ac venatione, quomodo pos sum ad civilem rerum curam & urbanam quietem animum convertere Z Adherbali &Hiempsalifaeile erit patris virtutes imitari, quibus licuit manentibus domi proxime intueri. Quod si me tamen jubeas uti beneficio tuo, S in partem venire summae dignitatis, id ethicam diligentissime, ut videaris potius laboris aliquid imminuisse filiis, quam regni. Numquam excidet animo meritorum tuorum recordatio , eamque praedicabo Shabebo nomini tuo gratiam, quam tibi referre non potero. Dic mihi vel regnandi, vel parendi leges, impera quod videtur, aut veta; omnia
483쪽
non minore fide, quam tibi, praestabo memoriae tuae. Quod & faciam, diis bene juvantibus; Seo libentius, quo tardius.
emadmodum ad recte parendum observa nistia di solertia opus est, ita ad imperandum pruuentia aequitate. Nihil porro in humana societate miserius excogitari potest, quam imp tens dominus. Siquidem servus moneri, castigari, dimitti poteis; dominum pati necesse est. Quorsum haec, Auditorest Scilicet eo denique ventum est, ut grates postuletis; multumque veremur. nequid nobis supra virium nostrarum modum imponatur: non quod iniquius aliquid a vobis esse possit, sed quod pro insigni quadam bonitate naturae de meritorum vestrorum magnitudine cogitare nolitis; quae, ut nos quidem existimamus, nulla verborum copia aequari potest. Ergo date hoc observantiae in vos nostrae, ut non parere aliquando liceat: ex quo potissimum intelligetis, hominibus vos de vestra dignitate sollieitis imperare. In reliquis pro vestra auctoritate iubete nam ita nobis in Animum induximus, huic inprimis aetati obedientiam convenire; di peream unam fieri posse, ut cum vos ad majora progressi eritis , non desint ex nobis, qui loca ista vestra occupare possint.
484쪽
Populo imponere facile est. p R O OE M I U M.
SIquando umquam laetus & alacer ad dieendum,
aut scribendum accessi, quod ipsa me rei pro-:i positae facilitas ceteroquin timidum ac refugieni tem invitaret, id certe mihi hodie contigit, cum de i hominum fraudibus S fallaciis commentari aliquali julius sum. 6c in conspectum vestrum afferre. Ner que enim putavi in eo mihi deesse orationem a posset, quod ita commune omnibus esset, ita ve-ο tus, ita frequens, ita privatim publiceque usur-ο Patum, ut quocumque me verterem, quidquid aspicerem, quidquid audirem, Vel totum G mendacio conitaret, vel mendacii partem maximam complecteretur. curia, sorum, iudicia, compita omnia, summi infimique cives, quantam, bone Deus, quamque perspicuam, civilium negotiorum non imperito, dicendi copiam suppeditanti Sed ne a schola discedamus , quid est in poetica facultate non fallacissimum, quae v. ipsum nomen a fingendo duelli Quid noltra haec, cujus in praesentia periculum facimus ξ Nonne ita in fallendo est, ut praeceptores ante Aristotelem omnes nullam dicendi artem, nisi ad concitandos auditorum animos tradiderint; Aristoteles vero ipse, qui priamus probandi locos excogitavit atque edidit. non tamen vera , sed vero fimilia ab oratore requirat t
485쪽
Quid plura Τ Ipsi illi barbati Philosophi, qui se
vissimo nomine veritatis indagatores appellant, multis animi motibus abrepti. α partium studiis veluti milites auctorati fallacissiime disputant; eoque se feliciores arbitrantur, quo plures adoleste etes, magistrorum fallacias in ipsam posteritatem propagaturos, inducere possunt. Neque vero si.
uis eli ita solers S acutus, ut sibi nolit imponi, fraudum isti ae fallaesarum artifices quippiam
de solita contentione remittunt. Satis illis est, si plures in errorem indueant: populo canunt, non Platoni, nee hominum de se judicia ponderant, sed numerant. Id utrum recte faciant, nolo in praesenti quaerere; sed tamen quandoquidem faciunt, eorum artes explorare lubet, ut quantum quidem aetatis hujus nostrae imbecillitas patitur, populares insidias nobis caveamus . In quo primum faeilitate vestra indigemus, deinde vero sapientia; ut cum patienter tuleritis nugas noliras, ipsi talia reponaris, qualia argumenti gravitas po-1tulare videtur. Id a vobis praesertim speramus,NNNN. quod ex inopinato sedentes hoc in loco conspicimus. Neque enim, opinor, tantam hane incommodissimi temporis molestiam animo tam aequo ferretis, nisi magno quodam erga litteras amore, & aliqua etiam erga nos benevolentia duceremini.
S Titum vestrum in eos expedire debetis, qui
se populo venditant, idque laborant, ut sapientes habeantur, quamvis nullam operam nul
486쪽
ι lumque laborem impenderint in comparanda sa-i pientia. εi Initio quidem explicabitis, quid nomine popu- 1 li intelligatis, quae vox non plebem dumtaxati comprehendit, sed nobiles promiscue atque igno-t biles, tum viros quoque principes, si sint indo-
o Turba haec magis speeie rerum ducitur, quam rebus ipsis. Itaque mendacia ingeniose coloratai plus valent apud illam, quam simplex ac nudae a Veritas: Medicum probat garrulum, Philosophum, contentiosum, caussidicum impudentem, Militem, jactabundum ; quo quidem genere hominum quid is frequentius 'Nihil facilius, quam in eos coetus cooptari, i quas litterarias Academias vocant. Cum quis tamen eo loco sedet, tamquam ita demum Musis' initiatus. statim cum litteratis numeratur. Adve nil solemnis recitationis dies, tota urbe discum ' ritur; vix unus aut alter de suo et hoc tamen
populo satis. Quid siquis libellos aliquot sibi comparet i quid
si pauca quaedam magnorum virorum nomina memoriae mandet i quid si publicas acroases frequen- tet, in iisque caput belle moveati Apollo est. Sed inter omnia hujusinodi fallaciarum instrui menta nullum potentius est opibus, quibus & Ω-ma sapientiae, di laudatores, & testes facili ne gotio comparantur. &c.
487쪽
De smulat is o fallaciis bonis. FAllendi ars vetustissima est; & ex quo virtus coepit ese, virtutis simulatro fuit. Made re adeo nihil querendum judico, 'ut etiam miseram ejus civitatis conditionem putem, quae istiusmodi vitio caret. Apparet enim iri nullo pretio veram laudem esse, ubi nemo eli, qui eam fallaciter imitando simulet. Illi tantum numi adulterari solent, quibus publica forma & auctoritas est. Miror equidem, Iuvenalem tantopere doluisse Sat. a. quod essent Romae qui tarios μmularent, ct bacchanasia viverent. .am enim haec significationem habebant, nisi probitatem &honestatem in ea gentium omnium patria tanti fieri, ut illi etiam, qui ad vitia profligatissimi erant, tamen se Curiorum similes videri mallent 2 Non tanta est virtutis ostendendae cura, ubi vitia valent & dominantur. Sed ne a litterulis nostiis longius abeamus, vix dici potest, quanta ego laetitia exultem, cum video in aliqua civitate opifices quoque ae sellularios scientiae opinio lnem aucupari. Neque enim se tamquam scientes lvenditarent indocti, nisi crederent in honore esse. qui vere sciunt. Quoties tibi se tamquam magnos historicos jactabunt, quos transalpinae eph merides erudierunt Z Attamen patere. Quoties Gellium eum cicerone component; quoties de l
488쪽
l Sallustio tamquam de Poeta loquentur quoties tempora temporibus, nomina nominibus muta , bunt. de innum simis appingentes , fluctibus aprum 'Attamen patere. Sed vide, quam te velim adi patientiam comparatum. Tum quoque illos sine Iastidio aspicere debes, eum viros Principes in-ι ducunt, suaque illis mendacia venditant. Grave eit hoc, nee facile ferendum ; verumtamen itati fiet, ut tuam tibi fortunam gratulere, regiasque 1 opes contemnas, quae talibus insidiis obnoxiae
ii J vobis bene gratos carmine praea
si dieci mirum, siquis vera Poeta emit., Qui nullas vel ro reddit pro munere grates , Seilicet is pretium muneris omne Videt.
. COMMISSIO VII., ducundius est reprehendere, quam lau-: dare; sed tutius laudare, quam reprehendere.
OUidam sunt ingenio tam dissicili & acerbo,
ut omnes hominum actiones aegre ferentes, quia quid vident, quidquid audiunt, promiscue reprehendant: rursus alii tam bono ae facili ι ut
489쪽
omnia ad laudem convertant. Utrumque mea quidem sententia malum: nam neque reprehensore vitia carere debent, neque virtus laudatore ς
ut aequi di iniqui discrimina appareant, habean que homines officii studiosi atque honestatis, quid sequantur, ae fugiant. Pejus tamen illud, quod
a reprehensione proficiscitur: nam laudare omnia levitatis est; at reprehendere intolerandae cujusdam malitiae, quae odia inter homines serit, eorumque societatem di communionem, alterum in alterum armando, dissolvit. Ac ne silere quidem prorsus laudabile eit: oportet enim hominem ratione & voce praeditum non quasi mutum animal vivere, sed de rebus humanis iudieare, colloqui eum altero, turpia & honesta perpendere, probare. improbare. Qui medium nosse ac tenere potest, is mihi est sapientissimus: proximum locum tenet, qui minimum peccat, vel in ea parte peccat, quae minus periculi habet. In hanc rem totam quaedam de more afferimus, sed nihil prorsus aut vestro judicio, aut loco dignum. Et multi quidem se modestiae caussa initio statim abjiciunt, ut in ipsa exercitatione tanto magis excellant r nos hoc uno fortasse laudandi erimus , quod de nostra infirmitate vere ingenueque fate
DUplex erit orationis pars. Ad primam haec pertinent. Quia qui reprehendit, videtur esse quodammodo judex ejus, qui reprehenditur.
490쪽
Secundo, quia ex vitiis ejus, qui reprehenaitur, magis apparet praestantia & virtus illius, qui reprehendit. Tertio, quia qui reprehendit, sibi videtur acutus & perspicax, atque adeo etiam urbanus, siquidem possit eum aliquo sale aliena peccata
Quarto . quia reprehensor sibi videtur rem gratam audientibus facere; quippe omnes libentius reprehensionem alior*m, quam laudes ellcipiunt.
Ad secundam haec . . ia qui reprehendunt, inimicos ; qui laudant, amicos sibi parant. Quo referri Terentianum illud poterit Andr. I. I. I. Obsequium amicos, veritas odium parit. Secundo, quia laudatores facile inveniunt, qui seipsos quoque laudent. reprehensores frequenter in reprehensionem incidunt. Tertio, quia qui reprehendit, facile modum excedit; qui laudat, non item, aut si excedit, nullam injuriam facit. Quarto, quia neminem umquam laudalse poenituiῖ; reprehendisse, permultos. Hic commemorare poteritis infelices eorum exitus, qui se satyris scribendis dediderunt: & ne longius abeatis, infandam ciceronis necem referetis, quam