Gerardi Croesi Historia Quakeriana, sive de vulgo dictis Quakeris, ab ortu illorum usque ad recèns natum schisma. Libri 3. In quibus praesertim agitur de ipsorum, praecipuis antecessoribus, & dogmatis ... factisque, ac casibus, memorabilibus

161쪽

Iqo Isaeo RIAE QUἈKER. tuendi, esse quoque inter eos homines pravos, qui se improbis artibus tenerent, inui significarent, quidnam , si facultas ad voluntatem accederet, ficturi essent. Hujus rei documenta haec erant, scilicet multorum contumeliae maledictiones conjecta in minittros verbi divini, atque eorum ecclesias integras, opse tem

pore, quo illi suis, d quidem sanctissimis re

ligionibus operarentur , ac concitatae ex iis in se, imo totam societatem, magistratus acerbitates, populi irae, utrorumque insecutiones atque impetus . adeo ut jam pauci isti caeterorum omnium afflictores, proditores totius multitudinis suo merito haberi possent. Quarum importunitatum exempla cum illi ipsi qui

erant illarum auctores actoresque, certe eorundem amici atque amatores, suis libellis , editis in lucem, nobis prodiderunt, nempe gloriantes ejusmodi rebus gestis, certe quin ea, quae ego ex iis carpam ac delibabo, ita sint, ne tenui 1Iima quidem suspicio subesse poterit. Hanc viam primus praemonstrabat a quasi muniebat reliquis anno quarto inuinquagesimo Βοιωelii

leto sutor alutarius in urbe Eboraco , acclamans concionatori Eduardo Boulesio in media ad populum oratione, omnibus audientibus tu nister ei otistisi, ct talas tuus cmus. Cujus rei mox damnatus in vinculis. Tale imprudentiae atque audaciae exemplum editum codem nno Oxorii a duabus mulierculis . Elisabethariare a d Elisabetha Fletcbera. mae primum

162쪽

cademia, ad studiosos, suo orationis genere prolabuntur, majore quam existimaverant, tamen facile putare potuerant, periculo ac malo.

Quippe bi, quasi pellecti hujusmodi politis sace

tiis , illico multo facetius excipiunt, aut ut serio ac vero dicam , uti petulantia cludificatio omnis naxime horum est adolescentium , trahunt in aedeis sui collegii studiosorum, ac positas sub antlia infarciunt aquis , ac tum colligatas abjiciunt in sentinam, ac rursus deinde tanam , Elisabetham Fletcheram, conjiciunt in sepulchrum , apertum ad imponi'udum funus, ea vi, ut e casu id incommodi caperet, ut postea ex eo moreretur. Hic hoc malo liberatae iterum adeunt templum, Macente una altera palam verba facit. Sic ambae raptae conjec que in carcerem inter flagitiosos ac facinorosos homines , ac postmodum , ubi judicium dela tum ad urbis praefectum, ridem ab eo datum civitatis aliquibus judicibus lacademia rerum magistro supremo, ut illi in eas statuerent quod sibi videretur, horum jussu expulsae ex urbe veluti mulieres erraticae. Cum autem hujusmodi exempla insolentia longe plurima extant, neque uno in loco , neque tempore uno edita, haut deterius erit ea commemorare, quae in urbe Bri stricio tempore hoc continuo adta sunt ab his hominibus,, prodita memoriae ab eoruniadem sociis ac defensoribus certissimis , veluti

praeclara acta & pulchra cumprhuis quia in

163쪽

r a cis TORI AENU A ER. relatione hac etiam alia quaedam horum similia, item alia non omittenda, se offerunt. Erat haec urbs , post prolata in eam regionem horum hominum dogmata atque instituta, tanquam seminarium c receptacului a perfugiumque horum sectatorum , veluti theatrum ac spectaculum illarum rerum, quas his hominibus4 agere pati erat proprium atque singulare. Quae res perquam stimulabat cunctos omnium religionum mortales, quorum urbs erat referta. Et quum hi ipsi homines in suis religionibus, ac multis aliis negotiis , miro ac sere capitali odio inter se dissentirer ι, tamen hac in re, ut sequakeris opponerent conveniebant inter se. Hac tempestate Iob Andiandus oh. Canimius, ac mox deinde r. Howgi QEd Burrougius, illic nota cara nomina, veniebant in urbem. Andiandus mammius brevi post temporc beunt. Aliis duobus permanentibus, magistratus eos citat ad se. Illi adsunt. Jubet magistratus eos ex urbe facessere illi negant, adduntque , si magistratus velit pro potestate agere, se quicquid id sit iis nolle resistere. Inter haec tota civitas adeo infesta agitataque exacerbata erat in Quakeros, ut ubicunque adspicerent, praesertim ubi illi se congregarent in

unum , atque eo accederent aut decederent,

omnes, prope omnis ordinis generis, a talis homines, deriderent , illuderent, foedarent, impeterent lapidibus, manibus calcibusque ferirent. In hoc rerum statu Quakeri nihil imagis

164쪽

LIER Lmagis reprimebantur reflectebanturque a suis incceptis. Quin quidam perinde ac si ad id ipsum se applicarent , quemadmodum hominum in se

ac suos omnes iram ac saevitiam augerent atque intenderent, etiam alia nova incceptabant consilia ac facta , e quibus non solum nil boni sperari atque effici poterat , sed quibus illi iacile poterant cognoscere plus etiam ad se mali rediturum esse. Sic quidem Elisabetha Marsicballa, quo tempore minister ecclesiae Rodulphus Farmerus

totusque ecclesiae conventus una erant ad praeia

dicandum audiendumque verbum Dei, &Deo supplicandum is celebrandum eucharistiam

toto tempore sistebat se exadversum Farmero. quum is se accommodaret ad administrationem Coenae Dominic ge, exclamat: a , a, asa Domin tuo armere capit , qui verbum Domini sum in tuam os , quum Dominus te nunquam muserit. Quibus verbis omnibus commotis , de plurimis incensis, hi vehementer invehi, ilialam trudere mulierem trahere praecipitem Etemplo, Horis pueri petere lapidibus, propulsare , usque dum intra suas se abripit ac ponetrat aedes , atque ibi immunis a pluribus incommoditatibus delitescit Id facinus magistratus cum graviter potuisset ulcisci, maluit aut oblivisci, aut disserre in tempus aliud. tqui illa, quasi re bene gesti, proximo die domi nico simile facinus occipit, atque in eodem

templo in concionatorem Johannem norueia

lum, post impertitam populo benedictiohet..

hanc

165쪽

hanc inittit vocem' hoc verbum est Domini ad te Oinelum ego praecipio tibi ut paeniteat te tui operis , utque attendas ad lumen conscientis quod est in te. Sic iterum multis verberibus excepta excussa e templo, primum ab excubitore in liberam, deinde, jussu magistratus , in publicam custodiam ducitur, neque graviori supplicio punitur. Unde propemodum cujuscunque modi genus civium excandescere, clamitare, o mines hos nil aliud suis inventis atque incoeptis

quam causas contumeliarum .perturbationum confusionumque , ac proinde inimicitiarum erga se, vendicationum occasiones quaerere. Jam Andiandus mammius re vel si erant in urbem. Qui cum tenderent extra urbem in locum versus in quo uakeri instituerant celebrare

conventum , a manu puerorum in summum ve

niunt periculum. Et aetum fuisset, si non citra quorundam procerum fuissent exempti. Quod postquam vulgus ac huic similes cognoverunt, opinantes illos procere haut consentante suo feciste ossici, illi se estundere , quidam magistratui ininari, efferre clamores, jam dudum nouam, foedum partim lagitiosim ac perditam hanc Qua erorum gentem ne verecundia transiisse , atque processi eo , ut nil amplius posset ad eorum impudentiam atque audaciam addi hac videre o ferre magistratum , cujus id fidei fit commigum , reipublica, cujus gerat personam, dignitatem o decus tueri, ac capere , ne

quid populus universus, saltem in religione, capiat

166쪽

irimens adeo, cum taηta nunc res agatur, leges obmutescere , μηticescere judicia, requiescere supplicia, acere humana ac divitia omnia, instarefatum extremum libertatis ac religionis civitatis ita jam rempus esse, quo populus ipsemet evigilet, a cunctante magi ratu, hi quorum id maxime inter bi sint magistratus, ct salutem, quam caeteroquin non impetrent, qua situm eant; idy alia non ιicet, nunc tali, ore , licitum G ct aquam, vortere, o opus si ut sat tamen prius quam id aggrediantur, cupere se, ut de re tota referatur ad Cromwellum defensorem uris o libertatis commimu Nec mora. Quippe mox fuere , qui sua de hac re desideria mittebant ad Cromine I lum. Ita dum isti viri sese mirificos agere ci- 'es, imo velut interreges suo judiciali munere optime fungi existit nant, magistratus in his connivere, aut despicere, inprilis quod res in eum locum erat adducta, ut ne praesidii quidem militaris, quod erat dispositim in urbe, quicquam nomen ac terror valeret. Perdurabat i

multus hic totum biduum. Ex eo sponte sedatus. At eccum , doni magistratus , propter tantam insolentiam suorum, tantam atrocitatem temporum studet mitigare unde neque tempore consequenti capita perduellium promebat alius Quakerus, Henricus Warren malebat erca gitare in ulcere hoc civitatis tanquam unguis existere. Quippe qui ad eam cupiditatem eamque audacite magnitudinem progrediebatur, ut in templo , inque maxirno comentu , prae-

167쪽

i s Is TORIAE QUA KR R. coni verbi, postea quam is finem sui ossicii atque operis secerat, in os mitteret hanc vocem: neces impiorum sunt abominata Deo. Qua opprobratione , qua nulla poterat esse contemptior, omnes commoti atque irritati, violenter hominem e loco religios expellunt, abducunt ad praefectum ac consules civitatis , qui ut ne inultum ferret, jubent detrudi in carcerem.

Atqui tanta hominibus his aviditas raesideratio inerat hujusmodi locutionum in his locis, tantaque ejus gloriae , quam in iis ponebant, titillatio, ut de hac re inter se deliberare atque cum judicio decernere viderentur, non destituros se id facere, quantumcunque sibi ac sociis Scodii Molestiae 'mali constitueretur. Itaque jam non uni a plures huc prorumpebant , qui ergo identidem proripiebantur vehementissimeque verberabantur quidem in turba vulnerabantur, donec protrudebantur in carceres. Ad

postremum magistratus quaestionem , quam ad id temporis, excusatione temporis necessitatis, omiserat, de hisce captivis omnibus exercet,

ast ita, ut hic quoque, cogitans , posse aspera multa leniri non nimium animadvertendo, aut serendo, placide, leniter, clementer ageret Verum cum isti captius se nihilo remissius atque etiam vehementius multo suis responsionibus magistratu opponebant, inuotiens iis suum objiceretur delictum , illi nullum delictum volebant agnoscere, consteri, & id quod e gerant licitum ac decens esse summa ope desendebant s

168쪽

tatem , at Dei is inliinctum admonitum Spiritus Dei, & exempla virorum sanctorum, vicit horum hominum pertinacia ac durities. Qua re judices climinum eos ob has inquietationes perturbationes , Minores praefractos atque obstinationem non alias ob causas, quas hi homines, more accusatorio, allegabant Dretineri jubebant in vinculis. Adhaec erant jam uni quique e populo ita invidentia miracundia ac saevitate irritati exasperati, ut passim Quakeros adorirentur , prehenderent manibus pulsarent , tunderentque ac protererent, utque nonnulli irruerent in aedes, momines inde deturbarent, cuncta in iis disturbarent, neque quicquam omitterent , quo suo incens animo morem gererent. . Aderant ana in urbe hyd-landus Mammius, moxvgil Burrougius Naylor,' quem primo loco oportuerat nominare , Oxus . semper primus aut in primis, perinde ac si advocatum esset concilium, in eoque advqcatio fieret rerum gravissimarum. Quod ubi senatus rescivit, quoniam rumor erat ad eos allatus , qui quidam jurati dederant testimonium, advenisse Roma Londinum quosdam monachos Franciscanos , qui se nomine Qua-kerorum occultabant , cum simplicibus hominibus fraudulenter agebant, .csse in hac ipsa urbe Bristolli complures, qui simulatione Quakerorum latebant, suis artificiis homines pervertebant, is viros hos coram se jubet ac ,

169쪽

ro His TORI ENU A cst R. cersiri Atqui illi pronuntiant, se neque scire, quid de illorum Franciscanorum adventu sit, neque quicquam cum id genus hominibus atque studiis cinsidiis commercii habere, queruntur graviter , se hac ceda sugillatione minu dioso crimine gravari , sibique viris honestissimis, qui adeo se illis inertibus monachis totique papa tui subtrahebant , hujusmodi turpissimas personas iungi. Ita dum judices plura ex

cognitione hac veritatis, quam ex sermone alio.

rum audiissent, illi dimissi. Quoniam tamen

opinio haec plerorumque civium inhalebat animis, certum esse, tales homines fallaces hisce locis inerrare , custodes urbes , nec non multi e plebe, circumcursabant, & loca omnia investigabant ac perscrutabantur, si forte aliquos de novo hoc hominum genere offenderent. Quae res uno die recidebat in plures Quakeros , inter quos Iosia Colius nobilis ejus regionis. Atqui vero heic eodem die hoc Christophorus Bir-head , incola oppidi, naupegus aut nauclerus, pro tempore atque opportunitate, vir, ut isti homines solent, rudis Masper, tanquam si suos populares , demum adeo concitatos, omnia observantes, etiam amplius agitare atque inse-etiri voluisset,is potius quam illum fervorem extinguere, eum sufflare ac rigida Diffundere, petit templum,is stat cessatque inter preces capite aperto. Quod ubi unus e civitatis rectoribus conspicit, noscens quis homo esset, curat eum e templo suam abduci domum , me

tuens

170쪽

tuens ne quam tumultuationem ederet. Ille continuo revertitur, initis omnibus, excla-- mat magna voce, designans verbi ministrum,

heu te silium arrogantia. Et perrexisset, si non aliqui apprehendissent. Ergo hi verberonem deducunt ad praesectum urbis , qui eo quidem tempore sinit abire, at postridie jubet venire ad se, ubi venisset, rogat, qui heri adeo insigniter fuerat impudens. Is non impudenterat

recte secisse se respondet, idque multis duris&horridulis verbis, sed & ambagibus, ut minime

veniret ad rem, defendit, ac perretuum provocat ad suum spiritum Ajum Tanta erat clementia

judicum, ut Mitti,, huic pertinacia hominis ignovissent, si quod deposcebant, promisistat ac recepisset, se tale quid imposterum non repetiturum. Ad quae cum ille suo judices diu, multisque aliis verbis inversis , detineret atque illuderet,is nihil magis benignitate quam minis moveretur, judices tantam impudentiam ac duritiem impunitam discedere nolebant, ideoque hominem retro abduci jubent in carcerem. Etenim cum haec horum hominum acta jam usitata atque ordinaria evaserant , alii, iis non contenti, alios inusitatos& extraordinarios modos actionesque comminiscebantur. Ita quidem Thomas ursordus , inter flocci ac nullius pretii homines aliquis,& non imprudens suarum rerum, verum inter ignaros aliarum rerum omnium, bivestem secerat cilicinam, consutam e villis hircorum atque ovium, eaque amictus inambuis

s laverat