장음표시 사용
61쪽
gat fas elle extollentiam humanam aliquid suis laboribus vendicare, videtur intortum in errorem Semipelagianorum, qui humano Iabori subjungebant gratiam, eamque adscribebant ei Iabori quo voluntas petendo, pulsando, quae rendo, Deum advocat. Ut susipicio esse popst universiam hane homiliam qua Valerianus ex instituto rejicit eos qui Deum gratiae Amthorem ab aliquo laboris sui consortio in bo. nis operibus exeludunt, non tantum in Pel, lium intorqueri, qui obsolute , ratiam infici atur; sed etiam, & quidem multo magis tu Semipelagianos, quorum post Pelagii cineres, favillae sumabant. 6. Tandem alienissimum est a sensu & m do loquendi Semipellitanorum, quod habe. ur hom. 16. verbis illis: Omnis quin spes 1 exesa macria, inside volantiu emulistis. Si
erum vesicuas se praetis ment, maenouam uereris voti
talem. Utique fides. Sane timi pelagiani erroris flos, vel potius saex, est subsecutio &si unctio fidei ad voluntatem bonam. Λt Valerianus, diserte voluntatem bonam subjungit fidei: Ita ut etiam prima credendi volunt' non sit ex nuda facultate voluntatis; sed divinum fidei seminium, sive gratiam volunt ii praeviam subsequatur. Quae est Catholica
doctiina contra Semipelagianos. Idcirco mnim eos sigillans S. Petrus Chrysologus sem. 33 s. post commendatam S. Laurentii in vivi, comburio constantiam, monet Auditores ut mirantes S. Laurentii fidem & patientiam, donum Dei mirentur: Dei enim donum sui Te, tantam fidem, tantum in a. tantis cruciatibus, animi robur. Tandemque concludit: E*ο
Martyrum merita, velut m dona laudemus; mias, oremus, sub er*mu Desurualm nisram. Volumas eiam sesuetur , ma pruriretis. Seu tamen non ebaisas, se non de is vilisuas. Ipsa erum Mens volarigas, is et charisas.
Quae prioribus locis Se elagiansmum si
r. PDgo ad indirerum Valeriani expurgati
nem, que in locorum superius proposi torum expositione consistit: Tra o singulaeo ordine Quo adducta sunt; qui idem est cum ordine ac sis te homiliarum, de quarum morbositate aut ulcere su*icio suit. Gratis aut Menaetis suppressio neraram
emittendum tamen est unum, quod non ad Valeriani tantum, sed etiam ad plurimorum Patrum indemnitatem observare opem pretium est: Nempe, non si aliquando Patres auxilium gratiae in opere talis auxilii id go reticent, censeri illico posse exclusum, cum saepe subin. telligatur, nec semper necesse sit omnia exprimi. Id quod etiam in ipsis Seripturis seo tum a Spiritu sancto, gravissimi Patres notarunt. Ut s. Basilius in eap. 6. Istiae tractans. illud: Ecta elo mino; de S. Ambrosius ad Lucae prooemium expendens illa, verba, insim es Smti; dc observans, Evangelistam, etiam sit
euit loquentem in se spiritum tinctum. non ideireo tamen id negasse, similiterque Christi
inum si in opere ad salutem pertinente, eodem
stadia loquatur, dc de divina cooperatione Laisceat, non idcirco eam dissitis. Descripsit eum D. Ambrosii locum S. Augustinus lib. de grat. Christi c. 46. & lib. de dono perseVer.
Sed insigniter idem tradit S. Anselmus in
concor. 2. P. e. I s. his praeter caetera: cum
aliquid dicit Scriptina sacra pro praeia, non amovegommma Merum oerbitrium; neque cum Divitiar s
vina, ut Ne exeoo quod dixi de Nantidiu, nees la gratia, nec I luperum arburium,falinem bo-mms inretire. Illustrat hoc nonnullis Scripturis adductis; tum profert insignem similitudinem : Sicut ergo quamvis metu vfus non procrees presem me patre, nec . per magum; non tamen removet uilias inialectus aut parem aut m trem a generatione preM; O graria eae uberum arbitrium non discordari, Ad cameratastis ad justificandum De nil bomitem. Appositissime. Quidetam familiarius quam ut limpliciter dicamus,
hic Ditis illius multoris, tacito, nec tamen idcirco excluso patre Similiter ergo, quamvis voluntas nostra de Spiritu Dei concipiat, neentu caelesti semine saecundata, ac divinae
illuminationis praegnata conceptu cui s. Fulg. loquitur initio secundi ad Trasim. eniti possit partum salutis; tamen plerumque, solius liberae voluntatis opus illud fundantis fit mentio, non Nesib, nec tamen negato divino sum,nio per quod saecundata est vo untas; sine quo non plus posset concipere aut parere saetum salutis, quam possit naturaliter mulier inci mater abique viri opera. Itaque qui voluntatis stilius meminerunt, exprimunt cluntaxat, quid haee causa in suo genere & ordine, ad effectum & ipsi de gratiae
communem contribuat, non negato quamvra
non expresso Vatiae concursu. Quod, ut dicebam , in scripturis ipsis servatum videmus. Et longe aequissimum est eodem modo acci pere similia Patrum dicta, in longioribus preter tim disputationibus, aut cum ad populum agunt: quia illa diligens & anxia utriusque e Operariae causae expressio, vel nauseam, dc sa-stidium pareret, veΙ offensionbm ex ingenera in suspieione hominis de auditoris aut lectoris ingenio aut securitate dissidentis. Ita plane, sua quaedam de libertatis humanae viribus d
riusiae in speciem dicta lib. a. de lib. arbitiemollit ipse D. Augustinus I. retrin. c. 9. O
stendens tacitam tunc a se, sed non exclusam gratiam. Quam cui vomo mulam, Augusti no allegato, commendat Faustus in s. lib. I. de Vat. c. 6. Apud reteneratos, inquit, qu et gratia Me lassiore, vel labor sine gracia, in ciri uris ponisur, A primitur, non separatur. iam unum
sine alia dicitur, tacerin acie an non matur, μυη
dum ieram regulam quam inuisses A. si
nuru : Non omnia qua taeentur, negantur. Non
me latet, Pelagianos hoe ipsiim studiose incul casse, sic enim Critobulus partes Pelagii sustinens apud Hieronymum lib. t. contra Pelag. fere talis . objicienti Attico Catholico. qu gratiae non meminisset, ideoque eam inficiatus videretur, reponit: eo puta non negata, di me exi mandus san, mina erum qui iud non di cimus, negare arbitrandi ta s. Et apud Pa
tum Orosium in Apolog. pro arbitrar. libertatae adversiis ipsummet Pelagium .ipta ha bentur et Quoiatis crebra Las de gratia DE, non ideo negavi, quia non dira; ideo dixisse a
62쪽
APOLOGIA PRO S. UALERIANO CAp. VI.
srana ideo de adulterio civisessa credenda pia hie Ualerianus; & grave a disicolis haberi ju- argumibus aliis non negauit, auet tewmonium fal- gum ejus expostulant, Pelagianae fuliginis inii. sorum tession, D- 'DSUS quia tacui προ- mulabimus ea ex causia phaleris. Haec, inquam , a Pelagianis diri non Quam vere autem subdatur a criminatore, inficio: Neque tamen idcirco vacillat regula Pelagium strepitis es dicendi nae is esse cinii uestion; proposita, quia non omni quod haeretici pro- intelliget qui adverteriti ex Pelagii scriptis pri ferunt, illico adversandum eae Poterit enim ter plagulas apud Augustinum, supereste dunta- uod dicunt ut sane hie eontingito non esse xat Epistolam ad Demetriadem, male a quibus-aetus eorum; sed ab Ecclesia de probatis Do- dam. jam a Bedae temporibus D. Hieronymoctoribus mutuo sumptum. Itaque cum PP. inscriptam,& ab eodem Beda lib. I. in Cant. hoe statuant quasi pro canone, jure ratum est JuIiano Celanensi Episeopo, qui eum Augusti- habendum. Recedit quod plerumque Patres, no conflixit, attributam. Item commentarios ut Sanctus Alsustinus etiam notavit lib. de breves in Paulum, Hieronymo quoque inscri- Praedeltinati M. cap. 14. intenti in rem quam pios, diserte autem a D. Augustino lib. de ge- tractant, noli sunt adeo solliciti de exprimendis stis Pelagii cap. 36. & lib. 3. de pecc. merita ae distincte & explicite proponendis omnibus, cap. I. M ar. Pelagio adscriptos. Re denique quae fide eertum est ad aliquid intervenire, symbolum secundum, quod habetur tomo 9. sed se re loquentes agunt quod agunt. At. Hieronym. incipitque: Credis ω m Deum P
que ita statun & obiter gratiae auxilia plerum- trem, desinit autem per ea Uerba. hereticum comque supponunt, aut attingunt potius quam prohavit. Nam hane fidei pro sessionem S. Λu- tractent; quamvis non idcirco ea dissileantur, gust. l. de grat. Christi cap. 32. & 33. & lib. vel divinam voluntatis nostrae praeventionem de peccato Orig. cap. r. & 2I. a Pelagio ad Iminficientur; sed quod muneris nostri est, &in nocentium transmissam monstrat. Nuspiam potest ite nolua locatur, potius urgeant. vero in illis lucubrationibus eomparent quere. x. Hoe quoa generatim de Patrum seri- lN illae Pelagii, de neglectu aut duritia regularia hendi & loquendi modo in hac re praemisi, lin disciplinae, apud aliquos es renes & jugi impa- cum omnino habere potuit in Valeriano; ut lientes. Et ut extarent alicubi ex Pelagio non se quod ristidius austeriusve cum eo aga- illae querelae, parum omnino id referret; cummus, si aliquando e duabus causis ad salutis non quae nque ab haereticis dicta sunt, res nostrae negotium interUenientibus, alterutrius eanda videri debeant, nisi eadem falce omnia tantum meminerit, non expressia altera, quam prope fidei dogmata recita velimus, ut Rusti non ideireo inficiatur. Hujusmodi cautione eus Cardin. Diaconus Dial. contra Acepta
praemisia, quae ad pleraque Patrum dicta in aliis probe monuit. materiis commo e aeque potest, ut ad sta pressionem alicujus e divinis personis, in op Sed nuta iri 'unda. re universis communi quo eam adhibet PD stas. Diaeon. l. a. de Spiritu ancto e. 4. in 3. Immil. 2. illud notabatur, quod agens de DO Meedamus ad expendenda sigillatim su- via cirristiana Ualerianus dicat, accessum Chri- spera apud Valerianum loca Uuperius propo- stianae viae facilem se praestare volentibus, quae uia. videbantur subolere Semipelagianam gratiae subjunctionem ad voluntatis conatum. Sed Atal in prima b ilia mn incerim haec est plane inanis eriminatio. Quid enim impclaginis sem. apiad Patres & morum Magistros decantatius.
quam volenti nihil dissicile I ri s velimus A.
Primam homiliam ex ea eausa sumebates vinae gratiae qua P enimur, cooperari, sor. . minato, quod ipsa prima ejus verba hausta sint ut consensus ad virtutem. quantumeunque a Pelagio, quem ait, Iapiare dicendi modo esse praeruptus & horridus, non mitestat modo, em ess . Non possum non suspicere tantam sed etiam cum suavitate superetur Λt hoc in suacitatem in Pelagii vestigiis ibolfaciendis. num est quod affrmat Ualerianus. Nam hic est frons primae illius homiliae: Mu Nec minus Peripicue, absque nota vel erroti saria doctrina a ersantur, etdpant, ris suspicione idem tradiderunt, ut alios nunedsimum imperium esse iudicant; ae rationaH- praeteream, Sem. Alex. 2. Suom. cap. 7. &S.
rem re aetum , su ria assignant, cim non β August. l. I. de l. arbita cap. 13. & variis locis impera , intubi aliquid jutetur ; nec set S. Chrysostom. Et Clemens quidem dissim superbia, nisi ubi negligitur disiciplina. Subjicitur- tam de adoptione filiorum Dei haec verba ha-que continenter, longum disciplinae en Omium. bet: Velle ergo omnia antecedit. Rationales erum
Quid hie Pelagianum sementum si ibolet Uel saeuauges μα-puod est viae, mimisera. Resis, quae, talem in speciem, hujus principii cum inquit, F meris. Idem quod Valerianus eo Pelagiana impietate communitas Extat indi- ceptis verbis tradidit S. Maximi de Seopo In eulus errorum Pelaesi apud Augustinum haeri earnati& qui hoc ipsum mellitissime sie expris 88. & lib. de gestis Pelabi cap. II. Is & 3s fit Lucter. in Paraen. ad Valeri n. 7. Si lamis
Quid inter eos errores assine commendationi num mspiam clarus ac lac is, in Deum Me mehule disciplinae regularis Nam de ea sermo re ad minus accinoes, stes per oppostas rerum difest Authori cum Monachis agenti, ut satis li- seia , F per quodvis Disi recesus tur vectatusquet ex inutilitate famae conversonis, quam accurreres. Deus, um metaris rerumque Dominis,
religioni prosesse denuntiat, nis disciplinae mi- u in Mucionem vocat; idus, si velis, tibi Manium
dium Meelserit. An vero S. Cyprianum ini- scii nomen inpertis, quo Deum mstraen, unctum Eo libri de disiciplina & habitu virginum, Chry- Dini num par. Ea - aere sus raperist non sostomum homilia de erudicione disciplinae, perus ingerist ne conditionem taxeam, celeri oco in Hugonem Victorinum libro de institutione morasestina prini azy AElue ad hanc stimendam, tu Novitiorum a cap. io. S. Bonaventuram in non invias terra solitu es, nec longinqui maris inis speculo diseiplinae propter Novitios. Lauren- certa j metrahis. Cum mutaris, hac an istri, D. tium justinianum lib. de diseipi. Monast de alia eum est. Sed & Iaurentius Novanensis homil.
63쪽
ut qud de erat, mira victoriam Itaque perspicue statuit cuique in manu sua, vincere peccata; quae victoria inseri sanctitatem. N que tamen quisquam idcirco notavit Lauren. tium, vel Semipelagianismi insimulavit; quia suppressat divinam prae Uentionem. Sanctus vero Augustinus, loco si 'to, Iongam de voluntatis vi ad christiane vivendum di mutationem concludit his verbis: Ex
suo conscitur ut quisquis honem recte g v
vere, β id se viis Prae fugacibus horas velit, as
quatin tantam rem tanta facilitate, in nihil aliud ei
quam Usm velis set barere quod in . Quem locum recognoscens I. retract. cap. 9. agnoscit
Catholieum & usquequaque sanum esse, tametsi solius voluntatis iacta in eo sit mentio, dimissi nec tamen exclusa gratia quod id loel illius non interesset, & nondum tunc exortis Pelagianis non videtur necessarium, diligemitus ae sellicitius loqui. Non dissimiliter
serm. 3I. ex 4 . novis, hortatus ad tenendam
ustitiam & lil rtatem a stiranda morte subdit:
uua si nocis ideo non erit, quia uiud unde te absit a morte re intes , A volueru, eris. Pustitimi is lanias impetrat a Domi-, 9 bibit iram tanquam de fonee Juo: ad quem fonsem mens prohibuin accedere, si dignus accedis. Et mox: Smguis Domini
tui, si vis. Olusqpra te; s notueris, non est daeus pro te. Rursusque paulo post: Santris arissim erui est salus, nolenti jumulum. I andem in
Psalm. Iost. ad illud, qui sanas omnes langu es tuas, multa praelatus de Deo medico, & animorum sanatione, subdit: Sanabit te πω sin sanari istis. Sanat omnis illa quemlibet langui duint, sed non sanat invitum. autem te be sius, quam ut tanquam in manu tua vitam, sic habeas in voluntate sanitatem tuam ρ Si Miles ese in a quo sublimi ho re in hae terea, ducatum, procom
Hugustinum frequentia, nemo unquam insmin lavit erroris, vel assinitatis eum Semipelagianorum suligine. s. Sirysbstomus eodem sere modo loquitur homil. s. in x. ad Thessalon.
in ipsio fime, inculcans, ut boni fiamus & Christianas virtutes adipiscamur, sat esse ita velle, juxta illud Iaiae quod allegat, si ueritis dieruis me. Alibi item multus est hae in parte; sto disertissime hom. I 8. in ep. ad
Rom. Patido ariete pamem -rauem, ubi proposita salvatione reliquiarum per electionem gratia
erius cut ait tiant in hominis salute potiores partes, opponit sibi, cur igitur non omnes salventur, si ex gratia salus est Respondet a tem in hune modum: Quis no sis. Gratia βquidem licet gratuita D, Dologes tamen tangummodo Ialvat: nem eos qui nolimi, qta cim uo mersiarietur, inci congrarimnet. Nimmam, ut ait initio homi
Iiis I9. pocior quidem pars gratia es, nis tamen totum. Longum & pulchrum in eam rem to
eum legere dicet apud Theodorum Studitam catechesi 43. AMDem.
4. Itaque recte omnino ae Catholice die, tur, viam salutis patere volentibus, esseque eis Lacilem: non enim excluditur gratiae adjut rium voluntatem vegetam: sed subintelligituraeque ae in illa D Λmbrosii locutione, sub finem libri de Uiduis, unicuique voluntas Da pr
sterilatis est auctor. Ex vestis,ile enim sapientia
Min. D perspicue agit de supernaturali la.
pientia. Itemque aeque ae in aliis illis Ioc tionibus, Mopria voluntas est inculpae carva suasi vitionis i m Bona volumetas Deum ad nos deaciet, vis in Deum duim. Per bonam Maantarem Deum diligimus, Deum e limus, ad Deum currimus,
ad Deum pervenimus, F eum psidemus. Per eamas Dei sinu susinem raso amor, ei simi risimur. Habentur haec omnia in Manualiquod nomine D. ι Augustini circumfertur cap. 23. Et plano similia habentur apud D. Be nardum lib. de interiori domo e. 8. Nec dissimiliter ae durius etiam Nazianzenus, ob additam particulam exclusum, & tamen smili subintellectione adhibita condiendus verbis
illis orationis 4o. Be Semue, ac imum melopers aο pretio hiauel o ingentem bene saetis cereri. talem l osaeirem contrahendi raetionem I Hoc bonum suamlurimumare tibi proponisure cupiditatem isam Deus ingentis pretii laco babet. Si uniri. Parti. la exclusiva intelligenda tantum est cadere in ea quae ex parte voluntatis conferri de.
Eodem denique modo aecipienda sunt illa S. Justini in Apolog. ad Antonin. ubi recolens Iocum Ilaiae de peccatoris justifieatione & Ω-cunda nativitate jam antea adductum ab ipso, si uolueritis S audieritis me, ae secundam istam
nativitatem eum ea quae fit adulti Baptisino contraponens subdit, Apostolos docuisse pri mam quidem hominis nativitatem suilla necessitatis opus, quod homine neque sciente, neque volente, peracta siti Providisse tamen Deum, ut non maneremus necessitatis & ignorantiae filii, quales ex prima nativitate eramuS, sed effectemur filii voluntatis & scientiae, adi, piscentes remissionem putatorum & sanctitate volentes renates. Ubi certum est ita expriminativitatem ex liberi arbitrii delectu quo homo volens scientque sormatur, & nascitur dinnuo, ut tamen non excludatur divina gratia volitionem & praeveniens oc promovens.
Indubieque eadem mens Lit Nysseni ho
mil. 6. in Eccles. ad illud, tempus pariendi tempus nimiores: Iuxta quem: Notas ipsis quodammodo patreτ sumus, quando per boman arimi is it tum, libem que arburium, nos os formamerimcis. gerimerimus, of in iurem eidetanus. Πα aurem fac, seae' 'od Deum vixingsos admutamus Elisui
Dei, trita virlinis, Umia spini. Idem optime
lib. de vita Moyss, exponens nativitatem ad gratiam: M visa tranaria mutagioni semper supp sua. Quare oportet cum non si me 9 mi nobis sis, siem T fici. Sic aurem Vsti, non aliena si a
petitione, nec extrinsecus in in corporia nativisast,
sed electione propria umsiqvique nicitur. Unde sau nos ipsi res simius nostr ι, qua es in e nos is
mus e me g. metes aut marem arat ramiuam, vitii ae intutis ratione fremetes. Non poterat magnificentius bonae voluntatis interventum in salutis nostrae negotio proponere: meri inque pollat hoe ejus dictum salebrosius videri, quam quod Valerianus dixit, viam salutis p
tere volentibus. Hactenus tamen Nyssenus, calumnia negatae praeventionis gratuitae on ratus non est & merito. Nam ut caetera loca taceam, in Orati catech. cap. 3o. disertissime asserit gratiam praevenientem. Et cum ibid. p. 39. accurate tradat quod ex eo aliis locis
ali iis protuli, nempe hominem liberae siue voluntatis electione gigni ex Deo & filium Altissimi inci: perspicuum esse videtur, non pugnare duo illa, nativitatem secundam obtingere volentibus, & a Deo vocante & praeparante esse quod voluntas velit ut obtingat.
64쪽
Quod attendentes nonnulli Patres adducti e S. n. 3. dixerunt neminem in spirituali nativitate esse sbi patrem, sed matrem duntaxat,
quia haec ex aliena tantum interiori operatione Ree datur.
Penia stem homilia Semipelagiani ra libera. s. In homilia tertia suspectus primum erat locus quo asserebatur deposci a Christiano
unitarium Viri t. Sed perperam trepidatur timore ubi non erat timor. Uel enim sit* est vox vesimarii in negotio salutis , vel vox UPH Neutra vero jure insimulatur. Nam David qui voluntarie se sterificaturum spondebat , non habetur erroris fiu*eetus. Husaue non insimulatur PrincepsApostoloram, qui christianos ad servitutem voluntariam e hortatur. Non item S. Ambrosius qui lib. r. de Iacob, e. 3. studium nostrum commendans,& in eo dicens esse omnia, ita ut aut culpam
adjungat, aut gratiam, subdit: se in alios
de Mamu Voluntarium sibi militem legis oristis, wlantarum servum I i diabolus auctimatur. Nee denique S. Paulinus cujus illa sunt in epistola 2. ad Severum. Pue nobis gratia, s in alieno tantum melas fuerimus, risi de proprio serviamus,
id libero in nratis arbitrio, ex inst corde m Irro, ex totis anima nostra viribus diligentes De .um p In quem nos seclum lacessis Prometa dicit,
voluntarie sacrificabo tibi ν Im enim acceptum placitum coram Deo, ut bonum nostrum β -- binarium. sane omne obsequium nostrum Deo
exhibitum esse debere voluntarium, notio ipis, obsequii seri, etiamsi divina praeventio str-pematurale obsequium exi atur. Immo quia irae ventio illa ad voluntarium obsequium solicitat. scite Isidori Pelus. l. 4. epist. S . tramns illud: iis ita serunsum proporum meati fiunt,
Mi vocationem non esse violentam orasitam, sed voluntariam ac Dontaneam; ab effectu eam comstquente, sive a proposito nostro voluntario,
de quo verba illa Apostoli aecipit, denominans eam volangariam. Tantum abest ut humano consensui & obsequio negaturus esset
6 aeque facile purgatur vox oscii; quam tametsi in Melesiasticis libris non tam ut situtam, ut loquitur s. Augustinus epist. 39. &ab Ethnicis usurpatam ad designandum naturale decus actionum intra natum fines hon statum, tamen S. Ambros I. Ossie. c. 8. docet: mno tantummodo Philas horum Scholam adin, sed Chrmiano quoque sensu usurpari posse, sive ossicium ab emetendo dictum velimus, quasi sum, una littera propter sermonis decorem immutata ; sive ab eo quod ea agantur quae nulli officiant, prosint omnibus. Uta vis enim ossicii notatio & significatio ut pro- he*r, monet aeque eam vocem in christi, nos & supernaturales attus honestos, ae in naturales cadere. Et ideireo idem S Pater lib. 4. in Lucam, ad illa verba capitis quarti,
nemo eorum mundatus est, aes Naamam Drus, vocem ostieii intrepide adhibuit apens de obsequio supernaturali. Midenter, inquit, hic str. mst nos Donaim salutaris isformat, ei ad stivium
veneranda divinitatis hortaris , nemo matus ostenditur , maculati morbo tarporis abβlutus,3 o qui reuisse ossisis , statas furitate Nin enim
dormientitas divina bene is, obstruanaeus d ruxetur. Neque vero quia Cassianus 5: Faustus voces vidi mi qm usurpaverunt, damnandae confestim sunt tanquam reprobae & Semipel gianismo gravidae. Non enim omnia qua haretri dicunt, figmenta saeui istis recusanda, ait S. Cyril lus epist. 3o. annuentibus Origene homil. 9.in Num. & Hieronymo epist. 7s. & S2. 7. Calumnia quae alteri ejusdem homiliae lo. eo inaedificabatur, non minus lacile dispelli tur. Quod enim ait Valerianus, quando alios
commendans virtutum merita. curandum esse, ut
nilis locvm grauefaciant voluntaria servitutis osciat, non eo pertinet quo detorquebatur. Sensus
enim est; quando Martyrii laurea, de qua agebat, non semper in promptu est nec erat sane quo tempore has nomilias habebat Ualerianus in altissima tunc pace Eeclesiae in en, tendum esse ut voluntaria servitiis suppleat quod supplicium extrinsecus irrogatum & pMtienter exceptum praestare posset, si inferretur: pateat aue ea ratione aditus ad gratiam Dei. Quou perinde est, ac si dicatur: satagendum esse ut per hona opera accessio fiat ad gratiam lanetificantem antinus partam, juxta illud S. Ambrosii serm. Is in Psalm. II 8. v. 4. Ibiunetarium orgamm u ore spiritus
Di emia Christus impleost. Uel ut per hona
opera de sancti Spiritus inspiratione concep. contritionem, inquam, persectam & amorem exquisitum, divinam gratiam sanct ri an rem advocemus, depulso peccato quo sorte prius sordebat anima.
Ne ν septim . 8. Homilia 7. notabatur Ioeus quo divina virtus dicitur persectionem justis laboribus praestare, & subministrare bonae voluntati
quaecumque sunt optima. Quod tantum abest ut notari debuerit, ut potius admodum pie & Catholice a Ualeriano dictum si, ad humanum fastum cui seri Ualeriani eo
loco institutum, & proxime antecedentia docent deprimendum , agnoscendamque Dei in nos beneficentiam, a quo est omne donum persectum & datum optimum , juxta Apostoli sententiam ad quam Ualerianus aperte alludit. Itaque quod ait, persectionem prestari a Deo laboribus justis, sensus non est hominem solum inchoare, Deum vero perfi-eere : sed lensus est, ipsem totam persectionem& dignitatem operum iustorum, ex Deo manare : eique decus justorum operum illibate esse adscribendum. Conformiter ad S. Mac rium, cujus sunt illa plane insignia homil. 26. Oporta hominem de ita ι- ου coex Ego exae re te ram cordis id, N elaborare: Requirit enim Deus
laborem, fatigati strum , ac operagionem ab homine.
Heri fusi Merritus apparuerim ν ci cinyses ac pluvia gratia, inhil proderit agricola lator. Hoc autem es indicium Gistiani mari , pumlocunque
pus latores meat, eae quantascunque sistitias Iu egerit, ac si nihil oecilet, ita se gerere: omnia
scilicet bene per nos ae juste facta adseribendo gratia . Nee dissimiliter S. Leo sem. a. de Epiph. cap. 3. verbis illis: De cordius mstris quae Deo sint rigna promininus. Quames
enim omi9m bonorum fit ipse largitor, etiam nostra tamen fructum quaeris industriis. Non enim dormiem ritus provenit regrann calorum , sed in mandatis Dei Iatirantissis aeque tui mussitis, iasi dona illius dirita mi Merimur . per ea qua dedit. meream
accipere quod proii . Similia habet serm. s. de M ph. . c. s. Quod item ait Valerianus, sumministrari bonae voluntati quaecunque sunt optima, non est trahendum ad suppeditati nem auxiliorum gratiae ob praeviam voliti
65쪽
nem naturiit iter bonam ; quod esset aperte contra scopum Valeriani, nec humanum tu. morem comprimeret, sed augeret: Accipiendum itaque est de ea quam dixi, subministratione cujusvis dati optimi facta a Deo
voluntati ex se mentissimae, nec unquam ad supernaturalia assurrecturae, nisi erigeretur &praeveniretur divinitus. leni Nona'. Ex homilia 9. arguebatur lorus quo diei. tur Dominum dignum occurrere ad petiti nem nostram. At haec est admodum insulsa criminatio, dc quae, aeque in Esaiam, ip-stinaque Spiritum sanctum posset cadere. Tractat enim ibi Valerianus illud Esaiae: Tinem-
vocatis,/mnums exaudiet e clamatis,indicet,
ecce assean. Inde vero infert, inessabilem esse Dei dignationem, qui ad clamorem nosseum ae petitionem dignetur oeeurrere, seaue pM ratum ad opitulandum priaestare: quod ipsum Propheta eo loco , immo per Prophetam Spiritus sanctus profitetur. Posset sane non suspectus modo, sed etiam compertus erro. ris eo loco haberi Valerianus, si clamorem
illum ex meris naturae viribus conceptum diceret aut si petitionem cui Dominus occurrit, ex naturie nudo Vis re prosecta n vut
let , qui ollat error erati e human P invocationi subjuncta in cineilio a. Ara ilicanoeonsessiis. Sed hujus perversi sensu , non alia apud Valerianum indicia extant, quam apud Prophetam cujus verba adhibuit. Conei nunt plane alii Patres: ut S. Chryso. stomus homil. 27. in Genec tractans simi lam ejusdem Prophetae locum ex c. 63. AL
enim ad innitendum divinae gratiae, de sum.
mam Dei in nos heneficentiam e . aggerans, qtiae non ut inter homnes assolet, primum obsequia exigat, dum benelicia sua elargiatur:
sed prius benefaciat, & prioribus beneficiis
excitet nos ad exsithenda sancta obsequia: subiungit ad consequendam sancta at m & re. missionem peccatorum, non esse plurimo tempore opus: quod latronis exemplo cansima qui ne hora quidem eguit ad plenam emum dationem. Taima est m erga nos trusericordia: Nam ubi ciderit volaneta. is mstra pro uaen si r-mum, sementi m risideris ad se accedere, non retardat, ν tae disse , sed avolarat, suamque suci tm sileracitarem exhibem, aestu: Adiuessiorem: Ecce as . Id quo 1 late eonfirmat c emplo servi illi iis qui rogatus rationem reddere, eum non esset solvcndo, supplex Do. mino tactus, immensae summae romissoncm exoravit, ac etiam supra quam petebat, obtinuit.
Similia illa apud Ambrosum in calce sermo. nis 47. Ahiat diaboci stultus sint in die mistio,
tentarumum multa nar fragia , a quatis sta liberare possumis, si clamantitiis manis suam Solvator ex. tenderis. Nos ergo clamare ad D rimm mn cesse. mus, ille inanium Aluum mi negabit. Durius
item lib. 3. de Uirgin. Didicisti, inquit, usi
Orchon requiras . di e etiam quemabinium petis mereri in illa te quaerat. Excavi Diruttin famulum
dicens: Exurie Aquilo & veni Auster, asipirahortum meum , & perfluant aromata mea.
Destendat stater meus in hortum suum, &manducet fructum pomiserarum suarum. Hor. Ius verbi animae Dernantis affectus es: in pom,
ferit virtutis es Durus. ι eni σῶος est sta manduces. He bisas, s Christum ire eas, adest dicens:
Venite, manducate panes meos, & hibite vinum meum : Sive etiam dormias , pussat ad januam. Extrema haec verba, aperte ferunt pri retionem dirinam gratuitam, qua Deus ipse homines, necdum apti ricntes cordis ostium.
sollieitat & illicit ad bonum. Et tam m in
anterioribus verbis docet S. Ambrosius, peccatorem invocando, mereri ut Deus illum qum rat: item excitare Spiritum sanctum. Quae si
erude acciperentur, non modo cum Veritate
Catholica, toties alibi per S. Ambrosum tradita non cohaererent, sed neque cum extimis illis verbis quibus Deus pulsare ad januam eordis, hoe est praevenire hominem & irmmo ere ad bonum dicitur: Itaque restit ut S. Ambrosius dicatur tribuisse homini in voean-ti , m critum ut a Deo quaeratur , & e eitet Spiritum sanctum: non agendo de invocatione humana qua primum pratiae auxilium cum paretur, sed agendo de invocatione tacta bxanterioribus gratiae auxiliis ad promerendari ulteriorem & uberiorem. Quo ipso modo a cipi longe meliora Valeriam verba quae nun purgamus, est longe aequissimum. Denique concinit s. Maearius cum alibi variis locis, nominatimque ho m. I 6. 23. tum lutulenter homil 46. ubi longe etiam durius loquitur quam praedicti omnes; quamvis multus, i mo plurimus variis loela sit in assertione gratiae praevenientis, ut infra monil rabo. Locum adscribo, ut qui in Valeriani oculo festucam vident, hanc primum trabem ejiciant ex S. Macarii oculo. Puemiam dum liquit morti ara febri detinearur, li et in mia e ις pus proiectum sis , ris valens perficere opus
redacta, se languidior i uita, in aceesperis ad D.
viii mn, ee credideris. avxilium ab eo consequarare' alnegata priori pestina visa, licet anellua Vriet dira decumia, V ne uera opera vitae vere per e re ἰ n. Limi ris curare qua ad vitam pertinera, δε- diuo depre iri minimum , est inquirere verum Media om , de hi, ins sest. Ea non ut lunt perveris dbstrina se luat, prorsu mortuus e t Mino, ιι omnino nm ρ t ς .cquam lari peragere. D
ditas accedere ad matrein ne3 ιeat: nisi minus is
vitur , clamat, de plerat inquirens matrem; erga quem selinitia asticitur mistricordia marer, est gaudes de Donete quarente eam eum latore est clamore. Htam non pias infatu ad eam pervenire, nitiis ima ob mustam meri inqui clatrem lsa matre abii ad ibium , amore pueri e gua, Est ampstahur, circum- sinus, atque olimcisum profert Ium cum dilectione. Duc iesum Diagmus φιοque Deus saris in anima ad eum accedente, ef ejus desiderio detenta. Sive de languore dc a tudine animae ex casu primi parentis; sive de aegritudine de Ian. UOre ex propria anteriori culpa loqithtur s. Macarius, perinde em Statuit enim ani mam in utrovis illorum stituum, clamare ponse, & inquirere mcdicum, & id negantes pervcrsa doctrina imbutos vocat: quia scilice agit de anima clamante & inquirente, praemissa eae testi praeventione fle sollicitatione, quam- .vis eam hic non exprimat. Adhibet porro,
ut vides, illud 3psum aegri exemplum , quo postea usi sunt Semipelasiani ad declarandum suum errorem, ut ex Hilarii epistola ad Augustinum discimus. Proptereaque dixi durius aliis
66쪽
aliis jam memoratis loqui S. Macarium, quam. Vis ei benigna interpretatio non negetur, quae proinde neque aliis mitius locutis, ac intereos Valeriano neganda est. Tandemque undecima, Mnraum is Decionmoris bona. Io. IIomilia I r. maxime morbosa visa est. Duo in ea notabantur loca. Prior quo diei
Itihilo Lorentem, nee de se surius disinuatis, uris euus bona costiversatiorum Hie tamen locus usquequaque sanus est. Voluntatem enim
religionis studio florentem a Deo desieri, quis nili impius , & divinae benignitatis proritis rudis eisutiati Cui vero ignotum illud a iri.
denti sess. 6. cap. Ir. tra iit uni post D. August. lib. de nat. ει grati cap. 26. ae Prospertim ad 7. & ra. objectionem Uicentianam, & lib. 2. de Vocat. c. 12. & ad 7. capit. Gallorum: Deus ne mi ron de Verit, myi prius i se deleratur. At non deserit Deum, voluntas religionis studio forens. Itaque quam ei gratiam contulerat Deus , ut religionis studium conciperet, e que floreret; eandem lubcns volens prorogat,
calcstiaque auxilia & mlatia, bonis actibus ex divina largitate procreandis intenti O homini deeste non sinit. Prior ergo ille locus lacilem ut dixi, explicatinii habet , vel potrus otiose opponebatur. De postvrioru quili putatur desperiindus, seorsim pronunciandum cst.
Catholice omnino a Haleriam dictum esse, α strum esse velle, Dei aut perptare, triplicuer Vienditur.
I.rina adversus Valerianum belli moles, in
posteriorem locum ex homil. II. notatum incumbit, eum diserte tradat eo loco lerianus, nostrum esse bonum vel , Dei vera Ie Dera; iam oberis votis aram ex nobis deiere
descendere, perfectionem xero in Dei potestate pende, re. Et halere qui imi homi n gratimn laborisIta, sed Domino delere fructum laboris impleti. Quod videtur esse ipsissimum virus Semipelagianum quo homo ita Deum admittit in subsequentibus cooperarium, ut tamen quod D. Λugustinus l. de pr est Ss. cap. 2. egrmienotavit. primas sibi partes in salutis suae negotio vendicet, Deo secundas tantum conis cedat, At poli commmet eum Deo, ut partem βbi vendicet, at a ita partem relin uat. Et qtaedes clarius , primarn tessit 'st, sequouem dat illi, P in eo quod dicit esse amborum, priorem se facit.
steriorem Deton. Tantum tamen abest . ut Die loeus desperandus si, ut potius commodissime, nec uno modo ostendere liecati
nihil in eo astimari cum sana doctrina minus consentiens.
Idque videtur agnovisse Eeclesa Lugdunen. sis libro contra Joannem Scotum, circa print ostionem eius quartam in ipso fine. Postongam enim rejection om propositionis illius, 3mistrum est inchoare, Dei per gratiun perscere.
lithdit Luedunensis Ecelesia; Si sitis verba ali in sensitim hethens, ostendit ipse φώ sior sit. Quae
verba aperte innuunt, praeter sensium aperte haereticum. qui verbis illis in extima crusta
spectatis subesse potest, alium adimeniri pos
se, Catholicum 6 labis expertem: Eum nos
quicquid sit de Ioanne Scoto, qui gratiam
praevenientem inuciatus videri potest circa Valerianum, assinibus licet verbis usum, exhibere conabimur, nee dissicile ut spero
exhibebimus, dc quidem multiplicem. Scio Valerim, nobis velle, Deo perferetri miti
Et in primis spectandum est Valeriani insti.
tutum, & sententiae quae in invidiam vocatur cohaeso ac textura cum antecedentibus& eonsequentibus. Ualet enim universe, quod praeclare cirra Scriptum loca annotatum est a D. Chrysostomo hom. in illud J
rem. Scio Duinime , quia rnon es hominis via 6 r. Nempe nullam esse poricillosiorem, aut magis praeposteram loci alicuius interpretatio. nem , quam q iae datur uni alicujus loco, aeorpore tractationi cui commilius Drzit. avirlis, neglecta anteeedentium & consequentium cohaesione dc scopoque Auctoris. Scopus ergo Valcriani eo loco erat infigere. sustitia ut ait genus esse , ut cim alii debeos vita herescium, tibi adsicribas ommensa virtuti niti Cum, inquam, agnoscas te a Deo habere quod sis secundum naturam . inficieris tamen te ab eodem habere ut tibi bene sit supra naturatu.& quoad virtutes insulas. aliaque supernaturalia animae decora. Noe ita confirmat Ualerianus , ut tamen negatum nolit ornamenta religiose vitae vigilantiae studio compar ri ; nosque ad eam animae exornationem de mundum supernaturalem , aliquid conscrre. Nimirum assensum liberum quo admonenti Deo annuimus ἔ cum in potestate nostra fi- tum esset refragari, Zc divinam sollieitationem ae motionem nos praeUenientum abjicere, ut Tridentinum diserte tradit sess. 6. cap. 4. Nuvero inde animus humanus intumescat, addit Valerianus . neque ex assensu illo fit voliti ne boni adhibita per voluntatem , pin buri vanae gloriationis occasionem, cum ea studii nostri exhibitio etiamsi per gratiam exprom. pta, ae de voluntatis silice velut excusia, imprimis Dei auxilio eguerit ut cxcuderetur: Deinde jam excusa tota non si & periclitet tir, nis divinitus firmetur, muniaturque aduci scis supervenientes dissicultates, quae plurimae ih m-por 6c graves impendent in supernaturalium
a. primum illud humilitatis motivum, a Valeriano propositum, ex eo quod con si-sus non fuerit per nos exhibitus, nisi pur gratiae auxilium ti praeveniens dc eo adjuvans;
continetur verbis illis, quae in invidiam a criminatore vocantur, cum tamen sint Catholicissima, de usquequaque sana. me Ire possumus ommensa religio' vitae. viilitansrae sit cito comparari. Sed ibi est, ubi integra est animus, ira Apostolo diserere: Exemplum erus quaeritis, qui in me lo Dur Christis p id de in invidiam vocantur, di morbosa a criminat re conissentur, qui putat sensum esse, studium hirmanae vigilantiae, excluso Dei auxilio , parare ornamenta religiosiae vitae, eo quod Deus adveniat quo eum vocat animi religio integra,
δι natum viribus concepta. Sed hic sensus est aperte contra seopum Valeriani, de pugnax eum ratione ex loco Apostoli proxime addi cto petita. Germanus itaque Valeriani sensita est ex im
67쪽
mediate praemissis repetendus. Dixerat, stultitiae genus csse prima sua initia naturalia Deo scri re, non item supernaturalia. Inde tacite occurrens objectioni quae proserri a superbo poterat, ex eo quod ornamenta virtutum comparentur hominia studio; subdit, sequidem nesare non posse quin humanum studium conferat ad ea ornamenta comparanda;
sed hoc studium non esse a nobis, sed a Deo
praeveniente & cooperante. Ubi erum est integrae religi s animus, sit Deus est; non consoquenter, sed antecedenter. Quasi diceret:
Vere quisquis es qui id tacite traetas, vigili studio aliquid fecisti, sed erius ope dc unde iblud studium P An non a Deo, ut de suo inhonum. animarum studio pronunciavit Apostolus , cum dixit: ni experimnsum ιν itis pus qui in me loquitur Christus Itaque vigilantia quidem laudanda est, commendandusque m. natus ad boni operis exercitium expromptus; sed nisi antecessulet divina praeventio, convius ille ae nisus voluntatis, non modo languidus plane R eastus suisset, sed prorsus nullus. Hunc ipsum sensum de hominis vipilantia ae justifieatione produnt illa Augustini se . I s. de verb. Apost. c. I r. Pusificarinem S habem
et in quantum habe usima gemus in Fanum
m res simus, F perficiamus, ε c. Sed totum ex Deo, non tamen φιns dormienses, rian quasi ut
non commur, nori quasi in non velis s. Sine --
lanetate lua, non erit in te justula Dei. Voliditas
quidem non est nisi tua; justitia se est nisi Dei.
e Iris justria Dei sine votimetate tua: sed in
te esse non potest, νnsi per vostmeuim tuam. Et
mox: Sine te fecit te Deus; nm num adhibi
J-c evum ut te faceret Deus. Θ modo consentishas , qui non eras p Qid ergo fecute, fine te, non te justifcat me te. Ergo fecisne eruem, justscat volentem. Satis de primo humilitatis motivo per Valerianum proposito. Prima dicti issius Catholica ex figis. Addit etiam secundum jam tactum humilitatis motivum, ad deprimendum tumorem, ex ea studii humani libera collatione, in eomparationem ornamentorum animae. Nempe quod praeter divinum auxilium praeveniens atque cooperans, egemus divino auxilio subsequente, quo firmemur & muniamur in bono ex divina inspiratione concepto. Salis ili v ingat tityruman studium, uti non requirim Dei
auxilium. Nam non diue periclitatur fides, si non
muniatur parrocinio divinitatis. Nosrum est igi- π, borum velle , Christi vero perseere. Nam ista Ap milvis las or: Velle alacre mihi, perficere a tem bonum non inuenio. Denunciat Valerianus nos nobis non susticere, ne ad bonum quidem aspirante Deo sam conceptum: eo quod iacile ob infirmitatem simus vacillaturi, in tantis fluctibus & turbinibus, tantaque nostra imbecillitate. Itaque requirendum sive implorandum humillime esse Dei auxilium subsequensae muniens in tot discriminibus. Quod sane ad eohibendam inflationem ex hono opere,& eollato libere assensu voluntatis divinitus sollicitaue, est appositissimum: eum inde litiqueat, nos quidem jam praeventos, tantulum quid contulisse: eonsensum scilieet liberum quo Deo voeanti adhaesimus: Tamen nisi Deus beneficia anteriora praeventionis & c Operationis , novo ac speciali subsequentis gratia & perseverantis beneficio cumulet, cassum fore laborem nostrum, & manime diuturnum. In quem sensiam illud Apostoli aecipita
Veis ad eri mihi, prescere mitem bancim non iuvenio.
. Quo ipso modo eundem locum acte ceriol per lib. contra Collati cap. 8. Cum dona
tum , inquit, nobis Derit homon velle, non saltim inveni arefacere, insequaremibus, petentibus, atqtie pulsastibus, quidera desiderium, prosa esseclum. Ioae. na να isa dicentis: Velle adjacet mihi, perficere autem bonum non invenio,vocati es=bgratiam1 Ilitici, qui condia in quidem legi Isi ecaum reteriorem hominem: sita videt tiliam legem inmemtiis filiis, καgnantem ni mentis sis, ου caperemtera se riri
lege peccati. Et quantuis acceperis scieritiam recte iri, virturem tamen in se ν- immu, eormn qua vias operandi, donec pro bona voluntate quam
sumpstet, merearin invenire quid faciat. Eodem modo illum Apostoli loeum accepit S. Gregor. 29. morat. cap. 23. tractans illud: De cu-
Ius uetera egro es glacies, gela de cris qui genuit. Ostendit enim plerosque post saneta
desideria turbari in executione, nec possueoncepta virtutum semina in fruges operum Promovere, eo quod intervenientibus ictu, tionibus reverberentur, ne de proposito bono divinatus indito extollantur, immemores
inanitatis suae & egestatis: idque censet voluisse Apostolum eo quem dixi loco. di id aliud,
inquit, quam de Dei vera utero glacies 'o lucifur, qua uis de interno secreto diu n alis egreditur: wliouates nostrae, esiam in bonis desideriis Iraenat turp ιν ima putilo infusa videlicet terro qua mia disciplinae glacie prematur, inanest; Velle adjacet mihi: perficere autem bonum non invenio. Qui enim velle balere se asseris, jam per' imfusionem graciae qua in se lateam semina Mendit.
Sis tam perscere unum non invenit, profecto illi: eat quanta illum disper aristris superna glacies premar. In eundem sensium interpretatus est Apostolum S. Thomas Rom. 7. Ie t. p. improbata illa ejusdem loci interpretatione quam refert: ut eam etiam minus probavit D. Augustinus I. retract. 23.
. Ad eum ergo modum, locum Apostoli usurpavit Valerianus, eoque sensu eum Apostolo iditiens dixit, nostrum esse velle, Dei ae: tem perscere. Id est consensam quidem per nos pnestari Deo vocanti eon ensum enim, praeventi & divinitus adjuti, contribuimus de nostro ut tamen consensius ille sollieitanti Deo praestitus , irritus non sit, nee in auras
abeat, vel etiam ante executionem concepti
desiderii evanescat; necessarium insuper esse ut divina protectione, jugique subsequentis auxilii munimine firmetur. Quod item serunt illa alia verba sub homilite finem: semus grariam lusoris sui, sed D ino des et Inictum operis impleri. Itaque nulla hie in Valeriano ivbes se prodit, sed nitela & puritas undecunque. Illustratis ex Bionis daea quoad utramque disti partevl. Id ut distinctius appareat, quandosluidem hie est potentissimus adversarii aries, quo dej cto reliqua pessum ibunt; seeemenda sunt duo in praesenti Valeriani sententia. Primum quod dicat rusrum esse victe, id est in salutis nepotio hominis partes esse Deo praevenientiassensem praestare: Alterum quod dicat, Des esse pessere, & disseultates supervenientes dispellere. De hoc secundo, negotium Ual pano oon lacessitur: Quia rata est inter omnes
68쪽
quae operatus est in nobis non utilitas tantum, pos:tis ex Valeriano Uerbis, quae uiti uim sue-1ed etiam neeessitas. Idque ut caedera nunc runt nostram ese Urib. id est, ut Auctor aditu- extra locum taceam, per bellu expressit S. E. ctus sua haec verba c' polluit, nollatim ectheon-phrem, laudum gratiae frequens buccinator sentire, & exequi, vel detrectare divinum iiii trait. de fuga pravarum consuetudinum, qui perium. In nabis nMrque ait itere ardus habetur tiam. I. hsit inus, inquit, i lib. de inter. domo e. 68. al τιerticitim fluim, fluens : Cum metu & tremore vestram arritrii libertas; sed ainnouener Iuliis alutem operemini. H tuque si litus asstac μυρο ι se ad D utem, ut vel eumnis, vel seriau ire. P. rusArtae parvi petides, inque s negligat. Utri- teitaris nostrae est, divinae in saeratisv xqui fere, Ssy an incertus est simis. Conetemplemur ergo qγ e ad striditem miliam pertuleis, eligere, Sagrmias. Hi enim ιe Tam adaquarius semilitiae; Divitii vero aeris es, i a Ruimus mPilii, quis β.ου mire sentiums tOTis, sterter eas servant, vωαrer g ternis cupi s cm e pri Uerba sunt iis quae apud quiarupedia inite arcinites, ne dum alliso si tu Valerianum suspecta habebantur, plane gemi-εςὶ tenerum ae mille, a talibus eis Iuris millius ιο- na. Desicripsit Bernardus loeum ex e. sti. de me frugis reddam. Ea quartit, jamn ad me v ex- Eccles dogmat. Gennadii, si tamen Gennadii. ereverit, ne tinae citra Usia studi Vms; & non alicuius qui Gen illi librum ea addi- sed anxia haerene, ne furia graiatine friges minui m- tione interserit; cum liue quidem c ,ennadiustis, mu locusta metiem devorens aut Deillus assu- ex Calliani dc Fausti laudibus, Prosi, mi autemans fructum cum ista. Umis suidue -a Deo rejectione, non obscure se prodat Semipes agia.. num Uant, supplicibusque Deum Dolis iacerpella G. M num θ Uz ut sit, prohavit de deseripsit eum sue s of invictus insis Dominus sin fructus conre' loeum Bernardus, item lue Rabanus lib. 4. dedere dignetur. Titiae vero fructus in sua recolvχὸμ universo c. 1 o. & Auctor libri de spiritu & anitus horres, magno cion gaudio fession Oeaebaiit. Sic ma c. 48. Hanc primam interpretationem di- tuque s res qui siritualem vitam aggrditiuntur,vi- eti, toto Valeriani opero in speetem di ille illi-airare ae sistos es e, ac divini verbi mn ι custodire mi, ex illimo planam & commodissimam, m:ixi. oportes , &e. Non poterrat familiarius neces li- meque cum anteriorihus & tota hontiliae texistatem di Uini auxilii perficientis quod alpirante Tura coli urentem; ncc dubito talem haben. Deo coeptum est, declarare. Proptereaque dam ei qui animo in solam veritatem intento passim filii Patres ad exponendum salutis ne- S docili ac non praeoccupato, Valeriani men-gotium, eam comparationem usurpant, Sc cor tem eo loco inquisieriti nolirum, agro ac solo: gratiam caelesti scinini oae divinis nubibus: Scripturas, ligoni: ardo' Sec in in dem dicit euestio Cribotia. rem sineti Spiritus, stercorationi r itudium nostrum, culturae per agricolam impenisu: de- 6. Subjicio secundam interpretationem aequenique eurete ad mellem utque S illationem stu Catholicam, juxta quam id unum voluit Uile.
gum in horreum, divinam gratiam subsequen- rianus, volitionem liberam qua Deo vocantitem componunt. Videlis nominatuu eun- consensum praeliamus, ita simul a nobis d: adem Ephremum in decade capitum de virtu Deo esse, ut tamen prius ratione a nobis pro- te, cap. Io. Macarium homil. 26. interrogat. fundatur, quam a Deo; & rationem eur Deus uit. & penult. Paulinum optime epist. F. sive ad illam per nos libere formandam coopera- a. ad Aprum & Amandam, & p. 3 S. sub I.nem. rius accedat, ex eo petendam, quod nos bene
Prudentium lib. a. contra Symmachum so j, ut unius divina praeUentione, operari velimus, vim. Prius autem illud dictum, seu quod no- cum possemus adversus stimulum eateitrare. 'im Id Desu, castum plane eli, in lensu quem Et nihilominus totam supernaturalitatem sive Valeriano dedi: esse autem sensum illum vere puris tionem ordinis superioris quae eernitur germanum, declarato & prolato insigni loco in illo libero consensu eui nostra determinatio ex homilia in illud Isaia ,s colueritis'muIierse dc applicatio libera initium dedit, esse a Deo.
iis me &c. quae Clin sottomo tribuitur, tame si uua ratione, perfectio, non sonat consummat O. fortassis alium, de quidem latinum auctorem nem rei jam inchoatae, & eatenus imperfectae, habeat. Ita loquitur in homiliae initio: Si oe, sed dignitatem & eminentiam ordinis superio. ti uis nosse, nostrion non eses, uoce*t s vii Mir ris, quae in actu est, secundum quam actus hacte, an sectis, Merias adempta nevis sui es, nec bomu be: Proportionem cum ulteriore gratia &gi tibiquam caelese munus digna perci eret, nec maius ita. Ut haec responsio perspiciatur, duo sunt sum Dium conmens invenires, sed icium Deo de - praemittenda. iaretur auctori. Quae fultus mox explicat, de- 7. In primis prannitio non debere mirum clarat eatenus dici, mytram ese veru, quatenus Videri, quod noster eonversus in actum libeat uera quis viae utilis artiaris, praecepta aut implet, riam, statuatur ratione anterior concursu divi alia consevmur invis Ni qui I ae pod meretris miti- no ad eundem aditim, sive divina cooperatio tuit, nee posere aliud mereri quina vecs; qu pecui ne nobiscum: Neque enim hic sermo est doproposus itia D, ex quo q iis vetu estat, diVina excitatione quam Deus in nobis. absquod vicit conrei min, ut judicio dimanis, Dei judicium que libera nostra cooperatione, & eatenus siuerat. Desur; ἐς qui libertatem coice sam, in Osequom nobjs producit, quae excitatio perspicue ante-
dederit, munere ur, qui in Graeanριιιm i erit, con- cedit consensum nostrum supernati iralem : ledde niatur. Quod hic auctor tam explicate di- sermo est de eo conciirsu quo Deus actionem cit, eatenus noli rum esse velle in negotio sa- liberam nobiscum cudit. Eam enim actionem, lucis. quatenus libere praestamus Risensum, sive consentiam libe. .m, pon cre vel omittere, quem negaremus ii liberet, Omnino Cainoli- est in potestate voluntatis, divino anterioricum ae certum est, quia non idcirco eXcludi- rore resiperis. dc divino adjutorio gratiaque tur gratia praeveniens, sed potius non obicure adjuVante sui Iuliae. Deus autem pro ea ma- insinuatur in voce of Aus, qu Connotat an gna re Verentia qua creatam voluntatem dispo-teeedentium invitationem & sollicitationem, nit, quoad hoc eam non praevenit, ut saepe imeum qua eundem sensum dc animum induit qui quitur Sanctus Chrysostomus; id est. non ada consentit. , neque vim iolari, ut in handi potius
69쪽
partem quam in aliam stinatur, quod saeeret metur consensus liber ut primum nos veli praeoper milo, & ut ita dicam pririgendo ac mus, Delia vero persectionem apponat, ben praecurrendo, sed voluntati gratia sua robora- sus esse potest: in consentu libero qui a volun . tae, permittit descetum hul a vel oppositae rate divinitus praeventa & adjuta profunditur, actionis; si eo actionis & omissionis. Ratio duo esse; nempe & quod sit consensus liber, autem cur ipse Deus se applicet ad concurren- & quod sit talis perseetionis ae dignitatis, ha- dum nobiseum, & coessiciendam hane vel illam beatque proportionem eum gratia sanctificam actionem, est, quia videt determinationem no- te, ad quam per eum consensum fit progressio; stram ferre, ut hie & nune non sit justitium in ae etiam cum gloria quae est meta totius sa-υoluntate, sed exercitium alicujus actionis, pereaturalis progressus. Quod ergo ille con itemque ut haec specie non alia actio exercea- sensus liber ponatur in rerum natura, habet &tur, quomodocunque tandem videat id ferre a nostra voluntate divinitus praeventa per gra determinationem nostram, quod explicare al- tiam excitantem, & Deo nobiscum cooperan terius est instituti. Hac ipsa ratione concur- te. Prius tamen ratione est quod nos velimus sum divinum ad nostras operationes liberas agere, quam quod Deus velit coagere. Nee subsequi ratione determinationem nostram, lae Deus vult ad illum actum liberum nobiscum te alibi expositum est, recteque tradunt Sco- procreandum se applicare, nisi quia divinustus in o. d. i. qu. l. littera Ss. & in a. d. 37. intellectus qua est perspicacia, videt volunta. quaest. unica tui. Ocbam in I. d. 42. qu. uni- tem in his circumstantiis operabundam: id est, ea in. F. Gregor. in a. dist. 34. qu. I. ardie. 3. eruptam in hunc illumve certae speciei actum. ad 8. Gabr. in a. dist. qu. a. urt. F. N M. Ca si se sola posset in eum erumpere. Hoe serunt pre l. in dist. I 2. quaest. lintea ad I. Moti verba illa, nostrian esse viae. Quod tamen eo contra 2. Major in a. dist. 37. dub. ultimo. sensus ille noster lit illius dignitatis ae pers Rimain. tract. 2. morat. cap. Io. in Ruar' stionis cujus revera est; hoe est quod sit sudus artie. 7. propos. lo.' inran; aliique ad- pernaturalis. id habet a Deo gratiae Auctore, ducti eum det divino concurru, & libertatis hu- qui hune actum principiat, cum ratione auxilii manae eohaesione cum divinis decretis, S pri- pr immissi & eoadjuvantis, tum etiam rationemae caulae cooperatione nobileum. Et i pecta- eoussieientiae & applicationis summaturalis, hiar in supernaturali cooperatione, idem non qua divina potentia exequens, humanae Volum obseure colligitur, ex eo quod Deus nostrum tali supra connaturalem eius exigentiam eo se adjutorem & eooperatorem profitetur. At peratur. Hoe exprimunt verta illa: Dei vero qui adjuvatur, quatenus adjuvatur, priuS sal - est perficere. Sicut enim determinatio ad exe tem ratione supponitur se accinxisse ad Ope' citium actus liberi, tribuitur voluntati creataerandum, idemque est de eo cui Deus coope' divinitus praeventae, tanquam directae & proxi-ratur , juxta illud D. Augustini se . IS. de mae musae talis exereitii in manu ejusdem diu, verbis Apostol. Si m esses os erator, ille non sit nitus saeeundatae eonstituti; ita stipernat li- cooperator. Tametsi quaest. is. in DeuturOR. ter & persectio ordinis superioris, ob quam rationem habens gratiae praevenientis, ait Uz- iste consensus habet proportionem cum sanctibum operari, hominem vero cooperari. tale & gloria hominis, respondet Deo ut
hiis modis usurpari. Nempe primo prout con- quoque supernaturalitatis non si conjuneum a notat anteriorem imperseetionem, quae adjin voluntate limul de a Deo; sed quod si specie ctione vel appositione aliqua consummetur. tur ratio & causa a qua habet quod sit supe Qua ratione parvulus cum crescit, adeptione naturalis, ea non sit alia quam Deus. Sicut novae molis supra anteriorem dic.tur persci: initi licetio supernaturalis, v. g. assensus fidei;& gratia habitualis quoties novo aliquo au' quod sit objecti exoressio haliat ab intellectu; ctario eumulatur, perfici d citur. Hoc scutu quod sit talis expresso, habet a speeie impressi D. Thomas I. p. q. 6. an. i. ad 2. ait Deum determinante universalitatem & indifferentiam spectata vocis notione non posse dici pessectum. potentiae; quamvis entitative tota intellectio
Sumitur deinde serjisio secundo, prout deno- & ab intellectu st, ct a specie impressa armantat nobilitatem ti dignitatem rei quae persecta te, ut Philosophus loquitur. ae determinante allimatur. Quo pacto minimus gradus gratiae potentiam, ad altum tilis essentiae, sive ad e
dicitur esse maximae persectionis piae bonis hibitionem talis objecti. omnibus naturalibua. Et hoc modo Deus cui Quare ut in pavea contraham hane se n- nihil accedere aut decedere potest, dicitur, dam Ualeriani interpretationem: Nostrum essperfectus, quamvis nulla in eo pridiacuerit in- - , id est, quod operatio libera exerceatur, ehoatio boni, quae superventu alterius com- id a nobis divinitus praeventu. tanquam a mu-plenda & consummanda sit. Hoe item sensu sa directa proficiscitur. Quod autem ea op S. Jacobus dixit omne donum persectum, em ratio quae ad nutum voluntatis divinitus prinsur sima esse. Neque enim mens Apostoli venis exercetur, habeat iupernaturalem pererat, ea tantum dona caelitus dimitti, quibus sectionem, a Deo est, tanquam a causa directa. nulla ulterius fieri debeat accessio: qua rati ne omnis gratia quam hic adipiscimur, quan- Paetus doctrina pro suae adsi lari. diu crescere licet, expungenda esset ex albo donorum persectorum, descendentium a Patre Io. Possumus hane doctrinam, Patrum aucto- luminum. Mens ergo Apostoli erat, omne V ritate communire. Luculenter eam donum ordinis stiperioris, a Deo gratiae Au- tradit S. Maevius homil. 37. diserte tradens actore proficisci, in quibus donis masna omni- voluntate hominis esse. ut opus supereaturaleno persectio, id est dignitas entit va atque exerceatur, nec Deum in eo genere quicquam nobilitas clueet. operari, nisi ad voluntatis praeventae exigem s. His ita primissis, perspicua seeunda illa tim. Locum insta dabo cap. 9. num. 3. Valeriani interpretatio quam proponebam. Auctor operis imperfecti in Matth. homil. Cum enim ait, in negotio salutis, ristrum O 32. expendens verbas illa capitis I9. Non
velis, Dei vero persum, quasi so ordine isse omnes colura verbum istud, sed satas datum es,
70쪽
Αpo LOGIA PRO S. VALERIANO. CAp. VII.
haec verba habet : dicit, quibus datum est hoc Ruseat, mam quibusd- datur, quia b d datur; Ies Hud Ostendis, quia diuti auxilium gratia acie rimus, mhil ex nobis viteamus.
tem volavitas gratia ν- denegatur, mmminus dicit: Petite & dabitur vinhis; quaerite & iuvenietis; pulsate & aperietur vobis: Omnis enim qui petit, accipit; &qui quaerit, invenit; & pulsanti aperietur. I,
hel autem voluntast recedere, est sicJu urur gratia. Nam nec gratia me volansare ali. :ὼ operatur, nec Aguntas Ibae giruta me es. Na 'terra non ger.
mmat niselltivias Ueperis, nec με ia fructificat siue terra. aradit diter te hie Auctor individuam gratiae & voluntatis in edendo supernaturali
opere societatem, quamvis neeesse sit gratiam praevenientem priusquam de laeto opus ili id coeffetat, antecedere, ac veluti rigare volun talis ariditatem, ut in exemplo pluviae ac tarrae contingit. Itaque quod ait: deIere volt citatem Praecedere, ne intra unam & alteram lineam ammittatur mani sulta repugnantia, ae ut ratio
quae subjicitur cohaereat, exponendum nuces lario est de antecessione illa rationis, qua instendimus voluntatem & gratiam ita simul cinemeere actum liberum, ut praemissio tactu UO. untatis per gratiam praevenientem, quod ad effectionem de facto expromptam attinet, prius ratione agat voluntas libera: eo quoueausa cur Deus ad illud opus cum voluntate coemetendum se applicet, ut determinatio vo Iuntatis conditionaliter praevisa. Atque ita
locus ille Auctoris operis impersem, disertissime eontinet traditam Valeriani interpreta
Uideo excipi posse, opus illud mendosum
esse. & sartum erroribus. Ucrum ea exciant IV, hoe loco non valet. Nam S. Bonav. lib. 2. Pharet. cap. 26. &s. Thom. in cathena Matth.
I9. Uerba proposita describentes, nihil in eis corruptum aut putem suboliseerunt. Constat quidem Arrianos opus illud interpolade, dc admisto haereseos tuae semento vitiasse. At res de qua agimus, nihil ad Arrianam impiet, tem seditiit. Nee desunt assinia loea ex indubitatis, de ut ita dicam, azymis Chrysoli Omi operibus: Nam homil. 23. in Matth. operis persee i, in vestigans .eaulis mundationis Manassis respondet, id factum poenitentiae fletu α studio UO-iuntatis, subditque : et quippe, non saliquod omnino peccaetum, quod non reduet poemensis virtαι, imo graetis Dei. ad meliora come timur, nobis continuo cooperaetor escisur. Si enim bonus e se malueris, qui probiferi, nullus omν
no eq. Immo es quidem Di vis prohibens, sed
profecti nihil poterit te eligente vaesiora; magis auum, hoc Deum in adjutorium copulante. Perperam
latina interpretatio habet Deo eo ianu, cum legendum fit, Deum copulante, ut Graeca serunt, & tensiis exigit. A tu certe vi aeris, retroque recesseris quinam usi te tinabitur Non enim necesDate ac violemia, sed cum tua te inia viniantara Devare. Subjicit in cam sintentiam quamplurima quibus confirmat Deum quidem non velle nos violenter adstringere; Si tamen fiam ad placendum ei Ostenderimus volunt clem, nullo modo nos destituturum, sed a essurum ad compugnandum, ut sere Graeca vox, seque nobis poscentibus adjuncturum cooperarium ct protectorem. Utiriam, inquit post multa, nosita erga illum siemaremus in illius viscera nostra charitare flammentur. Sed tanummodo occa-
in te hus. accendes. Et mox pr cluders vanum metum timentium Deo veluti obstrepere, nzgat metuendam este in eo ad Deum Mecssa inurbanam importunitat . Sisu erim re pirore importune or mino nunqtomi es, ita effiam non pudem petore, sed ν petere Petius, rivomuntam es. Sicut mitti re rare, hoc jugiter indigemus, ita etiam eo quod a Deo μ agis auxiatio. si usquerimus, far ile Sion ad nos pote
ostendens Deum prae Idum esse s per . ad 1 baia largienda Aebae; scut diluculum paratum in v
lum volturiinus eximatas ab illo ele preces nostras continuo senestinus. Vides quam per-
spieue Curysostomus praecessionem illam ainplicationis voluntatis di initus prae Ventae e poscat, ut Deus illi adjungatur cooperarius in pugna cum Satana, & liberi consensus forma. ticane, quam hostis noster intercipere satagit. In eundem sensum sumenda sunt illa ex ho- mil. 3 S. ejusdem operis : Si modo initium res a litiris. Dialis su ra omnia viridarum tibi pa is Delmi, II mmnque illam, prinum iEμ ων rume discuties. Et illa ex homil. 16. Facilem
filiu Deus esse vir a in eo eranto noris, nosque siem. r in Ditis actibus ad uva vis. Via enim viatieris exiguum pud Disti s ne erre, reliqua omni I celer,
ter stitsequeneur. Proserea enim vult S u aliquid lato re, ut tua quoquens ese victoria. Et denique illa ex lib. I ae compunct. eordis, quae male aliqui habent pro immedicabiliter aegris: Nis sis Dei gratia facie uniamquem e perfectior Requiritur enim in F nas, quod in pro fri nostri Diribus nostris est, emeamus. Itarco vena quidem ad unumquemque gratia Dei; sed apud nos tu digne explens ea qua man ea sunt, in iiD pem matris: Ab his uero φά minus digne agunt, csto discedit: Ad eas murem nec initium faciane convertendi ad Dominem , omniso non vende. Rectas
Mim metues diligit, es sine fuco propositum. Sunt sane haec immedicabilia, si sensus sit, primum
gratiae auxilium, non Uenire ad hominem, nisi is operatione honesta ex naturae viribus elicita, naturali, inquam, conversione ad Deum, tanquam initio salutis ex parte sua posito, illam prolietat. At hic sensus est a Chry- stomo dc a veritate alienissimus. Sensus igitur germanus est , gratiam compugnantem dc cooperantem ,quae essitat hominem persectum, omnino non venire ad eos qui nee inituum iaciunt convertendi ad Dominum. Ut enim gratia cooperans oc compugnans accedat, ct nobiseum eliciat consensum quo dispositive ultimo perscimur, necesse est ut prius ratione iaciamus conversionis initium. Idque abunde iussieit ad obstruendum os loquentium iniqua. Haereticorum, inquam, adversus quos postre mo illo loco obiter agit Chtasol omus, dc ignavorum Christianorum, qui culpam non adeptae persectionis reserebant in gratiam aliis quos velut aspernatileni, S ad eos non venientem. Hoc perperam obi di ait chrysost mus, quod gratia compugnans de persectioni adipiscendae eoadjuvans, quantum est ex se, ad omnes veniati Et his quidem cui ea uti assidue voluerint, prompta semper Ribserviat atque eonstanter. Utentibus vero primum,
stet mox resilientibus. de aliorsum studia sua vertentibus, ipsa quoque desistat adesse, donec ipsi denuo illius eoessicientiam exigant; eaque exigentia voluntati operabundae, advorent divinam illam gratiam ad compugnandum de