장음표시 사용
231쪽
itas, L oculo quouis distinctissime perciperentur. atqui hoc est falsum. ergo neque humor vitreus sedes est visionis. Sequela maiori; . probatur. Quia tunc visio distinctissima fit, quando obiectum eiacacillime & ordinatistanc in organo visorio repraesentatur; atqui obiectum quodvis remotum in humore Vitreo ordinati sime & efficaissime repraesentatur. Ergo si ipse est visionis org num, ipse res dissitas distinctissime percipiet. Maior est clara minor probatur. Quia obiecta dissita communem basia in Vitreo
humore collocant. ut experientia 6. c. L p. 2. dcc.Sc hic allatam
nifesta probat. Ablata ergo lamina res una& distinista quidem cernetur. Quod tamen falsum est. Igitur Vitreus humor formoli videndi facultate non pollet. -- 3. Si Vitreus humor formale visus organum esset non posset ulla probabilis ratio reddi, cur punctum idem oculo vicinum
secundum soramina multiplicaretur situ euerso curpauibrem tius unum appareret, cur tandem in distantia magna iterum mul. tiplicaretur, situ recto; priorum simul stationum apparenths p nitus obliteratis: quod tamen fieri no deberet propterea, quod i Iarum imagines 4c radiationes etiam durante statione remota,nia hilominus in humoris Vitrei anterioribus partibus consistant, ut manifeste docet experientia vitri conuexi inter chartam & papyrum contenti, illic enim si charta conum radiosum post communem basia secat, ipsa communis basis de pars coram recti in
aere versatur post convexum vitrum,quod patet,si immoto vitro& candela,chartam admoueas, inuenies enim tam communem basin, quam portionem coni non euersi. quod autem est aer inter vitrum de chartam, hoc Vitreus est humor inter Retinam tun,
- cam & Crystallinum humorem: si ergo ipse videndi facultate formali pollet, qua de caussa tribus distinctarum stationum im
sinibus informatus, non sentit secundum omnes' quare secum dum ultimam tantum,prioribus quodammodo neglectis, cum tamen priores sint vivaciores, & paullo ante secundum suas si tiones positae,sensum praebuerint e Certe horum ratio solidan
232쪽
MAnifestus etiam hinc si motus seu Retinae seu humoris ci,stiue
Crystallini, atque vitrei, sue omnium in anteriora &p ni, & V steriora, L Quia quando quis unam rem in statione re- μὴ ' πmota obiecta lamina perforata multiplicatam videt, reiectatam, oleae Rona videt simplicem,& minorem quidem quam multiplicatarum 'crat intercapedo; cum ergo ex praemisia cxperientia constet,co cursum punctoxum rcmotiorum in vitro conuexonsse longiorem quam sit centro propiorum, fatendum est, amota lamina nulla puncta Crystallini humoris amplius posse concurrere, sed iam concurrisse,adeoquein humorem Vitreum conuenistri&c. cum igitur illum post laminam obiectam Retina assequatur, aut Cry- stallinus humor retrocessit, aut Retina porro sese extendit. Co firmatur hoc ex eo, quod etiamsi post communem concursum,
statuta charta perforata laminaa vitro conuexo amoueatur,obicictum tamen multiplicatum, nunquam unum fiat secundum in
snitudinem simplicem, sed semper auctum & confusum maneat. Deinde quod oculus amota lamina eande rem aliquamdiu geminatam videat, ut experienti patebit, dum punctum nigrum chartae albet impressiim aliquis aspicipi. &c. tandem tamen oc ius sese colligit,& unam intuetur,quod euiden indicium est,protrusi vel xetrusi humoris Crystallini. r. Quia obiectum remorum breuem, proximum Iongiorem specierum concursum facit; rit proinde charta illic propius hic longius a vitro conuexost ternenda; unde neces artum est, eos qui tam procul quam prope sita oculis distincte discernunt, squod in solius concursus communis actatione cum tunica Retina coincidente fit in necessario candem Retinam Crystallino humoi i modo adiungere odo abiungeres motu quodam no libero sed neces lario ab obiecti praesen tia caii sato. Nam, ut saepe iam dictum est, tunica Retina se habet ad hi, morem Crystallinum. sicut charta pura ad lentem conuexam, x
233쪽
contra; quemadmodum ergo charta ad lentem admouenda est, si obiecta transparentia procul absunt, ut picturam mundam recipiat; remouenda contra, cum obiecta piope adsunt : ita plane ut oculus longe distantia probd percipiat, Retina illorum pictura mptime debet imbui, quod non fit, nisi in baseos communis coim cursu, qui cum breuiore distantia perficiatur si obiecta remota sint, quam si notabiliter vicina; ut tunica Retina in locum seu stationem illius concursus deueniat; necesse est, vel Retinam ad Crystallinum motu quodam locali accedere, vel hamorem Crystallinum ita complanari, ut Refractionis ope baseos communis meta, ulterius versus Retinam producatur; & vice versa, in obiectis vicinis. 3. Quia illud ipsum interuallum quo punctum innum per plura foramina illaspum,unum apparet, tantum est, ut communis baseos latitudinem,quam humoris Clysiastini conuo Nitas etiam inuariata caussare excedere videatur. Est enim hu- mor Crystallinus valde globosus & e duarum admodum paria rum sphaerarum segmentis compactus; experientia autem docet, ei usmodi lentes vitreas,communem basin velut in indivisibi, Ii consti tuere; deinde lucem a candela per duo foramina in obiectam chartam immotam transfusam, uniformiter res re, vel φnam tantum, vel geminam tantum,qualis nimirum ab initio alli xerat, siue candela amoueatur siue non ; quae in hoc casta locum
puncti seu nigri seu lucidi obtinet; charta vero obiecta post vitrii, tunicae Retinae; vitrum humoris Crystallini: cum ergo in oculo triplex iste aspectus unius puncti secus eueniat quam in charta; id aleri rei adscribi non posse videtur, quam vel reciproco tunica: Retinae motui, vel Crystallini humoris variae configurationi; vel denique utrisque. &α
inae, tanquam formali visus organo. Ex eo enim quod ipsi
234쪽
III. III. PARS I. soli facultas videndi insit, redditur ratio. i. Quare punctum in statione oculo vicina everso situ multiplicetur. quia nimirum in Retina refringitur ad perpendicularem. a. Cur in statIone media coadtinetur: quia nimirum ad perpendicularem, qui cst axis, refringitur ita vicine, ut sensu ab eo refracti radib non discedant. 3. Cur in statione remota, unum idemquc punctum rursus iuxta numerum foraminum multiplicetur & situ quidem recto. quia nimirum refractio in Retina fit ad perpendicularem, Nosse radium ultimo visorium rehcit in eandem partem, in qua res
visibilis existit, licet in contraria Retinae imago depingatur, propterea quod radis qui sipecies visibiles deferunt,prius se secuerint:
qua in tunicam Retina peruenerint: & scin partes eiusde contrarias secesserint. . Cur punctu aliquod in statione vicina positu,s cundu eam sola videatur quia videlicet stationum aliaru imagianes post Retinam excurrunt ideoq; minime visum mouent. s. Cur puncto in statione media locato, primae stationis efficacia euenescati Quia nimirunt ipsius radia Retinam deseruerunt, in solo humore Vitreo contenti 6. Cur in statione remota, neq; vicina, neqi media quidquam possit 3 quia scilicet remotae statimnis imagines solae Retinam insident, reliquae duae soli humori Vitreosant immeris. 7. Cur in statione tam prima obiecto valde vicino quam 3. Valdὰ remoto, amota lamina, obiectum magnu ,& confusum appareati quia videlicet id secundum Crystallini singuIa puncta in diuersas Retinae partes dispergitur, uti in char.
ta apparet,&c. s. Cur oculus obiectu in statione vicina contemplans iuuetur specillo conuexo 3 in remota, concauot quia nimiarum illic basis seu concursus communis abbreviatur & sic in Retinam retrahitur, hic producitur in eando. s. Cur qui rem distinctissime vident, admotis specillis seu concauis seu conuexis, malia
gnius intueantur; quia utraque basin communem evehunt ex Retina,concaua trans, convexa cis. Io. Cur qui comminus ob tuse, eminus acute cetnunt, iuuentur specillis conuexis 3 qui emi.
nicis obtuse, comminus acute, concauis ρ Quia illi praediti sunt humore Crystallino utcunque deuexo; isti satis conuexo. hinc illis obscura vicina communem basin trans Retinam prohciunt, . Z hisce
235쪽
hisce in eandem collocant; contra remota hisce cis Retinam tmminant, illis in ipsam mittunt , quare isti specillis conuexis ab- γbreuiant nimis longam , hi concauis p ducunt nimis brevem.
INter caetera naturae arcana, & rerum Opticarum Cimelia, non postremum, imo principum sibi locum vendicat, hoc do quo
ago Mysterium, non tantum quia nouum, verum etiam quia abstrusum, subtile, mirifice artificiosum,summe iucundum, moximeque utile existit. Ex eo enim non tantum infinitam Deis pientiam admiraberis, animum oblectatione limpidissimas e fundes, verum etiam Psilosophiae thesauris meptem ditabis, plurimaque ad Graphicen, ad Geometriam, ad Opticen adiumenta compendiose auferes, visionisque sedem in Retina collocatam esse, & manu palpabis & oculo quasi ipso videbis; cuius rei causi . potissima, artificium istud modo evulgo. Speciorum autem erectio nihil est aliud, quam earundem situ recto in chartam artisciosa repraesentatio, liue proiectio. Vt sicut natura, sibi soli reliacta, easdem propter radiorum mutuat sectiones,semper situ euerso defert,ita nunc ars naIuram perficiat,& ope refractionis, adios iterum in situs contrarios cogat, rerum p visibilium picturas in
D papyrum deformet eo habitu,quem ipsae res oculo libero conspectae praebent. Quod artificium, ut pluribus usui possitesse, nunς
MODI VARII sPECIES ERIGENDI.Possunt generalissime distribui in duos, quorsi alter simplex
alter compositus existat. Simplex cum vniusmodi generis radiatio adhibetur,puta, Reflexa,vel Refracta,&c. Compin
236쪽
LIB. III. PARS L 17 simplicium modorum alius est per Radiationem Restacta;
alius per Restexam. Compositorum vaxij, ex Refractione atque
Reflexione mixti, per diaphanax opaca varia, aqua, vitro, Crystallo constantia; concaua,conuex plana,&c. De quibus omnibus enucleate tractare non est animus,cum in proprium opus ea speculatio differatur, sed aqua huc tantumdem transscram,qu
tum instituto meo, M Lectoris desiderio satiserit.
ERECTIO PER REFRACTIONEM.PReter ea, quae ad immissionem simplicem speciei euerta per l
vitrum convexum requisiuimus, ut sunt loci obscuritas, obiecti illustrasso,chartae debita oppositio, &c. huc alterum
tiam vitrum convexum est necessarium, inter conuexumam
rius & chartam loco debito statuendum. Conuexum anterius voco id quod obiectum ue interius, quod chartam immediater spicit. Hoc posterius acceptas a priore species euersas, denuo e uertit, ut sic in chartam appellent situ erecto. Quaeut melius asstquatis,accipe sublectas Cautiones. Cautelar. Quanquam omnia vitra seu plane id est utrinquet siue aliquot plano convexa, seu magna seu parua, siue amplae seu paruae sph Qre portiones,huic negotio serviant, tamen quia alia alius vel commodiora,vel ineptiora existunt, idcirco ut harum rerum rudem Iectorem labore&fastidio stlbleuem, sciendum est; convexa ex ' magnis sphaeris deprompta longiores tubos exposcere, ideoq; sui ex hac parte nhabiliores . deprompta a sphaeris paruis, nimis bbreues concursus, ideoq; radiationes adulterinas adeo* confv. sones imaginum facile obimere. ut ergo omnia expeditius nant, medium pro usu communi est tenendum & convexa sunt alluisinenda sphaericitatis mediocris, qualia sunt, quorum basis communis probcitur ad distantiam unius,duarum, aut trium plus misnus spithamarum. Ex haccautela, qui vitrorum mediocrem coperientiam est nastas,in hoc negotio facile sese diriget. . 2. Quo 'itrorum istorum materia melior, superhcies conuexa exactior , latitudo maior extiterit, hoc species erectae sunt
237쪽
mundiores, vivaciores, ordinatiores. Materiae bonitas consistit in tribqs,ut perfecte diaphana,nullis tincta coloribus;perfecte co-tinua,nullis permixta bullis vel arenaeis; aequaliter extensa, nullis perplexa undis aut vorticosis tractibus existat. ex hoc radiorum infractorum cursus rectus,&natiuus vigor prouenit. Superficies convexa, ut emendata censeatur, duo requirit; perfectam sphaerae suae globositatem, & tersissimam expolitionem. ex his rest ctorum radiorum non tantum nitor, sed multo magis perfecta in unum punctum sensibile convergentia resultati Latitudo vitri ad hoc conducit, ut integrum obiectum in pluribus punctis recipiatur, adeoq; ipsum in basin communem pluries proijciatur, ideoq; sortius depingatur, quae res ad speciei vivacitatem plurimum confert, ita ut etiam videri queat in locomon adeo obscurato, fenestra patente. &c. In huius cautelae obseruatione to- . tius rei cardo versatur: de qui ipsam diligenter cordi habuerit admiraculum & stuporem usque in hac magiae naturalis parte promouebit. 3. Quae de vitro dixi, multo amplius intellecta velim de Crystallo; haec enim, caeteris paribus, vitrum longe antecellit. Aqua etiam, vitro excavato, atque undique debite configurato& perpolito inclusa, eandem repraesentandi vim obtinet, quam
. Tametsi ad ipsam erectionis substantiam nihil attinet, utrum ambo vitra eiusdem aequalitatis, figurae, atque sphqraesint segmenta necne; tamen ad vegetiorem istius experientiae imagi. nationem, praestat anterius vitrum maius5c maioris, interius nus S minoris sphaerae portionem esse. s. Vitra ergo secundum sedulitatem praedictam accurata, inserenda sunt ambo intubum aliquem ad hanc rem ex materia idonea studiose elaboratum, arundinibus sibi mutuo insatis di .stinctum, ut pro rei exigentia pruduci valeant vitra & contrahi. Nam species non eriguntur a quodvis vitrorum inte
uallum, sed certam distantiam exiguam, pro qua indaganda s
238쪽
REgula r. Vitrum interius si inter basin seu communem
radiorum concursum a vitro anteriore effectum,& ipsum amterius convexum vitrum consistat, species non erigit, sed euersas relinquit,abbreuiato baseos communis.termino. teste experientia. cuius rei caussam hic examinare nimis longum esset. Regula α. Vitrum interius in basin communem statinium,aut proxime ipsam pone vel ante, obiectum vel confusissimum,vel meram lucem loco obiecti in chartam ubicunque o tentam,prohcit. patet operientia. Rationes a priore postea in lius exontientur.
Regula 3. Vitrum interius post communem basin collocatum, imagine obiecti in charta obtenta erigit, ita ut dextra imaginis pars,dextrae obiecti, sinistra sinistrae, supera superae directo absque ulla decussatione opponatur. patet ad oculum. Ratim nes in sequentibus accipies.
Regula 4. In charta vitro interiori obuerienda eadem sunt obseruanda, quae circa specierum simplieem immissionem diximus 'nam vitri interioris concursus ad basia commvn m ab obiecto aliquo mediocriter dissito est sumendus,& post illu cha ta tenenda, cuius locus exquisitus melius ostendetur ipso oculo, quam certa aliqua regula: quem ultra citra iii ago confiiuditur&evanescit, si reliqua omnia immota teneantur. uti erius syse dictum est. ri. γ. Regula s. In immissione simplici, statio charix a ystro conuexo magnam varietatem non patitur, oblino immoto: μhic maxima interuenit variatio; Nam si vitrum i literius vel a trorsus vel retrorsus commoueo, specim in charta mox deficere incipit; unde ut conseruetur etiam charta est mouenda. Quare vitro introrsus promoto , charta extrorsus amouetur; dc set pi-
239쪽
aci FUNDAM, Pr Iccctura notabiliter maior, sed nonnihil obsturiori vitro extrorsus
protracto,charta introrsus. admouetvnix siet imago multo minor sed tincturae vivacissimpita ut ars ulla venustatem illius aequare uixvaleat. Haec omnia ad oculum ipsa experientia patefacit. Vt , proinde Lectorem adsolam exercitatione instigandum censeam.
ctionem refractoliam conti gunt, rationes. .
HAud dubium est, quin omnia quae in hoc nEgotiaonun
gunt transscribenda sint unicis obiecti radiationibus ordinatis vel commixtis, decussatis vel divaricatis; nihilominus tamen quomodo in specie omnia & singula eueniant, neque ita obuium est explicatu, neque facile captiti Conabor proinde situlorum rationes lucidas afferre.
Cur vitrum interius ante concursum anterioris collocatum species non erigit 3 cur concursum breuiat 3 cur imaginem hebetat cur ciuasi nebulis quibusdam eandem conspergit ido; anagis. quo conuexo anteriori minus,at concursui com muni magis propinquat λSPecies non erigitur nisi post binam decussationem, seu quod
idem est, post duplicem baseos communis positionem, quam ruinprior anteriori, posterior interiori vitro debeatur caelorum quia hic interius vitrum anteriori suam basin eripit, eius placo propriam statuit, crinio nulla contingit; nam radi) prioris vitri mersam imaginem pingentes, debent iterum post decussotionem communem conuerti in partes contrarias sic simulo
240쪽
LIB. m. po Rs L asserum euersum conuertere, quod no fit, nisi post binamdecta tionem; quae hic noneESit obiectum AB, radietque in A l vitrum anterius C D, duas pyramides ACB, ADB, quae refractae in vitro advertices C dc D. permutabunt situs. Procedentque intra radios C F & CE, irem DE & DF. donec sese secent in
E atqueF, ibique terminum communis baseos E F statuant intra E &F, ita ut in ipsum omnia totius obiecti A BFuncta ordinentur, sicut in obiecto
ipso,situ tamen permutato; nam pum
in Adelatum est radijs AC & AD.
omnibusque interniediis inter C & D. qui omnes restactione lentis conu x; C D conii nerunt in punctum risc punctum B, confluxit in E, & sic totum obiectum ΑΒ atque singula ius puncta inter A & B collocata, insuperficiem vitri C D accidunt, ibim fractione cursum suum mutare incipiunt, donec situm permi tentin bas communi E F dcc. iam si aliud quoddam vitrum com uexum GHlΚ intercedat intra basin comune EF, de vitrum ant eius C D intercipiet illud omnes radios convexa sua superficie G
rectinget quidem radium DE, in punctum L DF in M. Rd quae etiam puncta ςonuenient necessario radi) CE & C Ficum enim superficies GHlic, similis ubique sit,& vitro antcriori aequidistet &α fient incidentiae radiorum C G & D Κ, item C H&DI aequales,ideoque. qualiter rς.πςntur, unde ad aequales distantias concurrent in L&M; igitur cum punctum L repra, sentet punctum B,&M punctum A, iaceatque Lin eadem parto in qua E;&Min eadem in qua F; manifestum est erectionem a Lhuc nullam esse. Quia vero radius CG aduentat ex vitro ant risererer aerem in vitrum posterius; restactio ex G fit secundum