장음표시 사용
261쪽
Multum mel ratur & completur visio per huiusmodi radios stactos infinitos,in quibus omnis res visi videtur, prieter hoc quod videatur per radium rectum
perpendicularem. Et liaec quidemχecte, si recte intelligatam
tur. Nam dupbus modis visio perfici potest, vel ut res visa tota conspicua secundum se fiat, vel ut singulae eius partes distinctὀpercipiantur. Iam si conus rei visae totius quilibet in Crystallini punctum quodvis collectus, dc ab hoc in Retinam denuo expli-ςatus sensiunmoueat, toti utique rei vise vigor magnus, de claritas necno ampliatio accedet, at singulis partibus non minima vel consu vel obfuscatio quandoque eueniet. Vt ergo siaus verutati &authoritati locus sit: Dicendum est, visionem totius se peressemeliorem quoad claritatem atque rei visae distensionem, partium vero singularum maiorem quidem ordinarie, sed non Continuo praecisiorem apparitionem fore. Patet utruml manufeste, quando unus oculus per magnum foramen, aut per exile punctum in rem eandem fertur; illic enim res maior N albior;
hic minor dc distinctior apparet; causa est, quialbi unius puncti multi radi in loca dissita refracti oculum, hicquas unus tantum, mouet: ut si rei visibilis AB,radius AC perforame . in Corneam CE stabatur; excludentur res, qui radij AF, AG, AH omnes per interiectum corpus H L,& sic solus radius AC punctum A repraesentabit,quod tamen via aperta etiam reliqui ARAG, AH,m. ostenderent,quia& ipsi in corneam tunicam E & per hanc in pupillam venirensi de sic res maior de confusior appareret, non tem distinctior3pr
pterea quodli tomnia & singula ista puncta, AD, AF, AG, AH,
idem punctum A in oculo repraesentent; quia tamen non semper praecise convergunt in Retinae superficie concaua, sed propter diuersam in Cryctallino incidentiam diuersmodὰ etiam refri gutur, & aliquando ante Retinam in vitreo,aliquando post illam acuminantur, hinc confuse idem punctum A in Retina a videndi
facultate percipitur. δια de quod de puncto A dicitur, idem de puncto
262쪽
GR. III. PARS L an puncto B & quolibet intermedio, ut L iudicium esto , arcentur autem beneficio lamellae HL infiniti alia radi), qui aut fortiores aut aeque fortes hosce radios AC, BR&IΚ, per foramen D transmissos suffocassent. Et hoc est quod creberrima experientia ostendit, quando quis oculo digitum vel cultrum paulatim obd cit,tuncres Nisa videturquodammodo fugere, & in arctum comtrahi,hoc nihil aliud est, .quam quod subradijs interceptis antea res visa & maior existens, nunc cernides est; contra videri disti ctius incipit sub illis radus, qui intercepti nonsant,sed in prauenistia interceptorum quia ex se debiliores erant, minus valebamictyrannice quodammodo oppressi in angulumdetrusi latebant.
Quaestio quarta. Cur si quis inter rem visibi- bilem & vitrum aut foramen, ad satis notabilem di
stantiam, utpote c. Velio. pedum opaco corpore radios intercipit, non inumbrabit eo totam Sei trans
missae illustrem basin, sicut accidit in vicinias sed por
tionem tantam,quantam radi jintercisi referebant.
Caussa est, quia lamella opaca ΚM, extra communia intersectionuloca intercedens, non attinguinuno puncto totius obiecti AB radios simul collectos, qui ad vitrum conuexum unquam vel ante vel post prpcisionem veniant frangendi,&c. sed tantum aliquos certos. Ipsa tamen umbra opacantis corporis in contrarias prohcietur ni lucidipartes. ut si res immissa fuit AB,lens conu
xa CD, charta obiecta E Rconus ΑDB, post D decussatur,&facit post
fractum D GH; sic contis A CB, in conum G C H conuertitur.& conus
263쪽
io4 FUNDAM... OPTICI, quis punctum D tegat auferetur totus Conus GDH, ex quo tota
basis illustris GH,obscurationem aliquam concipit uesic si punctualiud quodvis intermedium intra C& B, veluti l,obveletur,se per umbram tota basi GH apparebit vel densor, vel rarior, prout multa vel pauca puncta contegentur. Nam totum obiectum AB radiatin singula vitri C D puncta,singulos conos, quorum basis est ipsum obiectum A B, vertex punctum quodvis in vitro vel λveis, vel D, vel aliud inter haec &c. Ethaec eadem euenient in mus tamen praeciseὶ si nudum foramen absque vitro ullo adhuebueris.
Iam si lamellam interponas inter rem visam AB, & vitrum C ad partes KL, satis supra vitrum eleuatas, tunc tantum spacu ex basi lucida GH, occultabitur, a puncto G versus H procede do,quantum lamina ex L, ultimo radio, qui ex puncto B radiare potest in lentem DC ad punctiam C, perrexerit versus M, a radio nimirum BC, ultimo ex B in C ducto: neque perturbent te radis BD, BI, & BC ij enim omnes in punctum G refringuntur,& sic versus H sicut nihil illustrant, ita intercepti a lamina KL, nil pentiatus occultant. & fit, hoc propterea quod BLC, sit ultimus radius seb quo totum obiectum AB inuersum patuit: igitur post ipsum nullus amplius cadet ex B in C, sed extra versus E, adeoq; vitrum aut foramen non attinget; unde necesE est obiectum ΑΒ ex parte B, occultari a puncto G, versus is incedendo ; quanta autem ea sit occultatio, ostendet radius per C&M, ultimum lamina: terminum utrinque productus in N supra,&O infra, qui radiusCO, directus est per nudum foramen, restinus autem per inaesepositum vitrum.
Quaestio quinta. Cur Luna solarem eclipsin
per vitrum convexum ordinate & per partes ostem dici 'Quoniam eaua aforamine seu vitro conuexo remota est ut suo obiectu non attingat communem radiorum solarium comcursum, qui in singulis vitri punctis contingit,sed tantum partem aliquam certam radiorum supra in aere abscindati Quod autem
264쪽
vitrum & soramen extra oculum, hoc humor Cry inus, de foramen Vueae praestat in oculo. Patet etiam hinc, cur digitus in vicinia vitro obductus , ubique umbram inducat in
totam solaris Coni basim deci item qui radu rei vita , inquam chartae partem tendant; quia Luna nimirum est instar Iamina: ΚM, Solis conum intcrcipientis, quod quia fit in maxima a vitro conuexo CD intercapedine, radi, ex G versusH,quia sunt impermixti aliis, idcirco munde eliminantur, Vbi tamen nota non tantum radium NM C intercidi sed quotcumq; etiam.
qui ad M& quodvis purustum lamin MLΚ a re visa B A deductuin vitrum CB caderent amota Iamina, radium autem NMC,esie
intercisorum semper ultimum,post quem in basi G nil penitus
ex re visa AB, appareat inter GS O. Sicut autem digitus conuexo tubi vitro proxime & cem ualiter obiectus, speciem in papyrum proiectam non extingui sed tantum obfuscat; ita si oculus per tubum in obiectum feratur. totum nihilominus aspiciet, etiamsi digitus dicto modo obuers tur: ratio,quia per laterales vitri convexi partes, obiectum totum in eandem communem basin sese infundit. Cuius quidem b seos GH, incolumitas, si uxta superius dicta in versatur non in indivisibilia vitro conuexo distantia; ita ut statim evanescat vel confundatur si convcxa lens, ultro vel citro moueatur, vel papy rus,lente immota porro vel retro toncatur; sed patitur aliquam i litudιnem,quae quanta sit,sensu non ratione discernitur: hinc vibdemus res in charta immissas, distincte videri ad aliquantum in teruallum, siue chartam admoueas ad foramen, siue amoueas ab
eodςm;&hoc fit tamdiu quamdiu radii DG,&CG de . in co munem aliquam intersectionem G, sensibiliter saltem cadunt, tunc enim omnes xa dij ex eodem puncto B, in idem punctum G collucent, de collatis operis sorti ter idem depingunt,& quia hςc intersectio valde obliqua est, hinc fit ut radii isti sensibiliter albquantulo spacio simul consistant, ideoq; latitudo quaedam senta talis pro bali communi obtineatur; Dixi sensibilis,quia si Geome. trica ratione rem expcdamus, singuli hi radid, nisi ab axe principali aequaliter absistant, singula eaq; distreta puncta in papyro o
265쪽
cupant 3 quamprimum autem radiorum istorum vel pone vela tro communem intersectionem notabilis a se mutuo digressio ita teruenit,tum mox unius puncti A. in varias partes peripios diuit chio contingit,sipecierumque confiisiosia bsequitur. &c.
Uex hiscaussa a more' redditura . cur ante & post commu nem conorum euersorum basin, confuso lucis de specierum existat;quia nimirum radii unum Midem rei isibilis punctui'ςhδ non tantum in varias partes diducunt , verum etiam cum radiis alienis aliorum punctor &colorum reconfundunt. 2. Curyx0iς Ἀ- vim quae sint sphaerarum malo rumsegmenta , sectionem communem longiorem,minorem breuiorem efficianti quia videlicet
radii per illa refracti sese obliquius, per haec minus oblique secant,& sic illorum divergentia serius, horum citius sentituri. 3.. Curconi per vitra minorum sphaerarumstam sint breuiores Mola stares, conis lentium a sphaeris maioribus decisarum T quia nimirum incidentiae illic in segmentis globosioribus obliquiores, &restactiones ampliores caeteris paribus) eueniunt. 4. Cur spocles antecommunem basin igneo quasi coibretingantur; post ii, Iam glauco. fit illud ob lucis admissae M admixtae vehementiam; hoc ob eiusdem & specierum languorem, tenuitatem& raritatem, quibuy accidit, ut omnia tande in ingredinem qu quo possen modo deflectant; & ex hocdesumitur ratio, cur αγli color, montium procul conspectoru, cqrulaeus visatur, ob radiorum scilicet tenuitatem. &c. id quod patetexperimento quin tidiano macularum solarium; quae flavescunt contractione tubinimia, caerulescunt diductione &c. s.. Cur eae species quae per nudum foramen nisi illud sit instar acus) intromittuntur, numaeam sortiant margines omnino munditer praecisos; quia vid
266쪽
licet extremi radii a toto Sole in quodvis foraminis punctum con stes', licet digrediantur post illud, nunquam tamen amplius cinueniunt, ut possint in communis alicuius sectionis base consti tui, &c. E cuius contrario emergit. 6. Cur per lentes conuexas traductae species, tam venuste praescindantur. quia nimirum refractio omnes ab eodem puncto in totam lentem egressos radios denuoin unum senispunctum cogit. Vnde T. liquet, cur lens convexa suam basin communem intra certos limites coerceat.
vero vix ullum; quia quoamplius a foramino recesseris, hoc mmnia auctiora& distinctiora serri licet semper debiliora spectabis. Patet hoc in maculis solaribus intromissis. Patet 8. Cur lentes cauae, si solae usurpentur, in obiectum parietem nil unqua 'epinganti quod hinc accidit, quoniam radij a singulis obiecti punctis in vitrum allapsi in singula rursus parietis puncta disse dunt, &siccomympis aliqua omnibus intersectionibus basis nunquam obtinetur. 9. Remotum obiectum, aut vicinum sed obse , ba 'n communem manus ; at vicinum aut lucidum
etiamsi remotu sit eandem mapis remonet a lent 1iqudHMO dHCUU, IUNCICans, aucuοι caerulescant, rubor enim ab
obiectis nimis vicinis,caeruleus color animis remotis depingitur. Nisi dicamus squod etiam aliquando fit,in vitrum irregulariter conuexum esse; nam superficies magis curua rubore, magis plana caeruleo colore speciem tingit. &c.
267쪽
litespondens asseri perforato ; Humor Crystallinus post sota
men pupillae suspensus a ciliaribus processibus,vitrum convexum foramini insertum praestat ; camerae umbrosae vices gerit, sinus culi interior,humore vitreo resertus; chartae obtensae, tunica Rotina; Quae si omnium conorum euersorum facta fuerit basis c o-
in unis, excipiet in se rerum extra positarum, perq; pupillam ii gressarum picturam haud aliter atque charta foramini obiecta. cuius proinde perceptione, videbit rem quamcunque esare & di stincte; si vero eadem basis eandem Retinam vel transgressa, vesnon fuerit plane assecuta, fiet visio vel confusa, vel omnino euer sa, ut dictum ante,& amplius mox patebit, Hinc est ut obiecta tam remotissima qua oculo vicinissima. confusa videantur: quia vicinissima capacitate Retinae transiliu basi suacommuni, & radios post illam primum cogunt: remotissima non assequuntur, sed citius in humore vitreo coeunt,ex qua Caussa candelae procul positae maiores fiunt prope sitis; & sdera debito multo maiora apparent: hinc aliqui sunt; qui res eminus melius disternunt quam comminus 5 his cecommunis doni b sis amplius exporrigitur 3 cuius rei duplex potest esse ratio; vel
quod humoris vitrei profunditas sit breuior, adeo* Retinae a Crystallino parua distantia; vel quod Crystallinus sit minus gibbosus sed segmentum sphaerae maioris, aut utraque simul. Qui
res comminus acutius discernunt quam eminus, contrarijs labinrant affectibus: Retinam enim istorum hominu communis coni
basis ab obiectis dissitis prosecta son assequitur,vel quod Cristatulinus nimis sit globosus, vel quod nimia vitreibumoris cophia, iquod utrumque simul. Hinc videmus nisum illum pupilla: omniabui communem, quando rem nimis vicinam distinguere coha tur oculus,ςqntrahitur enim pupillae foramen; sicut ῆ contrario dilatatur ad remotiora. ut ostensum passim in prioribus. Quae ampliatio aut imminutio ex eo euenit, quia ciliares processus tela quodammodo constipant aut relaxant,in qua constipatione aut remssione Crystallinus humor vel conglobatur vel retrudituris
vorsus, &sic radiorum concursus abbreviatur; aut sese relaxans
Processus, ta humor Curultam quodammodo complanatur.
268쪽
vel vitreus completur, &sic radiorum convergentia protelatur, quam rem pupillς apertio necessario c5sequitur, sicut illam clauso. Huic rursus caussa depromitur cur iuuenes plerumque viasu acuto tam ad propinqua quam ad remota polleant; quia videlicet humores ipsor: in adhuc toti sunt tractabiles & molles, spiritus visorh vivaces, animastici efficaces; quibus fit,in bulbum ocularem in omnem oppontanitatem fingant, in omnem locum propellant, facileq; humoris Crystallini atque Tunicae Retinat ii 4ercapedinem vel abbreuient contracto, vel prolongent laxato pupillae foramine,& sic communem atquς ordinatam pyramidis inuersae basin semper in Retinam compingant. Ex hoc eodem fonte emanat illud, ut seniculi quidam tantum in remota, quida tantum in propinqua distincta serantur; illis Crystallinus humor ex siccitate tenuior & spirituum penuria intractabilior, hisce ex frigiditate durior&globosior est redditus. Iterum caussa etiam redditur cur pupilla amplietur in tenebris ad obscura intendens.c ntrahatur in lucidis ad clarara curaestate facilius multo & --
tu, laxetur, quam hyeme, ut experientia docet. nam obscura rationem obiectorum remotorum induunt, ideoq; conos breues estingunt in oculo, eosque ineffcaces,quod basis illorum com- .munis Retinam non attingat: utrique malo occurritur pupillae apertione, claritas enim oritur ex amplitudine & specierum robur, quod ex pluribus punctis plures coni procreentur; longiti do vero ex humoris Crystallini dilatatione,quod sic maioris sphγxae portionem induat; Et quia aestate homo calidior existit,hinc mollior euadit humor Crystallinus, hyeme vero frigore durior,iideo I; hic contumaciorem, illic obsequentiorem omni flexurae sese praebet. est enim humor aqueus aestate repidus, hyeme satis stigidus,experientia autem docet orstallinum in frigidam iiii
Hinc & ratio redditur, eur aliqui specillis concauis, aliqui
conuexis iuuentur; nam qui concauis utuntur,breuiotem debito nacti sunt conum inuersum, qui protenditur vitris concauis,haec
enim racii dispergunt: qui conueris gaudent, aequo longiorem adeptisunt copum; ideos e cim conuexis vitris contrahunt.
269쪽
FUNDAEM. o PNCI. Confiat praeterea, cur quidam specillis conuexis nihili, uenturia obiecta aliquantum dissita, probe autem cernant, si culo proxime statuantur. Caussa quia specilla convexa basis es munis stationem contrahunt,sicut & obiecta remota; hinc ipsa Retinam non est assecutas quodiame fit, quando obiectum culo approximat: quia obiecta vicina basin communem longiu prohciunt; hinc Retinam assequuntur,&C.
radiorum viseriorum, pro nostra
QVod situs etiam radiorum visoriorum p uratus dictis
maximum adserat momentum, & omnino conuincat nequein Arachnoide, neque in Clystallino humore, visione absoliti, sequentia quae fierent absurda clare demonstrant. . r. Rationem non possunt dare, qui ita sentiunt, cur eadem' res libere aeque atque per exile foram de quo experimento i faspecta maneatsemper erecta,&non euertatur situ,visa per for men: Nam quando res aliqua ab oculo proportionate distat, Mex aduerso angulo clare conjicitur, radi; axi viciniores pleriqύα
sunt perpendiculares tam ad Corneam, quam ad Crystallinum ideoque dextri in obiecto, erunt etiam dextri in Aran a, Q. Sit visibile AB, Cornea tunica CD, Aranea E F ; quia ergo radu BD. ω AC, in Corneam perpendiculariter incidunt, ipsi antecenia iipsius Κ,sese non secant, ideoque in Aranea situs permutatos nis. habens deoq; punctum A sinistrum,uidebitur sub A v . radio sinistro AE, punctum B dextrum, sub radio U '- . dextro BRSAdhibe nunc Gramen G, interiecta aliquatamina, ita ut radj ab eisdem punctis A & B 'in Corneam allam, sint Αwl: Bl, in G decus ti: qui licet in Corneaad H & l stangantur ad perpendiculares, ii quaen tamen rectacti H F. MIE se intersecare. poterunt
270쪽
poterunt ante centrum Corneae K. ideoque necessario punctum Asinistrum venit per refractum radium H F in partem dextram Araneae, &B dextrum in punctum E partis sinistrae. Quaeritur nunc ab aduersa parte, quare punctum A visum in E, puncto sinistro. apparet sinistrum: de visum in puncto dextro F, non apparet dextrum ρ si quidem,ut ipsi volunt visio in Aranea celebratuci Adue Q. Si dicunt radiu utrumque visoriu tam CE,quam H Fab eodem Πφζvi' puncto A profectu adhuc sinistrorum tendere,& tam DF, quam e Et dextroissum; contra duo pugnant e alterum, quod appr nulla hensio puncti A,&exaduersariorum mente, & ex parte rei non fiat neque fieri possit sub radio CE aut Im, quod is totus,praeter unica ultima puncta E M F, sit in Aqueo humore,qui non vivit εfrust ergo ad radio huius tendentiam confugiunt.
a. Oppono experientiam tertiam, l. 2. p. 2. C. 3. enarrata
neam radio AB, deinde frangatur in radium BC: si igitur radius , H F fractus, in causia est cur A videatur in sinistra adhuc part*r dius etiam B dextrorsum vehet punctum A,cuius
contrarium accidit experientia cadem teste. p
ctum enim A videtur in loco D, totum nimirusinistrum. quod amplius valet,si punctum A totum statuatur immediate supraCorneam B. id quod feri posse, in Appelle meosgnificatum est. Impossibile igitur est
hanc contrariae sententiae responsionem stare. iSi dic t punctum Α, ideo non apparerestu variato, quia ipsi in semper in simistra obiecti manet parte: se ipsos amplius illa.
queant, sic enim omnem rei vis reuersionem penitus destruunt. ., s enim ei eversio nulla est propterea, quod res situm suum in t Aco eodem seruet in quo ipsa est,ergo ut euersio fiat, ipsa situm aD . que locum mutare debet, ex parte rei: ergo ipsius euersio non est, sed visio semper erecta, quia ut res est, sta videtur. sed in his se ut manifestis ulterius haud est immorandum. λ ibi , es, si dicunt, ideo punctum Asinistrum apparere, quod inter ipsum dc oculum nullam medium intercesserit, cuius vi in dextra .
partem statueretur, id quodinteriecto tuo conuexo fieri russet renor Dd ι ergo