장음표시 사용
241쪽
I82 FUNDAM OPTICI, lineam G R& ex Na perpendiculari, secundum lineam NI &sic necessario intra CE atque CF prouehitur, eodem modo radius D I pergit in O, quandoque refractus, quandoque directus, sed ex o semper venit in L refractus a perpendiculari s similiter persunt radi) P.M&QM; ex quo sit necessario ut citius concu rant stis radi) N OM& Κ P M, quam C F ω Κ F, ex quo baseos communis LM non tantum abbeuiatio, verum etiam retractio versuilentem C D elucescit. Jmagosorro secundum basin LM proiecta hebetior est quam ' F, quod haec per pauciora illa per plura diaphana fuerit refracta; deinde quud illa plures haec pauciores & minus pers ctas pyramides euersas L N G C H Q M, necnon L O DKM eis.
in unumcogat: nar' multae portiones integras extra vitrum G Κ, aut saltem communem bafin L Mesciunt, aliae in partes contrarias pro erectione tendunt, e quo nebulae & nonnullae confusi nes exoriuntur. Illud autem mirum alicui videatur, quod quo magis vitrum GK communi basi E F appropinquat , hoc minus imago valet, & tandem occupante vitro statione communis baseo E F, species omnino diluitur, ut praeter puram putam lucem in obiecta utcunque charta nil videatur: huius, inquam, rei mi, rifica videatur latere caussa. qnam proinde rimari operae pretium utique fuerit. Nam ex eodem hoc patefacto fonte, rationes dilacidae dabuntur,cur in basis communis vicinia confusio rem cone ordinatior pictura promicet. ' ra
CVR VITRUM INTERIVs Communem basin anterioris occupans, nil praeterlucem ostentat CApur XXII.
Dixi in prioribus, Iucem Iuci superadditam facere Iucidius;
lucem speciebus colorum superfusam aut extinguere aut
diluere species , species speciebus similes similibus simit, ter
242쪽
LIR. m. PARS I. Is terq; dispostis superiectas,augere vigorem composta similes dissimilibus aut similibus dissimiliter mixtas, mutare colorem,& parere confusionem: item eiusdem puncti radios collectos fortiores,dispersos debiliores effici quibus positis, facile est, caussam
quaestia priore reddere. Nam quando vitrum convexum intorius in stationem baseos communis collocatur, reperit in ea sin- rgula obiecti puncta ordinatissime situ euerso disposita, omnibus 'radijs unius puncti a vitro anteriore in unum sensibile punctum currentibus, qui post basin communem denuo in contrarias utrinque partes evagarentur, quos vitrum interius interceptos refractione ita moderatur ut in comunem etiam quandam basin singulorum punctorum coni post vitrum interius dilatati conprediantur, quo fit ut singula puncta in totam tam basin dispergantur & necessario unum alterum vel sulso sives enervet,vel certe cfundat; pro obiecti varietate. In figura res lucescit. Obiectum A B cadat in vitrum anterius
CDE, mittatque in singula eius puncta C, DM E, &c. radiales pyramides ACB, ADB, MALB, quarum bases sit obiectum A B, veri,ces puncta C,D,E,&c ta ut totum obiectum
AB,conueniat in singula vitri puncta C,D atque E; quod idem de alijs est sentiendum,hqc
enim exempli tantum caussa assumuntur. de
quod hinc sequitur, singula obiecti puncta
A, B, α inter media quaecunque, veniant in totam vim conueritatem, radis innumeris rA C, AD, atque A E, &c. ita ut punctum Obiecti quodvis sit in toto vitro,& singulis eiusdem punctis; & vice versa obiectum totum AB in quolibet singulari puncto vitri C,D,atque R&c. ex quo necessarium est,in vitri amterioris statione ubicunque tandem assumpta essu summam to jus obiecti permistionem, HVnde
243쪽
unde sit ut in charta iuxta eiusdem vitri viciniam obtenta, praeter lucem nil compareat. at postquam in punctis C, D, α E, dcc. radiorum decussatio, pyramidumque euersio contingit, ita utra
tum demum obiectum totum A defertur pyramide qualibet vel FCG, vel FDG, vel FEG, sed situ eris; quando ergo eo usque processerunt hae pyramides,ut transversim sectae, bases aequales'
simulque habeant, in communi quadam sectione FG, seu quod ideest, ut radios unius puncti ab obiecto in vitrum dispersos,in unum punctum post vitrum colligant,quale est F & G &c: Nam radi 'omnes AC, AD, AE,ab unico puncto Aegressi,&in totam superficiem conuexam CDE, vitri C E dispersi, Oiusdem vitri bene cio in unicum rursus punctum G sunt collecti, sic radii BC, b λ& BE, similiter in punctum F ope refractionis coierunt; quod tomen absque hac nunquam fieret&quod de hisce punctis duobus A&B exempli caussa prostro, hoc do omnibus inter A &B contentis est sentiendum: ubi ergo dicta puncta in F MG sese denuo colligunt,illiς terminus baseos communis, & chartae oppinnondae statio habetur, in qua totum obiectum AB, repraesentatur ordinatum secundum dictam basin FG, situ commutato,& si
sula totius obiecti puncta sunt in locis suis singulis, nullumque alterius locum occupat; ut punctum A est in loco G per radios CG,DG, EG, refractione collectos ue & punctum B in soco F. M reliqua puncta inter A & B comprehensa, distributitur ordine in eandem basin F G, inter puncta F atque G. hinc in tali statione obiectum AB, suas specios visui pure ostentat, sed euerso situ. Habetque se imago in chartam delata, sicut ipsum obiectum A B.
quod si ablat charta suus radiationibus cursus relinquatur, cor tinget in basi eadem communi F G, secunda radiorum decusitatio,propterea quod cuiusuis radu fluxus sit rectus, fientque nouae pyramides, quarum vertices existantad singula baseos comm nis puncta,bases post basin communem: & quia unumquodque
objecti punctum in basi communi est vertex suae solius pyramidis
244쪽
IR. III. PARS L ars seu directie ante vitrum, seu refractae post illud, inque unicum illud punctum collecta; bincipsum illud punctum iterum sese e
pandit post: basin communem radiorum divaricatione, haud alibter atque punctum A seu B ab obiecto quaqua versus sese exf-nuat; quod si eo usque proserantur horum punctorum radiati nes uti etiam in aliquam communem basin coincidant, tunc b,
sis illa in se tota habebit punctum obiecti quodlibet ; & in puncto
sui quovis, habebit obiectum totum, seu singula totius obiecti puncta. & hinc sumitur caussa a priore, cur post basia commune collocata papyrus imaginem confusam,&tandem loco imaginis meram lucem recipiat, quia venitur ad talem radiola picturae locum,in quem omnes omnium punctorum radiationes suas p ramides explicent, quae res absque confusione nunquam euenit. nam si in obiecto multa puncta sint alba,vel lucida,ea punctorum coloratorum speciebus superius a ita priualent,utiliorum vim penitus elidant. Vnde ut concursuum & basium communium di stinctio seruetur, placet hanc punctorum omnium in unam ba- α Eist 2
sin colluuiem,appellare basin commune Confusionis , sicut prior . est basis communis distinctionis', seu discretionis siue denique ordinis; quam ordinis basin si vitrum convexum interius sue posterius FG occupet, singula puncta F&G, singulosque illorum radios CLDE, EF, itemque CG,DG,EF, deuenet atque conia het in unam Confusionis basin HlΚ, ita ut punctum unicumFpingatur in H, in I, in Κ,& omnibus interiectis punctis; se punctum G,in Κ, int, & H ό quod idem iudicium esto de quibusvis punctis inter F & G, statutis: & sc quodlibet punctum totius o lecti AB est cum quouis,& obiectum totum AB in unico puncto vel H,vel I,vel Κ,vel alio quouis assignabili super basin consusimnis H Κ: nam sicut obiectum AB coit primo in punctum D,&αα ex hoc iterum sese dilatat in basin ordinationis FG: ita post v trum FG, coit denuo in unicum punctum I: smiliter idem obloctu AB venit in E,&ex hoc in GK atque hinc denuo in punctum Hue parique modo contrahitur in C atque ex hoc dilatatur in F G, rursusq; colligitur in Κ: & sic satis patet,cur vitrum interius in st,tione basis communis ocatum pecie omnino extinguat, vel
245쪽
CUR VITRUM INTERIUS COMMV-nem basin Confusionis occupans, speciem discriminet atque insitum
DV0 quaeruntur hic, cur species di,
stincta fiat, vitro posteriore confinsionis locum o upante; deinde
Distinctionis caussa physica & a priore est quia nulla ullius puncti ex toto obiecto AB species vel radiatio coinciscit sensibiliter cum radiatione vel specie alterius puncti, sed omnia singulatim in singulos locos coordinantur,ita ut totius obiecti AB pyramides radiosae dissum dant se in totam interioris vitri conuex, talem,& in singula eius puncta, & sic puctum quodvis obiecti sit in toto vitro Mqualibet vitri parte,haud aliter atq; vitruanterius idem obiectum AB immediate cepit ,&sua convexitate eonfusam iulam specierum massam ad unam communem distinctionis basfractione discriminauit: scrius easdem species ultra FG quae Quianctionis primae & species in chartam imuersae sedes siue basis est,) prolapsas aisque inter sese consulas excipit, & inc . munem quandam discretionis basint . quam secundam vocabimus, deducit, ibiq; mutuis nexibus extricat,& in singuuloca dispertit, ut summus inter illas
246쪽
LIR. m. PARS R. , 3 asyordo existat. Et siccaussa primi quaesti expedita esto. Secundi quaesiti caussa est, intersectio siue pyramidu seu
radiorum, haec enim imagines in contrarias partes deseri, quarusitus cum antea euersus extiterit, nunc necessario erigitur: intero sectiones autem vel generantur,vel certe promouentur a R efractione; Refractionem eisiciunt vitra hoc vel illo modo effigiata, densa vel rara, &c. In diagrammate manifesta omnia evadunt.
Esto obiectum AB,quod in vitrum convexum CDE mittat radios AC, BC; AD, BD; AE, BE; qui in eodem rescingentur ad lineas perpendiculares, Mob hanc refractionem transponentur post lentem conuexam C DE, singula puncta in contraria loca, ut punctum A colligitur in G; dc B in F, in communi omnium . conorum vel basi vel sectione FG, post quam radu singulorum punctorum Foc G, suos iterum rectos tramites pergunt, ideo vin conos dilatantur; F quidem in conii H FlMΚ: G in conu ΚIGL M; qui ubi eousqueprogressi fuerint, ut sese interlacent apud I, facient post illud c5mune segmentu KI M, eruntque punctaF& G, id est, Α & B,simul in totu illud segmentum dilatata, in quo similiter alia etiam omnia puncta inter A & B iacentia reperietur, squae tamen ob confusione in figura evitanda non sunt delineata
de sic quodlibet punctu portionis ΚIM habebit in se punctum
quodvis obiectitotius AB, criti idem obiectu AB totum in tota . portioneΚIM,&qualibet eius parte;& qu libet obiecti pars in t to segmento MM,adeoqueconfusio illic erit suma; intra quam si collocetur vitrum convexum interius KL excipiet id totum o lectum AB in singulis suis punctis Κ & M, nec non quibusvisi termedijs, singula quoque totius obiecti eiusdempuncta in se t to,haud aliter atque vitrum anterius CDT, idem obiectu AB ti tum immediatὰ excepit; & ob hanc caussam post se refringet Unia & singula,suam cuique positionem tribuens, ut situs rectusti ordinatus denuo contingat, in basi communi Να & sic demui punctum A per G redibit in N; & punctum B in O, partem eam sem; quod a s singulis punctis inter A& B sitis iidem eueniet. Et sic ad dubia initio proposita satis responsum videtur. Nam in CDE contingit prima confusio & tam radiorum quam conorum ha 3 inter
247쪽
intersectio; eonfusio autem idcirco, vel quia omnia puncta oblocti AB, confluunt in unum,siue siue D, siue E c: vel quia unupunctum A,aut B; aut intermediu quodvis,dispergitur in totam vitru & singula eius puncta C,D, & E; in FG autem accidit prima distinctio,vel quia totu obiectum ex unico puncto C,seu D,seu Riterum se euoluit in conuenientem latitudinem F G; vel quia mnicum punctum ex tota latitudine CDE, iterum sese colligit in i, cum sibi proportionatum,vel G,vel F; α hinc totius obiecti A Blepraesentatio ordinata quidem sed euersa resultat,in stationem. Post quam singula iterum puncta sese expandunt,ita ut F explice tur in totam superficiem L M, similiterque G: contra pictura tinta FG, denuo coarctetur in punctum vel Κ, vel M ; ex quo rursus noua confusio oritur, ideoq; ΚM secunda Confusionis statio vel basis consurgit; post quam tandem altera etiam discretionis Nosequitur ; ubi punctum F in penicillum Κ M diffusum, iterum se ei itino, &Gexeadem amplitudine, Κ coit in N. ex quom,rificu hoc habeas ; vel radios ab eodem puncto emanantes, vel, conos ab eodem obiecto progressos, sese mutuo & saepius inters care, beneficio potissimum restactionis. Puncti A sectiones h
bes in G, obiecti AB in basi FGS
- vando vitrum interius ab anteriore magis remouetist, tunc charta species excipiens est amplius ad vitrumi terius admouenda. Ratio, quia obiecta remoti ra ut ex prioribus constat, concursu basinque communem' distantia breuiore faciunt a. Quando eadem fiunt, *eciei magnitudo decrescit, at
getur intensio. ratio: quia vitrum interius recessu suo, plures in nius Dium radios exceptos in unum colligit ,ideo* essicacius iblud idem in charta depingitur. imminutio consurgit,exrestacta ne vehementiore.&c. 3. E com
248쪽
LIB. III. Pansu 3. E contrario, Accessu mutuo vitrorum,&charta amplius recedit, A species auget magnitudine,deficit vigore. Ratio quia vicina obiecta, basin communem longius protrudunt,α vitrum interius paucioribus unius puncti radiis perfunditur,& chartare motior ampliorem conum repetit.&c. 4. Specierum erectarum margo, plerum, immundus,G. fusus&varius est. Ratio, quia rarissimὰ conuexum vitrum imcidit in persectissimae confusionis basin, & raro etiam refractio . omnes unius puncti radios in punctum unum colligit.&c. Multi enim radij latereses,ut sunt CL,EHA c. vitrum posterius ΚM, mnino effugiunt: de hi nimbos quosdam nebulosos esticiut,ma ginem sedant, & quia hi suam vim in prima distinctionis basi FG, una quasi opera in commune etiam contulerunt, in secunda vero distinctionis basi N O, propter lateralem euagationem, subtrahunt, hinc imago N O, tanto est debilior,quantumradi; subtracti C L atque EH in repraesentando valuerunt. Et haec est una ex g nuinis caussis, cur obiecta per radios refractospropagata, semper aliquid vigoris mittant,&G. s. Meditullium sipecies semper distinctissimam picturam exhibet, quj rusramo natatorum obiecti punctorum est persectissima. 6. species in supersiciectaricrecept , moto vitro Miquam tisper etiam mouetur, quod non sit vitro simplici in situ euer . Ratio quia per duo vitra restactio euenit, hinc uno moto,necess/xio species mouetur.&ατ. Recessu vitri interioris semper aliqua spetiei pictura Gomit, non item accessu. Ravo,quia vitrum interius recedendo semper inuenit aliquam confusionem radiorum, secus contingit occessu. . 3. Charta tam accessu quam recessit a vitro interiore tam dem picturae confusionem inuenit. Ratio, quia a basi communi distinctionis cis ci trans, exorbitati
249쪽
species duobus conueris vittis erigendi.
ACcipe vitrum anterius, & chartam ei obtende post basin
communem,quoad usque specierum confusio persectis ita main eadem appareat, quod tum erit, quando nullii col rem sed meram lucem aspicies; quo habito,in locum chartae, cinteris omnibus inuariatis, adhibe convexum interius &in illa dis stantia tubo insere, cliviamque post illud in debita distantiao, uerte ; excipiet enim ea rei obiectae speciem eleganti & exucta munditer pictura. Qua autem charta distantia stobtinenda,sem sus optime do bit, si porro retroque eandem statueris,ci c.
PEr lentem anteriorem transpice in obiectum,eamque ab oc lo tuo versus obiectum remoue, donec illud euerso situ clariis sme&distinctissimὰ videas; hanc enim distatiam oculi tui a lei te si retinueris, oculosi, tuo suffeceris in arundine lentem conue xam posteriorem, M. ad interuallum debitum chartam obieceris, habebis in eadem species pulcherrime erectas. Caeterum, quia imago erecta plerumque circa marginem nebulosior existit, ob radiorum quorundam solitariorum euagationem qui legibus refractionis pervicaciter obluctantur &c. idcirco haec intemperies duplici modo caverun altero, si ad vitri ii terioris communem basin extubo rostrum seu collum in angustum foramen excavatum producas, uitate minima ad orifici instat digiti parui secundum latitudinem, in opposita vero parietanta, quantum ipsum vitrum posterius existit, longitudo huius rostri siue excavati coni est tanta, quanta distantiae baseos communis quam vitrum convexum posterius essicit: atque haec cauata quasi ruba errones illos & turbatores radios egressit prohibbet, & sic speciem ab omni turbulentia vindicat: ster cois m ubxo prae
250쪽
to praecellentiore, si tribus lentibus conueris utaris hae dispositione. Prima obiectum excipit; media stationem baseos coniu-nis,qua lens prima essicit,insidet; ultima denique mediae. Nam prima obiectum in basin suam distinctum situ euerso proiicit. Secunda idem obiectum in statione suae communis baseos confusissimum instar merae lucis collocat : tertia denique hinc exceptus tu ere mundissime in chartam defert. Magnum hoc myst rium plurima alia in se arcana complectitur, alias ex professo do promenda ; nunc instituti mei ratione ipsum obiterinsinuandum censui, ut sapienti occasio speculandi praebeatur.
HAEc res per se tam plana est, ut multis explicationibus haud
indigeat; quia tamen ipsius euidentia non omnibus ita o, uia venit, praestat rem paulb uberius declarare. Ad species erigendas tria potissimum requiruntur,duo vitra eonvexa, & charta munda in situ loco & collocatione debita. Haec tria etiam in visu habebuntur, si unicum vitrum convexum extra oculum usurpes; nam vicem alterius vitri subibit humor Crystallinus; locum chartae oppostae suplex tunica Mimna ; obscuram cameram praebet, interior oculi sinus, ramine imnicae vueae patefactus , humor Aqueus & vitreus aeris vicem prestantiexterioris,humor Aqueus; interioris,Vitreus. Hisce ita p: sitis, caetera omnia bellissimὰ quadrant. Nam duo vitra convexa sibi vicina intra concursum baseos communis collocata, stum obiecti eversum retinent, sed basin corripiunt magine hebetant. ita oculus perconuexum vicinum in obiectum tendens, videt illud obtusius sed erecto situ, eo scit, cet modo, quo cernere solet, absque eodem. Convexa lens in basi communi conuexae lentis posita, in chartam nil desert praetermeram lucem; ita si vitrum convexum