장음표시 사용
281쪽
palam q stum faciunt, praediceret populo , se postridie r
laturum alicujus ex antiquis heroibus virtutes, & res maximas bello gestis; deinde magna expectatione facta diceret, illum aut minxisse ad parietem, aut muscas necasse; nonne convicio omnium incesteretur 3 nonne clamoribus foro pelleretur Quid tu censes eventurum tibi fuisse, qui tot redundantibus verbis , tot pollicitationibus te de laudibus egregii viri dicturum pollicitus, & immortalitatem concessurum, e tanto fastigio verborum descendis ad ridicula quaedam & insulsa, atque ab omni laudum genere remota 3 At in iis, quae deinceps scribis, es forsan tolerabilior Sanctissima ac gloriosiissima ab eo facta opera non putas praetereunda. Sane quite primum literas docuit, mira imbuit copia superlativorum, quae tamen collocas ex sententia. Quae autem sunt ista opora sanctissima dc gloriosissima Unam Capellam dicis repa-
Tasse, alteram, & item tertiam fundame, tum anniversaria constituisse, dc nonnulla alia, quae & tu nescis, & an falso a
te posita siuat, pertimescis r Si ergo Capellam sundasse, sam ctissimum & gloriosissimum, quid erit Ecclesiiam Petro aut Paulo aedificasse Z quid urbes constituisse 3 quid nationes ad fidem Christi convertisse 3 nempe plusquam sanctissima aut
gloriosissima esse non possunt. Scita ergo haec laus tua , &diu multumque a te considerata, ut tot opulentis & amplis nominibus nuda quaedam aedificiola subjiceres. inquis, caste honestissime vitam duxit, humilis , ben us, atque omnibus gratus . fucilis oe humanissimus extitit. Haec eodem, quo saperiora, a te condita sunt sapore. Contentus cs contexuisse longam nominum seriem, nil amplius ostendens praeter ina. nem sonum. At laus quaerit aliud, qu1m linguam inanem; desiiderat facta, quibus omnino carent haec tua verborum praeludia. Silent ad haec laudes tuae ,& nobis nihil loquuntur pudore perterritae 3 vident enim abs te nudas inhonestasque relinqui , non deduci in aciem armatas ad agendum aliquid eis dignum; &, cum omnis virtutis laus in actione consistat, hae tuae otiosae sunt, ignavae, somnolentae, atque Oscitantes. At
testatis, te ea, quae refers, non nosse, sed ab alio qu am Disi tiros by GOrale
282쪽
audisse, quem pro majore, ut dicis, robore In testem vocas. Nunc quidem consulis, ac prospicis tibi, ut, cum di ilidas tuis vitibus, alios in sublidium voces. in d ii haec cc. aagenda erat testibus, cur unum aut alterum, & non omnem
familiam invocasti Et quidem alii erant vel dignitate, vel auctoritate praestantiores, quos non nominas: qui vero est testis a te productus 3 secretarius suus 3 Hoc tu callide posuisti, ut, cum videremus eum esse ex familia viri, quem laudas,& ex secretioribus, tanquam suspecto homini nihil crederemus. At credamus illi: quales nobis ' asteri r eum jejunasse . q.A., hin, Quadragesima, dixisse Horas Canonicas , audisse quotidie Miliam. Tandem ad veras ejus laudes descendis, & quidem mirificas. Da nobis, te oro, hunc tuum novum Rhetorem, ut& nos quoque aliquid hujus salsae mellitaeque eloquentiae deg stemus. Tu laudi deputas summae, si jejunavit Quadragesima, Horas dixit, Millam audivit 3 Haec- ne tam ardua sunt, tam in sileta, ut sine testibus nullam tibi fidem in his rebus commemorandis praestatum iri crederes 3 nimium parvi aestimas auctoritatem tuam, qui in tam levibus non putes sine advo-cgto credi verbis tuis. At ego te tanti facio, ut tibi soli asisentiar. inae est autem laus id egisse hominem in insigni dignitate constitutum, quod etiam vilissimo abjectoque Sacerdoti summum esset facinus omittere 3 Hoc omnibus comm ne est praeceptum Presbyteris, quod qui non servant, peccato se adstringunt gravi. Itaque quantam laudem assequitur qui ea non contempsit, quibus nisi paruisset, lamma poena assiceretur Sed audi aliam ejusdem generis praecipuam laudem. Quod tandem in hoc Patre optimo memoria diruissimum est, inquis, non silebo. Audiamus hanc laudem non silendam: foditassis non semper eris vanus. Q nid hoc est memoria dignissi. mum 3 Audisse te ais ab ejus Physico, Cum vitam quadraσesi malim suae disipositioni nocivam fore coesideraret, multisiue naturalibus rationibus ad elum carnium adhortaretur, illum rei nisse, malle claudi oculos suos morte, quam legem Dei praeceptum non servare. Nescio quid aliis accidat. Ego, quum has tuas inauditas laudes lego, nequeo risum continere. Inclyta est, dia
283쪽
memoria dignissima haec laus, quod noluit non strvare man data Dei. Debuisti addere , ut esset omni ex parte accumulata laus, non amore honesti, sed timore poenae; adest enim Deus ultor transgressistibus legis. Audisti-ne ergo unquam hominem laudari pro re dignissima memoria, quod non maxime
se adstrinxerit peccato Z quod legem Dei una aliqua ex parte non est transgressust quod servavit illud mandatum, cujus si praevaricator fuisset, & iram Dei incurrisset, & magnam hominum subiisset infamiam 3 Cur non dixisti, non fuisse
eum furem, non secrilegum, non lenonem, non homicidam , non raptorem, non sicarium t Siquidem laus tanta est. non obligare se ingenti crimine, ad cumulum laudum tu rum hoc quoque oportuit accedere. Credebam te ad tantam ostentationem verborum, aliquod ejus privatum & singulare opus relaturum nobis, in quo ipsius sanctitatem admiraremur. At profers coram quaedam, & in usu multorum servata. Quilibet religiosus non malus has sibi laudes vendicabit; multi etiam ampliores profitebuntur, se secundum praecepta Ecclesiae jejunia servare summa cum abstinentia , audire Missam,dietim celebrare, non negligere Horas, interesse divinis ossiciis. Addent multi, se in stramentis cubare, nunquam carnes edere, uti cilicio, carnem affligere, ne insurgat adversus spiritum; qui si tibi laudandi essent, magnas nobis tra. goedias excitares. Vides igitur, quemadmodum ad hunc I cum a te non laudetur hic noster Pater, sed omni laude n detur Ausculta vero hanc continuam universe orationi comclusionem tuam. Videris igitur Patres, inquis , Quor virtutes,
quot denique sanctae operationes, una hora, cum vita hujus praecla-νissimi Cardinalis periere. Hanc auream sententiam in fine reservasti, ut superioribus esset condimento. Prodeat, oro te,
aliquando nobis hic tuus Philosophus, quo magistro, uteris tam gravibus sententiis; & ceteri quoque permulti, ne sis tu salus sapiens, aliquid in Philosophia cupiunt rescire. Ego quidem scire abs te velim, qua ratione virtutes cum hoc hom, ne perierunt. & sanctae operationes. Si omnes una periere,
quid nobis miteris relinquituri quis amodo erit bonus, si
284쪽
virtutes amisimus dc si1 sanctae operationes periere . quis jam
salvabitur 3 Excellit ista reliquas laudes; miranda est enim ejus viri virtus , cujus cum vita omnes virtutes perierunt , & binnae operationes 3 omnes enim perierint necesse est in eo, in quem omnes conjecisti. Magna est in genere humano facta jactura , siquidem virtutibus privati sumus. Miror, cur hoc non deploraveris, cur non fueris questus te omni virtute destitutum, cur non Iamentatus, te amodo ni I boni operis facturum. Hic pedem figere te oportuit, hic erigi signum eloquentiae tuae. Audivi aliquando homines perire, virtutes vero & bona opera esse immortalia; nam si haec nobiscum moererentur, quod praemium esset bonis suturae vitae constit
tum Z Redi aliquando ad te, quaeso, & vel sero disce Latine ritu loqui; turpe est enim, Oratorem Philosophumque in levibus
errare, qui non fallatur in gravibus. Intellige tandem, quid ex hac tua ratiuncula subsequatur. Si virtutes cum bonis & fanctis viris pereunt, jamdudum cum Petro & Paulo, reliquioque Apostolis petierunt: ex quo, secundum tuam sententiam, nullam in hoc nostro Patre suisse virtutem necesse est. At etiam laudi summae tribuis, quod prosectus est Constantiam, unionis caus1. Hoc & multi alii, neque Cardinales, sed pa peres , dc majori cum molestia secerunt. At dixisti, magnis cum sumptibus & expensis, magno apparatu, & honesta familiae In eodem luto haesitas. Quid haec propriae laudis hahent Habuit, unde id fieret, dc multi ampliores sumptus fecissent, si tot pecuniis abundassent. Multa sunt alia, quae praetereo, ne sim longior: quanquam sentio, in his quoque me modum excessisse, & propemodum fuisse longiorem,
quam requirat epistola. Sed tanta filii copia laudum tuarum, quibus oblectabar, ut paucioribus nequiverim respondere. Illud tamen nulla ratione est praetermittendum, quod in e tremo fere posuisti orationis tuae: quo in loco laus est egregia , & superioribus conveniens. Postremo, ut sinem faciam alis. quando, inquis, cum virtutes optima virα acta, quae propemodum beatum hominem faciunt, dc reliqua. Paulo superius
bi insignem yirum felicem dc beatis um propter suaq
285쪽
virtutes appellasti: nunc quasi diffisus aut suis virtutibus, aut laudibus tuis, scribis, quali ad te revertens, & priora retrωctans, virtutes & bene actam vitam non beatissimum esticore, sed propemodum beatum, hoc est, ne beatum quidem, sed quasit 3 hoc enim prope significat beatum. Ista, inquam, est illa laus, quam in extremo actu, veluti persectiorem poesuisti; ut, quem nuper in coelum, tanquam beatissimum colis Iocabas, nunc dubitans, & pedem Ieserens, detrahas ex vita beat1ssima, dc propemodum beatum dicas, contentus si non fuerit beatus, at saltem proxime ad beatos accedat. Hae, ut de commiseratione tota siileam, in qua non fletum, sed risum excuteres etiam moestis & severis, sunt illae laudes tuae , quibus te nimium confidis ornasse probatissimum virum. At illius virtutibus conduxisset magis , te mutum suisse, quim tam verbosum, qui male narrando, & pejus fingendo, virum sua sponte ornatum adeo dehonestas, ut satius fuisset ejus famae eme omnino mortuam, quam his tuis ineptis laudibus reddi, ut dicis, immortalem. Tu ergo, Francisce, non ego, minus
recte sentis, & loqueris de gravissimo viro ; de quo cum ista perverse loquaris, recte sentire nullo modo potes. Tu ejus laudes in opprobrium, gloriam in ignominiam, famam etiam in infamiam convertisti, atque ita evertisti ejus vitae integritatem, ut jam per te integra stare non possit. Verum qu niam justas dc magnas te laudes in illum constasse contendis, hoc a te quaero, veras ne, an falsas te scripsisse laudes dicas. Si falsas; quid hoc turpius, quid absurdius, quid iniquius, qu1m virum sitis abundantem virtutibus , fictis & conquisitis laudibus ornare sin veras; cur non tueris illas cur non defendist cur non perstas in sententia i quid te in illius
dedecus te minus vere locutum testaris 3 Et tu istas laudes exi. stimas, &non eversionem honoris sui, qui, cum hunc P, trem tanta verborum ambitione extuleris, ut nullis, nisi superlativis nominibus ad illustrandum suum nomen uterere, postmodum, praeter conscientiam dc minus vere, hoc est, falso de eo te scripsisse audeas confiteri. Omnes, mihi crede,
mallent, & ego in primis, majorem in modiun a te vitupor Duiliaco by Cooste
286쪽
rat; , quam laudari hoc modo. Nam, cum laudes tuae opprobrium pariant, necesse est, ut, si quis a te vituperetur, non infamiam, sed decus & laudem consequatur. Respondi criminibus tuis: nunc quid me roges in calce epistolae tuae comsideremus. Quamobrem, Poni mi, inquis, pro communi honore amicitia no Ira te rogo , atque ob reverentiam illius ordinis, ac plurimorum benevolentiam, quos sibi poseros hic Pater reliquit, ohecis , ur his ruis sermonibus sinem imponas , quκ pleno ore,oe abundanti sermone, Me tamen bona prorumpis, aliquando aequa ratione γ modesta quadam, ut, cum vis, mos tuus es, commensu-νare σ temperare velis. Video quid me rogas ob plurimorum
benevolentiam, quos hic Pater posteros sibi reliquit: verum quid sentias, ignoro. Qiud hoc est, quos reliquit hic poseros praesentesne, an futuros intelligis Nam de qui sunt, dc suturi ad multa tempora, posteri sui dici poterunt, siquidem posteros, qui post eum futuri sunt, vocas. Et reliquit sibi poesteros et quos, inquam 3 me quoque sibi posterum reliquit,
omnesque, qui ubique sunt terrarum, qui post eum morientur Z Horum ne causa, an eorum, qui post nos nascentur, me vis commensurare , quae loquor Sed jam dixi, qui meus stetit sermo de oratione tua, modestus quidem, & non ali nus a nostra amicitia: obsequor tamen voluntati tuae. Tu nunc
audi preces meas. Ego te, mi Francisce, pro honore illius Patris nostri, pro ejus fama, pro ejus vitae integritate, & pro benevolentia eorum, quos sibi posteros reliquit, te oro atque obtestor, ut hunc tuum libellum vacuum laudibus illius
viri, hanc tuam orationem non pleno ore, sed vacuo, non in honorem ejus, sed in dedecus editam, hanc tuam excinsationem, in qua & tedc illum excusas plurimum, comburas , laceres, retractes, & vel aliis hanc partem relinquas, vel tute aliam meditere; neque tanto amatu, tam inani sermone conculces hujus optimi viri famam, quae evolasset in coelum , nisi, amputatis alis, teneretur constricta vinculis oratio- tu ius tuae; quae, ut liberior vagetur, tolle hanc, precor, &is uti liberam relinque. Ego virtutes illius admiror, laudibus
tuta delector, honorem amplector: tu , si idem sensisses,
287쪽
vel eum melius tractasses, vel reliquisses intactum. Postremo ago tibi ego quoque gratias, quod me provocasti, excitans a sonano. Hoc autem genus exercitationis 1cias esse carissimum mihi, cujus facultatem ii supius mihi dederis, agam reddamque tibi gratias ampliores. Vale, & me ama, amicoque a cipias ammo, quae a me scribuntur. Romae.
Potaius P. S. D. Leonello F sensi, virtutis cultori. ONNuLLIs famam est occupatiunculis
meis, ut tardius, quIm vellem , responderem literis, quas ad me perhumaniter
atque amice scripsisti. Magnum sane prinmium atque acceptissimum null1 impensa sum consecutus. Quid enim mihi clia- rius, quid optabilius esse potuit, quam tanti ac talis viri benevolentiat Itaque gaudeo majorem in modum me ad te scripsisse, quod mihi tantum lucrum attinierit: quanquam non mea epistola, quae minimi est aestimam da, std tua stingularis humanitas, & praestans animi natura mihi praestitit, ut me inter tuos, non dicam amicos nam id nomen est gravissimum, & in tam dispari fortuna vix potest cadere) sed obsequentes, benevolos,adnumerari velis. Sunt prosecto appetenda, atque amplectenda studia humanitatis, quibus ad dilectionem hominum, ad amorem conciliandum, ad ipsum virtutis cursum permaxime incitamur. Horum in institutione dc cultu, quum te intelligam plurimum dilige tiae atque operae posuisse, gratulor non solum mihi, sed aet ii quoque nostrae, in qua is Princeps exortus est, qui & lit ris nostris sit magnum Iurilen allaturus, & doctis viris sutrrus adjumento. Elucebunt enim studia nostra, collocata in
tam eλregio, tam excellenti ingenio. Viri quoque discendi
288쪽
cupiditate incensi acrius incumbent doctrinae studiis, cum
existimabunt sibi in tua virtute subsidium certissimum & tutum refugium constitutum. Mirum est videre, mi Leonelle, quantum 'haec studia humanitatis, hoc est, moralis Philoso- Ualpat 3t4: phiae ornamentum, obsolescant ' penes Principes ac dominos apud. nostros. Rari vacant literis, & si qui ad eas te contulere, ii omnes deferuntur ad eas facultates, quae aut opes, aut dignitates, aut quaestum aliquem pollicentur. Nostra haec pauci sequuntur, dc ii soli, qui egregia quadam animi indole elati. majorem virtutis, quam externarum rerum curam stisceperunt. Sed quo hoc rarius videmus contingere, eo habetur laudabilius, in magna praesertim fortuna, in aetate adolesecente, in vita occupatissima, in summa rerum licentia, quae etiam corroboratos quandoque labefactare solet. Non humani, sed divini potius ingenii elle videtur, inter tot curas, tot occupationes, tot audiendi respondendique molestias, quae animum tuum distrahunt, te tamen tantum discendi studio assecutum , ut eos, qui in eo universam aetatem consumpsere, summo cum otio dc quiete, elegantia dc dicendi co-Pia antecellas. Audieram de te multa variis ex hominum se monibus: sed existimabam illos aut adulandi, aut extollendi, ut fit, causa, aut, quod ita propter suam in te observantiam putarent, paulo progredi longius, quam Veritas postularet. At vero perlectis literis tuis, ω tua, ut Scipio noster testatur, manu conscriptis, longe te superiorem illorum
sermonibus judicavi. Nihil his literis elegantius, nihil ornatius, nihil jucundius dici potest. Itaque nullus jam mihi est relictus exhortationi locus, sed laudi potius & gratulationi. Non enim nostrorum hominum, sed priscam illam,& probatam dicendi suavitatem atque eloquentiam repraesentas. Fruere igitur hoc tuo immortali bono, quod & Dei benignitas dedit tibi, & tu-te tua industria comparasti. Vale, dc me ama. Florentiae, pridie Kal. Julias.
289쪽
Juliam Cardinali S. cIι -'Ai. XHORTAT us' sepius, atque impulsiis a te quodammodo tum verbis, tum etiam literis , reverendissime ac praestantissime Pater , ut aliquem certum vivendi curtum deligerem, ad quem dirigerem finem ubtae , adhaesit aliquando tandem consilio tuo. Nam cum duae viae essent propositae, quibus haec aetas nostra dedi 1blet, altera facerdotii, altera saecinii; a 1accrdotio autem natura mea semper abhorruisset, solitudo vero milii esset invisa, applicui tandem animum ad conjugium, hoc est , ad civilem vitam. Non nego , pacatiorem a multis, quietioremque exilii mari Vitam priorem,. procul ab omni molestia constitutam, sibi soli vacantem, atque otiosam, quam multo plures propter opulentiam atque opes sequuntur, quam propter religionem, aut lanctimoniam morum; amplitudo enim Beneficiorum quaeritur, non recta vivendi ratio. Etenim pulcrum inter mortales putatur, e X-cellere inter alios dignitate , coli atque observari a multis, abundare divitiis, quibus utaris ad cultum vitae atque amplis tudinem. Pularius autem habetur ea consequi absque labore,& parva temporis mora: siquidem ad pii nictum, & horae m mentum , tanquam nascunt ir fungi, qui ad clerum spirant, dignitates maximas assequuntur: ut saepissime, quem antea veluti ignavum qiiendam atque abjectum despexeras, ignobilem ac rusticanum, postmodum tanquam deum quempiam venerari & colere cogaris qui nuper rudis crat, stupidias, atque indoctus, unico Pontificis verbo, doctus, prudens, nobilis vulgo existimetur, licet parum a priori natura immia-tatus. At vero qui didiceram quam graves essent eae digni-
290쪽
iates, quam onerosa Beneficiorurn susceptio, quantum quo in se pondus contineret aliorum cura, magnum timorem incutiebant ea, quae a priscis Ecelesiae doctoribus tradu iam r. Nam quum acceperim a sanctissimis viris , quos legi, ad quem usium Ecclesiarum dii itiae sint deputatae, neque man. ducare debere non laborantem , & eum mei victu & ve: ita coniciatum elle debere , me autem cognoscerem ineptum ad eum laborem, victum vero & vestitum aliunde, licet laboriosius, comparari polle, inius certe duxi, non quidem con. temnere sit periorem vitae institationem , sed posteriorem sectari, quae aptior meis moribus videbatur. Et sane illa celebrior, meliorque militia est, in qua majora merita conse qui homines pollunt, si tamen ita militant , ut religio , d susceptum munus praescribit. Sed ego, qui me, qui meas vires, & quid agendo possem diutius pentitavi, veritus 1lim mo& in eam aciem committere, in qua vel turpiter cedendum esset, vol cum periculo animae succumbendum. Itaque, quum ad tacularem vitam animum induxiliem, in ducenda uxore id consilium praecipue consequutus sum, quod maxime a doctis det sapicntibus viris laudari sistet. Non enim divitias, quae plurimos ob coecant, in deligenda uxore perquisivi; non statum civitatis, ad quem multi anhelanis non potentiorum litilentacula, quibus permulti inhaerent, appetivi; 1 et honestatem,
Probitatem, virtutem , quam maximam omnium dotem, quae
a parentibus tradi queat, lapient illimi tradiderunt. Cum ergo nota & peripecta mihi est et adolescentis cujusdam ex nobili
familia, quae nondum decimum octavum annum excesthrat, egregia indoles, pudicitia, atque eae virtutes, quae in Optima ac praestantillima juvene requiruntur ; mores autem syectati 1-simi probarentur ab omnibus : ratus hanc elle dotem omnium pulcherrimam', quamvis formosior elici, quam aetas mea postularet, tamen , cum scirem ita educatam atque instituta in esse a teneris annis, ut sormam honestas, speciem pudor, pularitudinem virtutes plurimae antecellerent , duxi eam uxorem , & quidem ex animi mei sententia. Nam in ea
ita consolor , atque ita acquiesco in diem ' magis, in Deo gra-