Philosophiae turonensis institutiones ad usum collegiorum atque seminariorum. Vol. 1. 3. ...G. Gley Historia philosophiae, logica et metaphysicae pars prima

171쪽

in orbe romano dii e prosequerentur, ipsorum patrocinia suscepit audacter, imperatoribus Antonino, Marc Aurelio Veroque duplicem vologiam tradens, atque subscriptione nominis affirmans. Delatus a philosopho Crescente, philosopbiam divinam, pro qua tuenda

gunerosus adeo steterat, Effuso Sanguine, con

signavit. Ipsum in scientia profana versatissimum fuisse, scriptis operibus asseruit. Ea pertractate velut et Athenagorae scripta, qui Christianos etiam ausus est apud imperatores Marcum Aurelium atque Verum Apologia de-

sendere.

Ut vir eruditione praestantissimus habebatur apud ethnicos ipsos Tatianus, qui, antequam fidei christianae rudimentis initiaretur, instituta disciplinae platonicae susceperat. S. Iustini, magistri, vestigia terens, in opere contra Graecos asserit, ipsos artes atque scientias ab iis accepisse, quos barbaros appellarent ; tunc adductum iri concordiam inter philosophos, qui de scientiae principiis acriter adeo disceptarent, Si rursum amplecterentur illas traditiones, quas a Mose collectas accepimus.

Ea quoque docet, in tractatu ad mlodicum, Theophilus, episcopus ni liochenus, qui dum adhuc apud ethnicos ageret, ipsorum philos0- Diae

172쪽

phiae dederat operam. v Λ me quaeris, ait bal, n ut ego tibi Deum ostenda mi Pritis expotius, η oro, qui Possit oculorum ope videre anima. η Ea, quae percipi nequit oculo, corporis mo-χ tit,us manifestatur ; ita quoque Deus, qui v nostris oculis absconditus, Operibus Omn - , potensiam evulgat. Adverte navim quae ple- v nis velis agens in portum ingreditur : anneis dubitas eam a viro Solerte regi, quam is D Oculo navim solam apprehcndas P An impe-v Patorem esse dubitas P Attamen ipse tibi solon ministaeorum atque legum auxilio cognitus.

, Quidni Deum ergo, qui se tibi prodit ope-

,, vibus et Omnipotentia, sat caris existere Pu Annon in re quacumque primo sides adhi- ,, henda Θ Messes anne colligeret arator, si Duos pruvido dissidens, ante grana terrae garemion non commisisset y Nonne naucleri sulertiae v sese tradit viator qui terras ultra mare sitas, adire sibi proponitῖ Anne rediret ad pros-n Peram valetudinem aegrotus, ni medico prius u. considisset y Quamnam artem, quam Scien-n tiam addisceremus, si prius in magistrum, si dona non habuissemus hyHaec essatus aractor ostendit prae vacillantibus, contradictoriisque philosophorum institutis eminere claritatis, unitatis, amissi i-

173쪽

talisque splendore, praecepta christianae religioniS. Clemens alexandrinus, primo Scliolae platO- nicte discipulus, ad fidem christianam conversus, animo totusque sese studio scientiae sacrae

tradiderat. In ipsius Operibus, praesertim in Oromatibus, thesaurum eximium habetis, qui philosophiae historiam exploratis. Advertitequauto studio scholas antiquas ipsarumque doctrinas indagaverit. Christianis auctor erat, exquirerent instituta philosoΡhiae graecae, possent ut ipsius crrores indicare, solidaque consulatione repellere. opinabatur usui Graecis suisse philosophiam, ut ipsorum animum BI' Pararet ad Evangelii lumen acciΡiendum; Hc-braeorum philosophiam solam esse Ρuram, genuinam; a Graecis adulteratas esse traditiones ipsius; haereticos homines esse ' Vanos, qui

Christi fidem profanis dogmatibus temperare sibi proponerent. lTertullianum, qui Carilia gine degebat, ut omni parte persectum aevi s ii latinum oratorem habebant. Ad fidem Christi conversus, Christianorum gratia scripsit Apologeticum, idque romanis imperatoribus obtulit. In hoc opere, quo Vix ullum habet antiquitas ecclesiastica praestantius, egregie sidem Ecclesiae

174쪽

Puxioris exposuit. De plii losoplitu profanu dis-SCrcns, Ostendit quam vana, quam in litis suevit ad mores componendos, ipsam ad cruditos unice spectasse ; de supremo Numine coram plebe loqui non ausum esse Plutoncm ; Deum apud Chri tianos et ab opifice rudi, qui valeat et alios ius trucre, notum esse; multa duvirtute disputasse Philosophos, eam colere negligentes , Christianos adeundos esse, si quis addiscere cupiat, quid castitas, modestia, quid humilitas, patientia, sides, quid simplicitas ct

mansuetudo.

Ad historiam philosophiae periinci Apolo

geliciam; ipsi jungatur opus de Priscriptione quod ab eodem auctore conqJOSitum. Post Tertullianum adite Minutium Felicem et Origenem. Hic S. Clementis assecla successorque praefuit alexandrinae scholae christianae, quam accurato distinguatis ab eclectica, superius exposita. Accurrebant ad origenem, fama Dominis adducti, viri docti, pagani Vel ipsi Philosophique. Scicntiae pro sanae litterarumque humaniorum studio Praeparabat audienti rin animum ad rei sacrae dogmata suscipiemda. Qui procederet in dandis lectionibus, brevi quidem at eximio nobis exposuit S. Gregorius Thaumaturos, qui cum Athenodoro si atre diu

175쪽

lectionibus interfuerat illius egregii magistri Quanta sit Origenis eruditio, quanta vis ingenii manifestissime prodidit in opere quo Celsum ipsiusque consutavit Errores.

Scicntias profanas linmanioresque litteras, ante conversionem ad Christi fidem, tradiderat Cyprianus. Hujusco fidei dogmata primo se

ei e perpensa, tunc demum amΡlexus erat, cum exploratum haberet quanto splendore prae scientiis profanis eminerent. Arnobius atque Lactantius ambo ex Africa oriundi rhetoricam artem, imperatorum Ρaganorum a Vo docuere. Movit ipsorum animos invicta martyrum constantia, persecutione omnium crudelissima sub imperatore Diocletiano saeviente; gratia inspirante corda mutati statuere se religioni, quam amplexi suerant, - defendendae lotos devovere. Ea mente scripsit Arnobius tractatum contra Gentes.. Ipso longe praestanti or, si styli venustatem doctrinarumque firmitatem consideretis, Lac-lantius ejus discipulus. Λ Constantino vocatus suerat qui silium imperatoris natu majorem in litteris latinis instituoret. Lactantium habet Eusebius ut virum aevi sui doctissimum. Ipsum appellant Ciceronem christianum. A philosopbis paganis institutus, in operibus exhibuit

176쪽

quantum claritatis atque roboris a christiana roligione acquisiverit ejus doctrina philosophica. si omissis ergo hujusce torrcnae philosophiaen auctoribus, aiebat, nihil certi asserentibiis,n aggrediamur viam rectam. Quos equidem,n si putarem satis idoneos ad bene vivendum B duces esse, et ipse sequerer, et alios, ut Se-M querentur, hortareae. Sed chin inter se man gna concertatione dissideant, secumque

η ipsi plerumque discordent, appaxet Corum γi iter nequaquam esse directum. Si quidemn sibi quique, ut est libitum, proprias Vias im-

a premerunt, Confusionemque magnam quae n ventibus veritatem reliquerunt. Nobis au-n tem sui sacramentum Verte Peligionis acce in Pimus, cum sit veritas revelata divinitus,n cum doctorem sapientiae, ducemque Veritan iis Deum sequamur, universos sine ullo dis- γγ Crimine vel sexus, vel aetatis ad coeleste pa-

η Nusquamne igitur sapientia est 3 Imo veron inter Philosophos fuit: sed nemo vidit. Aliin PutaVexunt sciri posse omnia; hi sapientesn utique non suerunt. Alii nihil; ne hi quin dem sapientes fuerunt. 1lli quia plus hominin dederunt: hi quia minus : utrique in utram v que Partum modus defuit. Ubi ergo sapien-

177쪽

s lia est3 Ut nequc te omnia scire putes, quod B Dei est; neque omnia nescire, quod pecudis :n est enim aliquod medium, quod sit homi- is, id est scientia cum ignoratione con- ,, juncta et temperata. Scientia in nobis abn anima est, quae oritur e coelo : ignoratio a i corpore, quod est e terea. i, Una igitur spes homini, una salus in hacn doctrina, quam defendimus, Posita est. v omnis sapientia hominis in hoc uno est, utn Deum cognoscat et colat: hoc nostrum dog-n ina, haec sentcntia est. Quanta itaque voce M possum testificor, proclamo, denuntio. Hoc

y est illud, quod philosophi omnes in tota sua

v vita quaesierunt, nec unquam fame investi- v gare, comprehendere, tcnere valuerunt, qui Μ religionem aut pravam tenuerent, aut to- n tam Penitus sustulerunt. Facessant igitur illiu omnes, qui humanam vitam non instruunt,n sed turbant. Quid enim docentP aut quem in-n struunt qui se ipsos non dium instaeuxerunt MyDoctrinarum et ingenii virtute lucet, praescriptoribus aevi sui praestantissimis, Eusebius

Caesariensis. Intex ipsius opera Pra arationem Eseangelicam, tractatunique contra me-

'roclem, sibi vindicat historia philosophiae. Ostendit auctor in Priparatione christianos

178쪽

rem, antequam ab cthnica superstitione discederent, attentius expendisse. Exposita priscorum populorum Graecorumque philosophia, Judaeorum antiquiores, augustiores Solasque genuinas esse traditiones asserit; his adhaesisse

pbilosophos profanos, ubi quae sapienter ipsi

tradiderint. De Platone multa cum insigni veneratione professus, Mistotelis abjicit opera, vellit inutilia periculosaque. In hacce PQ paratione nobis asservavit Euscbius loca, fragmenta quo integra depromptis ex Operibus, quae prorsus interierunt, historiae nostrae philosophiae ita praebens utilissimam

operam.

Scicntias profanas exceperant S. Basilius, S. Gregorius naziangenus Athenis, ibi cum Apostatu Iuliano degentes. Inter horumce Patrum opera, praecipue notamus ea quae scripsit Basilius de ratione, qua possint utiliter legi Paganorum libri. Litteras humaniores atquc philosophiam haud absque gloria coluerunt Apollinares ambo. In alexandrina schola doctrinam eclecticam acceperat Apollinaris pater; profanam inde scientiam tradidit in schola herytensi

S. Hilarius, qui GaIliarum ecclesiae tantam

179쪽

illustrationem comparavit, iii operibus editis exponit ipse, qui, re maturius expensa, motus sucrit, ut christianam religionem amplecteretur. Scientiae pro sanae studio jactatus in incerti dubiique tempestates, a Cliristo, divinaque ipsius pliilosophia pacem animi tranquillitalemque se recepisse confitetur. 3Adductis Hieronymo Ambrosioque, stemus apud Augustinum : vivum hic exemplar augustae celsitudinis, qua tanto jure fulget Christi sides prae scientia pro sana. Quis in scriptis Λugustini vim ingenii, copiamque doctrinarum immensam haud venerabundus admireturi Ad historiam nostram pertinet, ante alia, tractutus de Cmitate Dei. Exponcns ibi Graecorum in- Stilula, Platonem antefert aliis philosophis. Iuxta S. Augustinum, propius ac alii sapientes ethnici, traditisnes primitivas genuinamque

scientiam assecutus est A cademiae princeps. Placitis Eclecticorum insensus, ea consutat quae, turpiter errantes adeo, protulere Plotinus, Porphyrius, Iamblicus, Apulcatis, alii qtie sectae philosophi. Quae viri superbi contra creationem, contra fidei christianae dogmata de causa prima tradiderant, explicat; indὰ moralem disciplinam attingit. Philosophorum expositis inanibus opinionibus de bono malo-

180쪽

que, sinem ultimum actionum nostrarum in spe suturae 1itae reponit. Scientiis profanis operam dederat Ioannes Chrysostomus , magistris usus Andragatho , Libanioqiie. Moriens hic exclamabat: a Ioan-n nem successorem elegissem, ast cheul Chris-

γ, tiatii nobis ipsum eripuεxe n lCompositionis argumenta.

I . Numquid viae dux fidelis Brucherus, qui longe lateque adeo de philosophica doctrina SS. Patrum egit Z Hic ut et in alia quaestione quam plurima,

nonne fuit ejus animus opinione praejudicala resormationis abreptus 3 Cum ipso numquid admittitis aliquos e sanctis Patribus, in mutandis Ecclesiae catholicae dogmatibus, usos suisse doctrina Platonis a'. Quibus ergo principiis innititur ea doctrina, quam de causis primis, de supremi Numinis existentia, de mentis humanae spiritualitate tradiderunt Ecclesiae sancti Patres P3'. Si vim in exponendis argumentis, si doctrinae copiam advertatis, anne licet eos qui decurrente seculo tertio, quarto, de profanis scientiis egere, eum sanctis Ecclesiae catholicae Patribus, in edde mepocha temporis degentibus, comparareZ Nonne prebatissima, quae scripsit ea de re Fleurius in ipsius Annalibus ecclesiasticis'

Consulantur arictores indicati sub num. Ir, 22, 23,