장음표시 사용
211쪽
di, an malὶ ratiocinati sunt esse unam quamdam v causam principem, videlicet auimam qua D partes corporis omnes se eat in suo quam-χ que ordine, et sunctione contineat, vim v agendi singulis tribuat, et cum illis etiam n simul Operctur, ita in mundo, quem habu η runt quasi animal quoddam ingens, ratio- ω cinati sunt esse praestantissimam quamdamn Causam, ac veluti animam, quae, ut condi-n derit, ita rogat, temperet ac animet ipsum. v Identitatem seu logicum aequilibrium exige- ω bat Epicurus. Ubinam hoc autem inveniatu in natura, cum una parte satum, casum,n Caecas, inertes causas, et alia Parte pulchrian tudinem hujus orbis universi mirabilemque x ipsius ordinem apponat in bilance nyAlia metapl1ysicae puncta pari virtute Gassendus evolvit : sevcras in Aristotelem, in Epicurum aequo mollior et indigne patiens. Pertinet ad epocham ipsius vitae memorabilem opus quod appellavit Instantias. Cartesianorum ibi doctrinam acriter aggressus est. ASS Tebat Cariosius primum omnem abigi deberecinitionem atque de omnibus esse dubitam dum. Clim adstruxisset Gassendus huicce dubio methodico vanam, periculosam illusionem inesse, principia quae Carissius in
212쪽
Meditationibus exposuerat, unum post aliud aggreditur. In quo baconismus a cartesianismo disserat, absque labore percipietis, ubi Meditationes Instantiasque comparaveritis attenti. Epistolis Gassendi, quas habetis in
operum sexto volumine, adstruitur immensa
studiorum, quibus operam dabat, amplitudo. Multa depromatis ad historiam illius aevi phialosophicam, si pertractetis eam epistolarum collectionem.
1'. opera Gassendi perpendatis eiusque logicam ante alia, quae dispositio, quod consilium operis i
2'. Ipsi niim assentimini, proterentes omnem ideam, quam animo percipiatis, a sensibus oriri λ3'. Idea sensibus acquisita num ea persectior quam haurimus instituto sermone cum aliis Τ idne Verum in omni casu 34'. Duce Gassendo, quid sit propositio, quid ratiocinium, quid methodus exponite. 5'. Adite quae de re physica tractavit. Anne cum ipso sentitis atomos esse materiale Principium, unde res efformavit omnipotens' 6'. Evolvantur argumenta quibus Gamendus probavit Deum uti causam primam existere. Cum ipso confundatis insanos, qui non erubuerunt opus e quisitissimum inter opera, productionem, consese
213쪽
vationem atque gubernationem huius orbis universi casui, fato tribuere. '. Annon assentimini Gassendo tradenti providentiam esse divinam, quae, hominibus ipsorumque felicitati specialiter invigilans, ope causarum SeCundarum fines attingit 8'. Anne cum Gassendo facile credatis in homine
duplicem animam ehse, sentientem unam, alteramque rationabilem 9'. Nonne videtur intricata via procedere Gassendus, ubi conatur explicare quid intellectus humanus, quo munere tangatur 7 Omnem ideam hsensibus oriri professus, quid intelligentiae puriori tribuere valeat 2 Pressus evidentia nonne fatetur Intelligentiae purae solius esse, I'. leges attingere, quiabus coelestia terrestriaque reguntur; a . in seipsam et in suas operationes reflectere; 3'. se ad notiones
universales erigere P Nonne redire conatur ad pH Ta, quae conscientia cogente deseruerat res. Quae Gassendus de animae spiritualitate, de animorum immortalitate tradidit, evolvatis, addentes argumenta quibus objectiones viginti septem Epicuri consutavit. II '. Quae sententia vestra de his quae in exponenda physica scientia Gassendus edidit Nonne vestigia premit Aristotelis, quem in metaphysicare tam dure fuit insectatus Τ12'. Epicuri doctrina de philosophia in genere,
de causa prima, de phrsica, de doctrina morali suis
214쪽
sius exposita, niam curavit Gassendus auctoris impia dogmata solido gravique argumento consularet ' I3'. Annon injustus, intemperantiorque in his quae adversus Aristotelem ejusque doctrinam edidit Τ Annon ultra modum agitur immodesto partium studio, clim authenticam auctoritatem operum, quae Aristoteli tribuit antiquitas, audet im- Pugnare 34'. In eo praelio, quod cum Cartesio commisit, annon e contra viribus ingenii, principiorum expositione longe praestat adversario λI5'. Ciam ita perlegeritis, attenta meditatione ponderantes, opera Gassendi, nonne cognitionum
amplitudinem in omni parte philosophiae, concinnam in observando sapientiam, ubi praejudiciis animi non abripitur in pravum, vel inviti mirantes extollitis PConsulantur auctores indicati sub num. 37, 43, 53, 65, 96, 97, 3οι, iat, 149, 15 , , 5, 176.
, , Cartesius. Advertens Cartesius, nat . an. I 596, ad Olescentiae studia tam sutilia, vana tot ab impio contra principia cognitionum humanarum objici, statuit animo novam adhiberi deberemothodum. Remotis a se libris, ca quae didicerat, in anima tentavit, ut ipse dicebat, abolere, veritates ibi repositurus, prout hanc aut aliam certam esse deprehenderet. Asse-
215쪽
rebat omnia primum in dubium esse rex Ocanda, deinde ponderanda, posscnt ut aliae cognitionum humanarum pedes exstrui. LabGaeiose clim errasset in varia regione, gressu
stetit apud Batavos, ibique Mothodin, Philosophim Principia et Meditationes edidit. Ea quae de scient;a mathematica physicaque scripsit, ad sinem operis nostri non adeo directo spectant; ipsius itaque dogmata de' metaphysica solum expendamus. Λsserebat: 'α Cognitionum humanarum objecta meditan tioni subjiciens, animo statui nullam ad- , mitti debere propositionem, quae non al-Μ tente pondcrata, quasi certa prorsus, indu- , bia, detegatur; in hoc examiue, separandas is esse dissicultates, ut una post aliam in or-
ω dine perpendi possis; incipiendum a sim-s plicori, faciliori, deindo gradatim ascev-n dendum ad ea quae dissiciliora sint, ut ita
is veritas intermedia, quaestio nulla praetc n mittatuT. , In cordis intimo recessu meditans, advortin nos ab infantia praejudiciis, errore rapi; v hoc infausto germine corrumpi posse veri- v tates ipsas purissimas; in eo conspirare Sen- η sus et imaginandi vim, ut nos in erroremn arripiant. Supponebam omnino nihil cxi
216쪽
n toro, neque dari Deum supremum; orbemu hunc, quem circa me versari credebam, η ipsumque corpus proprium, aΡΡarentiam n esse vanam; in ipsa cogitatione, qua mihi v totum liunc orbem exhibebam, nihil inesseu Verius quam in vana specie qua somniantisu animus deluditur. i, In hocce dubio, ,quod appello methodin Cum, agnoscebam primum lapidem aedium, v quas exstruere mihi proposucram. Perci-Μ Ρiens animo nihil existere, concludebamu illud Ego, quod in se cogitationem illam ω amplectatur, aliquid esse debere. Ibi sta, bam huc evidenti principio, quod non exis- v tat, cogitare non posse; tu actione dubi- ου tandi necessario supponi aliquid existens. x Propositioncm hanc annotabam : Cogito,s ergo existo, eam habens ut inconcussam is veritatem, ut evidentissimum axioma, quod, Sceptici suppositionum absurditate nuspiam
A propositionc procedens ad aliam pergit
Cartesius de supremi Numinis existcntia, de persectionibus divinis, de natura mentis humanae, de ccxΡOrum existentia, ipsorumquem oprietatibus agore. Instituta doctrinae construens, incipit a dubio, veritatem ut eo cer-
217쪽
tilis attingat. Finis intenti scopo removetur a Pyrrhoniis, qui tantum ideo dubitant, ut in dubio maneant. Totis o contra viribus enitens Cartesius ad metam homine digniorem, ubigere tentat ea quae possint ipsum in inquisitione veritatis ad errorem impellere. st Similis illi, qui velit in arenoso solo. do-n mum aedificare, inquiebat, ego tam adte son dere cupiebam, ut saxa tamdem aut aiaxil-n tam attingerem. Dubium hocce methodicum n haud exte datur ad veritates usque revela- η tas ; eas in eminentiori loco repono, nequen rationis imperio fas arbitror eas Objicere n. Philosophos ad meditationem convertit Camtesius, Ostendens ipsis esse reflectendum in ideas, ut ratiocinia claris, apertis ideis insibtuantur. Erraxit, pede lapsus est, scd enim
vera graviaque tradidit. Ipsius opera legite, pertractate vos, Alumni dilecti, qui studetiso sontibus ipsis expromere philosophiam. Inter Cartesii discipulos annotate BOSsuetium, Fenelonem, Mallebranchium auctore que Porids-Regii.
Analysi subjicite Sermonem de Methodo, Princi 'ia Philoso phim, Meditationcsque.
218쪽
I . Resne rationi consona, si cum ipso dubium quasi cognitionis omnis humanae principium assigne iis P Quid lucramini, dubitantes de primis hisce
veritalibus, quas in corde vestro reposuere magistri, parentes 7 Anne per sensus recti dictamina licitum , in animo dubitare de vestra existentia, de rerum externarum objectiva realitate 2'. Potestne Deus, e vestra sententia, nos ideo decipere, quod omnia valeat, quod nos creaverit Numquid nos creare potuit, ut creaturam illusione
constanti salleret 2 Quod uos essecerit imperfectos, an inde sequitur nos hora quacumque decipi posse 23'. Dilabens in dubium e dubio, nonne pericu tum adibat Cartesius se dandi praecipitem in pyrrhonismum Z4'. Supponens Cartesius abesse principium omne certitudinis, qui poterat, in eo systemate, concludere t Dubilo, ergo exisIO 2 Nonne cogebatur ad principium recurrere, quod dubia praecedere debeat ordine, ad principium, quo cum antecedente consequentia ligaretur Monitus hoc adeo facili ratiocinio, nonne debuit advertere primum ingenuae philosophiae principium in sana ratione stare, quae quasi naturae lex generalis regat omnem intellige tiam, qua deficiente labantur in ruinam omniat 5'. Nonne haec ipsa ratio sana polenter adeo iubebat, ut animam a corpore, cogitationem a maleria distingueret Cartesius Τ6'. Annon aeterno sanae rationis principio reve-
219쪽
rentiam iterato praestabat Carlesius, asserens existere notiones adeo simplices, ac per se notas, ut definitione logica sant obscuriores ZI'. An adeo verum animam ante corpus nobis esse cognitam P annon aliud indicat experientia,
generalis hominum persuasio P Anne dubitat infans esse sibi manus P num adeo promptus erit in respondendo, si quaeratis an ipsi sit anima - 8'. An adeo solide probavit h priori Cartesius Deum existereὶ Numquid, in ipso systematis ordine , potuit asserere necessariam existentiam idea iEntis infinite persecti comprehendi, adeoque Ensillud existere 9'. Numquid ideas innatas admisit Cartesius, in eo sensu quo eas ejus assectae Plerique propugna-Verunt 2 io'. Num assen limini Leibnitetio, cujus ex animo praecipua philosophici systematis dogmata mutua- ius sit ab aliis Cartesius, eos quibus instituta doctrinae deberet, iniuste deprimens BossuetiuS. BOsSuetius, natus anno I 627, seculi Ludo
viciani gloria, lumen ecclesiae gallicanae, pro secto reponetuae a posteris inter Ecclesiae catholicae Patres. A Ludovico XIV vocatus, ari. 167o, qui Delphinum, regis filium unicum, in litteris instrueret, elaboravit Bossuetius, in usum augustissimi discipuli, codicem lectionum a
220쪽
tionum, quarum normam expressit litteris ostde re latilio scriptis ad summum politi sic 'mInnocentium XI et easque litteras, Orante rege, vertit iu sermonem gallicum. Properate VOS, Auditores amantissimi, perlegere locum egi e-gium in quo Bossuetius enarrat ea quae, principi philosophica tradens, essecerat. Addanturalia desumpta ex Eleuationibus ad mysteria, e tractatu de Libero Arbitrio et o Coenitione Dei susque ipsius, in quo quidem opere P0Stremo de tota metaphysica Bossuetius egeriit, in usum Delphini. Alte de philosophia meditatus, iis quae de scientia tradidit ille Princ Ps apud nos Oratoriam sacrorum, vim impressit ingcnii, quo tam eminenter valebat. Orationia argian/entiam. 1'. Analysi subjicite Cognitionem Dei stitque ipsius atque tractatum de Libero Arbitrio, indicantes quae Bossuetius in utroque sibi proposuerit
α'. Evolvite cum ipso quid sensatio, quae sensuum proprietates, qui motus incompositos excitent in anima. 3'. Indicato quae sit intelligentiae purioris operatio, quid actio mentis, ultra sensuum organa Semetipsam erigentis. Principia ratiocinii perpendite. 4'. Quid ergo corpus humanum in partes exΡΟ-