장음표시 사용
261쪽
1i aliam verδ puram sagnosco. In centrum as is sumatur utraque; ea basi metaphysicae sys-
, omnes aliae notiones, et ipsa quoque mo-n tus idea, sensibus ortae, Sunt empiricae. n Forsan existunt res exteriores, quod Veron minime certi scimus; vana sorte sunt imagon Sensationes, quae res existere testari viden
η Psychologiae vestrae summam liis verbis v amplectimini: ego cogito. E cogitatione ve B tra concluditis animam esse Vobis, cogis tandi principium esse substantiam immale-χ rialem, coraumpi nesciam. Inepto ratioci-
,, Damini. Quid, unde c0gitatio, num ergo v noscitis P Quid addiscere valeatis, eam in
v consilium adducentes P Λn argumento pro- η bari possit ens cogitans cssc necessario im-n materiale, corruptionis expers P Logicam n unitatem haud vero substantiam unicam in v Ego cogitante deprchendo. Vano phantas-χ mate, quod intimo sensu reflectatur, unicev stat animae simplicis et libertatis humanae, doctrina. v Neque de cosmologia saniora Vos asseri-Μ tis. Quaerunt an huic orbi fuerit initium,n num ordo, quem in universo percipimus,
262쪽
n oriatur ab Ente, quod unicum ibi potentian sapienti harmoniam instituat. In quaestionin hiis ejusmodi pro contraque dixeritis aequalin jure . Attamen, assu'mando res ab omni aevon sic extitisse, mundum innata virtute regi,n stat firmiori pede vestra philosophia. Emi v nore mihi videtur hic Epicurus inter anti- η qui oris aevi philosophos. In orbe neque sines
η aut initium admittens, cauSam Omnem EX-tra hunc orbem abjiciebat, in quo mihin recta videtur ejus opinio. , Idea solum empirica possitis hoc ens imari ginarium, quod appellatis unicum, assequi; n ad ipsum vero vos haec idea minimo duceresn valeat. Vanae sorto sunt imagines ea quae γ Sensuum Ope putatis apprehendi. Suppona- , tur ea realiter existere; quo jure catenam v abrumpatis, qua ligantur, ut ens ipsis alien num in regione remota perquiratisῖη Cogitationibus una collectis, Ideale, Pron tot unis e transcendentalem, et, ita si lu- η beat, Ens supremum, Ens entium essngeren possitis; mera sed hic adsit repraesentatio,
v Quaenam ergo necessitas urget, ita sesti- γ, nanter admittatis Ens, quod Deum appellas iis P Expectate donec adsit ratio pondere sat
263쪽
η gravis. An certo cognoscitis crati sinito non η Posse competere necessariam ct absolutam B existentiam pu Eslo, rationis intersit liumanae, ut orbem v hunc universum ita contempletur, quasi su-
η premo regatur intellectu; l1oc admisso prin- η cisio, plicenomena, quod ultro satear, Ob- η servationesque facilius alligantur. Quo jure Μ vero principium hocce, fictum ordinis gra-3, tia, convertatis in ens realilor existensyn Gravissima, quae pertractentur in meta-x playsica, sunt existentia Dei, mentis hu- , manae immortalitas atque libertas. Quaren conquiratis adeo studiosὰ de re, cujus ex-x pediendae facultas abest Pi. In praxi vero, societatis gratia, possumus v admittere Deum existere, suturam dari vi- ω tam, nosque in actionibus esse liberos n. Fichteus, nat . an. I 762, doctrinae Kantii primum adhaesit. Cum altiora, quam ipse magister, scrutari vellet, metapliysicae principia reposuit in actione cogitationis quae secum
agit ipsa. Est ipsum Do intelligons quod seco ustruat interiori actione; sese dirigens ad exteriora, producit Mn-Ego vel orbem uni
Cum in remotissimis idealismi regionibus
264쪽
evagatus esset Fichteus, ad prima sanae mentis sensusque communis principia rodiit. Λdvertens Oculo se stare derelictum in fauce
gurgitis, quem aperuerant ipsi novae doctrinae, clamabat : α Quonam igitur evasit quo u me deduxistis, illecebris infidae disciplinae Pu Evanuit ex oculis orbis universus ; levis estv apparentia, quod opinabar esse corpus. NC-x quidem hoc adeo certum existere coelestem v substantiam, quae in me cog tat. Ergone sim
η inanis imago, in qua nihil existat realiter ph Quid cogitaveras in mo, vana sallaxquen scientia P Quonam adductum iri me somnia-n bas lis Λtenim adest improvisa cordi cogitatio,
v quae me soletur. Quaenam est illa virtus i v victa, quae, me corripiens, interiora meln complectitur, quae vel animae praecordiis iu-n sidet, inclamans : Neutiquὰm idcircis nanusn es, ut scientiam inanem insequaris; eripe tau huic orbi phantastico et me: ad hanc soru tem τοcaris p .
, Illa voce quidpiam effertur, quod extrix v scientiam, imo quod ipsi Opponatur; id ip-
, Rediens in intima cordis, invenio pro- γ Pensi cnem quae me potentor ad actionem
265쪽
, independentem impellat. Ope rationis, ocu- v lis instruo propensionem illam, quae alias x impetu caeco moveatur. Animo percipio vimn activitatis interioris, quam educit cogitatio,, sermis ut intellectualibus ipsam adornet. η Philosophia speculativa, quae me deduc M bas o recta via, me numquid hic opina isu ab ordine discedere Pu Forsan asseras interiorem hancce pr u pensionem in me fuisse repositam a poten-M tia malevola, quae credulitatem animi derian deat. Ita, pace mea, sentias ipse; quominus
v ego tecum excurram, obstat in me sensus, interior.
x Res ut extra me positas admittam, agit ,, in me virtus invicta. In actione, quae men-n tem extra se quasi propellit, unam e p , lentissimis hisce viribus agnosco, quarumn existentia manifesta fulget in hacce rerum
n Sese veluti mensam oculis exhibet illast mensa, quae manum exscribentis excipit; n quitatim aliud esse crediderim2 In me nullari vis adest, qua destruatur ille motus, agens s in me; in essectum igitur abeat ille motus; , rem illam ut existere fatearn. Schelling, nat. an. 1775, alter assecla scholae
266쪽
halitiaitae, Ego cogitanti conces, it attributa quaecumque supremi Numinis. Actione sua sibi dat existentiam illud Ego absolutum, inconditionale, insinitum, res unica quae Tealiter existat. In orbe toto, quem Nou-δεο appellat, nihil habemus praeter siguratam, embleniaticam expressionem illius Ego, illius eti
tis unici. Fihil ad nos pertinet; id quod in
esse nobis arbitramur est umbra, mutuo quid acceptum; ipsi nos accidentia, modi sumus unicae substantiae.
Ita docebat Schelling, an. 3795; pluries invertit sormas hujusce systematis, in quo nihil praeter insulsum impiumque pantheismum. Quum ejurasset Κantius Ore impio, Deum
Christianorum, Deum coeli terimque Creatorem, Summum Omnis rei Dominum, sedaturus aliquo modo sollicitam anxietatem virorum religiosorum, dignatus erat ipsis concedere phantasma numinis, quod esset regula, principium orbis moralis. Indignans ad tantam magistri benevolentiam Schelling, ipsum asseclarumque gregem his vexbis increpat :u Quae mens ergo Vestra, quis animus, Cum us notione morali procedentes, ut Deum ad- i mittam, urgetis P Quid hacce manu rursus
v eripitis, quod illa mihi tuadideratis Quae ne-
267쪽
v Vobis illuceret hinc et inde ratio quae- η piam, Ens hocce supremum si spectaverin iis uti legum moralium auctorem. Sed hicn obfhit, ita si concludere tentetis, ordo quo v graditur philosophia vestra. Legem esse mo-n raum animo quid excogitatisῖ Numquid abn omni voluntate libera sit et independensPn Indo jam hominem in satalismum agitis;
n lex enim, quae propria virtute nata, quod- is libet existens imperio coeicet, ipsa neces-n sitate sola sancitur. Legem hanc Ope meaen voluntatis explicare tentatis 3 Producereturis itaque Deus ille vester atque coerceretur abs Ego meo M.
Cum in schola Lantiana solemne sit rationem individuam ut oraculum excolere ; cum ibi superbo fastidio rejiciatur serissis communis, Sanae rationis, rationis universalis inspiratio divina; cum unicuique liceat tu proprio sensu abundiare, bellum erupit inter scholae principes; inde con icia, contumeliosae Voces, impietas et estrenata licentia. Faxit Deus, in regione septentrionali vir oriatur, qui gravis imgenio, cogitatione, doctrina valeat errantes ad puras ingenuasque traditiones revocaret In urbe Parisiorum, undo praestantia, eximia solum exemplaria nobis elucere deberent,
268쪽
explicantur, ut fama fert, instituta philosophiae Lanlianae. Annon ergo tot jam nobis adsunt auctores, qui dogmata tradant impia se mone patrio, dilucide pros clo satis et perspicue P Ea dctitur, osserantur adolescentibus;
Iwrvertatur.nnimus ipsorum ita veneno Pa trio, nec ideo recurramus ad ea quae vicinitam inepto congesserunt.
Philoso is socidi decimi novi. Haud ita facile de cosmis auctoribus agitur. Parce loquemur de iis, quomim in historiam nostram aliqua εunt merita. 'Nobis aptissima fuit Biographia, quam edunt gerinani fratres Michaud. Ibi tractatur egregia de philosophis ipsorumque doctrina. L. Bonaldus, inter praestantissimos aevi sui scrip res aestimandus, in doctrina philosophica purissimus, genuina scientiae principia
firmiter exposuit. Cum viro sapienti quocumque stans pro sensus communis primitivaequo traditionis auctoritate, vim traditionis reponit in revelatione, quae data homini, cam a Deo .creatus, humano generi vocis ope transmittatur.
269쪽
I. Bulileus, natus an . I 763, Ρliilosophiae doctor in universitate mosco utensi, de philosoplitae historia luci plurima dedit, filiae saepius in arixilium adduximus. F. ex Chalcaubriarad, nat . an. I 769, seculi decimi noni priores annos admiratione perculit, edens antiquum opus, quo nihil praestantius habet antiquitas. Virum, qui de Mente dioina religionis christianoe scripsit, appellavere sΥDarum atque desertorum Homerum; si cum scriptoribus Priscis eum Comparare Oluerimus, ipsum Potius sanoe , christianin phialosophim Platonem dixerimus. Opus , DX Oius instituto, quasi reponitur inter coelum et te
iram, ut veram hominum sapientiam cum a id
gustu Christianorum religione conjungat . Auc. toris in scribendo rationem acriter impugDa-Vtre i noti potuero vero, qui severiores in ipsum, haud admirari propositi celsam amplitudinem, decoram in exponendo gam vitatem, reique tractandae dignitatem. Mentem chris iani religionis quiam adeo frequenti manu
versaverimus, caΡita quatuor in opere Ern-viora servamus animo vivo defixa, ncitat o traditiones humani generis antiquas motu servido expositas, supremi Numinis existentiam et animae immortalitatem alligatas religioni
270쪽
ipsiusque ritibus, demum antiquitatis sacraelit,ios cum Homeri carminibus comparat OS. .
Alumni, legite, analysi iudicioque perpendite.
G. Cuvierus, spectatissimus inter eos qui hcc aevo nostro de re naturali scripserunt, praeter alia gravis eruditionis opera, luci d dit Inuestigationes de fossilibus ossibus, ubi lectorem adducit apisi, sapicnter ad augustiores Pliilosophiae veritates. Exponens ibi varia de geologia systemata, lactis evincit in limite communi stare populorum traditiones; ab ipsis humani generis incunabula unanimi sensu reserri ad eamdem epocham, scilicet ad triaginta secula circiter ante I. . natum; terram eontinentem, in hodierno statu consid ratam, haud ad arvum antiquitatis assurgere, quod ipsi viri, systematum ardore rapti, tribuere tentaverunt; globum terrestrem ingonti ruina fuisse disturbatum, eversum; de lemporis epocha, qua d luvium universale contigerit, concordare traditiones nostras cum gentium annalibus; quae de Chaldaeorum aliorumque populorum astronomica scientia, dogodiacis AEgyptiorum opinati sint aliqui, stare solum hypothesibus, pontra quas Objiciantur insolubilia.