장음표시 사용
291쪽
et consequentia necessario concedenda. Sumantur in exemplum syllogismi sequentes : I'. Ouilibet numeras a qualis ito est etiam inqualis numero 39 2 ; jGm mcro 28- Iam 40 ; ergo 28 Ia 39 - - 2.2'. I umerus qui est inquatis 4o est etiam inqualis 39 --I , jam Ucro 28 - - Ι3 - 4o ; ergo 8 i 3 - 39 -- I. Evidenter salsa in utroque syllosismo consequentia. Atenim si praepropexa festinatione seu levitate rapti majorem et minorem, quae apud scholasticos Prc missin Vocantur, admittatis, retro jam incedere non licebit ; exoris ipsa consessione judicabimini. Antequam igituae ad consequentiam accedatis, accurato sunt expendendae sJllogismi praemissae. Iuprimo syllogismo superius allato, principium in majore prolatum evidenter est salsum; reclo sed applicatur in minore. In secundo syllogismo principium verum exponit major, sed in minore perperam applicatur. In primo
syllogismo neganda major, concedenda minor et neganda consequentia. In secundo syllogismo concedenda major, neganda minor, et ipsa quoque consequentia.
Ut ex utroque patet exemplo, salsa potest esse consequentia, licet utraquo praemissa
292쪽
salsitate non laboret; sufficit alterutra sit salsa. Cum iii eo casu absit identitas ex una vel altera parte, non sunt identicae, non Conve- νniunt inter se ideae quae junguntur in consequentia; haec igitur esset neganda. Iuxta scholasticorum doctrinam sint in syllogismo tres tantum termini, ambo scilicet extremi et terminus medius. Hic repetatur in majore et in minore, nec Occurrat unquhmin conclusione, quae terminos exuemos ipsorumque relationem, disconvenientiam aut - identitatem exprimat. Terminus medius acci-. piatur universaliter semel in alterutra pra
- Ut regulis hisce satis obscuris lucem addamus, sequentem syllogismum instruamus: Quicumque reus est coedis ex insalis illatae, morte Psectatur, s codios poenali, 296 et 3oa; iam vero Petrus est reus ejusmodi em dis, ut litis instrumentis eruitur; ergo morta
Hic tres occurrunt termini vel ideae πα-viores, scilicet crimen aut excogitata caedes, poena quae capitalis, et Petrus vel homo reus caedis et morte dignus. Extremi duo termini ves ideae primariae sunt: Petriis est morte ρlectendus. Terminua
293쪽
medius aut idea comparationis est crimen excogitatae caedis . Accipitur liaec idea universaliter in majore, particulariter in minore, nec enunciatur in consequentia, cum ibi sit inutilis. E. nostra sententia possint ad sequentem reduci. syllogismi regulae: Constet smlogismus triplici propositione. In Prima, quin major ancitatur, enunciate ρrincipium quod ad quaestionem vectet,' Osten- . datur in minore, seu secunda P Positione, quaestionem identicam aut non identicam esse Princiρω ; in eo includi, mel ab eo excludi; tortιa Proposιtio sit conclusio seu consequentia. Major sit itaque propositis generalis; minor propositis Particularis, quin claris terminis includatur in priore, meluti species includitur. in genere, melut idea Petri in Meia hominis ιncluditur, metue idea equi in idea animalis,scus in arbore et aurum in metallo. Si veritas exponenda vobis aut oratio Componenda, si sint evolvenda ratiocinia, in syIlogismos aptῆ constructos assuescatis ea reducere. Syllogistica constructione datur idcis amplitudo, claritas, potentia visque ratiocinio; subministrantur arma, quibus obj cclasaelia consulentur.
294쪽
Fiat a sacilioribus argumentis initium. In schola rhetorices orationem pro Milone expΙicuistis, eam ut opus exquisitum artis Ora .loriae considerantes. Versate nunc ipsam ut opus cum arte logica Seu syllogistica, Cogna- tione conjunctum intima. . oratoris Pomarii ratiocinia prosequentes, in syllogismos ea reducite. Hac exercitatione tam utili pauciores tantum auferentur ex his horis quasi,hilosophiae studio conserre debetis. Partiti Milonianam in sectiones exiguas, duplicemque syllogismum die qualibet instituentes, eam in quatuor mensium spatio factu possitis absolvere. Qui studio legum incumbere sibi proponunt, ii ratiocinia Ciceronis expendarite codice nostro poenali, Praesertim e S. 3isad -329. Ut viam instruamus, o primis Milonianae .paginis aliquot Ciceronis cogitationes cx
1'. Ad Milonis defensionem haud abutemur prae-esaris ipsius in rempublicam meritis. α'. Rem exponemus it. ut oculo videatis insidias Miloni a Clodio esse Paratas. : 3'. Cum hujus insidiae sint hac luce clariores, non sumus postulaturi ut, si mors Clodii salus vos-
295쪽
tra fuerit, eam idcirco virtuti Milonis politis cluam populi ro inani felicitati assignetis. 4'. Negant intueri lucem esse fas ei, qui a se hominem occisum esse fateatur. In qua tandem urbe hoc homines stultissimi disputant 2 Nempe in caquae liberavit Horatium, clim sua manu sororem 4 intersectam esse fateretur.5'. P. Africanus respondit in concione Tib. Gracchum iure caesum videri. 6'. Ahala Servilius, Nasica, Opimius Marius et senatus ipse me consulo cives sceleratos inter secere. 7'. Dede sententia liberatus cst, qui patris ulcis
cendi causa matrem necaverat. 8'. Duodecim tabulae nocturnum furem intersci impune voluerunt.
. Vi in cum inferre militi tentaret tribunus militaris, in exercitu Marii, propinquus imperatoris, interfectus est ab eo quem vir ille summus - scelere solutum liberavit. ito'. Quid gladii nostri, si illis uti nullo modo liceat Duas priores ideas ita possitis ad Ullogismi sormam reducere ri'. Si reus innocens esse clare Probetur, ad Osius defensionem haud abutendum rebus Οιns Pro reia Publicce salute gessit, neque dePrecandum ut Osicrimen Ob Proeclara in ren Publicam merita condonetiar; atqui Μilanis innocentia clarissin te Probatur; EGO non abutendum
296쪽
I . Innocens ille cui structoe sunι ab Moersario insidiae, qui ad Pugnam Pro catus; a vi Milonistri cuFfuerunt ab adoersario insidire, fuit adgnam pro catus, quas quidem insidias hae Linclariores Oculis exhιbebo; ergo Milo I innocens
Petriis homicidii sponte commissi reus coram judice sisti tuae; quo crimine, instructa usu, Con ictus manet. Exponat ita regius Procurator accusationis instrumentum: Quicuntque conuincitur homicidii sponto conrmissi, sed absque circumstantia quin cria manis inuidiam augeat, ille damn tur ad triremes in Perpetuum; atqui Petraιs est reus, homicidii sponto commissi sed absqua circivnstantiu quin eriminis in Midiram augeat; ergo damnandus est ad triremes in perpetuum.
Exponitur in majore principium generale; sunt ipsa verba codicis poenalis et 3ο4. Minox exprimit propositionem particularem inclusam in majore, velut in genere Speciem, erimen scilicet Petri. Propositionis eruenda veritas e sactis quae fuerunt in litis ordinatione collecta.
Rei defensor, cum majorem impugnare nora audeat, in ordinata lite quaerat circumstantias quibus vis principii leniatur. Ostendat retum
297쪽
incitatione gravi, violenta provocatum fuisse: quae si probaverit, asserat: Reus detur tantuin in custodiam ad annum, mel, quod graMissimum , ad annos quiriquc , Si fuerit incitatione τλlentri, graui prosescatitS; atqui Petrus, reus homicidii quidem, incitatione . lenta, gra i ρ Mocatus fuit; ergo detur tantum in custodiam ad annum, mel, quod grauissimum, ad annos quinque. Exponit major principium generale, vel ipsa verba codicis poenalis, 32I ct 3λ. Factorum expositione probanda minor, quae propositionem particularem enunciat. Quae prima rei defendendi via si patronum effugiat, si neque majorem regii procuratoris propositionem infirmare, neque talia proferre possit quae ad culpam elevandam Valcant, collectis viribus agat in minovem, testium asserta impugnans, ipsos invicem contradicentes ostendens et enitens ut asserere possit': μγι crimen probationc caret. Orationis aSumenta. Alii quinque rei sistuntur coram iudice'. I', Petrum accusant quod nummos adulterinos excuderit. 2'. Joannes est reus caedis ex comparatis insidiis
298쪽
3'. Jacobus parricidii. ' . 4'. Ludovica infanticidii. 5'. Franciscus veneficii.
Accusationis instrumentum ut et argumenta de sensionis ad syllogismi formam reducite. . Causa sequens agitur in foro : sc Petrus receperat Paulo iraditurum saccos frumenti tercentos, quemlibet ad summam ii iginta francorum, idque intra annum, in cujus spatio Petri pistrinum igne destructum suit. Tenebatur adl1uc 15 O saccos tradere. Cum Paeaesen Spretium sit modo quadraginta liancorum, postulat Paulus ut ad damnum resarciendum ipsi is οὐ se . Sol Vantur. Quaestionem e codice Poenali, II 34, Iisi, perpendite, quae Pro et c0ntra Prose- .rniatur ad syllogismum reducentes.
. Manu Telemachum accipite, quaestiones educturi propositas a Cretensibus his qui regnum in Idomenei locum ambiebant, quorum et addite responsa I semiaque, l. 5). , Primo quaesiere quis sit inter omnes homines liberrimus. Respondebant alii talem esse regem, qui summum in subditos imperium ex arbitrio '
299쪽
tUens, tibique victricibus armis hoste in iii fugam
Quod responsum quidem ad formam sγllogisti-Cam , e superius exposita lege, possitis ita reducere :Liberi inrtis inter homines ille, qui Pro nutu , τορο luntate agit in quemlibet, Etim nullus audeat i Siresio teres jam vero rex, qui subditos imperis stim
cibus, ille Pro nutu agil in quemlibet, ncc audet quisquam i si resistere; ergo tib mimus est Omniam inter homineS. Constructus accurate syllogismus, ut exigit nossa lex generalis. In majore principium exponitur, quod ad quaestionem pertineat. Falsum autem Principium : stat enim genuina libertas in pace mentis.
quae cupiditates imperio coerceat, haud vero in potestate quemlibet armorum imperio deprimendi; ergo falsa propositio major. Supposito verum esse principium, in minore perperam applicatur. Possit c nim rex ille, bello
quantumcunque sortissimus, aut aspera tempestate, vel elementorum inexpectatu conversione,
ducum ambitione, seu militis offensione, studiis adversis cohiberi, ne quaelibet animo concepta Va -- leat exequi. Ne in sensu quidem principii, quod expositum in majore, liberrimus igitur esset omnium inter homines. Quaesita solvere studebant alii, respondentes :Liberrimus omnium ille qui divitiis affluat, ita ut animi vola pro nutu possit explere.
300쪽
Juxta formam syllogisticam dicitor Liberrinnis alle, cui fiet ima dedit ut Pro libidine Possit agere,quc iam e vel Greelat animo; atqui sic agere vialeat homo tanιa coρia dioisiam i a Dens, ut ossit animi vom quilibet explere; ergo libere
In Inalore, quae prave desinit veram libertatem, exponitur falsum principium. Neque miniis salsa minor; principium enim, quod Verum esse Suppo . Nitur, perperam applicat. Crescerent hominis ditissimi desideria, prout ea studeret explere. Dum animi pareret impetui, saepe cohiberetur aut aliorum Voluntate, seu naturae contraria mutatione vel Mopum exhaustarum desectione.
Quaerebant iterato Cretenses: quis omnium inter homines infelicissimus Responderunt aliquit Illla qui valetudine, fortuna,
fama excidii. 'Syllogismus i Infelicissimvs Omnium ille Pr fecto, cti oraunia en0Mst ea quoP votis ardentissi is exoptant homines; jam vero valetudinem Prome- 'ram . fortiamin bona, famam σπιant homines ardenι rme; infelicissimus ergo, quἰ bonis hisce destituitur. Falsum principium exponitur in majore, quum vera felicitas haud in bonis exterioribus ast in animae tranquilla pace stet. Bonis his orbatus vir sapiens, religiosus, summe felix esse possit.