Philosophiae turonensis institutiones ad usum collegiorum atque seminariorum. Vol. 1. 3. ...G. Gley Historia philosophiae, logica et metaphysicae pars prima

311쪽

orationes alias Bourdalo uci versate. Vestri gratia graviores ideas ex aliquot orationibus extrahimus; cas in syllogismi formam redu-

Orationis argumenta. Secunda Oralio. In sacro Cinerum ritu nulla superstitio; auctoritatem habet ille ritus in Scriptura Sacra, neque Protestantium animos offendere valet. Nos movet ad humilitatem, et ad carnem abstinentia domandam. Tertia oratio. Attendendum, ubi quis ad sa-' eram Communionem rarus accedit, anne peccatorsit sincerus, anne caecitate laboret aut hypocris i. Quarta oratio. Praeceptum adest ut fiat eleemo- syna; in ea distribuenda servetur ordo. Quinta oratio. In tentatiotiem si sponte labaris , a Deo noli gratiae auxilium exspectare. Si contra voluntatem accidat tentatio, juvaberis a Deo, modo cum ipso pugnare fila tuas. Sexta oratio. Hominum conscientiaeque nostraejudicia timemus; quanto magis reformidanda Dei iudicia, s' ωptima Oratio. Fidei miraculum .est Evangelii propagatio; habemus in infidelitate nostra prodigium humanum.

312쪽

octaua oratio. A Deo quae necessaria sunt et ea bordinate petamus. . INona oratio. Neque nimiae sui considentiae neque desperationi favet Dei praedestinatio. Decima oriatio. Sanae rationi consentanea et amore digna lex Christi. Undecima Oratio. Ducuntur ad finalem impceni lentiam peccatores ipsa cordis indole, poenae et illusionis via. Duodecima Oratio. Dignitatibus abutitur qui ipotentiae, dominationis et vitae mollis desiderio ductus, eas ambit.

Methodus. Methodus est ea pars ultima tregicae lia' discitis artem, ordine convenienti cogitationes atque ratiocinia disponendi. Utimini methodo, seu veritatem incognitam indagare, seu cognitam aliis exponere probareque velitis. Α- .

Philosopho methodus est id ipsum quod

oratori sunt inventio dispositioque. Analysi synthesique, tanquam instrumen- istis, in auxilium utitur methodus. Colligit ea synthesis, quae resolvit analysis. .

313쪽

Totum aliquod sejungit analysis in partes, ut eas examini subjiciat. Ab idea principe progreditur ad inferiores in ea prima conclusas. Par abstractioni descendit ad speciem a ge

nere.

Colligit synthesis ideas inserioves, particulares, ut eas ud idcam praecipuam, generatricemque revocet i eas reducit ad punctum unde Progressa suerat analysis. Horologium attenta considerastis; animum subit cogitatio 1 os, si se juncta parte qualibet id examinaveritis, adepturos eSSe Scientiam artificis et opificium simile a vobis essici

Quod ut assequi possitis, horologii partes

varias exsolvitis, seiungitis, earum unamquamque considcratis attenti, a simplicioribus incipientes, ut eas a equamini quae t bore sunt magis implicatae. Id officium an lysis. Nunc horologium in statum pristinum restituere cogitatis; partem quamlibet in ordine sibi debito reponitis efformalisque totum Parilli quod resolveratis. Id agit synthesis, ideas particulares reducens ad punctum unitatis, unde progressa suerat analysis,

314쪽

Orationis argumenta. Ciceronem insequamini, cum an rino meditaretur de oratione pro Milone defendendo. Explicate qua methodo debuerit uti, quonam ordine ratiocinia disponere.'i'. Quoengm erat ipsius idea praecipua 2 Ea proscclo r Milo est inHOCENS.u'. Clim eo clariori luce mani sesta sat veritas,

si salsi tali sit opposita, nonne debuit orator ita dicere : Reus est Clodius, Milo quidem innocens' 3'. Evolvite cum ipso primam ideam, analysis ope sic asserentes : In Clodio suu praemeditatio, cogit alioque adversarium occidendi ; struxit in ipsum insidias; ergo reuS est. 4'. Has ideas evolvite proserentes r Actionibus manifesta sit hominis cogitatio; jam vero probatur actionibus Clodii ipsum suisse meditatum , insidiasque praeparavisse, disposuisse, ut occideret adversarium.

P. Has ideas evolvile, quonam ierit, unde redierit Clodius, ostendentes; seriem actionum exponite, ut inde cogitationum crualis ordinem. 6'. Synthesis auxilio recolligite particulares hasideas, et ad hocce punctum unitatis reducite : AClodio structae fuerunt insidiae; mortem adversarii

meditando praeparavit; solus ergo reus est homicidii commissi. . '7'. Nunc ideam alteram apprehendite t Milo est innocens; eam analrsi subjicite. '

315쪽

S'. Inii ocentia manifesta sit actionum ingenuocandore. Quid fecit Milo, quae fuit ejus agendi ratio 7 Cognoscemus inde quid cogitaverit. 9'. Ipsius actionibus viisque probatur unicam in ipso fuisse cogitationein, ut nempe Lanuvii religioso munere sungeretur.

io'. Ea cogitatione supposita, quae praeparavit ad iter instituendum, quae disposuerit, quos itineris comites elegorii, aliaque ad ipsius iler spectantia , facillime possitis explicare. ii'. E contra si supponatis in ipso suisse cogitationem, adversarium aggrediendi aut ipsius provocationem repellendi, stulta sit atque contraria sano sensui eius agendi ratio. ia'. Synthesis ope facta specialia reducantur ad punctum unitalis, ad genus, ad ideam praecipuam hanc : Milo non cogitavit ut occideret, ne hoc quidem ut aggressionem repellere te ne cadat igitur in ipsius caput sanguis effusus. Secundum Orationis argumentiam.

Methodi regulas in Historia Variationum, quam scripsit Bossuetius, ostendite. 1'. Quaenam idea princeps in hoc opere, quod adeo pGens arie logica y h a nempe et Ecclesia catholica est vera J. C. Ecclesia. I. 13

316쪽

I'. Annon analysis ope descenditis ad has ideas invicem oppositas : I'. Ecclesia catholica, cum nullo unquhm tempore variaverit. est Ecclesia vera; 2'. Prolestantes in variando non quievere 2 Nolite ergo apud ipsos Ecclesiam veram quaerere. 3'. Analysis ulterioris auxilio adducite facta quibus probetur utraque idea. Id agit Bossuetius in Hisιoria Variationiιm, facta deducens quae Spectent ad hanc hnalysim. 4'. Quanam arte synthetica particulares ideas et sacta revocat ad punctum unitatis, unde progressa fuerat analysis 'Tertium orationis argumentum. Ostendite qua methodo fuerit usus Bossuetius

in oratione su nebri quam de domina principe au- relia sensi habuit.

v. Cum soleat methodus evolvere, analysis auxilio, principem ideam in duas ideas contradictorias, quarum oppositione cogi latio fiat eo clarior, cuin oratore sic asserite: Vita morsque ducissae au- relianensis ostendunt hominem in ipsius vilitate si-1nul et in ipsius emi GentIa. 2'. Primam evolvite cogitationem, exponφndo

quot et quantis corporis, ingenii et animae dotibus ornato suerit domina princeps; ostendite qui splendor ille subito facius fuerit in nihilum.

317쪽

3'. Dominam principem exhibete religionis obsequio praesertim in hora postrema deditam; ex his particularibus ideis apte deductis eruite quanta sit bominis eminentia celsitudoque. Q. Synthesis auxilio particulares ideas ad punctum unitatis revocate; sensus auditoris acerrime commoveatis in peroratione, quae pars est orationis ad synthesim spectans. Quartum orationis argumentum.

Quaerit impius i An existit Deus P respondetis :c lique, certo certius existit Λsserit: Nullus profecto datur. Vestrum est probelis existere Deum, ade4 stricta methodo utentes, ut nullus detur adversario locus obiiciendi seu reprehendendi. i'. Cum indicet methodus invicem opponi debere duas propositiones coistradictorias, ut veritas

ipsarum oppositione fulgeat eo clariori luce, sic asserite : Ubi Deum, Ens insinite potens et intelligens admitto, graviora phaenomena mundi physici, mundi metaphysici, moralisque lacillime possum explicare ; ita sanae philosophiae vola, quantum seri potest, adimpleo; atheus e contra nibit explicare

valet.

α'. Analysis est ossicium ut primam cogitationem explicet. Tres ideas in ordine subsequentes ex-

318쪽

ponat, phaenomena scilicet orbis physici, mundi metaphysici, mundique moralis explicet.

3'. Ρrima secundariarum harum id earum analysis ope resolvitur in tres ideas particulares, aut in tria specialia phaenomena et I '. explicate qui materia existat, qui existat cum elementorum varietate caracteribusque distinctis; quare, V. g. lumen . . Iton sit elementum terrestre; explicate motus

existentiam; 3'. explicate mirabilem ordinem qui regnat in hoc orbe, cum legibus quibus haec harmonia firmatur.

4'. Synthesis auxilio facta haec specialia redu- ' cantur ad punctum unitatis, et asserite : In existentia Entis infinite sapientis et omnipotentis adest nobis causa qua solvantur et explicentur ea phaenomena. Sapiens est agendi ratio nostra, si causam hanc admittamus; ea non admissa, tentate, si au- deatis, ea phaenomena resol Vere. 5'. Phaenomena in Oinine metaphysico sunt: exis- ientia contingentium entium; anima nostra et ipsius unio cum corpore. Subjectis analysi phaeno menis istis, ope fruthesis ad primam causam ascenditis quae ipsa non sit amplius essectus contingens, . et ipsam existere concluditis, clim sola possit -- plicare phaenomena. 6'. Ad ordinem moralem progredientes asserite di duplex hic adest phaenomenon ; explicate discrimen quod aevo quocumque gentes admiserunt

319쪽

inter bonum atque malum; explicate qui consenserint unanimiter illae geutes in eo ut admitterent Ens supremum quasi causam primam, quasi Causam quae sola sussicere possit ad explicanda phoe- nomen a physica, metaphysica et moralia. 7'. nthesis ope revocantes has ideas analyticas ad ideam principem, asserite r Ens infinite sapiens et omnipotens est causa sussiciens ad explicanda phaenomena in ordine physico, mela physico moralique e causam hanc ad millentes agimus igitur ut viri sapientes qui dictamini sanae rationis obsequuntur.

8'. Jam ad contradictoriam accedito cogitationem, et asserite e nihil explicat impietas; causam

nullam indicat, ut explicet phaenomena in ordine Physico , metaphysico moralique. 'Gravissimum in ordine physico phaenomenon haud explicat; nil sani sapientisque respondere Valet, si quaeratis cur existat materia , quare detur in ejus elementis aliqua disserentia, quare lumen non

sit elementum terrestre, cur aqua non sit ignis.

Non explicat impietas quare detur motus, quare Iegibus invariabilibus et adeo variis regatur. Nuspiam explicabit impietas harmoniam quae regnat in hoc orbe physico. ipsam interrogantes circa Phaenomena in ordine

320쪽

metaphysico et morali, advertite numquid in ullo puncto dissicultatem sapisnter enodare valeat.