장음표시 사용
161쪽
O. FRE NAI Lul VPPI EM. dedenti, praemia ad senatus Poluntatem reiicere. Neque aliud Phamaeas postulabat; sed, quantum ad salutem pertineres, satis sibi ignoris m dextera Scipionis esse, celera senatui se Premitte e , satus, recessit. XXII. Postero die quum suorum equitum BCiem, tanquam ad Pugnam, instruxisset, priusquam ad teli
iaCLum ventum Esset, ante agmen stiorum constitit,
evocatisque, veIut ad subitum consilium , turmarum praesectis: in Si quidem adhuc aliqua in nobis patriae. Spes esse Potest, ultima experiri paratum videtis, is inquit. Sin vero res ad eum statum, quem noviis stis, adducta est, mihi tempus esse videtur de s M Iute singulorum consulendi. Et ego quidem sidem . iam accepi, me Cum omnibus, quos adduxero, M saIvum fore: vos autem quid vobis iaciendum esses v putetis, exponendi brevis est occasio. x, Haec dicenti quidam praesectorum cum equitibus his milis ducentis se appi uerunt: reliquos Hanno, Cui e gnomen Albus erat, tranaugere vetuit. Reducem Cum Phamaea Scipionem obviam prosectus exercitus lavidibus et laetitia, veluti triumphantem, in Castra deduxit. XXII. Proconsul, eo su Cemu gavisus, maXimo quocanter perturbationem porcessi hoc casu Hasdrubalis, receptum habiturus tutum atque honestum videbatur; nec enim diutius morari commeatuum inopia sinebat; septemdecim diebus in ea expedition iam transactis, Statim castris motis prosectionem o
sus est. Sic quoque satigabat haud mollis cura, quia tridui itineis per exhaustam inopemque regionem repetenda priora castra erant. Αι Scipio , assumpto
162쪽
IN LOC. LIB. L Llvi Ni i 5 Phamacae Gulussaeque equitatu, et pancis Italicorumalis , in campos miosdam Magnum Barathrum v cant incursione lacin, exercitus inopiam sussicienti
XXIV. Iam adventu successoris cognito, Manilius Scipionem cum Phamaea Romam dimisit, datis ad senatum literis, quibus, essis iuvenis toto rempore beluymecimam Operam fuisse, satebatur: additis etiam,
quae circum Masinissam illi, circum Mamaeam , ex inia et gloriosa contigissent. Navem ingresso accurrens exercitus maximo cum affectu laeta omnia precabatur, nominatim rogitans deos, uti Mimonem reverti in Amricam consulem cuiendae Carthaginis mulsa facerent. Universis enim haec persuasio, veluti caelitus illapsa mentibus, aderat, non ab alio, nisi Scipione', cum Carthaginem posse; idque ipsum multorum lit ris in Urbem perscribebatur. Senatus Scipionem magno favoro excepit. Phamaeae quoque, quum in cu riam esset introdiactus, honorem hubuit, ut considere eum iuberet: dona deinde data, praetexta, bullaque
aurea , et cuIn Phaleris aureis equus , armaturaque integra, et pecuniae signatae Sestertia quadraginta data, Et vasorum Rrgenteorum pondo Centum, ten inviumque cum Omni instrumento. Laudatum deinde, maiorumque spe repletum, si bonam ad cetera helia veram praestitisset, in Africam ad exercitum remi
XXV. Inter ham de Claudii Marcelli fine cognitnm,
qui ciun duobus aliis senatoribus ad Masinissam I gatus fuerat. Indigere bellum maioribus ab eo regs subsidiis senatus erediit rat, et ad ea comparanda imgatione tali opus esse. Sed inutilis c. opera fuit: ne-
163쪽
que praeverti fatum regis Marcellus, neque vitare suum potuit, Per tempestatem Dacto navigio fluctibus haustus. Interea L. CaIpurnius Piso Consul, primovere ex Sicilia prosectus, in Africam appulit, unaque L. Mancinus praetor, cui Classis evenerat. Ilis ea ratio belli placuit, ut Carthagine et castris Hasdrubalis abstinerent, socius tantum illorum urbes obirent avellerentque. Prima , nec Satis felici auspicio, tentata Clupea fuit; quam terra marique DuStra oppugnatam omiserunt. Novam tamen urbem , propinquam
Clupeae cepit Piso, diripiendamque militi dedit ;quamquam violari in se belli iura , fidemque a consule datam insuper haberi Neapolitani testarentur. Nihil exinde prosperum Pisoni suit, sive luesae sidet
Poenam Ped Cente numine; sive adversus sullaces hoc acerrimum laborantibus trium est, nihil in promissis certum fidumque esse credere, nec alibi, nisi in semetipsis, Spem habere. XXVI. Vnde quum ad Hippagreta adductus exedicitus esset, urbem magnam, moenibus, et arce, et portubus, et navalibus ab AgathocIe Syracusio pulchre communitam, in obsidione vana tota aestas contrita est. In Er Vticam et Carthaginem erant Hippa-greta, diripiendoque naves, quibus ab Utica commeatus in castra Consulum Portabatur, Copia rerum et divitiis inter hellum creverant: unde non magis vindicta consuli ob iniurias, quam compendium ex praeda petebatur. Sed neque oppidum eXPugnari, neque adversus erumpentes bis enim eruptione pugnatum defendi machinae potuere, quum obsessis etiam a Carthagine subventum esset. Consul ab irrito
164쪽
IN LOG. Ll B. L LlVIANl istincepto, quum iam tempus hibernorum appeteret, Vticam exercitum reduxit. Mirifice confirmavit ea res Carthaginienses, aliunde quoque Prosperis eventibus in spem erectos melioris fortunae : Praeterquam enim, quod incolumes erant Hasdrubalis copiae, Phamaeaedes tionem solabantur Bithyae ad ipsos transfugio, qui cum octingentis numidicis equitibus a Gulussa discesserat: Micipsae et Manas tabulis promissa, nam Romanis arma et pecunias erant polliciti, differri videbant, haud dubie suturi cura regulis rem extrahentibus. XXVII. Ergo regionem sine metu Peragrantes, OΡ- Portuna loca communiebant; et passim in concionbhus apud urbes Romanorum sumam lacerabant: c
stra ad Ne rem bis in eliciser tentata, et panam modo ad Hippagreta obsidionem , Carshamnemque ψsam , iaces inermem, frustra VPugnatam exprobxantes. SimuI et ad Numidiae reges, et ad Maurorum Ιiberas civitates dimissae togationes, ad externum hostem A Dca depelleni iam hortabantur, docentes, *sis quoque imminere semitium a Romanis, si Carthaginem exscindi quieti paterentur. Etiam Andriscum adiri placuit . hellum cum Romanis de Macedonia gerentem, et nuper magno ProeIio victorem : cum hoc a legatis in
XXVIII. - Quo tempore primum ad nos fama pediba vcnit, Philippe rex, antiquum Macedoniae regum
D sanguinem, instar excisae arboris Subnato a stirpais surculo reflorescere, Erigere animOS Coepimus ,
is certi, non ad exiguum aliquod opus, sed planeis clarum et admirabile, tam singulari deum consiliora te servatum esse. Ceterum, qualia mox a te perse-
165쪽
ri eta sunt, ne divinare quidem, aut si quorum in D mentem venisset, credere potuissemus: adeo spem D quoque faventium, qua nihil solet esse in promi is tendo liberalius, merita selicitate antevenisti. Vix M in lucem te prodiisse audiveramus, quum te Romam is in vinculis duci nuntiatum est : vix rescivimus D captum, quum te non modo liberatum iniusto camis cere, sed etiam recuperata Macedonia paterni ve-M gni compotem intelleximus : utque haec quis crinis dat 3 ab uno et iuvene, tantillo tempore, patrata is sunt, ut callidissimorum hominum astum ingenio, D potentissimorum vires Virtute superares; neque ex D tanti regni possessione quidquam, Praeter admi- is rationem tam cito deperditae relinqueres. Quid G deinde, quum praetorem exercitumque romanum M tanta Cum ignominia et clade repulisti ΤXXIX. M Sed haec ut tibi praecipuo gloriosa et utiis lia sunt, ita non possunt non Iaeta esse omnibus. is qui sub tristi communium dominorum iugo , nihilis aliud, quam diem pristinae recuperandae libertara tis, circumspiciunt. Nam et exemplo plurimum is eriguntur, quod inci Romanos Posse, neque ne- is cessum esSe servire, Si animus sit libertatis capax, is docuit: et vident occasionem Sibi patefactam, qua a tutius quisque adversus distractos distentosque ,, pluribus bellis ius suum vindicet. Atque haec sera nutum populumque Carthaginiensem moverunt, is ut ad te gratulatum , et societatem amicitiamque is petitum mitteret; spe minime dubia, te quoque . paribus causis eadem consilia secuturum, eamqUera rem utrisque saluti et gloriae sere; velut divinara quadam sorte ita temperatis omnibus, ut magnum
is mutuum usum adversus communem hostem praeis bitura foedera, nihil habere inter nos aut metus,
166쪽
. aut etIam suspicionis possint. Romanis provinciis D utrinque proximi, tanto maris interiecto spatio sicis inter nos disiungimur, ut nocere invicem, si ho- . stili animo simus, nequeamus; Sin amico , nonis prohibeamur auxilia mutuo mittere.
XXX. n Praeterea foedus illud stabiIe perpetuum-aa que fore spondet, satis magno fidei pignoro, quod
dia ita se gesserunt Romani, ut neque nos Macedos, niam, neque tu Carthaginem, unquam ad amici- ,, tiam illorum redituram suspicari debeamus ; nisi, rem omnium Carissimam pulcherrimamque , libems, talem, ultro proiecturos opinemur, qualibus in so,, concedant dominationem immemores. Nam, ut no- is stra taceamus, quae passi ab iniustissimo populos, gravia et intoleranda olim et recens sumus; quo- ,, modo Romanis quisquam deinceps credere Mace-M donum poterit, qui bella cum Philippo, bella eum
γγ Perseo gesta , regnum, ne se respicere, et pristinara, gloriam repetere posset, ita dissectum, ut etiam γ, connubiorum iure gentis eiusdem hominibus inferis diceretur, alia, quorum neque obscura notitia, γγ noque Sensus esse parum acerbus potest, ni eminerit, XXXI. γ, Nam te quod attinet, praeter communes γγ omnibus causas, domesticae propriaeque iniuria M perpetuum Romanis hostem auctorarunt. Vt avum M trium taceam, ita contumeliose tractatum, ut deli-n beratum seni quoque fuerit, non ulterius ista pati: quam indignis modis patrem tuum habuerunt mi- Serum, quem post varia et atrocia ludibria contrari fidem datam occiderunti Quid de fratribus tuis di-
γγ Ca n. quorum Sanguini pepercerunt, ut ambigere,1 Iiceat, crudeliusne servaverint filios, an inters
γγ cerint patrem' Quam immanis, dii boni, fastus l a quanta superbissimi populi insolentiat Quid aliud
167쪽
is ea clementia quaesitum est, quam ut per Summam
is impudentiam, dum regii iuvenes aut fabrili opere, sordidantur, aut scriptum faciunt, et magistratin bus apparent, quotidie de Macedonia triumpharet 8 XXXII. D Haec quidem novi cuiusdam et inauditiis exempli sunt, adeoque , priusquam fierent, cogiis tare de iis nemo potuisset; iam tamen avorum no-M strorum providentia satis deprehendit, quam acer-M bus utrique populo futurus Romanus esset, nisira iuncta ope sociatisque viribus coerceretur, Et Pro-
is sectum aliquid esset, nisi captivitate legatorum, is qui inter Hannibalem et Philippum commeabant,
. communionem consiliorum, et Opportunitatem temo porum, quae duo plurimum valent in bello, sortunais sustulisset. Sed sorte diis ita visum, ut, quid interra gloriosam libertatem , et humile servitium interes-m Set, eXperti, constantiore Proposito coeptis inii, sisteremus. Quod igitur felix faustumque sit, his D Iegibus amicitiam ineamus, ut commune nobis Conis tra Romanos bellum sit, nec nisi communi consilio is ponatur. Nec in praesens a te aliud , quam quod M ultro facturus eras, petimus, ut quam iure cepistiis Macedoniae posSessionem , armis usquequuque
XXXIII. is Egregium exercitum habes; Thracum is sortissima auxilia: nec tam longiqua est Italia; et is iter, de quo iam avus tuus deliberaverat, nosti; is non aliter quietae tibi domi res erunt, qu m uti, is no illis in Italia sint, effeceris. Navibus et pecunia M te prae magnitudine belli parum instructum esseis scimus; haec per nos tibi populus carthaginiensis offert: a te, si quid auxilii poteris mittere , quum U Opus erit, Sperat. Hactenus quidem ita sustinuit, bellum, ut vi amiserit haud multa: nam arma,
168쪽
υ elephantos, et cetera decepti ultro tradidimus; a neque, quia sequutum sit, ignoras. Perfidum ho-- stem a moenibus patriae, quum ama deessent, is corporum obiectu arcuimus : deinde raptim armati,n ut praesens necesSi taS suggesserat, magnas hostium m copias et consularem exercitum, semel atque ite-
. rum ad Nepherin, semel atque iterum ad Hippa- is greta, cecidimus: praesidia locis opportunis linpo-
ω suimus: denique bellum ea spe sustinemus, ut a prospere ceSSura Putemus, quae agimus; iis aniis .mis , ut quamlibet potius sortem subituri, quam is Romanis nos dedituri simus. n Quid ad has legationes responsum a regibus civitatibusque fuerit, non traditur: quamquam id etiam ex cuiusque fortuna statuque, qualis eo tempore suit, propemodum On-
XXXIV. Iisdem causis, quibus Carthaginienses sustulerant animos, sed propria quoque gloria elatus Hasdrubal, iam etiam ad urbanae militiae praesecturam adspirabat; sed longum per bonas artes iter videbatur : quod proclivius erat . criminari Hasdrubalem urbi praesectum instituit; suspicionemque, tanquam avunculo Gulussae urbem proderet , apud quosdam principum movit: a quibus quum in senatu
crimen acerbe obiectiam esset, is sue, improviso periculo perculsus, Obmutuisset, in ipsa statim curia pro consesso subselliorum fragmentis ost obrutus. XXXV. Inter haec quum tempus comitiorum in propinquo esset Romae, intenta civitatis in novos magiStratuS Cura erat, quisnam adoresus tanιi helli morem idoneus imperator legeretur. Cognitis enim Poenorum appaXatibus, et Pisonis consulis igna ia ,
169쪽
haudquaqriam securis mentibus res in Macedonia adversas, in aliis regnis turbatas, odis Poenorum necessitate irritata, nullamque in tantis acerbitatibus spem pacis et conditionum, reputabant: quum subito, veluti numine quodam obiectus, Scipio Aemilianus, Omnium animOS moerore curaque exsolvit. Aedilitatem quum maxime petebat: nam a maioribus magistratibus aetas eum et annales leges arcebant. At
ubi primum oculis populi se dedit, resque ab illo
nuper eadem in Africa gestae, et savor exercitus, et nomen Scipionum, animis DCCurrerunt, vulgo homines exclamaro, hunc non modo dignum consulatu , sed rinum esse, a quo sperari optatus belli sinis posset. XXXVI. Vrbanae multitudinis desiderium non tarn testimonia modo africani exercitus, sed scriptae ad senatum literae adiuvabant, quibus diserte Scipio ad carthaginiense bellum consul poscebatur. Obstabant tamen haud infirma tendentibus impedimenta, maiestas Iegum, dignitas candidatorum, et Communis Seniorum iniuria, si praeter morem et contra ius in civitate receptum universis unus adolescens praeserretur. Haec qui comitia habebat consul Albinus, haec alii Patrum inculcantes, negabant, saluis legibus, sal que dignitale ciuitatis , rationem Scipionis haleri posse. Neque segnius niti populus, ut Scipionem utique consulem haberet. Post multa non leviora, quam pro magnitudine rei , certamina, quum ad Romuli Τullique leges provocaret populus , Ssii comitiorum potestatem iis datam clamitans, unus de collegio tribunorum minatus est consuli, se ius comissorum adem-
I. M. Val. Naa. VIII. is. 4. - Appian. - Diod. apud valea. - Lim Epit. - Cie. in Laelio eup. 3.
170쪽
plurum, nisi uoluntati populi cessisset. Ita postremo
privilegium serri placuit, quo legibus annalibus Scipio solveretur, accommodato magis ad praesentia Consilio, quam in Sequentem aetatem exemplo Salutari. Adeo nunquam Iegibus sine aliquo reipublica detrimento sua vis adimitur, etiam ubi mutari eas
honestae iustaeque causae coegerunt.
XXXVII. Datus Scipioni collega C. Livius Mami-
Iiam F. M. N. Drusus , . inito consulatu, intempestiVa ambitione certamen de provinciis movit: victam semel consuetudinem frustra in partes advocans, qua de provinciis sortiri consules aut comparare Solebant. Dissicile erat eripere provinciam consuli Scipioni. quum huius ipsius provinciae causa contra leges consul factus esset. Itaqua ex auctoritate senatus Ia tum ad populum est, uter consulum in Africa cum imperio esse deberet 8 consensu Ses onem iusserunt. Hino decretum, uti delectum haberet ad exercitus africanisvplementum, donec eo numera militum is esset, quo a principio fuisset. Praeterea si qui ex sociis militare sponte pellent, reciρ re eos permissum: silerisque ympuli romani nomine auxilia regum POPulorumque excire. Missaque sunt a diversis; et rebus omnibus ad pr
sectionem apparatis, in Siciliam consul, et inde ita Africam traiecitιXXXm. Quae inter haec in Macedonia per P. Iuventium primum, deinde Q. Metellum praetores, ad ipsum belli finem gesta sint, tempus est reseP . Iuventius Andrisci , tanquam imaginarii scenicique regis, arma despectui habens, quasi in bellis sortuna