장음표시 사용
291쪽
SH SSOPem venturum rebatur, unaque indicium et aCCusatores metuebat, clam ad Numantinos misit,
qui ad pacem petendam eos hortarentur, aequissi mavum conditionum spe ostensa: qui et ipsi, quamquam debellare Pompeium facile videretur, tamen multos alios duces exercitusque Romanis superesse
reputantes, ad haec bello sessi, multis sortissimis civibus amissis, et ad magnam annonae dissicultatem redacti, quod ager tam diu coli non Potuerat, cupide, quod offerebatur, accepere. Missis deinde legatis
quum pro concione consul respondisset, non alia sed na maiestate populi romarii fedem nosse , quam ulo irus potestatemque eius se suaque omnia Numantini dedant: secreto cum iis, quid esset acturus, composuit. Summa colloquii quae fuerit, res ipsae docuere: captivos perfugasque reddidere Numantini, miseruntque obsides. XXIX. Pacta erant et talenta triginta argenti: e Tum TepraeSentata pars est; partim in diem dilata solutio. Interea successor Pompeio M. Popillius Laenas venit, qui cum Cn. Calpurnio Ρisone consulatum acceperat. Ibi Pompeius, metu belli iam exsolutus, quum reliquam Numantini pecuniam offerrent, negat sibi quidquam de pace conventum: ipsis contra deos hominesque, nam Senatores quidam, equitum Praesecti, ac tribuni militum negotio interfuerant, testes invocantibus, consul Romam eos ire iussit, coram senatu cum Pompeio disceptaturos : ipse, quia induciae cum Numantinis manebant, donec senatus de Pompeiana pace Statuisset, per quietem, aut leves
expeditioncs in Lusonas vicinos Numantinis, et stuminis Tagi sontibus , moverat annum exegit.
292쪽
XXX. Eodem anno in Urbe peregrinarum religionum prosessores diligentiam magistratuum et senatus animadverterunt. Inoleverat solitum magnis civitatibus malum, externi numinum cultus, et ad quaslibet suscipiendas caeremonias stultissimi cuiusque propen- Sa .superstitio. Celebrari praecipue Iupiter Sabagius coeperat, cultu absurdo, et ad corruptionem morum pertinente. Itaque negotium C. Cornelio Scipioni Hispallo, cui peregrina iurisdictio evenerat, datum: isque, proposito edicto, rituum illorum doctoros discedere ex Vrbe coegit. Erat et alia pestis, Chaldaei, qiri, ex siderum inspectione sortunam singulorum Casusque venturos eXplicari posse asserentes, pellectis levibus et ineptis ingeniis, plurimos sullaci spe metuve dementabant, magna plerumque accepta .a Credulis hominibus mercede mentiendi. Ex qua temeritat quum et patriae religiones Sperni inciperent, et vana plerumque siducia futuri corruptae mentes, magna sperando, nimia concupiscere discerent; idem praetor edictum proposuit, quo decimum intra diem Chaldaei ex Vrbe atque Italia abire iubebantur. . XXXI. Tum etiam in suffragiorum ordine noVa res introducta est, aspectu parVa, esse tu non aSPernam da. Gabinius tribunus plebis, homo ignotus et sordiduS , rogationem tulit, ut in monstratibus mandandis Soragia non Doce, sed per tabellam terrentur. Id adversus Optimatium potentiam repertum, qui contra suam sententiam euntibus terribiles erant; ut sine metu offensionis, tabella occultante SufIragium, quilibet animi sui iudicio libere uteretur. Sed huic commodo non leve vitium suberat, quod nullo pudore, nullaque meliorum reverentia deterritum Vulgus, animique plerumque inconsiderato impetu, sine re-
293쪽
IO. FRElNSHEMlI SVPPLEM.ctors in deteriora serebatur; multitudinisque arbiti iores maximae siebant. XXXV. Nescio, hoc anno, an sequenti, Claudius Asellus tribunus plebis suevit: in tribunatu certct diem ab hoc esse dictam constat Ρ. Africano, quod equum ei censor Africanus ademerat. Atque ille quidem in hoc iudicio non aliter, quam pro solita animi magnitudine, Se gessit. Nam neque harbam Padi desiit, neque Vestem mutavit, aut quidquam iacit, quod ad misericordiam conciliandam rei solent: verum ullassestivitate iocorum, alias pondere orationis erat enim dicendi minime rudis , accusatoris improbitatem exagitans, simul ingenti gloria pariter innocentiaquosultus, calumnias inimici non aegre depulit. Inter alia gloriaute Asello, omnes se Amrincias suρ dAD- cientem Peragrasse, Vulgare Proverbium Africanus recitavit, aselium, licet Per omnes mundi Plagas agatur, non ideo cursum discere. XXXVI. Atque alio tempore, quum Asellus Obiecisset, Iustrum illud ab eo censore malam atque calamitosum ρπulo romano fuisse: α Noli mirari, inquit:. nam qui te ex aerariis exemit, Iusti una condidit, is et taurum immolavit. . Talis in periculo suo Asricanus suit: atque ut sane ista reserens indignari cogor, in ea magnitudine meritorum et integritate vitas, pati civitatum clarissimi principis vexationem Potuisse; ita deberi aliquid sateor iis moribus, per quos ingenti exemplo patefacta est via, quod Summorum hominum selicitatem non in alieno vel affectu, vel
offlicto. sed ipsorum virtute atque magnanimitate repositam et sundatam esSe admoneret.
XXXIV. At sicut iste generosae gravitatis , ita sub idem tempus illiberalis versutiae documentum Q.
294쪽
Pompeius dedit. Quum enim a legatis Numantinorum
multis argumentis convinceretur, foedus cum eoruin civitate secisse, essetque res manifestissima; tamen instare confitenti certam damnationem videns, homo
callide improbus ad extremum pernegavit. Atqui plus adhuc apud honos turpitudo notissimi delicti, quam infitiandi impudentia valebat: serebaturque ad populum
ut ad expiundum , quidquid iis pactis contractum religionis publicae esset, auctor eorum hostibus dederetin. Tum vero ille totis blanditiarum artibus, et infirmarum procum vilitate omni adhibitu. perpulit incuriosum publici decoris vulgus , ut potius unius improbi hominis, quam communis civitatis, misericordia tangeretur ; illiusque vitam, quam dignitatem reipubli-Cae , salvam esse mallet. Non accepta lex est: Pompeius pro insonte dimissus: Numantinis responsum, foedus a Pompeio factum non rideri. Tantum mali patrare gratia potest, qnoties arbitris iis, qui naturam utriusque iuxta nesciunt, cum iustitia committitur lXXXV. Neque hic favor hominum stetit; subinde enim quum repetundarum PostuIaretur Pompeius , Premereturque clarissimorum virorum testimoniis , nam Cn. et Q. Caepiones, aliudquo par fratrum Q. et Ib. Metelli testimonium in eum dixerant, plus gratia
Pompeii, quam sides auctoritasquct Summorum virorum , valuit. Oppressum videri hominem novum inimicorum potentia noluerunt iudices, ut uiunt, quibus omnia maiorum facta excusare moriS QSt: tunquam alia, quam repetundarum lege. quaCSi tum esset, aut
in illa quaestione novitas sua vel Daudi cuiquam, Vel utilitati esse debuisset. Scilicet corruptis iam Perambitionem luxumque moribus, et pristina innocentia
295쪽
292 IO. FREINSH. SVPPL. IN LOC. LIB. LIV LIV ANIvix inter paucos reliqua, ceteri iudicum. similes sibi reos abSolvendo, suam Securitatem stabilitum ibant. XXXVI. Neque aliam fuisse causam sentio, Cur per eadem tempora Πavi Ssimorum criminum reus L. Cotta, P. Africano accusante , condemnationem effugeret : qua in quaestione antiqui pudoris reliquiae ita cum improbitate recenti. CertaVerunt, ut, quum imsontem pronuntiare cunctarentur iudices , sontem eripere Cuperent, SeΡties ampliatum, octavo iudicio absolutus sit reus. Id suctum, et Similia, quum uno hoc colore defendantur, quod homines videlicet sapientissimi committere noluerint, ut accusatoris ΡΟ-tentiae dignitatique tribuisse quidquam viderentur,
ninnisestum est , tum malam excusationem, non nisi meliorum inopia, placuisse. Nam si leges exercendactnon sunt, cur sanetuntur 7 aut praestat, accusandi munus, in quo Prae aliis gravitas et sanctitas, et cum
constantia fides requiritur, ademptum principibus viris, ad odia cupiditatesque sordidorum hominum demittere 2 XVU. Nempe aliud et illis temporibus, et prinximis, iudicium civitatis romanae principum fuit;
quum nec paulo ante M. Cato, neque aliquanto post M. Scaurus, deforme aut fastigio suo indignum dimcerent , ut defensionem innocentium civium , ita a cusationes improborum , Suscipere. Interpretentur, ut volent , qui artibus quibuslibet favorem bene quaeri putant: certe quemadmodum serendi non sunt, qui temere periculum cuilibet creant; ita pereuntis reipublicae minime fallax indicium est, si vile opus, et hominibus honestis inconveniens habeatur, pro bonis civibus adversum malos mores proeliari.
296쪽
P. Cornelio Nasica, cui cognomen Serapioni suit ab irridente
Curiatio tribuno plebis impositum . et D. Iunio Bri in consulibus deleetum habentibus in conspectu tironum res saluberrimi exempli facta est: nam C. Matienus accusatus Est apud tribunos plebis, quod exercitum in Hispania deseruisset; damnatusque sub furca diu virgis caesus est, et sestertio numinmo veniit. Tribuni plebis , quia non impetrarant, ut sibi denos , quos Vellent, milites eximere liceret, consules in carcerem duci iusserunt. Iunius Brutus consul ita Hispania iis, qui sub viriatho militaverant, agros et oppidum dedit. quod Valentia voeatum est. M. Popillius a Numanti uis, cum quibus pacem factam senatus irritam fieri censuerat, cum exercitu susus fugatusque est. C. Hostilio Maneino consule sacrificante , pulli ex eavea evolaverunt e conscendenti deinde in navim, ut ita Hispaniam prosicisceretur, accidit vox, mane, Mancine: quae auspicia tristia fuisse, eventu probatum est. Vietus Enim a Numantinis, et castris exutus, quum spes nulla servandi exercitus esset, pacem cum eis iacit ignominiosam, quam ratam esse senatus vetuit. Triginta millia Ηomanorum a Numa utinorum millibus quatuor victa erant. ' D. Iunius Lusitaniam, trigiata urbium expugnationibus, usque ad occasum et Oceanum perdo innit: et, quum nullum oblivionem transire nollent milites, ereptum signifero signum
297쪽
ipse transtulit, et sic, ut transgrederentur, Persuasiti Al xandri filius, rex Syriae, decem annos admodum habens, a Diodoto, qui Tryphoneognominabatur, tutore suo, per fraudem occisus est; corruptis medicis, qui, eum calculi dolore consumi, ad populum mentiti, dum secant, oeciderunti
I. Abrogata numantini foederis mentione, quum es-lerius bellari Patribus placuisset, acrior diligentia Praeparandi, quae ad bellum pertinerent, duo magna, sed dissimilis valde exempli documenta peperit,
quum altero non minus everti urbana disciplina, quam altero stabiliri militaris videretur. P. Scipione Nasica, D. Iunio Bruto consulibus delectum habentibus , in conspectu tironum, C. Matienus sub furca diu virgis caesus est, deinde sestertio nummo veniit. Ιussu tribunorum plebis id tactum, apud quos accusatus fuerat Matienus, quod exercitum in Hispania deseruisset. Ob hanc tam salubrem severitatem quum in ore omnium tribuni essent, iniquissimis adversum Consules contentionibus, prioris tacti gloriam turpa
II. Volebant a necessitate delectus eximere denos singuli. quos delegissent: neque ignavius consules renitebantur, quam tertium decimum ante annum eadem postulanti collegio tribunorum L. Lucullus, A mstumius restiterant. At illius certaminis mitio eventus fuit: hic ad novi et ad Eum usque diem inusitati exempli foeditatem tribumtia processit improbitas. Quum enim constantiam Optimorum consulum homines importunissimi precibus minisque diu frustra versavissent; ad extromum, incitante ceteros C. Cu-
298쪽
riatio . qui ex sordidissima origine ad tribunatum plebis pervenerat, consulem utrumque duci in careerem iussere. Dolebant non boni modo. sed etiam vulgo iam plerique, tanto Summi imperii dedecore :sed neque resisti sacrosanctae potestati poterat, neque e collegio quisquam. ut intercedeIet, exorari: ea omnibus in pravi consilii obstinatione erat consensio. At Nasica Brutusque. ut fama et virtute tantomimvirorum dignum erat, pati quidlibet, quam cederetribunitiis suroribus in causa honestissima , malue
ΠΙ. Neque minori deinceps siducia tribunorum aliis
actionibus repugnavere: qua in re Nasicae consulis nobilitata vox est, ingentis animi constantiaeque invictae plenissima. Productos in concionem consules C. Curiatius referre ad senatum iubebat, ut aduersus invalescentem annonae caritatem frumenti emendi causa legati decernerentur. Ibi Nasica docere Populum orsus parum probabile illud institutum esse, quum interpellaretur, maxima fiducia, α Tacete, inquit, Quirix, tes: nam ego, quid conducat reipublicae, rectius. n quam vos, intelligo. η His auditis, tanquam veriti posuissent, concitatum istud populi murmur conticuit. Consulisque oratio non modo cum silentio, sed etiam Cum approbatione audita est. In hoc consulatu Servionis ei cognomen ab irridentes Curiatio impositum , deinceps haesit. Erat enim Sorapioni cuidam vilissimo homini, quippe suario negotiatori, vultu simillimus, quum genere nobilissimos, virtute optimos , dignitate clarissimos aequaret. IV. Non omittam reserre iudicium caedis, quod his temporibus actum est: quum tanti hoc senatias
299쪽
secisset, ut consulibus mandandum existimaret. In Scantia silva noti quidam homines intersecti fuerant: in simulabaturque familia, quidam etiam Iiberi, societatis eius, quae pecuarias de censoribus proximis redemerat. Contra hos quum accusatores auditi es-Sent , deinde C. Laelius pro publicanis accurate dixisset, ampliata a consulibus res est; paucosque post dies, quum idem dixisset etiam melius elegantiusque, itidem ampliatum. Ibi deducentibus eum sopiis, orantibusque, ne defatigaretur, C. Laelius, ut erat exismiae probitatis , dixisse sertur, sibi in causa illorum neque Hugentiam, neque Mem defuisse: celerum ex sumine , causam illam a Ser. Galba, quod is acrior indicendo fortiorque esset, defendi melius Posse. Sic , auctore Laelio, causae patrocinium ad Galbam delatum : atque is tanta vi tantaque gravitate dixisse dicitur, ut nulla sere pars orationis sine clamoribus et plausu praetermitteretur, omnibusque approbantibus instituta quaestione, societatem illa dies, illaque actio
V. Haec domi gesta. At delectu interim acto, D. Brutus, cui ulterior Hispania obvenerat in citeriore prorogatum imperium M. Popillio erat) in provinciam prosciscitur. Duas maxime res senatus ei mandaverat ; unam , ut eos, qui sub Viriatho militassent, atque Q. Caepione acce ti in deditionem essent, certis in sedibus collocaret: alteram, ut quod in Lusitania nondum Pacatum esset, Vmis reducere ad quietem Mu-deret. Igitur, quum dedititiis agrum iam urbisquo
Iocum a decessore suo RSSignatum reperisSet, Condendi oppidi auctor adiutorque suit opportuno situ,
300쪽
IN LOC. LIB. LV LIVIANI 297 tribus a mari passuum millibus. Valentia id oppidum
appellatum. In hoc opere quum Pars magna eius anni circumacta esset, deinde latronum globos persequi instituit, qui locis istis passim grassubantur. Nam quia ex similibus initiis magna potentia Viriathi, magnumque nomen fuerat; plures illius exemplo incitati , parem sibi sortunam haud operosa rudibus animis improbitate spei augurabantur.
VI. Hi quidquid agrorum Tagum inter et Oblivionis flumen, Durium itidem ac Baetin comprehensum est, solita genti pernicitate pervagantes, curam iniiciebant consuli, qua potissimum via incertum hostem, et nusquam facientem copiam Sui, opprimeret. Velocissimos homines citato exercitu insequi, dissicito erat; insequentem non Consequi, ignominiosum: ne in ipsa quidem victoria quidquam aut laudis, aut fructus, suturum apparebat. Rectius visum, civitates, unde orti latrones dicerentur, bello aggredi. II. Sic et ultionem sumi a meritis, et expleri militem praeda posse: neque defuturos Iutrones, quin ad serendam suae quisque patriae OPem SPargerentuP.
Sic in proxima quaeque incendium belli inserenti, primo acriter ab indigenis resisti coepit, non viris modo, sed etiam mulieribus, impigre pro defensiono
Terum Suarum arma capientibus: quarum quum diversis Iocis intersectae plurimae essent, nullius aut IaCrymas, aut etiam vocem vulneribus ac morte elici potuisse, traditum est. Sed certamine frustra tentato, quum vinci se multitudine viderent, in montes cum rebus, quas auferre potuerant, refugerunt: inde, ut subversionem oppidorum suorum anteverterent,