장음표시 사용
351쪽
quam mortem ruere destinasse, convivatos prius inter se tanquam Postrema voluptate , repletosque potu cellae: sic vocant Hispani potionem ex frumento. Igitur et hostium Convicia, et suorum preces facetiis
eludebat: insanorum esse, manus Conderere Cum MVeralis, quam inclusos Penuria et inedia consumere malle.
Sibi quidem mire probaripti tris sui L. Paulli sententiam, qui negaserit cum hoste pugnandum esse, nisi summa necessitas, aut summa occasio adfuisset. Quod ex ore Scipionis exceptum Sempronius Asello, qui tribunus in illis castris meruit, annotavit. Huic rationi tarti constanter, tamque Certa fiducia adhaerescebat, ut aliquando pabulatum egressos hostes, quum opprimere posset , interfici vetuerit, citius atra luros
esse, quod halerent frumenti, dictitans, si Plures fuis
XXIV. Eum ad finem circumvallare urbem instituit, missis circum socios populos, qui auxilia imperata cogerent: Singulis enim, quantum ab unoquoque hominum critusque generis mitti vellet, praeceperat; sunditores maxime Sagittariique petebantur: quos, ubi venerunt, suo quoque exercitu varie diviso, omnibus non cohortibus tantum , sed etiam centuriis interposuit. Assignata deinde cuique manui parte operis, quam deberet perficere, sossa valloque cim cumvenire urbem coepit. Erat in collo sita Numantia , tria passuum millia complectente ambitu: sive totum illud spatium resertum aedificiis fuit; sive verior est opinio, habitatum urbis partem, pro paucitate hominum, longe minorem suisse; cetera belli tempore pecoribus alendis, aut exercendo securius agro destinatu.
352쪽
XXV. Etiam imiro cinctam suisse Numantiam, sunt qui negent; iis sorte credentes qui quosdam ad Durium amnem colentium, Iaconicis institutis vivere, tradiderunt. Vtcumque suit, certum habetur, vallum circa urbem ductum esse supra sex millia passuum in Orbem Patens. In eius praesidium copias, praedicto cuique loco, quem defenderet, distribuit imperator, iussis extollere signum, qui hostili incursu premerentur, interdiu purpuream chlamydem in hasta longa, noctu ignem; ut ipse, fraterve Fabius, ut cuique proximius essent, ad Suppetias serendas accurrerenti . XXVI. Vt vero consectum hoc opus egi, Di erumpentes ad impediendum hostes submovere facile fuit; alium fossam modico a priori intervallo ei sodit, latam pedes decem, et bis totidem altitudine, quam undique sudibus praemunivit; et post eam exstruxit murum octo pedes latum, altum decem, in rationem non veniente pinnarum fastigio : totum hunc ambitum turres distinguebaut, spatio centum viginti pedum inter proximas quasque relicto : qua vero murum duci palus obiecta non patiebatur, moles iacta est, euius pari aItitudine crassitieque murus committeretur. Ea tum ratio belli Africano fuit, qui primus omnium, quantum Scimus, urbem, quae pugnam minime detrectaret, operihus amplexuS est. XXVII. His ita persectis, quum nec emitti oppido, neque recipi terrestri itinere quidquam Posset; tamen Durius amnis, qui per munimenta labebatur , adhuc viam dabat, natatu, aut exiguis scaphis urbem petentibus ; poterantque cum commeatu et suppi mento , aut flante vento velis , aut Ponente remis ,
353쪽
35o lo. FRElNSHEMII SUPPLEM. secundo flumine porrumpere: nec iungi ponte latus et praeceps amnis poterat: itaque ad aliud ingenium Conversus imperator, ab utraque parte nuvii singula castella exaedificat; ab his trabes Iongas lanibus firmissime vinctas in amnem ita porrigit, ut in medio iungantur; porro in iis trabibus crebras falces atque
mucrones fixerat. Ita fiebat, ut cursu staminis rotatae assiduo trabes, neque naVigando quemquam, neque nando transire, neque urinando Subterlabi paterentur
XXVIII. Atque id maxime studebat Scipio. omnimodis ignaroS Cunctorum, quact exterius gererentur, tenere hostes; quo non modo commeatu omni, verum
etiam consilio. excluderentur. Paratis omnibus. quum iam in turribus telorum Varii generis immensa vis congesta, Catapultaeque, et aliae machinae, quibus hastae aut saxa iaciuntur. dispositae essent, et in castellis sagittarii ac sunditores collocati; Crebros per universum operis circumitum homines constituit. quinoctu diuque quidquid accidisset, clamore significarent ; quem ulter ab altero exceptum , et proximo cuique statim traditum momento temporis ad imperatoris aures Perserebant: similiter signum erumpentis hostis dari e muro iussit. eo modo, ut si quando proxima periculo turris signum sustulisset, in omnibus tuuribus idem continuo sieret: sic futurum erat, ut ex signis quidem statim intelligeretur aIicubi turbari; clamor autem, quid rei, et ubi esset . aperiret. XXIX. Porro ad omnes istos usus copia hominum stipe at: Contractis enim hispanarum gentium auxiliis , et suo cum exercitu Coniunctis, ad sexaginta millia armatorum effecerat. Ex hoc universo ni mero triginta millia disposuerat ad murum , quem exstruxerat, obSEPVandum. et Cetera , quae Postulasset usus , obeunda militiae munia. Alia viginti Dissiliaco by Cooste
354쪽
millia ita se paraverant, ut, quum aliqua ex Parte pugnari ad murum sensissent, ad opem serendam praesto essent. Reliqua multitudo tanquam in subsidiis erat Iocata : neque mOVere Se Cui quum, aut excedere loco, iniussu imperatoris licebat: signum
exspectabatur; id ubi fulserat, ad praedictum quisque
XXX. Tanta cura diligentiaque Scipionis castra ad
Numantiam permunita fuere; neque sequior eventus fuit: nihil enim adversus haec acerrimorum hostium impetus valuit; qui, saepius e Ptione tentata , quum neque sallere intentos, neque Perrumpere Consertos possen , ustra omnia conati, nihil nisi vulnera et dosperationem in urbem retulerunt. Qua enim cumque parto impetum secissent, e VeStigio Propugnatores formidabili specie concurrebant: quum Omnibus et turribus signa momento esserrentur, nuntii parati discumrerent, et tubis undiquaque Concinentibus, armatorum globi loco diu ante unicuique praescripto sine mora conspicerentur. Neque ulla Pars Castrorum impeti poterat, quin statim universus ambitus, Sex amplius millia passuum, certatim ad Sua munia Se Parantium studiis et festinatione serveret.
XXXI. Nemo interea phis aut laboris, aut curarum. duce ipso capessebat, qui neque diem, neque noctem sinebat abire, quin totas illas tam late patentes munitiones Castrorum per se obiret, ne quid usquam remissum neglectumve pateretur. Vnde simul ipsi spes , simul apud Numantinos sollicitudo cresccbat: neque diu repugnaturi videbantur, quum arctiora in dies fierent omnia, et minuentibus praesidiis; neque commeatus importari, neque arma, neque ullum introduci auxilii genus poterat.
355쪽
XXXII. Igitur rebus ad desperationem vergentibus,
Rhetogenes, summa inter suos virtute, re cum seni Tibus communicata, ex omnium samiliarium numero
quinque fidissimos, quibus ad eadem tentanda animum verbis addiderat, Cum pueris equisque totidem assumit; et nocte quadam Obscura delecta, Cum tabulis ita paratis, ut in usum pontis subito compingi possent, ad murum hostium ignoratus accedit: quem ubi vigilibus, qui ea parte excubabant, Oppressis,
conscendissent, eodem silentio et sestinatione alios quoque vigiles , altera ex parte muri, qua campum spectabat, locatos obtruncarunt. XXXIII. Tum attractis per Pontem equis, quum, quos adduxerant pueros, felicis ausi nuntios in urbem remisissent, citato cursu per urbes Arvaecorum seruntur, cum habitu et vocibus supplicum , miserrimae civitati a consanguineis et fratribus suis auxilium orantes. Apud alios plus miserationis, quum Praesidii, repertum: pronos ad subveniendum animos torpescere cogebat romanae Potentiae reputatio, et paene in oculis cum imperatore maximo validissimae copiae. Lutiae nonnihil affulsit spei oppidum
si intra decem millia passuum a Numantia distans ), ubi iuventus, ut cui plus animi, quam consilii, esset, hi vitatem ad socianda cum Numantinis arma impeIle-hat. Seniores, quum se frustra obluctari cernerent, statim in castra Scipionis miserunt indicatum , quae
XXXIV. Ille, quum haec hora diei octava nuntiata
essent. nihil Cunctatu cum expedita parte copiarum postridie mane ad Lutiam fuit, principesque iuventutis tradi imperavit. Causabantur oppidani, revisse illos ex urbe sub Moenium Romanorum, et iuga sibi consuluisse: donec excidium minitante Romano, Vac-
356쪽
eorum popularium suorum exitum veriti, qui nuper in urbe quadam obsessi, seque liberosque et uxores trucidaverant, partem civium, quam civitatem, perire maluerunt. Ita dediti sunt ad quadringentos quibus ad terrorem ultorum manus amputari Scipio iussit; abductoque secum praesidio, iterum Cum Sequentis lucis exortu, in castra reverSus est.
XXXV. Dum ita ad Numantiam Seipio Sedet, venerunt ad eum in eastra regis Antiochi legati cum amplissimis muneribus. Evat serme iam in more positum imperatoribus, ut eius inodi dona oecultarent, suas manubias auctura: sed Scipio, qui nihil non ad reinpublicam reserebat, negavit, se, nisi inspe tanto Exercitu, aecepturum, reservique in tabulas a quaestore iussit; in munera se sortibus viris daturum, iusigni ad virtutem stimulo, prosessus. Causa legationis non traditur; sed ex fortuna regis polligi sor- i
XXXVI. Quippo res istius Antiochi paulo ante ea
tempora , Subita mutatione , ex angustis florentissimae redactae suerant; quemadmodum non ita multo post, quum firmissimae viderentur, inopinata clade Corruerunt. Ceterum interitus adolescentis ad sequentia tempora pertineti incrementa narrari praesens locus postulat, ut, quo interim loco res Orien-lis fuerint, compendio cognoscatur. Postquam insessor syriaci regni Trypho superbia et luxu militum animos aba ienasset, ad Cleopatram, Demetrii uxorem, quae cum liberis Seleuciae se incluserat, plerritae se contulerunt. Vnde illa resumptis animis, quum Antiochum , viri sui fratrem, toto regno oberrare COP
357쪽
IO. TINSli Euri SUPPLEM. neret metu enim Tryphonis civitas eum DuIIa recipiebat ), ad rationes utriusque mirifice pertinere credidit. si societate regni simul torique iungerentur: impulerant eodem cum umicorum consilia , tiam quorumdam Tryphoni studentium metus, a quibas una cum urbe tradi in tyranni potestatem timebat. XXXVII. Antiochus, cti pide accepto insperatae fortunae munere, quum Seleuciam Venisset, viresque suas augeri quotidie videret. bello petere Tryphonem ausus est, victumque proelio tota superioro Syria Eiecit; ne vivum caperet, avaritia suorum equitum Ρraepeditus, qui sparsum a fugiente aurum colligendo, tempus, quod hac arta quaerebatur, effugiendi concesserunt. Tryphon in munitum Phoeniciae castellum, DOra nomen est loco, Dum refugis et, Antiochus cum exercitu pedestri centum viginti millium supe venit: admota etiam classis est maritimum enim erat oppidum , machinisque consectis, Summa OPE EXPu
XXXVIII. Ceterum Tryphon clam elapsus, orth sinda haud procul Maeandro urbem, deinde Apameam Perfugit. patriam suam: erat enim urbis istius Cum situs munitissimus, tum eximia temporibus istis potentia. Sod Antiochus haud segniter oppugnata urbe, tyrannum eo necessitatis adegit, ut, quum urbem capi videret, in eius incendium se immitteret, postquam sceleris sui praemio non ultra triennium esset gavisus. At Antiochus, elatus suCCessu, Iudaeos, quamquam auxiliis eorum enise suisset adiutus, per Cendebaeum ducem bello petiit;
358쪽
iniqua fortuna, donec princops gentis superenit: ast illo fraude generi Ptolemaeus vocabatur, Abubi si lius interempto , spem umius perdomandae gentis Contumacissimae, cum ingenti exercitu in Iudaeam
XXXIX. Ioannes, Simone genitus, quum Paternum
principatum suscepisset, in urbem Hierosolyma se incIusit, praepotentis hostis vires, quum armis morari non posset, obiectu munimentorum cupiens eludere. Antiochus, septem castris Circum urbem Positis, tamen propter firmitatem murorum et Propugnatorum virtutem parum proficiebat: ad haec aquarum Penuria laborabatur. Ceterum sub occasum pleiadum copiosus imber arentes exercitus sauces resecit. Itaque meliori iam spe fretus, a boveati parte urbis nam ea iacilior accessus erat actis operibus , turres plurimas ternorum tabulatorum Oxstruxit, implevitque militibus , qui defensores urbis arcerent missilibus, neque consistere in propugnaculis paterentur. XL. Sic inter quotidianas velitationes, duplicisossa haud exiguae latitudinis altitudinisque circi m- data urbs ast. Neque ideo Spes aut animus obsessos luseruit, quin Crebris eruptionibus hosti pro viribus vocerent, graves si incautis incidissent, et adversum paratos insigni ad receptum celeritate. Sed saevior omni bello sames metuebatur: quam ut disserrent, si et sugere nequirent,Ioannes inutilem bello turbam urbe excedere iussit. Ex diverso Antiochus nec enim LI-lebat eum consilium hostis meque recipiebat expulsos , neque trucidabat Sed versus urbem reiectos, SoIlicitare cogebat misericordiam suorum precibus et
359쪽
lacrymis et postremo laeditate exilus, quum ante ora civium infelicissimi mortales crudelem in modum sa-
I. Instabat tabernaculorum sestum, quod apud
Iudaeos quotannis accurata religione celebratur: ea Dogit animorum duritiem, ne perire communium sacrorum Sanhuinisque participes Paterentur. Ergo rcceptis in urbem expulsorum reliquiis, Oratores adrogern mittunt, cum his seri ne mandutis: M Numen, ra quod colimus, rex Antioche, quum maioribus no- ,, stris leges, quibus adhuc utimur, daret, tria quo is annis tomporu sesta celebritate consecravit: quorum D quod tabernaculorum apΡellamus, quum maximeis imminet. Et nos quidem , quamcumque sertunam is dederit Deus , in ca , quantum Poterimus, Solemniis Lati huic laciemus sutis: sed ut rite ac ordine si antis Omnia, quiete et tranquillitate septem admodum H dierum crit OPUS. XLII. D In hoc tantillum tempus inducias ab nequin late tua petimus, rex Antioche; bona cum Spe, lare, D ut desiderio noStro annuas , quando nillil pro no-
is bis, nec adversus rationes tuas postulamus. Externan subsidia nulla scis intra tempus hoc exspectari posse: samem nobis obiicilis, et nos de ea quasi conis sessos creditis, quod inutilem turbam ex civitaten Submovere conati sumus. Si ita est, nihil optatiuso osse tibi queat, quam ut Sine tuorum periculo gen-M tem nostram sedendo debelles; idque assequeris, v quum per inducias , neque VOS Iaedemus , Et recera ptis intra moenia, quos ex Pri lcramus, etiam Plusis solito cibariorum per sesti huius laetitiam absume
XIMII. D Prnoto a quidquid hoc crit humanitatis, D non talia populo iudaico, quam xcligionibus dabis
360쪽
IN LOC. I l R. I VII Livi ΛΝ i 3 I, is tam antiquis, ut, doctissimis viris demonstrantibus. D legislator noster omnibus Graecorum diis sit anti- γγ quior. Ergo maXima seinper apud ulienigenus quora que reges Sucrorum n Strorum veneratio 1 uit. Cyrus,
D impctrii Persarum auctor, incensam ah Assyriis uimis hem nostram cum templo i ussi t instaurari; vasaque γγ sacra. quae olim inde abluta sucrunt, cum aliis
is multis pulcherrimisque donis, reddidit. Darii dein lora beneficio, qui post Cambysen regnavit, absoluta
is templi structura est: quod deinde Magnus Alexan-ra der, Aegyptiorumque reges, ut quisque Virtutum is omnium laude praestantior est, ita impensioro Picis tuto coluerunt.
XLIV. D Tuorum quoquo in codem delubro dO- γγ naria visuntur, quae duo Demetrii, Pater Primum, ,, deinde scater tuus, diversis temporibus obtulerunt. γ, Proavus uuiem tuus, Antiochus Magnus, eximiis ,1 honoribus atque privilegiis templum ea pio tuto. coluit, ut a nostris Principibus exspectari maioru
a vix potuissent. Quid iam de te loquemur 7 neque
is enim haec cireum posita moenibus nostris castra . . fremitusque tot millium, et admotarum machinan rum terror, illius temporis nobis excutiet momon viam, quo, Contra Communem hostoni auxilia a Prompte serentes. socii amici quo vocabamur. Tu γγ vero, sive pristini foederis apud te recordatio valet. γ, sive religione animus tangitur, inducias tibi non ,, obsuturas, nobis caerimoniarum causa gratisSimas,n saltem in eius dei honorem concede . quem Con-33 ditorem omnium. quemadmodum Cunctis gentibus Is Communis rex et pater est, ita nostro quoque in