장음표시 사용
421쪽
cede copiis, bellum sorori patriaeque illaturus, maximum natu filium Cyrenis arcessit, veritus, ne ad cum populus alexandrinus regnum deserret: iuveneinque, Patris imperio pie Obsequutum, facinorosus ct impius tyrannus solita crudelitate et amentia necat.
LXVIII. Hac re cognita, statuae ipsius et imaginea Alexandriae detrahuntur: regnum Cleopatrae traditur. Ipse uti vicissim illis aegre faciat, horreudum furore et impietate tacinus patrat. Communi enim filio, Memphites vocabatur, qui, etiamsi pater non psset, forma, et aetate, et indole miserabilis esse cuivis potuisset; hoc, inquam, silio , in Conspectu suo iugulato, Praecidi caput pedesque et manus iubet: deinde in cistam haec condit, chlamydeque iniecta opevit. Forte tia tulis instabat Cleopatrae , pro more regum festis epulis lactitiaque publica Celebrandus, Id quum ignotum Physconi non esset, satelliti cuidam suo dedit negotium, ut cistam curaret Alexari driae in vestibulo regiae proponendam , ea ipsa nocte , quae diem regin o praecederet, quasi natalii tum in ea munus mitteretuP.
LXIX. Ita tactum est, ut cum aliis, quae oblata Periginae ob celetivitatem temporis fuerant, illa etiam cista inter epulas illata aperiretur. Nemo Praesentium ignorare, quam belluina seritate Physcon esset, iam multis ab eo iam ante crudelissime designatis,
poterat: Obstupuerunt tamen ad Conspectum hoc nefas, quo non inodo omnis aevi saevitium, scd sua ipso
e empla vicerat. Conversi deinde ad questum et iras, quid ciuitii igitur restaret, quam ui talia aut uindicat Ou aut pulcretitur' iuvicem intui rogabunt: cui enim
422쪽
mortiatam deince s caritalem aut misericordiam verari posse a ud cum , qui in Pucrum intro talem , eundemque filum suum, tot modis scelestus tuisset ' Hic ergo dolor et reginum et Ρopulum ulexandrinum iustis stimulis adversus PhysConem nileo exulceravit, ut nihil ad summum acerbitatum odiorum addi possuvideretur. LXX. At Romae quum iam C. Sempronius C. F. C.
N. Tuditanus, qui praetor P. Popillio, P. Rupillio
COSS. suerat, consulatum cum M. Aquillio M. F. M. N. iniisset; Aquillius, Cui Asiae sors Qveneunt, non dum audita deditione Aristonici, ut illum, quasi suo triumpho debitum, Perpernae eriperet, magnis itineribus in provinciam festinabat. Noque Porperna rem prope consectam videbatur dimissurus; exsp ctabaturque aliqua inter duces romanos discordia : sed fortuna composuit litem, ulteri gloriae indebitum se
Ctiam , ulteri vitam extorquendo. Nam et ad Aristonicum Serus consul venit, quem Cum attulicis thesauris Romam Perperna praemiserat; et hic, provincia decedens, quum Pergamum veniSSEt, moPLO COPP plus vivere desiit. Maturavitque eius mors ot Λristo- Dici sutum: quod onim alium do oo triumphave iniquum videretur, iussu senatus in carcet E strangula
LXXI. Non desunt tamen, qui triumphasse P P-Ρernam velint: sed quoniam facilius hi errare potuerunt, plus habere fidei accuratiora tradentibus debui. Quod satis constat, reliquius astutici belli M. Λquillius consocii: aliquanto minori laudes, quod ad deditionem quarumdam civitatum maturandam , son-
423쪽
Ientae erant, gliscentibus in dies tribunitiae seditionis semitibus. LXXIL Cum his C. Gracchus, C. Carbo triumviri dividundis agris consilia communicabant: quibuS nuper lectus in locum P. Crassi, M. Fulvius Flaccus accesserat. Hi quum negotium , sua natura dissicile ac
invidiosum , animis dolore aut novarum rerum studio ardentibus, Suscepissent, omnia mox querelis ac contentionibus esservescere coeperunt. Quum enim POMsessores modum situmque Iutilandiorum suorum indicare nollent, edicto triumvirali excitati indices, salsis verisque delationibus plurimorum iura Convellebant. Nam promotis agri publici terminis, ut quaeque vicina erant, turbabantur, incertis iam omnium finibus, et neque contractu privatorum ullo, neque divisione veteri publica obtinente. LXXVI. Ita fiebat, ut, motis ubique limitibus, transferrentur mutarenturque agri, et saepe inculta pro cultis, et pro fructuosis uligines aut urentia redderentur. Eratque plerumque caeca in distinguendis publicis privatis ius agris aestimatio; quum etiam an liquitus haud accurata captorum ab hostibus iacta distributio esset, permissumque fuisset, indivisa cuilibet volenti, sub certo vectigali colere. Sic enim vicinam suis prnodiis Ρartem arantes, omne discrimen consuderant i et haec longo tempore factitata, locupletum iniuriam, licet magnam esse constaret, Oh-ficiarum tamen ossiciebant, tegebantque intricato, et ad arguendum haud facili errore. LXXIV. Iamque nihil propemodum tota Italia satis portum tutumque cuiquam habebatur, quum sOςii
424쪽
praesentem rerum statum moleste serentes ad Scipio nem Africanum confugerunt, adversus inissi a trium, virorum iudicia fidem eius invocantes. Ille quum ae quitate causae, tum gratia orantium permotus erant enim magnae auctoritatis virtutisque homines, strenuamque ei superioribus bellis operam navaverant , defensionem corum non recusavit: multaque in Se- . natu, non contra legem gracchanam, ne Populum irritaret, sed de incommodis exercendae loquutus, impulit Patres conscriptos, ut causam agrorum iudicandam a triumviris, quos ut suspectos plerique gravarentur, ad quoscumque videretur, transferrent.
LXXV. Nec iniqua Patribus, neque tempori parum
conveniens oratio visa; consulque C. Sempronius o gnOScere Causas possessorum iussus est. Sed imbecilium hoc remedium. et minime diuturni usus, tergiversatio consulis secit: qui primis statim experimen
iis intellecta dissicultate rei, praetextu illyrici belli, quod sibi decretum ab senatu fuerat, paludatus ab
Urbe prosectus est. Quum ita tota res agraria Polii xisse videretur, quia triumviri soro se abstinebant, consul, cuius ea cognitio esse debebat, aberati murmurare contra Scipionem plebs coepit, quod a se ornatus, bis oblato contra leges consulatu, magis tamen sociorum , quam Civium utilitati studeret. LXXVI. Non omiserunt eam turbandi occasionem triumviri, quin nunc Spargendis in vulgum rumoribus, hoc agi, ut armis atque Vi lex abrogetur, nune contentionibus in senatu, in foro, Scipioni, quantam possent, invidiam odiumque conflarente eo acerbitatis provecto certamine, ut palam exclamarit Gracchus,
425쪽
IO. Pn ElNSIIRMII SUPPLEM. tolli tyrannum oPortere. Quum Scipio, α Rocto hocra quidem, inquit; nam hostes Patriae optaro mo
n cui meam dubent, quia Sciunt, neque me vivore, is nisi republica incolumi, POSSE, neque me Vivo remis publicam defensore carituram n . Quod non magnificentius ab eo, quam verius dictum Putant; quum tantus eius viri et vigor esset, et moderatio ac lenitas, ut illo sospit se nequc sociale bullum, neque civile, limendum fuisse existimetur. LXXVII. At quo magis suror inimicorum inflammabatur, eo validior fiebat acriorque apud reliquiis vor: D quo dubium habebatur, quin dictator constitiaendae reipublicae causa creandus Scipio seret. Sed liis consiliis novemdiale sacrum intervenit, quia
multis locis lapidatum de caelo suerat, templa quo
percussa deorum. et homines quidam exanimati. So-Ies etiam gomini simul visi prodigio a cesserant. LXXVIII. Peractis seriis. certamina resumPla: non iam occulte vitae Scipionis insidias struentibus triumviris, perisse consilia Sua, nisi hic Periret, ratis. Neque ignavus ipse periculi, quum pridie mortis suae a M. Fulvio inultis conviciis petitus csset. malum sibi rependi gratiam laborum, Pro rePublica SuSceptorum, ab improbis et ingratis civibus questus eSt: non dissimulato, quanta in sollicitudine vorsaretur. Quoina iove studio hominum, dimisso sub vesperam senatu , domum reductus est. Plerisque Patrum, et sociorum Latinorumque ma imo agmine prosequentibus Ita quum se domum sortis atque validus recepisset, Postvidio in cubiculo suo exanimis eSt repertus.
426쪽
IN LOG. LIB. LiX LIvIANi 4 agLXXIX. Creditum est, fraude proximorum illatanici mortem; et suspecta vehementer rixor Sempronia fuit: quae deformis ot sterilis, quum neC amaret ma- Titum , nec ab eo amaretur, facile paruerit Corneliae et triumviris, ut sive venenum viro propinaret, si vo nam et istud traditur noctu apertis soribus intromitteret homines, virum elisis saucibus Oppvessuros. Idque servos in tormentis esse consessos, serunt: atqui hoc resciverint, efferre non ausos, propterea quod insensum populum Scipioni gaudere interitu cius viderent. Repertae quidem seruntur in cervice eius notae; neque aliam ob causam CaPite velato cIatum quam ut illae tegerentur. At inimici sponte sumptum exitum vulgabant, quod quae pollicitus agrariis suerat, praestare posse dissideret: quo ininus credas auctoribus , qui sato functum tradiderunt. LXXX. Ita sextus et quinquagesimus aetatis annus vivendi sinem auulit viro seculi sui longe principi, de quo verissime pronuntiare visuS ESt, quum mortuum laudaret, Q. Fabius Maximus, Datris eius filius : gratias namque diis immortalibus egit, quod se vir in hac re ublica potissimum natus esset: necesse enim ibisse, ibi esse terrarum imperium, ubi ille esset. Λtque haec ipsi quoque eius inimici nequis accipiebant auribus. Neminem enim temero nisi Pro Popublica offenderat, et quia de cetero nihil sibi tribuebat immodice, his quoque non Poterat esSe SuPra modum exosus. Ergo licet superstitem in multis experti gravem adversarium fuerant, exstinctum tamen desidi rabant, ut publice utilissimum, sibi non ultra, quam ratio pateretur, infestum. Dic suneris cius, Q. M
427쪽
tellus Macedonicus, cui simultas cum Scipione magna intercesserat, liberis suis dixit: e Ito, filii , ex- is sequias : nunquam civis maioris sunus videbitis. is Ita, quamquam publico funere privassent eum ossensiones , eis cere tamen, quin omnium ordinum de eo iudicium admiratioque multitudine prosequentium
testata fieret, non potuerunt. 'LXXXI. Iidemque motus animorum intellecti po- Stea sunt, quum Africani nomine epulum populo Q. Maximus filius in Capitolio daret: ab eo enim Q. Tubero, quod esset eiusdem Ascicani sororis filius, triclinium sternere rogatus, quia lectis ligneis pelliculas hoedinas pro stragulis iniecerat, et fictilia famia pro Vasis argenteis exposuerat, intempestiva frugali- late adeo hominibus displicuit, ut praeturam deinde
petens, vir alius integerrimus, civis optimus, ad haec Αρ initiorum et Africanorum decora Praeserens, non alia de causa repulsam serret. Quaestio tamen de morte tam insignis viri non est habita: non sine ri bove bonorum, quibus apparebat, quum maximum dedecus civitatis interfectus Africanus videri posset, maius multo sore, non vindicatum.
LXXXII. Populi studiis factum id putant, C. Graccho metuentis, ne ille assinis culpae reperiretur: eaque de causa etiam suppressa . quae diximus , Servorum indicia. Nam collegas eius in triumviratu Fulvium quidem magna suspicio, Carbonem opinio paene Certa onerabat. Nec praetermiscrim, in bonis uticani haud amplius triginta duas libras argenti, duas et selibram auri fuisse: hodiernos mores evidenter a
. q. Ri. Appian. - Cie. in Lael. . eap. 3, et pro Murena, cap. 38. - Senee. ep. 35. 98. - Val. Max. V. 3, i , et VII. S. - Liv. Epit. ag. 82. Plutarch. iu C. Graccho. e. 33. - Appian. - Cie. ad Q. frate. II. 3. et pro Milone, e. 5. - Plin. XXXIII, r. - Λuet. de Vir. ili. e. 58. - Diod.
428쪽
guente testimonio, posse viros, ex se magnos, altissimum civitatis gradum, etiam sine Opuin Ienocinio Parare et obtinere. Ceterum remoto a rebus humanis Scipione, tanquam vinculis exsoluta triumvirorum emeritas exsultare ferocius coepit; non sine maximo detrimento, et tantum non vastatione totius Propemodum Italiae.
LXXXIII. Modicum inter has molestias gaudium C. Sempronius, quem prosectum in Illyricum diximus, quum Iapodum gentem debellasset, a. d. kal. Octobres triumphans in Urbem invectus est. Mixta ex Illyriis Gallisque Iapodum natio , inter Istrum et Adriam incolit; quae omnis ora stadiorum mille navigatione circumitur: caput gentis Metulum Vocatur, urbs Caesaris Augusti bello nobilitata. Cum his commisso certamine, quod et Iocorum, et hominum magna asperitas erat, nonnihil offendit consul, detrimento haud levi accepto. Sed emendavit hane fortunam D. Bruti virtus, eius, qui Lusitaniam subegerat. Victi igitur magna pugna Iapodes. pacem ac foedus impetraverunt, ne quis suae gentis in ciuitatem romanam reis eretur pacti. C. Sempronius, erecta iis in
locis statua, quae Victoriae suae monumentum esset,
in eadem situm quoque gentium et intervalla locorum adscripsit.
430쪽
LlBRI SEXAGESIMI.L. Aurelius consul rebellantes Sardos suhegit. M. Fulvius Flaccus primus transalpinos Ligures hello domuit, missus in auxilium Massiliensibus adversus Salvios Gallos, qui fines Massiliensium populabantur. L. Opimius praetor Fregellanos, qui defecerant in deditionem accepit, Fregellas diruit. Pestilentia
in Assica ab ingenti locustarum multitudine, et deinde n ca tarum strage, suisse traditur. Lustrum a censoribus eondito mest. Censa sunt civium capita trecenta nonaginta millia se ptingenta triginta sex. C. Gracchus, Tiberii frater, tributius plebis, eloquentior quam frater, perniciosas aliquot leges tulit: inter quas frumentariam , ut semisse vi triante frumentum Plebi daretur; alteram legem agrariam , quam et frater
eius tulerat; tertiam, qua equestrem ordinem, tunc Cum senatu consentientem, corrumperet: ut sexcenti ex equitibus incuriam stillegerentur: et quia illis temPoribus trecenti tantum Fenatores erant, se Enti equites trecentis senatoribus admiscerentur; id est, ut equester ordo bis tantum virium in senatu haberet : et, continuato in alterum annum tribunatu , legi bus agrariis latis effecit, ut complures coloniae in Italia deducerentur, et una in solo dirutae Carthaginis; quo, ipso triumvir creatus, coloniam deduxit. Praeterca res a Q. Metello consule adversus Ilaicares gestas continet; quos Graeci Gymnesius appellant, qilia aestatem Dudi exigant: Daleurosa teli missu appcllati, aut v lla leo, Herculis comite, ibi ro- licto tune, quum Hercules ad Geryonem navigaret. Motus quoque Syriae reseruntur, in quibus Cleopatra Demetrium virum suum et Seleucum filium, indignata, quod, occiso Patie eius a se, tu iussu suo diadema sumpsisSci, interemit.