장음표시 사용
641쪽
vex.i . tum, di decrementum. Vnde & vegetabilia omnia videntur vivere, videmur enim in seipsis habere potentiam , & principium huiusmodi, per quod augmentum , di decrementum suscipiunt secundum contraria loca. non enim, sursum quidem augentur, deorsum autem non: sed similiter in utraque , & omnem in partem aluntur, & vivunt semper, quousque possunt ex. I. accipere alimentum. separari autem hoc quidem ab aliis possibile est: alia autem ab hoc - impossibile, in mortalibus. Manifestum est au-' a. l. ipsis temin et vegetabilibus . nulla enim inest ipsis plantu. potentia alia animae. Tex .iς. Viuere igitur propter hoc principium inesto nimalest Omnibus viventibus. Animal autem propter per sensim sensum primo. etenim quae nou mouentur, ne-
que mutant locum , habent autem sensum, an malia dicimus & non vivere solum. sensus autem , primo inest omnibus tactus. Et, sicut vegetatiuum potest separari a tactu , de omni sensu,sic dc tactus ab aliis sensibus. Vegetatiuum autem dicimus huiusmodi partem animae, qua & plantae participant. Animalia autem omnia videmur tangendi tensum habere. Propter quam autem causam utrunque horum accidit posterius dicemus, nunc autem inis tantum di ctum sit solum quod anima est horum.quae dicta sunt, principium :& his definita est,uegetatiuo, sensitivo, cogitatiuo, motu . Tex.is. Vtrum autem unumquodque horum est ansema,an pars animae:&,si pars, virum sic, ut sit separabilis ratione solum , anti loco : de quibusdam quidem horum non est difficile videre, quaedam autem dubitationem habent.
sicut enim in plantis quaedam diuisae viden
642쪽
dentur vivere,dc separatae ab inuicem, tanquam existente in his anima , actu quidem una in Unaquaque Planta, potentia autem pluribus, sic
videmus & circa alias differentias animae aco
cidere in his quet inciduntur in iniectis. Etenim missenium , utraque partium habet, dc motum secundum locum:si autem sensum,& imaginatio- .nem,dc appetitum. ubi enim senius est. dc dolor, .ec voluptas consequitur, ubi autem haec sunt,ex necessitate & desyderium est. De intellectu autem ,& speculativa poten- rex ti etia nihil adhuc manifestum est: sed videtur ge- '''nus aliud animae e sse , dc hoc solum posse sepa- rari,sicut perpetuum a corruptibili. Reliquae autem partes animae manifestum Tex. ii ex his quod separabiles non sunt, sicut quidam dicunt, ratione aurem quod aliae manifestium est. Sensitivo enim esse, opinatiuo aliud et siquidem dc sentire ab ipso opinati , similiter autem dc aliorum,quae di cta sunt, unumquodque. Adhuc autem quibusdam'animalium O' Tex. it mnia insunt haec, quibusdam vero quaedam ho- a. rum, aliis autem unum solum, hoc autem facit mautium. disserentiam animalium . propter quam autem causam sic fit, posterius perscrutandum. similiter autem dc circa senius accidit. ali a enim habent omnes: alia vero quosdam, quaedam vero
Vn m maxime necessarium,tactum.
Quoniam autem id , quo Viuimus , dc sen' Tex .i . timus , dupliciter dicitur, sicut id, quo scimus. dicimus autem hoc quidem scientiam,illud autem animam r utroque enim horum dicimus scire. similiter autem Sc id,quo sani sumus, aliud quidem cinitas est, aliud autem parte quadam corPoris , aut etiam toto, horum autem scien-
643쪽
tia quidem, ec sanitas forma est, & species quae iam ossi dat ,& ratio , & ut actus susceptiuotu , illa qui-mru inesse scientifici, haec vero sani. videtur enim in videiμr m patiente , & disposito activorum inesse actus,pηtiento ct anima autem id est, quo vivimus, dc sentimus, di hsito, i & movemur, ic intelligibius primo:anima utidem Ur Ἀue tatio quaedam erit, & sorma,sed non ut rex. 3σ. ateria & subiectum. Tripliciter enim di-
de contγμ' cta substantia, sicut diximus. quarum haec qui- dict-Z- forma, illa vero materia, alia autem ex x. 2s. virisque harum autem materia quidem potentia , forma autem actus quoniam quod ex utrisque , ani marum, non est corpus actus animae , sed ipsa corporis cuiusdam. ςδ' '' i propter hoc bene opinantur, quibus Vi P ς ρ μ' d. ut neque sine corpore esse, neque corpus aliquod anima. corpus enim non est, corporis
autem aliquid est. Et propter hoc in corpore inest, N in corpore huiusmodi, & non sicut priores ad corpus aptabant ipsam, nihil ultra definientes , in quo, di quali, quanuis non videatur quodlibet recipere quodlibet. Sic autem fit de
secundum rationem. Vniuscuiusque enim actus
in eo, quod potentia existit,&in propria materia , aptus natura est fieri. Quod igitur aetiis quidam est&ratio potentiam habentis, ut siti uiusmodi, manifestum ex. his.
Summa Secunda. D e Mn-apotentiis, earum
ordine . ac q opacto desiniri debeant. Otentiarum autem animae, quae di.ctae sunt. aliis quidem insunt omisi nes , aliis vero qQ aedam harum quiit busdam vero una sola. Potentias es autem diximus, Ve gelatiuum , sensitivum.
644쪽
sitiuum , appetitiuum , motivum secundum locum , cogitatiuum. Inest autem plantis nutritiuum solum t aliis autem dc hoc,& sensitiuum,si autem sensitiuum , dc aypetitiuum. appetitus enim concupiscentia ere, & ira, & voluntas. Animalia autem omnia habent unum ex sensibus tactum, cui autem sensus inest, huic & voluptas,& dolor,&iucundum, & molestum: luibus autem haec , dc concupiscentia. i psius enim , iucundi appetitus haec. Adhuc autem ali- Tex. ig. menti sensum habent. tactus enim ali meti sensus. Siccis enim humi dis, & calidis, & frigi- mὸjis,.
dis aluntur omnia uiuentia , horum autem sen--.'Isus, tactus, aliorum autem sensibilium secun- eaudiet se dum accidens. nihil enim ad alimentum con cir situ υ rasert sonus , neque color , neque odor; sapor au figidi . o. tem unum quoddam est tangibilium, fames au humii
tem , & sitis concupiscentia. & Fames quidem por aut est calidi,& sicci: Sitis autem frigidi,& humidi sa υt eoim ripor vero,ut condi mentum quoddam . tum horo.
Exacthis autem manifestandum de his po- Tex. 19. sterius est nunc autem inlatum di ctum sit, quod vide eui . animalibus habentibus tactum & appetitus in- Zim.
sit. De imaginatione autem immani sessum, posterius autem coasyderandum. Quibusdam autem ad haec inest & secundum locum motiuum : aliis autem cogitatiuum,& intellectus, ut
hominibus , & si quid aliud huiusmodi est, aut
etiam honorabilius. Manifestum igitur est rex.3 quod ςodem modo Vna utique erit ratio animae , & figurae. neque enim ibi figura est praetextriangulum , & eas, quae consequenter sunt,ne que hic anima praeter dictas est. fiet autem utique Sc in figuris ratio communis, quae conue ni et quidem omnibus , propria autem nullius, . Atist. de Anima. RR
645쪽
eest figurae. similitet autem M in dictIs anima-
Iibus. Vnde ridiculum est quaerere communem rationem & in his , & in aliis,quae nullius erit eorum , quae sunt ptopria , ratio ἔ neque secundum propriam, & indiuiduam speciem, dimitarentes eam,quae huiusmodi. Similiter autem se habent ei, quod de figu. ex 'i' ris, & quae circa animam sunt.semper enim in m eo, quod est consequenter, est potentia quod prius est, de in figuris,& in animatis, ut in quadrato quidem triangulus est, in sensitivo autem vegetatiuum. Quare secundum unumquodque quaerendum quaenam sit uniuscuiusque animai ut quae plantae, & quae hominis, aut bestiae. Pro.
Pter quam autem causam consequenter sic se habent, considerandum est. Sine enim vetegari uo sensitiuum non est:a sensitivo autem se pa- Tatur vegetatiuum in plantis. Iterum autem sine tactivo quidem aliorum sensuum nullus est: tactus autem sine aliis est. multa enim animalium neque visum .neque auditum nabent,uel
odoris sensum. Et sensitivorum alia qui-πex.32. dem habent secundum locum motivum , alia vero non habent et vltima autem & minima ratiocinationem , & intelligentiam. quibus enim inest ratiocinatio corruptibilia , his & reliqua omnia. quibus autem illorum v numquodque, non omnibus ratiocinatio : sed quibusdam quidem neque imaginatio,alia autem hac sola vi Munt. De speculativo autε intellectu alius sermo est. Quod igitur quae de lio. rum Vnoquoque ratio, haec prOptiissima & de anima, manifestum
646쪽
Necessarium autem est eum, qui de his perscrutationem iacturus est. v. accipere unumquodque eoru quid est postea sic de attinentibus inuestigare. Si autε oportet dicere quid unumquodque ipsorum, ut quid intellectivum.
aut sensitiuum , aut Vegetatiuum , prius adhuc o .
dicendum quid sit intelligere, & quid sentite. O η'ρ qua
priores enim potentiis actus operationes se- r ''V pro cundum rationem sunt. Si autem sic, his autem si ' Era adhuc priora ' obiecta oportet con syderasse , de illis primum utiq; oportebit determinare propter eandem causam ut de alimento, & sensibili di intelligibili. Quare primum de alime' Tex.34. to,& generatione dicendia est. Vegetativa enim anima & aliis inest, di prima,& maxime com et tiara munis potentia est animae. secundum quam in pro Ocilio est ipsum vivere omnibus.Cuius sunt opera, V Omnia ab ne tace, dc alimento Vii. naturalissimum enim pii 'ioperum , quae in viventibus, quaecunque perfe- istim . n. .cta,& non mutilata sunt, aut generatione spon- ,ssita, taneam habent, est facere aliud , quale i2sum; a unt.o--- animal quidem animal, plantam autem plan- Ttamini ipso semper,& diu inop Tricipent, se cu' ι dis, iis dum quod possunt.omnia enim illud appetunt, jam di illius causa agunt omni quaecunque agunx m. secundo naturam. Ipsum autem cuius cauta iiis duplex est et hoc quidem euius , illud vero cub. ' octoniam igitur c*mmunicate non possunt. I. R 1 -
647쪽
ipso semper, & diuino continuatione, Propterea quod nihil contingit corruptibilium idem,& unum numero permanere , secundum quod potest perticipare unumquodque , sic communicat , hoc quidem magis, illud vero minus,&permanet non ipsum,sed quale ipsum , numero
quidem non unum, specie autem unum.
Tex.δε- Est autem anima viventis corporis causa, de principium. Haec autem multipliciter dicuntur: attamen anima secundu determinatos mo- ,
nima est dos tres causa dicitur. etenim anima causa est causa cor' unde motus.& cuius causa, &vt essentia anitoris AEnima malorum corporum. Quod igitur sit ut substanian in tristisci tia , mani festum est. causa enim ipsius elIeomunere cau- nibus substantia est.. Ipsum autem vivere vi-D. uentibus esse est.causa autem,& principium hoTex. I. rum , anima. Amplius autem actus eius , quoa .' potentia est, ratio est. Manifestum aute est, quod & cuius gratia causa anima. ut enim intellectus gratia alicuius facit, eodem modo & natura. M. hoc est ipsius finis, huiusmodi autem in anima libus anima, & secudum naturam. omnia enim naturalia corpora animae instrumenta sunt, sicut animalium sic d plantarum, tanquam gra- ia animae existentia. Dupliciter autem dicitur ipsum cuius gratia ,& cuius, &cui. At vero Munde primum qui secundum locum motus anima est. non omnibus autem viventibus inest potentia haec. Est autem & alteratio, & augmentum per animam. sensus enim quaedam atre ratio esse videtur, nihil autem sentit quod no habeat animam. Similiter autem & de augmento. & decremento se habet. nihil enim decrementu
patitur , neq; augmentatur naturaliter , nisi alatur:alitur aute nihil,quod communicet vita.
648쪽
Empedocles autem non bene dixit hoc ,addens augmentum accidere plantis , de orium Tex. 38. quidem cum radicantur , propterea quod terra Empedo. sic fertur secundum naturam , sursum aut e propterea quod ignis similiter. Neque en i m sursum di deorsum bene accipit. non enim idem sur- Instrumen. sum & deoisum omnibus .& ipsi uniuerso, sed ta ex um, xt caput animalium,sic radices plantarum sunt: bm iudicas congruit instrumenta dicere diuersa,& eadem ruri operibus. Ad haec autem , quid est quod con- Tex.39. tinet quae in contraria feruntur , ignem,& terram3 distrahentur enim , nili aliquid erit prohibens. Si vero crit hoc est anima, di causa augendi, dialedi. Videtur autem quibusdam ignis Tex. Α
natura simpliciter causa nutritionis, & augme tationis esse. etenim ipse videtur solus corporum. aut elementorum ali, & augmentari. unde& in plantis. & in animalibus putabit utique
quis hunc esse id ,quod operatur. Hic autem concausa quidem quodam modo Tex. I. est, non tamen simplicii ex causa,sed magis ani- Omnm n ma. ignis enim augmentum in infinitum abit, iura csan quousq; suerit combustibile .natura autem con- num termisantium omnium terminus est, di ratio magni- nm est, ct tudinis,lc augmenti .haec autem animet sunt, sed ratio ma- non ignis,& rationis magis,quam materiae. gnitudinu. put Secundum. De virtutis vinetariua obis- tμram i .
QVoniam autem eadem potentia anima est Tex. M- Vegetativa, di generativa. , de alimento necessarium est determinare primum. separatur enim ab aliis potentiis Opstro hoc Tex. 3. Videtur autem esse alimentum contrarium contrario ino omne autem omni,sed quae inque
649쪽
contraIiorum non solum generationem har, bent ex inuicem , sed di augmentum , fiunt enim multa ex inuicem , sed non omnia: ut sanum ex laborante. Videntur autem neque i Ila eode m do adinvicem esse alimentum: sed aqua quidem igni alimetum est,ignis autem non alit aquam.
in simplicibus igitur corporibus haec esse videntur maxime , aliud quidem alimentum, Tex. . aliud Vexo, quod alitur. Dubitatione autem habet. Dicunt enim hi quide simile simili ali.
sicut & augeri. Aliis aute, sicut diximus, ecotra rio videtur, contrariu contrario, tanquam impassibile sit simile a simili .alimentu autem mu-- e,neoqui tari, di et digeri unutatio autem omnibus in co-trarium , aut in medium. Adhuc autem ali mentu patitur aliquid ab eo, quod alitur,sed n5 hoc ab alimento, sicut neq, faber a materia,sed ab illo,haec. Faber auia mutatur solu in actu eTocio. Vtrum aute sit alimentum,id quod ultimo aduenit,an id,quod primo, habet disserentia. Si
cunt quodammodo viriq; & re cte, & non recte. . Quoniam aute nihil alitur non participans' vita, animatu utiq; erit corpus quoa alitur , inquantum animatu. quare & alimentum ad ani- . matu est,& non secundum accidens Est autε' esse aliud alimento, & augmentativo. secunda enim quod quantum quodda est, augmentativuestiseeundu autem quod hoc aliquid, & substa-xia alimentum. conseruat enim substantiam:dcaousque est, quousque alitur. Et generationia
650쪽
quoq; factivum est,non eius,quod alitur, sed talis,quale id, quod alitur iam enim est ipsa su stantia. generat autem nihil ipsum seipsum, sed conseruat. Quare huiusmodi animae prin- Nubiis pcipium potentia est talis . vi conseruet habens sim seue- ipsam, secundum quod est huiusmodi. Alimen- rat,sed ad
tum autem praeparat ad operandum. Vnde pri- uariuatum alimento non pote si esse. Quoniam Tex. 8. autem sunt tria, quod alitur ,& quo alitur, S Tex. y. alens et alens quidem est piima anima,quod vero alitur est habens hac corpus, quo aurem alitur,alimentum .Quoniam autem fine appellareoninia iustum est : finis autem est generare qua-ie ipsum erit utique prima anima generativum quale ipsum. Est aute id, quo alitur duplex: scut δc quo gubernatur, & manus, S temo.hoc Tς sp quidem quod mouet& quod mouetur, illud autem squod mouet solum. Omne autem alimentum necessarium est concoqui posse. operatur f a. tquεῶ autem concoctionem calidu' unde omne ani- mouetur. matum habet calorem .Figura igitur alimentum
uid sit,dictum est, exactius autem manifestan. um posterius de ipso in propriis sermonibus.
mina Suarta. Dedirentia Anima sinsitium caput Primum. Gnsum passionem esse, eumque alim, uando 'rentia . aliquando vero actu esse e pati autem ium a smilcrum vera dissimili. Eterminatis autem his dicamus Tex.fri communiter de omni sensu. sen-
iuri ) sui autem in eo quod est moueri
aliqui pati accidit sicut dictum est. videtur enim quaedam altera-