장음표시 사용
701쪽
visus omnibus quidem habentibus causa salutis
insunt, ut praesentientia prosequantur alimentum mala autem &corruptiua fugiant. Habenistibus autem & prudentiam . eius,quod boni gratia. multas enim annuntiant differentias,ex quibus contemplabilium aduenit prudentia,& agi in bilium. Horum autem ipsorum ad necessaria quidem vitae melior est visus & secundum se, ad intellectum autem secundum accidens auditus. Multas enim differentias & omnimodas, rivisus annuntiat potentia, quia omnia corpora hoe in ινοώcolore participanti. ita ut di communia maxime mio Mota. Per hunc sentiantur. Dico autem communia, figuram magnitudinem, motum, quietem, num e rum. Auditus autem soni tantum di Ferentias, paucis autem & eas, quae vocis. Secundum vero accidens ad prudentiam auditus plurimam confert partem. sermo enim audibilis existens causa est disciplinae, non secundum se , sed secum dum accidens. ex nominibus enim constat. nominum vero unumquodque ' nota est. Quare 1 η σύμβο- natiuitate priuatorum utroq; sensu prudentiores λον. sunt caeci mutis dc surdis. De virtute itaq; , quam Cici nautis
habet sensuum unusquisque,dictum est prius. ae surdis Ia
o ut Secundum. De senseriis, ex qua eansient
materia, opiniones tum aDorum, rum vero pro- .
IN quibus autem nati sunt seri colporis sen
soriis, aliqui qui dem quaerunt secundum ele- opinio ρε menta corporum : non potentes autem ad qua- nem igne i tuor quinque existentes conducere , haesitant Ocn, pra δε de quinto. Faciunt autem omnes visum ignis, miηώri,
702쪽
quia passionis cuiusdam i morant causam. cum
enim constringitur,& mouetur oculus, videtur ignis lucere. Hoc autem in tenebris natum est
accidere, aut palpebris superuet alis. fit enim ta probatio tunc in tenebris. Habet autem dubitationem hoc & altam. Si enim non est latere sentientem,& videntem visibile quiddam,necesse erit se videre oculum,quare ergo quiescente illo,hoc noaccidit Z Causa autem huius, & dubitationis , ecputandi ignem visum esse, hinc sumenda. Laeuia enim in tenebris nata sunt fulgere , non tamen lucem facere, oculi autem vocatum ni-τk,dith, g m δε medium laeue apparet. Apparet autem a ta hoc, clim mouetur oculus, quia accidit quasi
οραώ dis, duo fieri unum : hoc autem celeritas facit mo- apstarent ι xus , at Vt Videatur aliud esse videns & visum. hum. Quare etiam non fit, nisi celeriter,& in tenebris hoc accidat, laeue enim in tenebris natu est fulgere , quemadmodum quorundam piscium capita, &sepiae atramentum , & lente cum mouetur oculus, non accidit ut videatur simul duo dcvnum esse videns & visum. illo autem modo ipse seipsum videt oculus,quemadmodum & in utrum vi- refra ctione .Quoniam,si ignis esset, ut dicit Em-
sis flat ex pedocles,& in Timaeo scriptum est, & accideret
'amiriem videre exeunte, quemadmodum ex laterna, lu-d . mine , quare non & in tenebris videret utique visus Dicere autem quod extingu tur in tene-
Platonis opi bris egredi ens, sicut Timaeus dicit, vanum est m. Omnino. Quae enim extinctio Iuminis est extinguitur enim aut humido, aut frigido calidum , & siccum , qualis esse videtur, qui in car-. bonibus ignis, & flamma , quorum neutrum inlumine apparet existens. Si igitur inest quidem,
sed propter debilitatem latet nos, oportebat per diem
703쪽
diem & aqua extingui lumen, & in glacie maxime neri tenebras, flamma enim, & ignita corpora patiuntur hoc. Nunc autem nihil tale aciscidit Empedoeles autem videtur existimare, aliquando quidem exeunte lumine, sicut di cssictum est prius videre ait enim: vim Vt quado quis progressum n ditas praeparet lucerna
Memalem per noctem ignis lumen ardentis, daptans omnium ventorum prohibitrices laternM: Hae ventorum quidemssiritum di*ιrgunt santium, Lumen autem extra asiliens, quantum muis expansum fuerit,
Istum at pauimentum indomitis raviis. Sic quod in membranio coercitum antiquum lumen Subtilibus velaminibus i diffunditur per circularem pupiliam, Hae autem aquae quidem prosindum repellunt eis-- uentu, ' Lumen autenr extra H lit, quantum magis ex- ν
pansam suerit. 1 Aliquando quidem sic videre ait , aliquando
autem defluxibus iis , qui ab iis, quae videntur. Democritus autem qu bd quidem aquam esse DEmueriti dicit, bene dicit: quod autem putat ipsum vide- vinis. re e sta ipsam imaginem , non bene..Hoc enim accidit, quoniam oculus laeuis est, & est, non illo, sed in vidente, passio enim refractio est. Sed omnino de apparentibus,& de refractione nondum ipsi manifestum erat , ut videtur. Incon-. gruum autem di non succurrisse ipsi ut dubitaret, quare solus oculus videt , nullum autem
aliorum, in quibu& apparent simulacra: Qubd Alaomeda igitur visus est aquae , verum quidem , non ta- ει νηος men accidit i psum vidὸre. secudum quod aquae is domine est, sed secundum licia Perspicuum,quo PM aeri μr.
704쪽
eommune est . sed magis seruabilis est aqua ἄ- te,& magis susceptibilis, quare pupilla & oculus aquae sunt. Et hoc est in ipsis operibus mani sistum, videtur enim aqua quod desiuit, cum coriumpuntur oculi, & in omnino nouiter sormatis claritate excedens, & splendore . Et album oculi in sanguine praeditis pingue , & cransum,quod piopter hoc est , ut serm an eat humi dum inconc etile. Et ideo corporis minime est rigens oculus. nullus enim unquam, quod intra palpebras est, riguit. Animalium vero exanguium durae pellis sunt oculi ,&hoc facit protectionem . Irrationabile vero omnino est, exiscunte quodam,visum videre,& aut extendi v ἐad astra , aut quadante nus prodeuntem coniungi ,sicut quidam dicunt. Isto enim melius est in principio coniungi oculi. sed & hoc stultum. quid enim est coniungi lumen lumini, vel quomodo hoc possibile esse non enim quodlibet coniungitur cuilibςt. Et interius exteriori, quomodoὶ membrana enim inter est. Qubd igitulsine lumine impossibile est videre,dicium est in aliis. Sed siue lumen , siue aer est, quod est intelrem visam & oculum, motus, qui per ipsum, facit videre .Et rationabiliter. quod interius aquae est. aqua enim perspicua est. videtur autem sicut exterius non sine lumine, ita & interius. Perspicuum igitur oportet e sse , atque necesse est aquam esse, quia non est aer. non enim iri vitimo oculi anima, aut animae sensorium est, sed manifestum quod interius . Quare necessariope spicuum est,& receptiuum luminis, quod inretius oculi. Et hoc etiam in his , quae accidunt, manifestum . iam enim quibusdam vulneratis in bello iuxta tepora, ita ut abscissi essent mea-
705쪽
ius oculi, accidit steti tenebras, sicut lucerna extincta , eo quod , quasi laterna quaedam , abscissum fuit perspicuum , & vocata pupilla. Quare,si quidem in his accidit, sicut dicimus, sobriesrmanifestum quod , si oportet secundum hunc. - γmodum alitibuere,& assignare unumquodque i. est
sensorium uni elementorum . Oculi quidem Vir νibribu fis suum aquae e Sis limandum , aeris vero sonorum sensitiuum , ignis autem odoratum. Quod enim taetii odoratus , hoc potentia odoratiuum est. sensibile enim facit agere sensum quare necesse est existere ipsum potentia prius. Odor vero su- mota euaporatio est, se mola autem evaporatio ab igne. Quapropter & circa terebrum loco odoratus proprium sensorium est. potetia enim
ea lida stigidi materia est. Et oculi generatio eundem habet modum , a cerebro enim constat oculus , cerebrum autem frigidissimum , & humidissimum partium corporis est. Tactivum
autem terrae. Gustativum vero species quaedam
tactus est. Et ideo , iuxta cot sensorium est ipso- SὸUbriuis tum , scilicet gustus & tactus. cor enim Opsosi, gu Em. Otum est cerebro, & est calidissimum partium. Et tactis ι Ede sensitivis quidem partibus corpo is hoc mo- isaeta condo sit determinatum.
Caput Tertium. Decolor; ι essentia, colurum generatione,atque missione.
DE sensibilibus autem iis, quae secundum
unumquodque sensorium, ut dico colore,
di sono,& odore, ta sapore, & tactu, uniuersaliter dictum est, quae actio ipsorum in iis, quae de Anima,& quid ipsum operari secundum unumquodque sensoriorum e quid autem oporteat di-
706쪽
eere quodlibet eorum, scilicet quid color, quid sonus, quid odor , quid sapor, viniliter Ec de tactu , con syderandum est, di primum de colore. Est igitur unumquodque dupliciter dictum, hoe quidem actu. hoc autem potentia. Quod igitur actu color est& sonus , quomodo est idem vel aliud iis qui secundum actum, sensibus, ut visioni & auditioni, di ctum est in iis, quae de Anima; quid autem unumquodque eorum existens faciet sensum & actum, nunc dicamus. Quemadmodum igitur di ctum est de lumine in illas quod sit color perspicui secundum accidens, quado enim inest aliquid igneum in perspicuo, praesentia quidem illius lumen est, priuatio vero tenebrae. Quod autem dicimus perspicuum, non est proprium aeris vel aquae, nec alicuius sic dictorum corporum , sed est quaedam communis natura & virtus , quae separata quidem non est, in his vero est & in aliis cor poribus, in his quidem magis, in illis vero minus. Quemadmodum ergo & corporum necesse est aliquid ultimum esse, & huius. Luminis igitur natura in inde terminato perspicuo est. ipsius autem , quod in corporibus, perspicui vltimum quod quidem erit utique aliquid , palam est, quod autem hoc sit color, ex accidentibus mani sestum. Namcolor aut in extremitate , aut extremitas est. Vnde & Pyth gorici superficiem
colorem vocabant. est enim in corporiς extremitate sed non est extremitas corporis, sed eandem naturam oportet existimare , quae exterius coloratu c& interius. Videntur autem ae r ,&'Plini aqua colorataretenim 'aura tale esto sed ibi
quidem, quoniatur in inde terminato accidit, non eunde colorem habet accedecibata prope,
707쪽
Ec procul, nec aer, nec mare. In corporibus vero , nisi continens faciat transmutationem , determinata est x apparentia coloris. Manifestum igitur,quδd idem & ibi & hic susceptiuum
coloris est. Perspicuum ergo, secundum quod inest corporibus, inest autem plus aut minus,in omnibus colore facit participare. Quoniam autem in exiremitate color , huius utique extremitas aliqua erit. Quare color utique erit, Perspicui in corpore determinato extremitas. Et De his ipsorum etiam perspicuorum , puta aquae, & si oris. quid aliud tale, & quibuscunque videtur aliquis color proprius inesse , secundum extremitatem simi liter omnibus inest. Est ergo inesse in perspicuo hoc, quod quidem & in aere facit lumen , est autem non , sed priuatum esse. Quemadmodum igitur ibi hoc quidem lumen, illud vero tenebrς,ita & in corporibus innascituralisbum & nigrum. De aliis autem coloribus. iam diuidentes quot modis contingit fieri, dicendum. tingit enim &si secus inuicem ponantur album & nigrum, ita quod unumquodque eorum sit inuisibile propter paruitatem, quod autem ex ambobus visibile lic fieri. hoc enim neque album potest videri , neque nigrum. Quoniam autem necesse est habere quidem quendam colorem , neutrum autem horum possibile est, nece sie est mistum quendam esse, di speciem quandam coloris aliam. Est er-u sic existimare plures colores esse , quam al-um dc nigriuri. Multos autem proportione,tria enim ad duo, & tria ad quatuor, & secundum alios numeros , est secus inuicem iacere. Alios autem omnino secundum nullam proportionem, sed secundum excessum quendam, & de se. Arist.de sensu,& Sensi. X X
708쪽
ctu in incommensurabilem. Et eodem utique modo hos habere cosonantiis, in numetis enim proportionatissimis colores , quemadmodum
ibi consonantias , eoa e sie , qui delectabilissimi colorum Videmur , veluti purpureus di puniceus , & pauci quidam tales, propter quam quidem causam & consonantiae paucae , qui autem non in numeris,alios colores. Vel etiam omnes colores in numeris e se, hos quidem ordinatos, illos autem inordinatos. & hos ipsos, quando non puri sunt, quia non sunt in numeris, tales fieri. Vnus igitur modus generationis colorum,
autem , apparere ' per inuicem, quemadmodum interdum pictores faciunt, alterum colorem super alterum manifestiorem superponentes : quemadmodu quando in aqua, vel in ad te volunt aliquid facere apparere :&quemadmodum Sol secundum se quidem albus videtur, per caliginem Vero Sc fumum puniceus apparet. Multi autem disic erunt colores , eodem modo prius d cito. proportio enim erit utique quadam eorum , qui in superficie ad eos , qui in profundo. Quidam putem. & omnino non sunt in proportione. Dicere autem sicut Antiqui, defluxionem esse colorem , videri propter talem causam , incongruum. omnium enim perta inriti necesse ipsis facere sensium. Quare mox melius est dicere , eo quod mouetur
intermedium sensius a sensibili , fieri sensum, quam tactu& defluxionibus. In his igitur,qui
secus inuicem ponuntur, necesse est sicut magnitudinem accipere inuisibilem ita & tempus insensibile , vitareant motus peruenientes , dc Vnus putetur esse , propterea quod simul appareant. Hic autem nulla necessitas, sed qui in su-
709쪽
perficte color immobilis existens, & motus a
supposito , non similem faciet motum, quapropter alius apparebit,& nec albus nec niger. Quare,si non contingit ullam magnitudinemelle inuisibilem , sed quamlibet ab aliqua distantia visibilem,& haec quaenam utique erit colorum mistiorEt illo etiam modo nihil obstat, quin appareat quidam color communis eis, qui procul. Qubd enim non est ulla magnitudo inuisibilis, in iis quae posterius, coniydera adum est. Si autem est mistio corporum , non χ- , tum secundum hunc modum, secundum quem 'putant quidam ,eorum , quae secus inuicem po-A 'nuntur, minimorum , immanifestorum auten,' ''nobis per sensum, sed totaliter omniquaque iii cui in eis,quae de mistione dictum est uniuersaliter de omnibus. Illo enim modo miscentur haec solum, quaecunque contingit diuidere ad minima, quemadmodum homines, equos, aut semina : hominum enim homo minimum est, equorum Vero equUs. quare horum secus inuicem positione , multitudo mista est simul virorumque , hominem Vero Vnum uni equo non dicimus mistum esse. Quaecunque vero non diuiduntur ad minimum, horum non contingit
minionem feri secundum hunc modum, sed eo quod mista sint omniquaque , quae quidem iam axime misceri nata iunt. Quomodo autem hoc fieri possibile est in eis, quae de mistione, dictum est prius. Sed quae necessitas eorum, quae miscentur & colores misceri, manifestum est, & hanc causam esse principalem, cur multi sunt colores, sed non supernationem , nec secus inuicem positionem. non enim procul qui-cem,prope autem no videtur unus eorum , quae
710쪽
miscetur color,sed undecunque. Multi autem erunt colores, quoniam multis contingit pro- potiionibus misceri sibi inuicem ea, quae miscentur. N hi quidem innumeris, hi autem secundum excessiim solum,& alia eodem modo, quo quidem in secus inuicem positis coloribus, aut supernatantibus contingit dicere. Et de his quidem quae miscentur di in aliis determina. tum est.Qua vero de causa species colorum terminatae & non infinitae, & saporum, & sono- '' a. l. dice. rum, posterius ' considerandum. Quid igiturmvi. sit color,& qua de causa multi sint colores, dictum est.De sono autem, dc voce prius in iis, quae de anima,di tum est. caput L Marium. Pessoris essentia, saporum
rumque increpasio de sensibilibur. DE odore vero, & sapore nunc dicendum.
fere enim eadem est passio. non in eisdem Manife- autem .est utrunque eorum. Manifestius autem 'in .st est nobis saporum genus, quam odoris. Huius parum ge- autem causa quoniam pessimum habemus ali nin quam rum animalium odoratum, & ipsorum senodorum. suum , qui in nobis , tactum vero certissimum aliorum animalium, gustus vero tactus quidam est. Aquae igitur natura vult insipida esse . Necesse autem est vel in seipsa aquam habere geneta saporum insensibilia propter paruitatem, Empedaelis secundum quod Empedocles dicit : vel mate-
opinio. rim talem inesse veluti omni seminarium sa- Democriti potum.& omnia quidem ex aqua fieri, alia au- Οὐ axa tem ex alia parte:vel nullam habente differen-
. IV opinio. tiam aqua facientem causam esse, ac si calidum' optin c. bc So