장음표시 사용
151쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. IV. II sostendunt. Magdalena vero eiusdem Louini conuertit in se venientium oculos ; nam vultus elegantia, frons exporrecta, flagrantes ocule, crines certantes aumspectatorem tenent. Etiam Federicus Barocius sibi aduenien- .
tium oculos conciliauit. VIrgo genitrix, nixa genibus, natam sobolem colit vinetam falcijs, ac propemodunt vagientem; tanta est venustas oris, & tabulae . Excubat ad tugurij sores Iosephus pastores admittenS, qui certam tim ad miraculum confluxere. Lumina vero pingendi,
quae Barocij iconem illustrant, in alia itidem tabula iuugent, quam Petrus Paulus Rubbens Antuerpiensis pinxit, ac Ioannes Bruguel in eadem urbe natus floribus redimi-uit. Diuina soboles blanditur parenti tenerrim is artubuS venustissima: Virgo autem modestissimi. ac sormosisI, mi oris caelestis pupi blandi ijs fiuitur; eam tabulam coronauit Bruguel collectis undique floribus, ac vere perpetuo, oberrantibus auiculis per serti ambitum , atquα exilibus vermiculis insidentibus Latent in omnibus tabulis Bruguelis huiusmodi oculorum insidiae : nec unquam prodeunt, nisi cum diligentissime interrogaueristingula. Immo quςdam exilia admodum colorauit Bru-guel, ut nisi oculorum aciem intendas, cernentis oculoS fallant. In argenteo quidem vasculo aquae lustralis, quo
nocturnam quietem muniuerat Borromae , paruae qua
tuor tabellae, eaeque eburneae distinguunt opus nam reliquas in cupro, ora scilicet Christa, ac Virginis, pinxit penicilli acie Iulius Clouius non obscuri nominis pictor n. ci ais tantae exilitatis, quanta olim natura in Pyrrhi achate Mu. 2' '
sas , & Apollinem caelauit. Agitant alibi procellae fluctuantem cymbam, micante inter nubes Uirgine, quae tri
navim sospitat : alibi Christus fuso cruore respersus crucem defert, obuia complorantium taminarum multitudine , ac comitatus truculentis tortoribus. Hic pendet
152쪽
det ex infelici arbore Seruator, acuterque sicarius comi. tes necis , spectante interim populo, ac militari cohorte numinis lanienam . Propemodum ludit oculos tabella supplicationis exigua, quae tamen admoto vitro, admiratione etiam, nedum aspectu, maiora omnia proponit oculis. Rigent cuncta gelu, tractusque regionis horrescit nivibus, quas inter circumfert sub umbelIa Sacerdos inclusum hιeiotheca, Divinum Panem , deducente sup plicationis pompam agmine cucullatorum faces gestantium, ac multitudine aci cultum procumbente. Exiguitas quidem imaginum mira est; caeterum molem totam
humani corporis spectanti subijcit, cum vix spectari posisit. Tenuitatem eam picturae exigua admodum tabella Bruguclis eiusdem, aut aemulatur, aut vincit. Vermiculus , ac papillo flammarum immemor rosis insidiatur: proximus vero iacet musculus nitenti rostro, micantibus ocellis, villisque arrectis. Tabellae huic redimendae aureos num os quingentos non semel oblatos audiuimus, quanti ne in Casilinensium quidem famem ures venir potuerunt. Eas tabulas penicilli acie colorauit Bruguel, quas sequuntur complures aliae minime disparis artificii ;alibi enim Virgo florenti serto conclusa siderea sobolem complectitur : alibi statuitur ante oculos Tem plum An.
atque nomen suum inscripsit in tumulo, humana tamen corpora illuc intulit Bruguel, suae praesertim uxoris, geminae sobolis, atque ancillae . Hic eremicolae complures abditi antris, hic undantes Auerni flammae, damnatique manes tanta operis venustate pisti : ut, cum alibi tartara extimescant, hic spectatores metu vacui oculis,& animo requirant. Illic rogum .&faces spectat adusta Pentapolis, illic constricto gelu sontes proponit pistorserentes tamen Iudentia corpora, tum Cererem com ita
153쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. IV. Isr
tam genijs elementorum speciem reserentibus , den, que Danielem obiectum leonibus, quem Rex circumfusa ad spectaculum mustitudine despicit incolumem. Et quamquam flosculis complures vernent tabulae ,
duas tamen collecto vere exornauit. Altera minor ostentat calicem onustum opibus eiusmodi: alteram vero maiorem misit Cardinali pictor , eamque ut charius commendaret, gemmam, & numismata cum aurex, d.' zz. Num argentea appinxit, ratus optimas tabulas posita νεφε
conserri cum gemmis. Haec Bruguel non imperitus suarum tabularum iudex significauit per literas Borromaeo. Sane vel merit hominis auaritia, vel iudicium, Federisus pretium large persoluit; nam tantum pecuniae misit
Brugueli, quanti aestimauere artifices adamantem cum μ' tr.
gemma, ac multiplex numisma. Ars deinde omnis aut vicit Bruguelem in caeteris tabulis, aut Bruguel artem. Dederat negotium homini Cardinalis, ut quatuor Elementa pingeret ; obsequutus est pictor Borromaeo tanta venustate tabularum, quantam ne Zeuxis quidem optare posset, si viveret. Terrae elementum descripsit pro positis animantibus,quas alit humus,& in eadem tabula, Leones, Tigres, serasque cruoris cupidas, ac cicures belluas citra metum fierociae copulauit: equu in primis tanta venustate pinxit, ut suum Nealces non audeat comparare. Tellus ubique ridet floribus, pomisque luxuriat; in virentium autem camporum recessu incidit in oculos Deus spectator operis, quod finxit ex argilla. Sequuntur terram aquae, alibi decumanis fluctibus tumidae, alibi in- canescentes spumis, quod ex montium iugo delabantur in praeceps. Sedet in scopulo Neptunus lympharum pDter, mouens cuneta supercilio, quae in aequore gestiunt, ac vivunt, ludentibus circa piscibus, & conchis, quos asisultantes fluctibus genij persequuntur . Suspensae caeIonubes
154쪽
nubes imbrem demittunt,quae obuijs fulgoribus nitesce-tes Iridem colorant. Versant vero infra exundantes v nas Nereus, & Amphitrite , quam Venerem putares imspumis. Circa aues palustres nutantem algam videntur quatere ,&secura naufragij cymba procellas ridet. Acicedit aeris tabula s insident arborum ram is canorae aues,
ac suraces . Aquila vero sublimis abit despiciens volucrum gregem , Olores, Struthiocamelos, ac salutandi memorem Psittacum , caudatumque Pationem. Agit med ijs in nubibus currum Phoebus, nec tamen Noctua, aut Vespertilio caligat ad Solem. Qua vero chortis aues obsipatam escam inuadunt, & cum Gallinaceo Gallus Indicus pugnat, Virgo tenerrimi corporis gerit dextera
volucrem, laeua orbem, ac passim genij insequuntur volatu aues, aut thesesopio summum aethera intuentur, aut circino siderum errores, eorumque domicilia metiuntur . Hae tamen tabulae sin quibus ne cerdo quidem
Apellaeus quidquam reprehenderet in si cum flammarum icone conserantur, vilescere videntur. Inuentum
tabulae eximium est; nam effecta ignium deserabuntur. Occurrit oculis medicus labor , stillatorium , urcei herbarum florumque succo saluberrimi, diluta pham inaca, sales, elixires, tum reliqua humanae salutis subsidia, quae opifice flamma arS excogitauit. Iacere enim, vero auri, argentique signati plurimum, mili taris supellex promiscue, tubi ferrei, thoraces, glad ij, phalerae, missiles ignes, silex flammarum nutrix, pruna: conclusae foculo , & cista vitreo opere onusta . Alibi vero rutilare gemmae, purpurascere coralium. ac lapilli omnis generistiam mas artifices expectare . Alibi metalla, rude, aut
conflatum aes, aut arte elaboratum in tormenta Martis,& sacrarum turrium aeneas voces. Nudata fabrorum
155쪽
dibus opificium , extergent, poliunt, acuunt. Diceres Vulcani ossicinam huc illatam, si Cyclopes adessent. Su- pone coruscat lychnuchus pensilis, grassantur alibi inuaedibus flammae, Aetna , ac Vesuuius micant ignibus; eaque incendia non Salamandram fouent, sed Daemonas fauillis, ac visu terribiles . Haec tabula aut commendat , aut accusat artificem ue tanto enim studio elaboratam suisse tulit fama , quod cum tunica molesta soret puniendus Bruguel, iamque tortor parasset fasciculos, ereptus flammis a Federico, flammas apprime reddiderit. Dissipatus is rumor verus ne sit, an mendax, statuere non attinet. Ea certe Elementa steterunt Cardinali aureis numis his mille, quae nunc artifices sexdecim millibus
aureorum aestimant ob pictoris nomen, ac rerum mi ram venustatem, Quas pinxit in cupro . Lacessc bat au
tem hominis artem munificentia Borromael qua Iacul-- 3. N.
tates singulas fouet magnopere, clanguescentibus animis. si Principum largitas labori desit) missitatis supra '
pretium muneribus. Immo cum Romae versaretur Bru-
uel ab ephebis egressus, captauerat sibi beneuolentiam ederici, qui cum inspexisset indolem , ac ingenium
adolescentis, vocatum in suas aedes benigne aluit,ac semper large ditauit pecunia. Porro has tabulas curabat vir ornatistim us, atq; studiosissimus picturae Hercules Blan- -, ω,,cus, ac subinde tradebat Cardinali, adeo delectatus Bruguele suo, ut Zenonianam villam ferme exornauerit eius acunculis. Quamquam autem iniquus rumor ferat tabulas illas Elementorum in Britannici Regis Museo, aut Romae in Optimatum aedibus asseruari, nos falsum omnino eum rumorem esse assirmamus; nam non modo tabulae ipsae inscriptae sunt nomine Bruguelis, atque titulo anni,quo pictor eiusmodi opus absoluit, verum proseremus literas
156쪽
tera enim sunt exempla, quae Londini, ac Romae hospites admirantur . Aegidius Coninchlous adumbrauit eandem fere artem, excurrit late camporum viriditas, ac opacae interdum arbores diurni sideris aestum arcent, iacentibus humi eremicolis, & soli cultoribus. Pone sequuntur Coninchloum Rathnamerus Retor Germanus,& Paulus Brillus Belga , ille caelestium geniorum agmina, ac myriades alitum exigua tabula concIusit; hic regionum tractus pinxit . atque abditum intra siluas Ioannem, profugam cum diuina sobole Virginem, delapsum ex equo Paulum ,&imagines alias rerum, quas sacri anna- . . les referunt. Tabula tamen ea BriIli, quae prospectum
μιι rsae mariS aperit, Ionge vincit, quotquot ab eo artifice sunt
profectae ue nec tamen ea villores aestimant artifices gemi- λε se nas alias tabulas regionum, quas dilutis aqua coloribus
pinxit. Encausticum opus est Lucae Bataui, stolata Virgines modulantur laetum Paeana Dauidi abscissam Gigantis ceruicem referenti. Alia tabula eiusdem pictoris obijcit spectanti Deiparam stipatam virginibus , sedem
tem humi, quae sane imagines veterem paroemiam cast, gare visae sunt Batavis obloquentem . At Dertus Durer
artem iam mire explicuit; praeter ipsius graphides plurimas, atque icunculam Magnae Matris, lepida est Eusta- cliij tabula venerantis flexo poplite oblatam inter Cerui cornua Seruatoris specie: reliquus venandi apparatus, atque odori canes praetoris opificium indicant. Resectum Ioannis caput, & in disco propositum visus est Durerus ad viatam excitaste: extremum spiritum prope retentat ceruix ue intermorientes oculi, feralis pallor nisi accessissent, crederes locuturam. Adeo vivit caput exanime; quae ars. Albesti non vulgaris fuit in membrorum habitu, ac partium singularum aequabilitate. Sane Durerus inter omnes pictores eminet ob facultatum plurimaru scientiam .
157쪽
pIBLIOTH. AMBROS. LIB. IV. Ia s
quemadmodum earum disciplinarum minime imoeriti Daηηρ
1criptores monumentIS tradidere. Assectatur Durerum m. Picto
Iacobus Palma ue Deus conditor praefert tam a terrarum odi ρ ρ Φ 'hem, comitantibus numen genijs elegantissimi oris Alia Palmae tabula refert Mariam, ac Diuinum Infantem cum Anna Virginis parente. Eadem operum industria caeteros pictores insignit. Benuenutum Garoselum nobilitat Seruatoris praesepe; idque anathema est Ioannis
Baptista Besut ij, qui olim in Federici familia suerat. Andreas , qui a sarcinatore patre cognomentum accepit, intulit huc Canonici cuiusdam Pisaniora vivam ad imaginem expressa. Ex Bramantini operibus reliquas habe 'mus tabulas Diuini Patris, ac cincinnati cuiusdam hominis , quem purpureus pileolus tegit; quamquam pictores Vincio magis. quam Bramantino postremum hoc opus, alterum vero Petro Perusino adiudicent. Marcus Hlonus auditor Uincij p ceptorem expressit; tabulam pinxit Deiparae ferentis sobolem. Eiusdem Virginis, ac Infantis imaginem Ioannes Petrus absoluit vir pingendi arte clarus. Pictor cognomento Surdus parentem Dei ohortis lachrymis tristem pinxit, & conuertentem ora in frontem prolis cruentam vepribus. Idem Surdus aliam imaginem ostendit Seruatoris indecoro murice tecti, &impio su ne constricti. In alia vero tabula idem Surdus eleganter pinxit Desparam contrectantem interempti Seruatoris corpus: iuxta lachrymis indulget caelestis aliger materni doloris comes . Eam iconem Hieronymus Beccaria Templi Maximi Canonicus, & Conseruator B
bliothecae dono dedit, quae largitas viri est erga bonas
artes. Petrus uberi fletu deplorans sua periuria est Ciuoli; erumpunt ex senilibus oculis lachrymae doloris testes, elata: qu e manus lymphatum prope hominem obtristi tue sensu indicant Dolorem pinxit Cluolus, cuius Ima ' ginem
158쪽
ginem desperauit Timantes. Aliam pingendi rationem
carrisuis. 1ecutus est Michael Angelus ex oppido Caraca nam licet humana corpora desiderentur, artis tamen abunde M. An .s est. Continet cista recentes fruistus, uuas, naala, aliamve genus naturae certantia, ac spectantium, nedum Tantali, oculis sutura ludibrio. Sanc si aviculae viderint, itcrum falli poterunt. Fortaste pictori aemulari
placuit Polydorum conterraneum suum primae celebritatis artificcna, indignum plane, quem nocturnum sura-mcisis, ista cis pueri scelus dormientem iugularet. Eiusdem pretij 'U' putamus esse Iulij Campi tabulam, qua authoris nomine, qua religionis. Seruator in horto, cum proximus su-neri secum necis atrocitatem reputaret, somniculosis circa sectatotibus, Angeli solatio leuatur. Ata mira corporum est, & suauitas, quae vibrat in operibus Campi, coeam C terum cum tabula esset in potestate Diui Caroli, atque is moriens nunquam ab ea aspectu remouisset, conuertit in se maxime oculos spectatorum. Indicat pretium operis epigramma monstrans Diuu Carolum coniecisse in eam tabulam oculos, ac ad Superos aspectu precantis Seruatoris auolasse. Scipionem Caietanum conciliat speetaim tibus picturae suauitas. Deipara venustissimi Oris, virgineo rubore suffusa, flammeo tecta, tam tenui, ut crines prodat, artem expolire videtur ue si Caietanus circum aDtra pinxisset, credidii ies Erigonem . Eadem suauitas commendat Guidonis Rhenij tabellas, quae D. Francisci,& adolescentis cuiusdam ora reserunt. Maiestas eminet in icone Cerant. Ambrosus Insubrum A ntistes redimitus infula, ac reliquis vestibus amictus, quibus Pontifices ad aras operaturi velantur, vibrat metuenda manue, iis iis flagellum; quae species fulminantis Ambrosij obuersata
- zzz est oculis hostium saepe, & cum Theodebertus violata fide urbem diripuisset, & Parabiagi Luchinus Viceco.
159쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. IV. I 27
mes cum Leodrisio dimicaret. Augusta quidem mai stas, quae micat in ore Ambrosij , grauem Pontificis illius
animum indicat, quaIem commendant scriptores, cum
Theodosium a templi fotibus submou it, & debacchantis Iustinae retudit impudentiam . Pulcherrima etiam, est harmonia corporis, & Pontificalium vestium multiplices sinus , & rugae mirum in modum redditae. Adeo etiam Insubres respexit pictura, quibus immerito Ualarius maledixit, tamquam vervecum in patria, & crasso sub aere essent nati. Quare plurimum debent nostrates Scannelio , qui conuicio hominiS respon- .
dens susceptam maculam deleuit. Aliam itidei .ico- -so,biιαν Mi.
nem habemus Cerant: offert illa spectanti vultum mystae strictim attonsi, venu sto Ore , vibranti ocello ueintulit in pinacothecam Bartholomaeus Busatius, &munificentia sua tabulam exornauit. Aequalis Cera-ς ni cum esset Petrus Franciscus MaZuchelluS, a natalIoppi- ρι salua1-do Morae AZonis MoraZonus vocatus, tum par nobile pictoru apud Insubres fiuisse ostendit. Nos hominis artem Gmonstramus in disceptantis Iesu tabula, cum circumfu- F natior M.
sus corona sapientum virorum caelestis doctrinae arcana aperiret. Moragoni autem ratio in pingendo grauis fuit, ac neruosa, sequentibus umbris, & eminentia maiestatem rerum , quae pingebantur . Icones aliquot inclusae crystallo gloriantur authoribus Hieronymo Ma chesino, &Augusto Decio. Petrum Uecchiam Abbatem Coenobi, Iustinae in urbe Patauij, quem lucubrationes editae, ac dono missae Ambrosianis thecis commendauere, retulit in tabula Franciscus Zanella Patauinus, inductis eleganter coloribus, ac perpolita suauitate oris, & corporis. Eam tabulam egregie pinxit Zanella: pulchrius Ornat species augusta Praesulis, qui licet multiplici dignus insula, oblatam tamen AemoniensiS Ecclesiae c.,ia..,,. .
160쪽
tiaram recusauit; adeo certatim honores tanti viri sapientiam insigniunt. Iosephi nuptias descripsit graphidet.
Gaudentius Ferrarius Novariensis: pugnam ferarum, ac Centaurorum A monius Tempesta calamo. Seruator pictus in cupro, ac ebano inclusus, Cum affixus crucian mam ageret, Petrum Corthonensem authorem operis
suisse docet. Imaginem illam legauit Bartholomaeus Fassius Praepositus Collegio Thomae in terra amara seamque fama est traditam a Gregorio XV. Cauari Cardinali Montio, ad Fassium deinde , cum e vita cessisset Cardinalis, peruenisse, quod illius conscientiam moderaretur. Nec Icunculas quasdam inique collocauimus in fionte pinacothecae ue sunt enim perpolito opere absolutae, ut penicilli acies conari quidquam nobilius haud
rossit. Subijciunt oculis Deiparae facta, siue cum Uila-etham conuenit, aut 8roponit Regum osculo paruam sobolem, siue cum fuga se recipit in Aegyptum , aut aris puerum sistit, aut vinis diuinum infantem complectitur; aliae eiusdem pretis icones referunt Innocentum caedem, delapsum e sideribus ad pastores nuntium, redimitum spinis, ac demum suffixum Cruci Seruatorem. Icunculam Benedicti nudatum corpus abdentis in dumos ad vincendam Venerem Hieronymus Beccaria r auiculas Carduelem videlicet, Parum atrum, &Ρauonem Flaminius Pasqualinus dono dedit. Nouam artem fallendis, M. M. λω. excogitauit Alexius Durie Belga nam Belgae artificiα singula mira opificij subtilitate expoliunt in is enim quer-- - nas, ac populeaS tabulas apprime reddit ad praestigias Ocularum, qui se tum deceptos vident, cum manus iudicant de tabula. Asserem hic populeum finxit: qui, ut facilius aciem oculorum ludat, mentitur suspensas scorteo vinculo literas , calamos , aliaque id genus. Infra pendet icon Clementis X. Pontificis Maximi, tum icuimcula: