장음표시 사용
71쪽
Alexander Deinde si hie horumborum sensus Tet,tum aliquid semper hic desideraretur,puta, quomodo igitur domino consultum esse possit. In auditum hoc scribendi genus Iurisconsultis est, dicere, non esse adficiendum damno dominum,neque ilico eosdem adjicere, quanam ei ratione siccurratur, sed clivinandum id de in in- certo relinquere. Sed quis non videt, eandem esse huiusce loci sententiam que tot passim locis aliis, ac nominatim uehitus Papiniani a. rem hereditariam 6 . in . de evirition. factum,Culpam,negligentiam alteri damnosam esse non oportere lmo & eiusdem rursum Papiniani Non debere alteri per alterum iniquam conditionem inserti
VAEsT t o est de Locatione fundi, ea lege seu condi-
tione: VIi coloniuinnocentem ignem haberet. innocentem ignem αβλαοῦ, φ, i. innoxium; Utrum vide l. ex lia con-
ventione seu denuntiatione stat haec lex loquitur) colonis praediorum a domino facta colonus fortuitum incendij casum praestare teri eaturi Ait Vlpianus: Si colonis praediorim Melocationis, Ut innocentem ignem habeant, denuntiatum sit , A. Iut em fortuitin casius incendij causam inrulerit, non praestabit periculum LOCATOR: si verὸ culpa locatoris , Q v A M praestare necesse est, damniι fecerit,tenebiInr. Ait V lpianus Locarorem non praestare hoc periculum. Quae verba propositae nunc a nobis quaestioni re- Dndere vulgo minus videntur,quandoquidem cum id que - .ratur, utrum ex hac conventione colonus, & sic conrictor, de casu fortuito incedi j teneatur, de locatore tame respΟdeaturi. . Quare sunt qui hunc Tiaum levicula emendatione sollicim-rent. Alii vero pauIo maiore, ita, . ista risi vero Pisis praestare necesse est dri . nam fecerit, ren tamare.
72쪽
buntur. Haec quidem ita illi: interea tamen reram iuris o bitam & rationem tenentes;hempe hoc casu colonum fortui. tum incendij casum non praestare. Quorum sententiam ut iuri conformem esse mox ostendetur, ita non necessaria verisborum aut literarum emendatio fuit: verissimum enim est,
quod Basilicorum quoque auctoritate postea firmabitur, imo& bonus Accutsius vidit, LOCATORIS voce hic colonum in-'. telligi oportere. Nempe Se alioquin notum est, veteres locationis de conductionis appellationibus promiscuὶ uti solitos, quod docet lix ao .de amombus de quo & Roberto-Cujaciana lib. I.c. Io. . M Fornerius . . tidian.9. Sed Mfidem praeterea facit ubi dicitur, Locationem rei suae consistere non posse: locationem, i. Conductionem:item. lex IS. g.uls.lex I9. g.isiud lex FS. g. uost. locati. Atque ut hoc in . Commune, ita tum vel maxime obtinebad, cum conductor o peras suas locaret , veluti colonus, ac proinde idem x locator de conductor erat: Conducto quatenus colendum agrum ' Conducit: calor,quatenus operas suas locat. Sic iam recte
huiusce legis lectio defenditur. . Atenim ex iis 'ut vulgatam lectionem tuendam suscepe- runt: nonnulli fallam & contrariam Iuri sententiam & decia. sionem invita iurisprudentia huic legi adfingunt, denique 1
Iure exorbitantes adultero sensu veritati obstrepunt: Sic e- nim putant, Iuris & AEqui hac parte inconsiliti, Colonum ex. 'hac quam dixi conventione, videlicet innocentis habendi,
fortuitum incendij casum praeitare; Aeque hocjllud esse quod
hac l. dicitiar, locatorem, i. dominum, ut volunt, hunc casum non praestare: Ergo colonum praestare. Quorum argumenta. prius iram excutio: Praeiudiciis prius convincedi sunt. Et pri- ry' quidem praeiudicio omni exceptione maiore. An enim ignorare illi debuerunt Textum paulo post expressum eiusdem Vlpiant, eodem libro , eodemque titulo, Si hoc, inquit,r, locatione convenit, Ignem ne habeto, se habuit, tenebi- tar, etiamsifortuitus caseus admisit incendium,quia non debuit ignem habere r ALI v D est ignem innocentem habere, erinis sit enim habere, e innoxium ignem. Vides apertam differentiam ἱ quamIlpianus,ad hunc anteriorem suum quem
73쪽
hoe capite inretpretamis puta legis si g.3aespiciens, tacitaque obiectioni,quae ex illo sumi poterat squod Acca in rursum rectὸ notavit)oeeurrens,constituit interha, duas conveh-tiones,VI colonin innocentem ignem habereι; de quo d. l. 9. 3- Malceram, NY colonus ignem haberet, de quod. LII. g. I: Nempe hoe casu colonum conduistorem teneri, fortuito casu incendi6bortoiillo casu Acrvo esse,i. non teneri. Hoc primum . . Secundo conssiluissent iidem Graecos interpretes, in tam alienam sentetulam nunquam concessissent: Ita enim a 2 pertE Basilicorum lib. 2o.tii. r.e.8. th. se ἰὼ αμφω,aρ ἰ
ἀμώ M LMVbi recte Leonclavius vertit, eri δι- ctor non tenetur. Quae totidem pene verbis habes & Con- . stantinus UarmenopuIus lib. yr. 8.num. i. , Hactenus textux
expressi & praeiudicia. Sed enim ex ipso Actionis genere,qlio de hoc g. agitur, hoe idem clare evincitur: Scilicet haec quaestio versatur in actibne Lacati, de qua iam inde a g. E. Vlpiafius uere instituit, Se l. II. agere porro pergi , quae a domino,que,sus Ondusionem movetur; qira sane actione cum dominus a colono peteret praestarr sibi fortuitum incendij casum, contra nitere tu c6- lonus, certὸ in ea quaestione hoc debuit pronunciaci seu defia niri,an colynus periculam istud yristare teneretur necne: M
sic decisionem in personas conductoris concipi oportiλ- non vero in personam domini) Qn'modo sine etiam pria
nunciatur ι l II. g. r. collata videlicet decisione in personam conductoris. Neque enivi dubium est,quin formula quae Iu. et dici dabatur, ut in caeteris actionibus, ira & in. hoc erram ctionis genere,. in personam rei directa fuerit, nόn actoris,ita, .
sparet Lurium Titium colonum,&c. eum condemna,Leum Pris, HI
Uderaduis , L 37 .de R. I. Neque' dubium rursum est, natentiam Iudicis in hac actione quisque in personam rei dire Etam fuisse,ita, Coonum Meet Histud praestare teneri, vel non tener Uderi. Quemadmodum viceversa ubi de contraria actionε excondacto, quae a colonio adversus dominum Inbuetur, condemnatio vel abs tutio' tr nam dominit. sic rei, conci piebatur: mare fatet, verba,non effatui periculum ista '
74쪽
o si=r,bi lti c. mius genere,*sic in propolica quaestione, ad colonum h0 ad dominum referenda esse. Iam putemus. Novi Scriptores ut colonum huius incendij fortuitaque casus periculo subjiciant , dii. busta tion,bus moventur: Priur est, quia, inquiunt,decialiter hoc conventum est, o innocentem coomu haberet: ideo ut hcc
verba aliquid operentur,condu tem hoc periculum praestare oportere, qui speciali pauo pollicitus est , se innoxium ignem habiturum. Principium petit haec ratior verum equi. dem est,hanc conventionem specialem esse;Vς rum etiam est, specialem hancconventionem aliquid operari oportere, sed an ideo statim fortuiti casus periςUMm M praestationem operabitur,seu, sui fortuito pollicenteni subsiciet ρ Quod sane si vero inest, quaeram ego, quid iam amplius operabitur conventio peremptoria illa Ignem ne habe st yla quippe fortuiti casus incendio colonum obnoxium reddit ' Imo quid illa
conventio amplius operabitur, maiore accidisset, id colonus sed conduct6rps staret, de qua proxime praecedente ex Iuliano Vlpicinus egit. t Atqui Iurisconsultus apertam iniec h o differentiam. facit: simulae rationem eiu reddit nempe quod eo casu quo peremptoria conventione conventum est, Ne ignem colonus haberet,ia colonus ignem habeati& exinde fortuito casu Incendium oriatur, omnino eum teneri aequum sit, quia culpa casum fortuit Km praevertit, & ue Paulus de Castro ait, saltem fuit in culpa non tenendo ipsum contractum : Atenim snc ςasu .. nulla culpa ess habentis ignem, dummodo innocenter habeat, quia ignem habere ei
permittitur, dummodo ne noxium.
Atque ita etiam alteri rationi sat unctum puto,qua contendunt in proposito casu , casum non simpliciter fortuitum dici posse quia etsi causa sit fortuita, tamen Igne coloni fuit damnum datum Erξo igitur ideo periculu incendii quisquam prς stare cogetur,quod igne suo damnum datum est i Nos vero putabamus, nisi de fortuito casu nominatim convenisset, auxculpa aliqua casum fortuitum antevertisset,damno igne meo
dato periculum incendij ad me non pertinere- Quid enissis incendentistiti uitan pabuli gratia avs vi voti furentis, cir
75쪽
tra culpam,ignis fugit ' Colonus puto non tenebitur,de quo Vlpianus apud auctorem costat. ligum Mosticarum blaud secus a que si telum manu fugisset. Ergo dummodo innocentemugnem habeat colonus,securus est. Qui securus esse non φ Ptest,si ignem non extinxit, quo tempore extinctus esse debuitrium enim innocentem ignem non habuit.. Quod tamen exemplum apponunt sumaminandὰIententiae suae. .' Quid igitur inquiunt,haec specialis conventio operabiturFNempe, non abundantem tantum cautelam, ut coloni diligentia magis excitaretur, Verum etiam ut colonus exactiorem aliquem diligentiae gradum & sic culpae genus praestare ren 'retur: Exempli gratia,ut procul omni materia de pabulis,qὁς facile incendium suscipiunt, ignem haberet,ne foenum componeret nisi longissime : sic ut eo ignis pervenire nullo inodo posset cui .haud absimilem alioquin conventionem expres sam inter conductorem & locatorem , Ne in viri urbem me proponit idem mox Tyianus eodem libro
in L Lirin feodiit. Atque id est qu6d hoc ipso s. Vlpianus scribit , si vero eulpa sitatoris, QSAM Faesa rex ristest. ---mfeceris,lenebitur. in Α M ,i. qualem t ac proinde qualem culpae gradum&speciem.
CArvν XIII. VL P IANI Lex, conducto Is.f. ubicumque 7 . locati. eX eodem libro 32. ad Edictum.
VAEsτio est, circa Remigsonem mercedis eolono faciendam,non quidem de iure; verum de verbis tantum, Meorum constructione : Fatentur enim omneS, quantacumque tandem remissio mercedis colono fiat, damnum tamen seminis coloni damno semper esse, nunquam Iocato- ris seu domini. Ait igitur Vlpianus ; Ubicumque ιamen remissionis ratio habetur ex causis supra retitis,non id quod sis interes conducto
76쪽
eodactor conste autur,sed mercedue visationem pro raraes V PRAdenique, damnam siminu ad lonum pertinere, DE CLARAT V k. Vir superiore qtate Clarissimus, etsi in sententia ipsa consenti ret,nempe damnum seminis coloni damno semper esse, atta men intempestiva interpunetione,& interpolatione postrema illa verba percelluit sic enim putavit legendum , supra denique damnum seminis deolonum nonpertinere declaraturr quasi dixisset Iurisconsultus, ultra him ita vocem SUPRA quasi inclusivam accipite damnum seminis nullum aliud damnum ad colonum pertinere. Cuius ulteriore refutatione supersedere potuissem , potuissent de aliJ: quandoquidem ei iam ab Amctorem iam notatum, Vlpiami in hoc loco verbo illo μν κλs nempe adverbiali de locali seri relativo ad praecedentia se retuli ad superiorem g. 2. ver sed ors labes: ubi ita VL anus i tabes factust,omnemque fructum tulerit' fi abstuleritJ damnum coloni non is Di. remissiqnom ei faciendam. LN upra damnum feminis amiss mercedes agr; praestare rogatur. Scilicet lehisce poliremis verbis hoc ipsum iam Vlpianus declaraveras, i. indicaverat,quod S: hic rursum alia occasione,seu in aliStra natu, repraendum duxit, nempe damnum 'this semper,dcolonum spectate. Non extra rem tamen erit,ueris & aperutis rationibus illi emendationi cauterium adigere , non eo tantum quod inutilis sis haec emendatio , Cum in sensu conveniat, aut quod obscura sit lectio illa, arcessita quippe voce damnum, - Λώιροῦ, iam clarior ea fieri posset, verum triplici
Primum mirari subit, Clarissimo illi viro, cum videret ipse hoc ipsum ver edor stubes. ab Ulpiano iam dictum, non
in mentem veniste morem illum veterum i uoque Iurisconsultorum ad superius declarata sese saepe reserentium: quem utique si vel animo reputasset, nunquam ad emendationem confugisset omniaque recte habere vidisset Secundo mirari subit, quod Clarissamus ille Vir non viderit, seriem&-& α λ ζαν totius huius f. quam ipse non cepit,) receptam laetionem omnino requirere. Nempe
Vis datius cum ea famosa lege de causis remissionis a colono petendae ageret,ad extremum,hoc s. duplicem fibulam isti rei
77쪽
gaias quidliaris stinen pactio nussa talis, uasi contra iiis δρο-
tur,habuit, habet hodie platent inarum Pandectarum archh- typum , quas iam olim super hac controversia seu quaestiolihinspici placuit: et si vetere, acrius tamen agitata inter Batto tum se Baldum: Bariolo, nullam esse venditionem, & sic patctum istud contra ius non esse.defendente: Baldo,nullam esse Conventionem contendente. Hinc lex ab aliis aliter legii quod S: Accursius iam indicavitἷ ita, Nullam ess conventionem, vel ita converso more ,Nuliam esse pactionem,ui venditionis iuri Et quanquam hanc litem 'Pandeciae illae iam olim discide tunt: sunt tamen & hodie qui hanc controversiam se scenam revocare gehuinamqtie earum lcctionem solicitare, hanc denique pactionem valere negare sustinent. Horum rationes suis & iuitis rationum momentis prius: quam refuto, ante omnia ostendendum est, ab aliis non reaε semper contrariae sententiae assertores refutari. Non rect8. hi quam , refutatitur audioritate te isse de contrai rami. Ougis ii si sed eis ita i is actione empti a fide si plaeet,&yde contrab.empl. . E. Qis paritis Biser empir Imo adjice si lubet legem,qui Roma. 22. g. haeres. yyde V. O. ubi etiam pactum retro venditionis seu mesam:ntiis approbatur, & ex hac causa de conditione, contra emptorem euiademque vendatorem, si parctum non servaverit,achio dati ir Neque enim bonum est argumentum istud; qui.i ibi Reissae, Aenaiish;. seu rem suam . licia .indo hanc lcgem dicit venditor, ut ne alij quam sibi vendi toti alienet: non aliter alioquin venditurus, aut tanto carius venditurus, sic ut preti j partem pactum hoc constituat,' de contrah.e .l. 2 i. g.si tibi. ΑΤ. de iation. emp-L6.od ervis expora.Lait. C. de pactis inter empl. o venae Atenim illius semper nitrum, Non suae rei alienationi seu non alienando'
rem simin, sed rei sibi tantum nexae &obligatae hanc legem di-'ci posse; ut vulgo quidem videtur, cpntra let. n.1. de pactis Quoindit' non absurde C L. Anton. Faber distinguebat,quodpbist dominus legem dicere rei suae,sed non sibi, quod tamen ab aliis non recte traducitur verum huic dubitationi,ut dio,.
78쪽
Hodita cc monstrato, contrariae sententiae argum in eonfutanda sintiquae ut non rectὸ semper, ita neque pleraque eorum resutantur. Non movet imam, quod aiunt, neminem paciscendo efficere posse, Ne i liceat rem suam invisto alio assienare; ael. n. inde pactis. a primum id de pacto nudo verunt est , quod sine pactum hic non sussicit; ut alias loquitur Paulus in i quodsi iscus. v. de revisi non vero de
eo quod rei traditioni additum est, ubi sane, sin traditionibus inquam rerumὶ quodcumque pactum adiectum valet, l. 8ssis pactis : ubi Gaius interpretabatur illud caput XI I.Tabo. Cum nexum faciet mancipiumque uti lingua nuncupas' isa ius olo. Addatur lex se C de condi.ex' erlex1. de re hac iam distin'ione 'neque-ἀυ, quisquam obitae decisio legis ult. C. depactis inier em . Item id verum test, si in
perpetuum alienatio prohiberetur. Tettio verum est,siconveniret pacto, ut ne Rem suam nullo iure alis nexam, penciaque se manentem, alienare liceret; qiue species est Megis
ficacem: Imo enim 'ramixtine haec maiό est, sima videlicet cri toris utita dc helii aliquo casu intercipiatur, dequom ψur,. ' Vultis laui, qu loco a junt, haec pactio in sinda,eat utpotς quae debitori non in perpetuum alie-
rana EBErniustus interci momento tantum & quam- diu Mel ipsi debitori videbitur,soluto videlicet aere alieno,cui. eausa res pignori nexa est.
Neque movet loco, quod a junt,creditoris Nil insem luse, an debitor pignus vel hypothecam alteri vendat, an sibi retineat, cum alienatio semper fiat cum sua causa,nec mu ratione domini, ius pignoris vel hypothecae aut mutetur aut rextinguatur: sbia primum voti id hac l. quaeritur,utrum Creditoris intei sit nec ne:quanquam mox ostendetur , quid Mquantum intersit creditaris, hac ei conditione addita caveri. Verum id tantum qua ritur, Verum haec pactio contra ius
79쪽
Non movet etiam quinto argumentum a Rubri ,δε ἀμου-ctione pignorum, quasi licuius ille pertineat tantum ad distractionem quae fit a creditore non quae a debitore. lino: Quasi vero titulus ille non generalis esse possit, tam de ea distra-Ehione quae per debitorem fit, quam quae per creditorcm: De qua priore cum nullus peculiatis iure nostio titulus es see , quis neget, vel hoc ipso titulo de ea moneri allia quid oportuisse a puta liberam alioquin pignoris distraaionem ex conventione coerceri vel impediri possest Quinimis& alter adhuc locus occurrit eo ipso titulo de pignoris distra- . ctione per debitorem, di quidem de distractione pignoris regulariter debitori permissas Refiriptum es ab Imperatore,ubelus agente Papiniano, creditorem a debitore pignus em reposse, quia in dominio manet ibi oru. Sed dc in Codice pariter, stib eodem ιiι.de distractione pignorum in hanc rem est lex: 11. Si debitor, inquit, rem tibi ture pignoris obligatam te non tonsentienie Haraxis, dominium cum siua 'causa fran iis ad emptorem. . ' . Sexto non movet totius legis r. nexus dc continentia. Quasi Vero non eadem lege, ac maxime ea quae Variu fg constat,uariae species plerumque contineantur. Imis specta sis mihi legis inscriptionem, unde ea lex desumpta est, nempe ex libra singulari Marciani ad formulam h pothecariam, de iam negare quis audebit Marcianum, dum in eo tractatu esset,dum inquam, totam pignorum materiam per Caucas arte tractaret, de hane speciem tib manum revocare oportuisse' ' Septim. non movet, quod responsio Marciani quaestioni conformis non esset, si legeretur nudam esse venditionem, cum quaestio sit de pactione utrum ea valeat: Quare legendum,na timesse pactionem; Quia , imis rebosio quaestioni quam iis xime Conformis est, non tantum quoad sensum, sed eti m quoad membra ipsa quaestionis, sic quidem,ut nec quicquam squod nonnullis videtur) in quaestione supplendum veniat: Marciani quippe responsio ad proxima illa n vanire possit, optime refertur; nam ilico certum e nusiam ese venditionem. .
- Octa mulio minus movet, quod pignoris seu hypothe
80쪽
eae ius temporade sit, alienatio perpetua: quare fieri nyn possit, ut ius hoc temporale perpetuam alienationis prohibitionem inducat. Recte: nam de haec scilicet huiusce co ventionis in hac sp. vis est , ut videlicet non nisi quamdiu pignus & hypotheca durat, cius distractione debitori ex sp etali creditoris pactione interdicatur: Ita enim aperte lex, ne liceat debitori , thecam vendere vel pigams. Pignus enim& hypotheca esse definit, luitione, i.ubi creditori senael sati a factum fuerit. Et ut Marcianus hoc ipso libro scripsit Lix de pignoribuσ. suas conditiones habet hypothecaria actio, i. si soluta est pecunia aut satisfactum est, quibus cessantibus te, net. Et eatenus Barioli sectatores probandi minus sunt, qui huius prohibitionis Sc passionis vim ultra pignoris constantis tempus porrigere perperam sustinent. Nono non movet etiam, quod de pignora proprie dicto hie quoque agatur,cuius, utpote creditori traditi, veditis a debitore fieri non possit: Vt proinde frustra quatiatur de debi tote distrahere prohibito, od tradere ipse bon possit. Indiagna enim haec Iurisconsulio rati,de oratio et Quasi vero non debitor doininus pignoris sit, idque vefidele possit: & secundum venditionem ad tradendum recte conveniatur. Vendi tio simul ac de pretio convenio perficitur, quam quisque iure dominij celebrat, os ad consummandam eam seu ad rem tradendam iure convenitur i i Quare ne praficere posset ne conusammare,sei specialis lex & conventio praestare debuit. IInanissimum tandem est argumentum a voce pactum,quasi haec vox proprie ad eum qui promitti pertineati Nam ut omittam, eum potius pacisci dici; cujus commodo pactum cedit,quod infinitis lectus comprobari possit pianὸ apertὸ renituntur illa, a CREDITORE , quae ostendunt, initium
M originem seu legem acreditore in hac specie dimm fuisse.
' Hactenus argumenta contraria Viri hac tempestate seriptis Clarissimi: Nunc de eius emendatione. Nempe nuniam in respon Marciani, sed in ipsa quaestione vitium haei reputavit, legendumque pertendit, uniea laniam litera a
dita diatioris , non debitori : quasi hac lege nonnisi vulgaris ille casus contineatur, quo distractio sitoris speciali lege de