장음표시 사용
101쪽
rationem quae naturalem mutationis ordinem sequuntur, constantia esse debere, nul-
' lus erit dulbitet ; nam, nisi Ponatur, verbi gratia , in progerminando ' aliquod infortunium, planta suis temporibus fert solia, flores, semina; ita etiam in progressu morbi, materia inseret suo tempore constantia symptomata: quam primum vero ob aliquod in sortunium aliquo modo ab ordine deflectitur, propterea non insertur totius materiae mutatio , sed cessante illa levi causa, quae aliquam in ordine induxit mutationem , materia morbi viribus vitae ulterius agitata ad priorem ordinem redigitur . . me ,.t. III. Quia ordinem turbans plerumque levis est causa, haec viribus vitae se , dum cile vincitur ; quare morbi prioris causa, dein sola in corpore relicta, per-- sit suo suscepto ordine absolvere totum cursum , qui per levem illam causam
' nterruptus fuit. Si vero accedens causa quoque sit valida, ordo morbi fit permistus ex binis morboss causis simul agentibus. Sed quia accedens causa levis esse solet inserens ordinem turbatum, inde noster Auctor recte statuit, symptomata illa non diu solere permanere & durare ; si vero illa causa sem-ser esset levis, dixisset absolute illa anomola non diu durabunt.1 e υ n- IV. In morbis periculosissimis, ex quorum causae natura nobis per con-h santes in morbis observationes constat interitum este exspectandum , si a
. . IOAb liquod bonum fiat phamo inenon, uti videtur , huic monet non esse fideriis' ἴ'' ' dum, quia tale quid provenit, vel quod morbi materia pro tempore quasi latitet, vel quod vis vitae superata, vehementia non inserat sympromata sed mitia, & maligna symptomata aegro blandiantur. Ita febris ardens cum diris A vehementibus symptomatibus subitos lenimen doloris infert, tunc monet noster Senex, huic Levamini non est fidendum, ut inulti iaciunt,' 'xistimantes aegrum nunc esse incolumem , quum liberetur a saevissimo illo dolore, sed illud levamen erat sine Ratione, quia in eo morbo ex natur ii ordine causae tam subito sine manifesta humoris morbosi evacuatione non potuit fieri solamen . Ita in pleuriti de in suppurationem adeunte , si aeger subito sine multa sputi vel urinae sedimentosae evacuatione libere spirare incipit, hoc est sine Ratione nam pus factum sne sensibili evacuatione non potuit evanescere I ergo id levamen est infidele r sorsan abscessus fuit ruptus, effudit pus in cavum pectoris; sed non liberavit hominem . . re semper in memoria tenendum dictuna Auctoris, non debemus fidere iis., quae praeter Rationem fiunt , neque valde timere Oportet praeter Rationem ii valida oriantur symptomata, saepe enim vis vitae instante Celsi validi uisma inseri symptomata, quae tamen non veremur, cum nox ante crisinos
33. Is Ebricitantium non omnino leviter , permanere , uihil remittere corpμs , α aut etiam magis quam pro ratione colliquefieri, malum es. Illud enim morbi longitudinem indicat, hoe vero infirmitatem . I. Adon oportere iis, quae praeter rationem fiunt, fidere , neque ea ad-1 i modum vereri in praecedente exposuimus, huius rei in hoc Aph. tradit non solum exemplum , sed id insuper ita exhibet, ut quoque ad prognosin
applicari possit. Ex ratione enim est, ut corpus extenuetur proportionali trecum magnitudine morbi. Si vero extenuatio corporis non respondeat magnitudini morbi, aliquid anomalum adest , vel quod impedit extenuationem, vel nimiam extenuationem facit. In hoc Aph. igitur videndum . i Exin qua
102쪽
qua ratione febres naturali ordine corpus debeant extenuare. 2 Ex qu causa talis in febre interdum non fiat Extenuatio . 3 Quae causa praeter modum corpus in febre emaciet. 4 Cur causa impediens emaciationem possit morbi Longitudinem praesagire. Denique cur causa nimiam E
tenuationem faciens Infirmitatem declaret . , . II. Nulla cognita est febris totam periodum absolvens , quin faciat ma-Frem eoiorem cireulationem, & calorem , & finitur sudore copiosiore, si legitima οππου sit : atque febris tempore pauciora ingeruntur alimenta, aut si aequalis ingeratur quantitas , ingesta tam probe non assimulantur , quam in sanis, quare secundum rationem est, facta largiore excretione , cum parciore restauratione, corpus Extenuari, praeprimis eum calore concitato etiam pinguedo liquescens simul pro parte exeat. Quo igitur febris est maior, eo etiam maior Extenuatio fieri debet; quae nisi sit notabilis , vix oculis animadverti potest, inde in febre levi non observatur, sed in febre validiore,
III. Sive post febrem seu in fine sebris fiat copiosior evacuatio, sive non , strao
sive aegri plus sub forma saepe potationis assumant quam evacuantur humo res, tamen nimio motu febrili fuere degenerati a sua Indole . Hic humor .is ab i. evacuatus , ut monuimus , Extenuationem indueit ,3 sed si non egeritur plus quam ingeritur, nulla fit Extenuatio: hoc si fiat, quia colliquefactum non expellitur, remanebit morbosus humor in corpore: si vero plus ingeritur, corpus erit crudo onustum. IU. Secundum rationem esse , tantam fieri Extenuationem , quae propor
tionata est febri , ex dims colligi potest: interdum tamen haec Extenuatio modum excedit, & propterea non dependet a sola febris agitatione , sed ab
alia accedente causa. Haec plerum Que est Putredo vel Colli quatio. qua huis t. mores attenuati nimia copia excluduntur; ita ut pro magnitudine febris nimis extenuetur , uti saepe observatur in febre Hectica & Colli quativa dicta, in qua eum exigua incandescentia labrili saepe suinina observatur Extenuatio corporis. U. Morbus solvitur actione vitali, si morbi materia subacta evacuationi arbis; adaptata , tandem viribus vitae e corpore eliminatur : si vero illa materiet non expellitur, uti in minori Extenuatione demonstravimus , vel quando 'V ε interim oneratur multo crudo, finis morbi secundum rationem non potest iis..' adesse, quare vel protrahitur idem morbus, vel recidivat , vel in novum alium morbum degenerat, prout nempe natura est materiae retenta' , nunquam vero totus desinit . Quare ex hac observatione prastica non solum praesagirem longitudinem , sed unum ex his tribus. VI. Nulla observatur causa citius exstinguens vires corporis quam Colli- ς' quatio humorum , quarido naturalis potentia inter partes nostros liquores constituentes ita aufertur, ut vix cohaereante igitur si per motum sebrilem IV - maiorem exhauriantur vires, ut fit ab omni sebre, atque insuper per Col- qm p liquationem nova accedat debilitatis causa , nullus dubitare potest , quin DS 'maior debeat generari Infirmitas. Has autem utrasque operari causas in nimia Extenuatione post febrem superius comprobavimus.
103쪽
I Diplantibus morbis, si quid movendum videatur , movero , quiescere melius es . υἰgentibus v M.f.- Mnes sere Commentatores per movendum intelligunt Evaeuare Medum ori vomitum , secessum, & sanguinis missionem ; verum frequenter veris D M- bum κινέω significat omne id , quod existimas faciendum esse quovis auxi- 9 Iio , interdum quoque concitare motum indicat . Vix videtur veri fimile Hipp. hoe loto voluisse Evaeuare , nam de hac significatione superius egit
h. ia. & de alvi ductione in Principiis h. 24. Quare in hoc loco
examinaturi sumus. i An movendum sit, id est major motus faciendus. 2 An reliqua auxilia, inter quae numerari possunt antidota , in princia piis morborum sint adhibenda.
- ,-- H. Non Omnium morborum principia eodem modo tractanda, quum qua motis, fa- Vis eausa suam propriam naturam servet, quare in hoc loco solummodo age me AEus in re constituimus de Incipientibus febribus, quia Hipp. versatur in curationis αδ πιο 0 signorum regulis in febribus tradendis . Iuniorem Medicum ancipitem haerere, num in febrium principiis debeat antiphlogisticis refrigerantibus tempe rare motum, num vero Alexi pharmacis& Calefacientibus debeat intendere motum , nullus dubito ; nam si inspicio praxin hodiernam , tota fere in priocipiis sebrium constat, nitrosis, diluentibus, succis fructuum horarorum , a-eidis & acestentibus, iunior medicus his imbutus si consulit Ueteres, inveniens Ueteres saepe hoc tempore praescribere Alexi pharmata calida, sudorifera, ita incertus tamen praxin exercet; interdum ex doctrina comparata ire aegro, qui alexi pharmacis curandus erat, adhibet Refrigerantia, vel Ueterum Vestigia premens , praepostere proponit interdum Alexi pharmaca . Quod si nostri Auctoris monitum suisset secutus, non ita versatus esset in ancipitio Hic enim dicit, si quid moυendum videatur, mois . Vult itaque ut adtendat medicus, num motus maior sit faciendus in morbi principio nee ne; Siv ro judicas movendum esse, move non cunctanter, sed in principio . Ergo hoc loco praeprimis examinandum venit, an non interdum in principio febris debeamus motum maiorem facere. Nullus est, neque ex Hodiernis, neque Veteribus, quia credat, fi morbi materia viribus vitae si sebigenda , tantum conctandum esse motum, qui valet eam materiam morbi subigere Mexpellere , hinc veteres alexi pharmacis hunc motum augere conati sunt, meo citius subigatur morbosa materies; quare adhue multi in prinei piis v riolarum alexi pharmacis satagunt extrudere materiem variolosam , non a tendentes nimio motu omnem laudabilem coctionem inverti , materiemquaeum aegri damno ante maturitatis tempus extrudi. Ea mala observantes numterici, saepe ex nimio motu & calore ante legitimum tempus materiem ese rudi, omni ope conati sunt refraenare hunc motum rem gerantibus antephi
gisticis , Praeprimis eum obseruent usu horum aegros multo quietiores elis. Verum hac methodo saepe ita sta natur motu ς . ut aegri vires multitudine materiae obrutae exstinc nantur . Quid ergo sentiendum de his ita oppostis eurationibus P num olim nune non sunt naturae febrium eaedem P an mutabitur rerum ordo , se eundum Methodi medendi mutationes λ Minime ἀConstans & perpetua est naturae lex in morbis, sed variatis opinionibus mi is- re agitatur . Interdum enim sedatior motu , quam ad subactionem &expulsionem materiae morbi requiritur, est concitandus; interdum eis nus motus, quid.
104쪽
quia omnia perverteret & destrueret, est sedandus. In hoc igitur casu dicit Hipp. si observas motum non sufficere, quod ex pulsu , calore corporis,& tinctura urinae cognoscimus, move in principio, ne vires a materia morbi opprimantur, & nimis diu protrahatur primum morbi stadium, aut relinquatur in visceribus impacta morbi materia, quae ad ambitum corporis erat pellenda. Si autem observas motum satis valere, non egebit stimulo . Quare sedulo attendendum in morbis, qui actione vitae sunt curandi , ut tantus concilietur motus, qui valet superare, & temperetur, qui destrueret, ut ita moderato, id est paulo ma1ore , quam qui fit in sanitate, motu subigatur morbi causa . μ III. Si vero primum stadium percurrit sebris, & ad vigorem Venit, non eis Mis tam tutum est movere secundum nostrum Auctorem , nam dicit, Melius εμ ευμ es quiescere, quare non absolute pracipit, nunquam in vigore morbi mo-Io
venduni esse, sed existimat melius esse statim in principio. Si a principio
morbi ita valuerunt vires, ut morbus ad Uigorem pervenire potuerit, sere semper hoc tempore plus mali exspectandum ex nimio motu qoam languente , CaIor tunc & pulsus durus frequens, eum corporis siccitate urgere solent, tunc oleum non est addendum camino , quare satius est sedare tune illum nimium motum, ne omnia invertat & destruat. Post hoc autem stadium, si vires languere incipiunt, corpusque refrigerari, iterum erat tempus movendi, sed de hoc tempore alio loco dicetur. IV. Si vero occurrit febris, quae virtute medicamenti abigi potest, non quod in medicamentum maiorem aut minorem motum iaciat, & ita curet, quia talis methodica curatio habetur procuratione ipsius naturae, sed per auxilia, quvel eliminare valent e corpore morbi materiem , vel ita extinguere , ut priorem naturam exuant, ut fit ex permissione acidi cum alcati. Secundum nostri
Auctoris sententiam haec essent facienda in principiis. Hoc imitati sunt multi& in Arte Medica Clarissimi viri, exhibentes vomitorium , vel purgans,
vel sudoriserum eo tempore, ut eorum maxima fieret operatio in incipientibus paroxysmis, haec pro arcanis saepe sunt vendita vel celata, quasi specifica virtute infringerent materiem febrilem , dum tamen tota virtus in evacuatione erat locata . An vero in exhibitione Antidoti sebris hoc quoque debeamus s qui, non consentiunt; in aliis autem Antidotis apud omnes valet, quo citius adhibentur, eo praestantius, ne, ut aiunt, malum ni in is altas egerit radices: sebrisugum autem exeipitur a multis, ex quo autem landamento, non satis exponunt. Generalis observatio est, quo citius applicetur Antidotum , eo melius e debet esse igitur aliquid singulare in materia febrili, quod facit recedere ab hae regula generali. Si perscrutemur venena & alias causas , quae antidotis tolli possunt, sere omnes non patiuntur viribus vitae subigi, ita venerea lues, hydrophobia , ergo quia in his nihil boni exspectari potest cuncta do , protinus ad antidota se conserunt Medici, sed febrilis materia saepe sine auxiliis a viribus vitae subigitur, quare e spectando absolvitur pars curationis. verum Acrimonia acida quoque viribus vitae subigitur, non tamen dubitamus protinus propinare acidi Antidotum . Quare non satis firma stat sententia, nam omnino esset illicitum protinus Antidoto abigere febrem , si pura sit, nullusque alius praeterea in corpore morbus, qui motu febrili posset minui. Experientia dictum firmat, saepe enim fugata suit febris Antidoto, sine ulla remanente labe motrisa , in principiis propinato ; sed si febris corpus secit ex aegritudine debile , saepe fugata febre remansit Cachexia , vel Hydrops, qui morbi tunc perverso usui corticis peruviani adstribuntur. Si vero recessisset usu salis
Λmmoniaci, Gentianae, Centaurii minoris, Absinthii, Cardui benedicti, Ch
105쪽
j. MEDICINA HIPPOCRATIC a A . m
rmem eli, vel antiquartii Riverit , aut cuiusvis novi inventi Antidoti uanino careret periculo, solo autem Cortice sabacta febris periculum insem rei, quis credere posset 'LIB. II. A P H. XXX.
35. Irea principia oe fines omnia sunt debiliora . Circa vigores vero υ
I. Ippocratem in praecedente magis respex ille ad motum faciendum , T A vel alia auxilia adhibenda, quam ad evacuandum, hic Aphor. de, clarat, qui veluti aetiologia est praecedentis: quasi diceret Auitor , si seire vis, quando movendum est, id ex temporibus morbi potest peti , nam movendum est, si debilis est motus , sed motus sedandus est , quando nimis viget, quia motus debilior est circa principia & fines; his igitur temporibus movendum est , sed nimius motus temperandus est in vigore o Tria tempora citantur, in quibus statuit regulas, nempe principium , vigorem,& finem: paucis videbimus, quid si jentiendum de moventibus & motum
sedantibuς in his temporibus. ic, i. elio II. Quid per morbi Principium sit intelligendum , superiuς h. 24
Principia IV. exposuimus in hoc loco accipitur pro toto illo tempore, quod est ab inchoatione sere usque ad summum vigorem , vel notabile incrementum με' μ' symptomatum . Cur autem hoc tempore omnia sint debiliora , non potest ex quantitate vel qualitate materiae morbi deduci, sed ab instigatis viribus vitae. Concipiamus noxium haerere , quod irritando febrem excitat, hoc noxium haerens in corpore non augetur quantitate, sed viribus vitae , si mutabile sit, subigitur aliquo modo, quare dici non potest in morbis, qui sanantur, circa vigorem deteriorem accepi illa indolem, quum aliquo modo id noxium sit subactum seu coctum, id est pra paratum ad excretionem . Ueruiri vis vitae instigata a noxio , non statim uehementissimum motum concitat, imo in invasione sebris utplurimum sistitur, ut patet ex frigore, quo fere omnes sebres incipiunt . Sed pergente irritatione sensim magis magisque concitatur motus vitalis, ita ut in vigore sit validissimus, tunc Lepius corpus plus Patitur ex eo motu aucto, quam ex ipsa morbi materia. Quod igitur circa principia omnia sint Debiliora , non ita debet intelligi , ae si vel Iae Hipp. vires corporis circa principia sunt Debiliores, sed motus vitalis tantum non est instigatus ac in Uigore. Si ergo videas pro ratione morbi m tum vitalem non fatis increscere. stimulus debet addi, ut legitimo tempore per motum vitalem maiorem subigatur febris materia Cur mea III. Lex est perpetua in motu vitali circulatorio , ut si pars quaedam stimu- ε' Ietur , non protinus concitet magnum motum , sed si continuetur stimulandi causa, sensim magis magisque ille motus intendatur ; tandem eousque intenditur, ut si stimulandi causa non auserretur vel exstingueretur , pars ea destrueretur vehementissimo illo motu , & fieret sphacelus. Dum ad illum vigorem proritatus suerit motus vitalis, morbi materia hac agitatione subigitur , atque ita vel tollitur vel mitigatur causa, si morbus tendat in salutem: nam nisi hoc fiat, pars ita agitata periret. Igitur circa tempus mutationis materiae vehementissimus est motus vitalis r inde phaenomena , quae per hunc motum Cori citantur, hoc tempore, nempe in Vigore morbi, sunt vehementissima , no quod
106쪽
quod morbi causa tune maxima sit, est enim tune aliquo modo sub Ela, sed quia tamdiu motus vitalis fuerit insti .atus. IV. Post vigorem si homo convalescet, superata est morbi causa , verum o- mnis materia non ita est subacta& expulsi , ut nullo modo natura striti utari possit, quare ex residuo sed mitiore motus quoque vitalis cessare incipit. Σ ' 'Etiamsi omnis materia esset ablata , statim non haberetur quies. Ut si spina sit infixa carni, concitatur dolor & calor in tali parte ex irritato motu vitali, sed si tollatur spina , ita ut nulla remaneat stimulandi causi, quemadmodum in ablata palea in oculo illapsa, quae concitavit oculi inflammationem , per aliquod tempus, tamen continuatur nimius concitatus motus, sed sensim mi-rescet. 3 In morborum acutorum & febrium materia stimulante , quando totius corporis vires vitae suere instigatae, post tam longum motum validiorem , incipiunt quoque deficere spiritus, quare ex defectu virium debet motus minui, seu symptomata minus valentia esse . Si vero ex hac sola causa , desectu nempe spirituum, languescere incipit motus, symptomata videntur mitescere & debiliora fieri, sed fiunt maligna , id est periculosa , sed non vehementia. Si vero mitescant desectu virium, una eum stimuli subactione, saepe materia ita subacta, quae viribus valentibus suisset expulsa, in corpore
retinetur, vel recidivam, vel novum morbum , vel moracm creat: opus
est ergo hoc tempore instigare vires vitae, ut subacta illa materies expellatur . Hinc est, quod in fine morborum acutorum, & circa finem saepe debeamus dare calefacientia, vinosa, spirituosa, aromatica , ut moveamus, quae in morbi vigore prohibentur , quia tunc magis veremur mala ex nimio concitato motu, quam ex multitudine vel malignitate materiae morbi.
Propterea aurea haec est regula, quam praecipit in hoc Aph. Auctor, si conseratur ad praecedentem Aph. ut sciamus, quiescendum esse in Vigore, sed saepe movendum esse in principiis & finibus morborum.
nihil procere corpus, malum es . I. Ic Aph. maxime convenit praecedenti, 33. II. ubi exponitur, si I 1 quis post morbum multum comedens non roboretur, verum ibidem
ut signum proponitur haec sententia , nam denotat, corpus uberiore alimento uti . In hoc autem loco non solum resertur ad robur virium , sed ad quantitatem quoque humorum , quare hic videndum , cur si malum fgnum , si corpus non proficit, id est recuperat quantitatem , & sanum colorem humorum, postquam a morbo praecedente fuit liberatum, & satis comedit. II. Quando morbus praesens vel sponte vel arte sublatus fiait, propterea non statim perse Ela recuperata est sanitas, quia nostrum corpus per morbum fatigatum, etia in si omnis istius morbi materia suerit ablata, statim non supe- - deam ravit eam debilitatem ex morbo natant, & emendavit mutationem humoribus indue tam , sed exigit aliquod temporis spatium , ut dicta emendet. Hoc non solum in morbis, sed etiam in exercitiis sanorum observatur, qui enima lahoribus desistit, aliquamdiu tamen manet lassus & fatigatus. Ut igitur reficiamur ea mala , quae a morbo relicta sunt, duo praeprimis requiruntur. i) Continuo sunt toti corpori suppeditanda alimenta in primis viis praeparata , quae reficere possunt amissum . a ) Illa bona humoribus circulantibus tradita, ulteriori actione humorum & virium vitae sunt assimulanda, ut re
107쪽
sarciant id amissum . Non habemus certius eriterium , ex quo constat, num alimenta recte in primis viis praeparentur, quam quod aeger belle comedat, id est habeat famem satis valentem, & nullam molestiam sentiat ex assumtis . Igitur belle eomedere defignat, primam coctionem laudabilem esse. , --: HI. Qui ita comedit, semperque bene elaboratum chylum adsert singui
isaiu ni, ex ratione videtur, tale eOrpus non solum sensim recuperaturum vires , sed etiam restauraturum amissam quantitatem humorum & pinguedinis, ita ut sanitatis splendor, quem per morbum praecedentem amiserat, brevi recuperetur . Si vero ea bona non sequantur, sed maneat corpus macilentum& exhaustum, aliquo lurido colore insectum , certissimviri est eum laudabilem chylum , sanguini traditum , non commutarim bouos humores: quare indicium est aliquid a morbo fuisse relictum , quod hane laudabilem reis sectionem intercipit & invertit . Malum utique est videre signa indicantia
in corpore latitare morbosum , quod bonum chylum corrumpit. Est etiam malum praesagium, nam quamdiu corpus non proficit, timor est, ne aliquis morbus ex latente causa si nasciturus. Operat pretium est hie examinare causa iri, quae facit, ut corpus nihil proficiat . Talis homo Convalescens satis magnam copiam alimentorum ingerit , & quia corpus non a getur mole, necesse est , ut quoque habeat magnam evacuationem . Duae irequentissimae huius rei cause inveniuntur in convalescentibus. Prima est tanta inducta imbecillitas virium in orsanis haemato poteticis, ut non valeant bonum chylum traditum in sanguinem aliosque nostros sanos hum res convertere, sed reddunt chylosuin & utile vel per urinam , quae tune
plerumque est alba crassa & ecpiosa , vel per alvum, quando deiectiones saepe observantur chylosae & solito copiosiores . Vidi ex hac causa miram faciem morborum esse natam , nam si ita diu manent valetudinarii , hoe
crudum in aerimoniam sensim conversum plerumque aggreditur nervosum
1lamen , quod debilitatum & hoc acre irritatum versatiles saepe praebet dolores, vel miras convulsiones saepe in partibus motui vitali destinatis. Altera est relicta in humoribus putredo, quae recipiens bonum chylum, eum in similem convertit corruptelam , hinc urina copiosa & colorata , atque saepe spumosa , interdum tenuis, si omne chylosum liquefamam suit ; iri. terduin vero crudo sedimento varii coloris saturata ; imo saepe tota massa manet turbida, quando materia non fatis suit liquata . Qualis est urina, talis est lympha per vasa lymphatica cutis & oculorum traiecta , nempe sanorum lympha erat candida , & sanguinis globuli rubri miscelam rosei& splendidi coloris in cute producebant, nunc vero ex chylo & humoribus bonis, si adsunt , per corruptelam generatur flavescens corruptus liquor, atque pauci sanguinis globuli rubri , unde nascitur color ex pallido flavescens, ut est eolor cachecticorum , cum corporis extenuatione, qualis morbus vocatur a Medicis phthisis nemissa, qui, nisi succurramus , hominem post
Iongam infirmitatem tandem interimit. Non sine ratione ergo Pronunciavit noster Aultor, malum esse non proficere corpus, tanquam signuiri Ia-tentis mali, & tanquam praesagium mali instantis, saepe enim noster Auctor tales suo tempore observavit inde natos morbos, quales hodie in praxi quoque occurrunt.
108쪽
HIP P, Z I P. II. A P R. XXXII. L I B. IL A P H. XXXII. γ
s . T IT plurimum omnes, qui male habent, circa principia quIdem bene os- . medentes, σ nihil proficientes, ad em rursus cibum non appetunt .
Quἱ sero eirca initia quidem cibum omnino non appetunt, postea autem bene apinresunt, melius ιiberantur.
1 Ton consentiunt Commentatores , quodnam morbi tempus hie ab Hipp. intelligitur, nempe Morbi initium , an vero initium Con- mor, valescentiae, quod est tempus Comp. T. 3q. XU. post finem morbi. Si ' Tiantem respiciamus ad praecedentem Aph. voluit Hipp. initium Convalescen- εinduis. tiae r in qua quoque sum sententia . Versatur enim Hipp. in descriptione appetentiae Convalescentium , & affirmat, belle appetentes malum prod cere , si Convalescens inde nihil proficit. Nune vult amplius illa mala exisPonere , nempe observavit in Convalescentibus valetudinariis, id est in
mnibus, qui hoc tempore male habent, ad finem cibum non appetere, &inde morbum recidivasse, vel novum fuisse natum morbum . E contra observavit in initio Convalescentiae, aegros vix cibum appetere , postea vero
bene appetentes melius liberari . Quare hoc Initiam non est morbi , sed
Convalescentiae. Hanc mutationem appetentiae , quae maximi momenti est in utroque tempore, nostris Commentariis explanare conabimur.
. II. Ut homo percipiat, num Alimenti desectus fit in corpore, nobis i 'sp
nata est sensatio, quam tamem vocamus, qua monemur corpus egere ali--πι
mento, haec igitur sensatio est naturalis, si desectu alimentorum excitatuersed si eodem tempore, cum corpus privatum est alimento, homo non Pedi res mcipit hanc sensationem , morbosa est causa naturalem perceptionem , ad- vitam sustentandam tam necessariam, intercipiens, vel exstinguens . Ergo Inappetentia semper agnoscit morbosam causani vid. Exercit. III. nemo enim medicorum diceret, hominem alimentis saturum laborare Inappetentia. Verum appetentia potest esse naturalis & morbosa ; si enim deseEhus alimentorum famem excitat, naturalis est & semper laudabilis , quae autem ex causs morbosis h. 29. II. concitatur, mala est. Quia vero Inain petentia semper ex morbo, fames vero ex utrisque generari potest , generaliter debemus pronunciare, Appetentiam praestantiorem esse Inappetentia, sed quae ex morbosa fit causa, interdum peiorem esse posse . III. Qui Convalescentes bene appetunt , indieare causam appetitum e. Dc--stinguentem esse ablatam , organa chylopoletica praeparare ingesta, superius h. 36. II. exposuimus. Ergo fames in Convalescentibus ab hae causa est praestantissima. Potest autem fames in Convalescentibus duobus modis mala esse, nam quae a morbo redit, quoniam acris quidam humoe in
ventriculum confluens alienam appetentiam excitat , malum potest esse signum , atque praebens occasionem plura alimenta ingerendi in corpore ex morbo debili, potest novos producere morbos, atque vires vitae multitudinem ingestorum obruere. Quare Medici est in redeunte appetentia , num ex alimentorum desectu naturali redeat , perscrutari , ne fami indulgeat, sed tollat morbosam causam non naturalem famem excitantem ; & cavere
in fame naturali, ne nimium ingerat b. 33. II. Bonum igitur est regulariter in Convalescentibus & fine morborum redire Appetentiam ; sed ma
109쪽
o MEDICINA HTPPOCRATICAE A . Dr.
, IV. Appetentiam in morbis tam malum esse signum, eamque remorari cuia ' ' rationem , non solum apud vulgum , sed , quod miror , multos medicos invaluit opinio, ut verear, vincere num valeam , rationibus hane praeposteram opinionem superare . Qui enim contendunt, laborat quartana febre, si habeat appetentiam , raro sanabitur, hoc firmant multis experimentis. Existimo tameta perstantius esse in quartana & aliis morbis frui Appetentia, quam laborare inappetentia . Quippe superius demonstravimus, samem naturalem notare organachylopoletica valere, in appetentiam vero semper ex morbosa causa provenire rhoe si applicetur ad regulam iudicandi generalem in morbis , qua constat, quoi plures sunmones recedunt a naturali ordine , eo majores vel plures esse morbo fas causas, atque iudicium serendum esse ex magnitudine & multitudine causa rum ad sanationem & interitum vel periculum : quo enim causa morbi est maior , & quo plures adsunt, eo periculosior morbus, modo singulae sint aeque valentes . Quia vero In appetentia semper est signum causae morbi , nunquam bonum praesagium praebere potest, sed appetitus rediens vel manens ex bona ea uia oriri potest , ergo tunc bonum est indicium . Potest tamen per accidens In appetentia praestantior esse in morbis . Verbi gratia , homo Corripiatur morbo, manente appetentia , hinc plus ingerit alimensorum , qum hoc corpus aegrotans subigere posset: aliuς vero In appetentia simul laborans, parum ingerit . potest homo famelicus ille ob maiorem ingestionem in dissiciliorem morbum incidere , quam ille qui I nappetentia laborat. Verum hic casus non destruit regulam, quod enim fit per accidens, non derogat regulae generali ; ita optimuiri fanitatis statum per accidens valemus in deteriorem commutare. Ut si quis persecte fanus in aquam prolabens moritur, praestantius fuisset aegrotare , quia, in lecto decumbens spem habet fanationis. Altera dissicultas videtur m a1oris momenti: potest Appetitus ex majore causa morbosa generari, quam In ap-- petentia , & inde periculosior esse. Hoe fateor, sed potest etiam ex miliore causa morbosa generari ; quare iudicandum est in morbosa Fame MInappetentia, quaenam harum causarum sit major, & inde , non vero ex sola fame , vel Inappetentia , serendum est iudicium . Cur πρ - U. Antequam hane mirabilem observationem aggredimur, appetentes inr, iis, bis prinzip Io Convalescentiae ut plurimum ad finem Inappetentia assiciuntur, sta- ου M. vi tus quaestionis ad mentem Hippocratis bene capi debet. Hippocrates propo- non appe- nil morbi praecedentis finem , atque ita initium Convalescentiae, quo temporae '' aeger se male habet, id est, liberatus quidem est a symptomatibus praecedentis morbi, sed manet adhuedum admodum debilis , neque rediit naturalis corporis color, adeoque non ita ut antea est morbo pressus, sed tamen ea: valetudinarius, multum adhuc distans a persecta sanitate. In tali homine dicit, si appetitus viget, & bene comedit, verum dein non reficitur corpus, plerumque , ergo non semper, ad finem rursus non appetit. Hanc veram esse sententiam , experimentis & rationibuς fiemari potest. Talis Convale-stens luctatur eorpore debili & effoetis humoribus , si tamen viget chylificationi S organum, bonum quidem praeparat chylum, sed is circulantibus essectis& corruptis mistus tandem quoque in similem putrilaginem convertitur , aut plus ingerit fame monitus, quam sanguificationis organum subigere valet , quod abundans in corruptelam convertitur ; denique vigens appetitus ex aliena causa in Convalescentibus, tam in primis quam reliquis viis corruptelam parit ex assumto nutrimento ; in tribus his casibus putrefactum tandem actventriculum quoque delatum omnem appetitum exstinguit. Verum si ex bona causa Convalescens appetit, non nimis ingerit, k sanguificationis organum non nimis debile, appetentia manebit, & talis aeger brevi tempore re
110쪽
cuperabit vires, naturalem corporis colorem & incrementum . Hinc plerumque ad finem venientes cibum non appetunt, sed non semper , ut ex allegatis mutationibus constat. UI. Alimenta in duabus praeprimis officinis sunt elaboranda, antequam in a, ,,et shonos nostros humores Convertuntur, nempe in organo Chylopoletico & Hae- ..is. malopoletico . Si nullum fit vitium in Convalescentibus relictum , quod im- /pediret chyli commutationem in bonum sanguinem , potest tamen talismo sanitatem recuperare, etiamsi in primis viis minus persecta absolvitve chyli consectior nam saepe homines ceteroquin sani vivunt, qui tamen longo tempore defessii coctionis ventriculi & Inappetentia laborarunt , quo niam vitium in primis viis productum , deinceps in circulante organo emendatur . At minore 'temporis intervallo restauratae suissent vires, si quoque organum chylificationis valuisset , quare multi medici stomachum habent pro scaturigine multorum morborum. Si vero ex signis constat, circulatorium organum valere , sed Chylificationis debile else , verum sensuri eius actionem roborari, certum est omne malum tandem superatum iri. Hoc constat ex recensitis ab Auctore signis, nam valens est organum circulatorium, si aeger laborans inappetentia post morbum , sensim ad naturalem appetitum redeat. Si vero una cum inappetentia non valeret Circulationis o ganum, appetitus sensiim non rediret, quia mali & corrupti humores continuo ad ventriculum delati omnem appetentiam exstinguerent.
VII. Ex his quae disputavimus non potest concludi, melius esse, ut aeger conclusio. Convalescens inappetentia laboret, quam ut vigeat appetitus , ut quidam ex dictis Hippocratis colligere voluere, quia dicit, melius liberantur, qui circa initia cibum omnino non appetunt, postea autem bene appetunt. Sed propterea melius liberantur, quia in iis, qui sensim appetitum amittunt, designatur, materiem morbi augeri, & vires vitae debilitari. Uerum quibus sensim redit appetitus , signum est, morbum minui, & vires augeri . Ergo ipsa appetentia est bonum semper signum , nam nisi rediret in eo, qui circa initia inappetentia laboravit , non facile liberaretur a morbo.Quare non ita in hoc Aphori attendendum ad Appetentiam vel Inappetentiam , sed ad commutationem horum, tanquam signa indicantia augmentum vel decrementum malorum ἔ melius enim est ut in initiis Convalescentiae mala adsint Mna , quae sensim in meliora commutantur , ut est apis
petitus post in appetentiam , quam quod post hona signa sequantur mala ut post naturalem famem si fiat inappetentia..LIB. II. A P H. XXXIII.
38. TN omni morbo mente valere, oe bene se habere ad ea,
I bonum es: contrarium vero, malum .
I. V X omni hus partibus ti actionibus in morbis non solum debet medieue 3 3p- II petere indicia boni & mali, verum etiam ex mentis operationibus affectionibus, adeo ut nihil relinquatur in toto homine , quin aliquid tri '' 'buat ad eognitionem & praedictionem' mandam. Noster itaque Auctor ex Mentis observatione generalem suggerit in morbis regulam. i Bonum esse in quovis morbo mente valere, controium vero malum . 2 Bonum, Μ rem mentem se bene habere ad ea, quae osseuuntur, sed contrarium, malum. Vini II. E erimur omnes etiam isani Mentem omni tempore non aeque valere p