De morbis veneficis ac veneficiis libri quattuor: in quibus non solum certis rationibus veneficia dari demonstratur, sed eorum species caussae, signa, & effectus nous methodo aperiuntur. Postremo de eorum curatione ac preferuatione exactè tractatur.

211쪽

tio corporis uirtute a monis expa-o cum homine inito, eiusdemque hoinis ministerio ad improbana aliquapiditatem explendam, iusto semperam uis occulto permittente diuinoidicio, faeta inqlla definitione pra- a commutatio locis in generis sa ab et liqua uero dit serentiae iocum tenent. si ueneficii uocem consideremuS, ni l aliud quam uenefica actio est utctiointi idem sit, quatenus ab agentest passio autem quatenus recipitur irii toto: patiente. Quomodo illudo cin loco considero. Videlicet, ut

lasso quaedam est corporum naturali onstitutioni minime congruens. Pra-la uero commutatio locum generis labet, cum per eam quamlibet muta

lum naturae peruertentena, rectu in 'iius ordinem impedientem, aut con-

titutioni naturali aduersantem , inteligam. Secundo dicitur corporis, ut ius primum subiectum explicem -Orporis autem nomine coinpositurnaaturale intelligo. Animus enim ipse

212쪽

dissicitur consequenter quatenus uua lia corporis animum attingere solent Ponitur de monum uirilite, quoniam lualce differunt affectiones ac com

mutationes , que a demone sunt

ab iis, qυς spontes hominum inita tria fiunt ollae enim cum ex Occultis qualitatibus caulisque latentdius dicuntur esse dilui cituite cognoscuntur, ac dii scilius sanantur. Istae uero magnae ac parte peritioribus medicis cum hiis causis innotescunt curantur. Quarto dicitur ex pacto culicci,aut expressis , aut tacito, e quo praestigia , cillusiones salutatorum hominum ualde discrepant a praestis iis ac illusionibus ueneficorum Pa Prem autem est, quo daemon pollice tur se maleficio praeitositurum tacite seu expresse a venefico vocatus , maleficus tacite uel expresse cultum honorem daemoni exhibere,uel contra legem Dei acere, se obii ringit. Et

quoniam ex Cedere inito inter demon m ac uencscum, ueneficus ad sua

flagitia patranda , utitur quibusdam

213쪽

rierbis, scia rebus, aut signis uel supers stitiosis quibusdam operationibus Propterea additur in euaritione pars illa , eiusdem hominis ministerio . .

Cum autem Omne agens propter inem agat, ueneiacus etiana opus sumn

inchoat alicuius intentionis gratia malum , hoc est ad praua deiiderias ituranda. Ideo additum est , ad ali quam improbam cupiditatem explendam. Quia uero in huiusmodi facinoribus diuina uirtus nullam partem habere uidetur , quoniam maturri Operari non potest, .maleficorum nequiti su stragari, ponitur illa par ticula iusto semper c cci . Ut US,&aliarum partium ex sequentibus per fectior cognitio habebitur t quan uis multi ac uarii sim maleficoruni effectus quibus lingillatim inferius sum uerba facturus ut uno genere comprehendi haud postin , uarias etiam a qua plures det initiones, seu descriptiones scriptis a dare opere pretiu esset fas in omittere uolui,

ut que fortasse ab aliis haberi possinta

214쪽

& mea interitio sit , de precipua mali

Ucneficorum operationes de uenes

clo nempe ipso, quo homines, uel Druta assiciunt,potissimum scribere.

ubi rerum scientia cX Causarum cognitione, ac principioru in comparetur, scure enim, ut dixit philoso Phus,est rem per caussam co noscere & morbi curari non possint, nil eorum caulis amoueantur. Hinc fit,ut si ueneficorum effectu uni cognitionem consequi, malaque ab eis illata, profligare optamus opus sit, ut a quibus causis morbi illati ortum habeant, in hoc capite dumtaxat distincte perquiramus.

Quamuis id praestare sit dissicillimum, cum inultiplices fuerint de hac re scri

t. I.

215쪽

,entium sentetic. Dimissa itaque catis Γ. a. ph, arum consideratione , prout distin text. 28. uuntur, ab Aristotele & Platones, in δ' nateria lena , sermalem, finalem, Li' hi F incientem eum satis s)perque extralita ueneficii diffinitione sint aperte: ne dicorum uestigia sequutus eas ad tuo capita colligam , ad externas ui- lelicet. internas caustas; usse ιμ

ur caeterne ueneficorum morbo rhirnunt maleficus demon, mala medic

enta, quibus accedit quoque Deus pse diuersa tamen ratione Veneficussi caussa externa, ac demon etiam. Verum ille remota, iste uero propinqua Cilna enim dena onum conatus: id hoc tu dant, ut homines a Deo auocent, atque a uirtutis, pietatis,& caritatis studio auertant , in primis homines infensos, inimicos reddere student. Quo fit, ut nunc ob odium Haleuos titiam saepe ob inuidia navi superbia, aliquando ob avaritiam, interdum ob luxuriam, ad ueneficia querenda ac procuranda homines impellant. Qui bus uel mortem , uel diuersa morbora

216쪽

oenera,vel alias calamitates, graues tacturas afferant. Porro hec mali ita

moliuntur, ut cum illorum authores caul e sint, hominibus tamen quos maleficos deinde dicimus, 31nnia scri bant. Victum ad institutum aliquod facinus exierint ipsi malefici cuias per se ad illud abibluendum . sint potentes.Vere tamen diri non ille est, qui sua uirtute ueneficia infert Veneficus ue lxo qui insipienter putat se inserre, cu i litamen potius efficiat, ut ada morae inferatur. Cum enim Veneficus utitura instrumentis, uel institutis ex pactota'. cito, caracteribus pro infligendis a lleficiis ut plurinnam ab ipsis signis ac Minstrumentis uim illam prodire existi mat. Quare la dataraone ipso circum uentus ac deceptus irridetur cum lamaleficium daemone immedia terit, non ab instrumento, perstitioso illi caraci Te Carteriam ambo adue nelici demon, maleficus, cessario conueniunt. Ita ut si unius horum opera desit, veneficium non sit uere appellandum;Vbi enim daemon sine precibus

217쪽

cibus malefici aliquod malu Deipe missu hominibus infligit, illud non di-

citur uenefici iaci se speculiari nominui noxa illa explicatur, ideo in antiquio

ibus sacris literis pili tu est, Iob patie-tie ex eplar insigne, petiima plaga, seu pessimis ulceribus bisse a demone ast fectu,n autem ueneficio. Cu solo Dei uisu abs a uene sic alicuius cosens Lac

uoluntate, id malum iob utrit infli-etu. Quemadmodu etiam mala, quae in iuste ac impie a solo homine sine de- monuisu Xilio inferuntur,no ueneficia appellatitur, sed talia, qualia in specie suae particulariter fuerunt prepe rata Ut si ferro uel instrumento bellico ali quem perimat, dicitur homicidium, non ueneficium. Maleficus ergo no ex propria, ac naturali facultate, sed iis monum auxilio mediantibus agnis, p. etis; sed pii damaones ui peculiari, ueli rerum naturalium adminiculo ueneficiorum sunt caussae Deus autem dicitur caussa ueneficiorum permissiua Neque enim quaecunque daemones a Serc possunt, exequamur. Sed quant icis

218쪽

eis per diuin in prouidentiam perinst sum est bent enim potentiam,

Deo restrictam 'uasi ligatam,quam eis interdum lax re cosueuerit Deus uel ad exercendo bonos , uel ad pii

retiendos malos ita homines multa mala patrarent, quae tam e summa Dei pietate frequenter prohibentur Tametsi sinatio ,ut lubet, delinquere ne arbitrii libertate priuentur.Cum enim non solum homo, sed & dxmon sint a- sentia uoluntaria,permittit. Uζus sicute alia agentia e praescripto naturae operari. Ad diuinam e senim prouid ltiam spe ut, ut unumquodque in sua natura relinquatur,4 in suis naturalibus operibus non impediatur. usnii ut asscrit D. Dionysus prouidentia nodestruit naturam,sed conservat. Et sicut bonum ciuitatis acquirere&conseruare, quam bonum unius quid maius, ac diuinius cst, ut asserit Aristot les,itari bonum uniuersae specie prs stat bono singularium praeferre. Bonuautem nature 4ntellectualis,& rationa

lia liberta arbutii, dilectionis est.

219쪽

ir stat ergo, ut diuina prouidenti ma licia huiusmodi ad interitum indivi-

tuorum quorundam permittat,quam

penitus prohibeat, tot his specie li-rtate uel impediat, uel euertat. Ad e quod non debet penitus impediriud, e quo apparet cus laudabilis,

ut scribit D. Thomas in malefacti 2. l .r iam Deus laudabilis apparet, cum m. a. e misericordiam parcit, ter iustiam pC na assicit ideo peccatum, e consequens ueneficium non im edit, herito Deum causam uene-

ci permissuam diximus . Inter x- ernas caussas etiam mala medicamena recensui. Quoniam daemon ad inflienda mala consueuit ut quibusdamni metis uel per se, uel per maleficos, uinoctu ianuis, a fenestris clausisbsque ullo strepitu a daemone res cra- is, adlectulos eorum, quos uenefi- io assicere uolunt, clam Mnemine ui- lente traducti, lini mentis illis prauis alarinone exhibitis, uel edoctis illinunt 3artem aliquam, ex quo breuiori uel Osgiori tempore grauitur uel leuior

220쪽

noxa insertur prout magis uel minus iii signis est ius medicarnenti. Nec est d moni difficile in determinata aliqua: iparte morbum ac dolorem excitare Nam cum multa sint uenena, quae an 'rae substantia habent facultatem laede tidi aliquam partem, ut cantarides est: cam, lepus marinus pulmones , hyo sciamum cerebrum, inter stirpes,me . tala, animalia, innumera alia, quarui rios asscctus in diuertas partibus citare possunt rum sicut Lali Tum rerum naturalium proprietate ictam ei belles non sciat &ubi qui locorii lateat, quibus componi, misce ari, ac temperari debeat nouerint ii a tempore terra pestiue opportune aes operandum adhiberi oporteat; partici negotio illi si uaria conficere mediis camenta, quar& diuersos morbos si cruciatus,&in diuersis partibus pros istac re possint. Scit enim daemon mate1 am eligere diuersam, cui naturali liin se facultas,alterandi, frigefaciendi calcfaciendi, nec non aperiendi, oblitinendi, diuidendi trahendi,euacuan