장음표시 사용
621쪽
tura immenso telorum interuallo nobis ire. tercluserat, ars aperuit immanaum bestiarum commoda sustulerat,ais restituti:aliarum occuliarat,ars in die auri: si quidem naues,3 Dauigandi rationem reperit,&equos , boues que mansuefecit. Atque ad usum hominem transtulta , de oves , quarum villis consectis, atque: consertis vestimur, quemadmodum aleientur, ut ex iis fluctus cultu, atque curatione nostra peici peremus , edocuit. Ergo, ut apparer,iar necessaria est ita, ut ne admirabilia qua demnaturae bona nobis suppetere sine quadam Iatione, atque industria possint hoc autem
vel maxime hinc intelligi in dicendi stud: spotest. Quis enim sine philosophia , sine dialectica, sine legum, morti iuris scientia hac laudem satis callide tueri, atque cure poterit ξ at haec no ingenio magis, quam id ustria, nec na tura potvis,quam doctrina, percepimus. Quid Quod vitiosa,&manca saepe natura ars, necessariis reb. adiiciendis, redundantib. ampu a I dis, emendato ut en in segetes cecundae, Qvbetes natura , nota solum fruges verum etiam herbas edunt infestillimas rugibus, sic feracissima ingenia multa parere, atque inuenire ad dicendum aut levia , aut parum utilia , optari possunt , quorum, arte magistra diligens ab oratore delectus
habebatur Neque vero, si quis obtulo forte, D 3 ac
622쪽
ac prauo erit ingenio,id ars non aliquo modo acuet,& corriget,si arido , atque ieiunio , non alet, atque augebit indicat nobilissimi uis artis doctoris Isocratis peruagata illa senten tia qui cum Ephorum fraenis , Theopomispum calcaribus egere diaeit,quid aliud, quam, in illo praecipitem concitationen i , in hoc ea tam tarditate corrigendam, ac parum rectum eorum in re hium doctrinae cuius dam quasi repula dirigendum , intellio voluit 3 Cum ergo
ratio eundem,quem natura , tinem intueatur,
eumdemq; saepe praestantius etiam, quam ipsa
natura attingat,cuq; multa bona ciuibus nos natura quodam modo spoliarat, ip1 a suppeditet, atque omnino naturam adiuuet, i emen-8et. profecto, quantum in homines detrimenti inferat , qui tam multa commoda despiciut,
irrident,reprehendunt, plane constat. Etenim,
uid est aliud 'cur nobis hoc tempore, id est
tam sero,natos esse laetandum sit, nisi ut munta,ab aequalibus nostris prudenter ει acute in omni doctrinae genere excogitat , cognosce remus;quibus eos, qui superiore memoria vixerunt uadiguisse non ignoramus quorum ea vis est, is usus, ut ijs demum cognitis, vix cate. re vitam hominum posse videatur. An vero ceteris in rebus egregia veterunt hominum instituta in praeeepta retinebimus , in hac unatam variam, et tam multiplici dicendi facultate repu
623쪽
repudiabimus cur ergo Aristoteles , cur Cic io,cur alij summi viri tam multa dicendi prietacepta litteris , S mei ROHae consignarunt, si qui de habitus ipse naturae per se satis ad dice
dum valebat an, ut enus nobis minime DC cessarium in , INDEICnt: non Opta OInc o LX L. lentes in erit viros subleuarent: lac beles acuerens, merce excitarent, potne homines,unde veram, ibi id am gloriani
quaererent, haberent non enim Omnis e II
praedit ingenio eadem praestarentatula duce possunt, quae ali maii 'sa polsunt necaue
nibus eis eadem , quae oceat , quae in quae corrigat , quae in viam deducat iobiem aber hoc ars , t ominbus aditum ad exin, iam laticlem , tiliciat , solis et Onatutae copiis in si iudi aspirare ad eandem noo nanc facile poliunt. Ego porro Ita censeo, axit hoc totum orati C lil Illustiandae, cumulandae studium eloquenti fab omnibus repudiandam csse aut pior lus ab omnibus ampleXian 'dum . curidiae,si qui nulla id dicendii saraci doctrina veniat,ab iis,qui parati sint, si vel j lenatu vel in foro de re p. vel de re clientis inter se sorte contenderint, inertia suide nobilissimae gradu victoria depeliatur quam Obic: quia nemmo fere non in se habet naturalia qa aedem in geoi semina, at artifica uni, O nisi qui duri u
624쪽
adio studio quaesiuertit, adepti sunt. Quo sit, ut
qui arte ali implerint,naturae bono, careat, qui naturam. aiferant, doctrinam , quam condempserint afferre nullam possint. Sed hoc fortasse leue qui K illud' quam contemnen duim est neque enim dubita esse potest , quin, si ars una corruet, reliquae, eodem concutiae motu subito concidant sunt enim omnes, praesertim quae liberales appellantur , adeo aristo inter se vinculo coustrictae , Vt , quem admodum altera vix sine alterius adminiculo constare ita nec tolli sine alterius interitu possit an vero extingui oratoria laus potest nisi gubernandi disserendi ratio simul obscuretur, ac prope obruaturo quarum niux haec quasi propago esse, alteri quasi ex altera
parte respodere existimareturia ut omnino oratoris quisquam studium delere,. Poetae relinquere , aut has omne artes remouere , reliquas constituere poteriti quibus sublatis, profecto incredibiles ingeniorum acies Obtundantur necesse est. Etenim ub, industria,
qua artes continentur, atque auSentur , ob torpescit,ibi nec ingenium , quod ab ea acuit ut , valere satis potest,cuius si lumen extinguatur 'videte quem tandem in locum omne hominum genus peruetuurum putetis. si quidem humana vita ferro similis est ut enim ferrum, si exerceas, conteritur , si non exerceas
625쪽
exerceas , tam e rubigine pereditur: sic homines exercendo conteruntur is non Xerceantur cine II i , atque torpedine plus detrimenti aecipiunt , quam exercitatione. v autem Occordia naturae vires infirmat:
se socordiam tollit industria quae diuturna consuetudine confirmatur. Est etiam illud diligentissime prouidendu,ne quid ab ho murib. committatur eiusmoda quo hun an natura peccare possit nam si vel paululum lapsa fuerit, faciles, pro sua infirmitate,praecipiti ruina corruet. Hoc autem aptissime consequemur,si nostro quisque ingenio no habenas effuderimus,sed fraenum iniecerim a 2s,nec suis fretum virib inani efferri insolentia patiemur, verum honestissimis industri carceribus, veterum
summorum virorum eXemplo, continebimus.
Quos equidem eum multis aliis de re sum me laudandos elle censeo, tum quod, cua de se forte gloriosiu&praedicarent, uagenio nihil, industriae plurimum tribuebat,illud e tenuabant,hanc augebatat,illud dissimulabant,lianc prae se serebant. infam multa natura incomO-da Demosthenes superasse traditu studio linguae, vocis, spiritus,motusZquam multa Cicero Z quam multa alvs quae pretcepta collegisse dicuntur Znum,quia ingenio nullo essent minime veto .eotenim excelluertit. an quia sesso nat uret opibus admirabiles in dicendo fu-
626쪽
raros desperarentὶ ne hoc quidem cui naturae habitum prope diuinum ad dicendum attulerint. cur tandem Z quia tardum ac ping e gentiquam valde excitari,atque eX coli praeceptis,doctrinaq; post et intellexe iant,&quia talautam,ac tam magnificam oratoris suppellectilem multo tum maturius, tu etiam facilius separaturos eis e ratione,&via, quarn ingenio,
di natura, crediderunt. Etenim quis est,uel acerrimo ad dicendum ingenio praeditus , qui plane sine lumine aliquo piae ceptorum ratione posset caussae cognoscendae videre, partes
eius, ac status omnes animo comprehendere, argumentandi vim amam, atque reconditam intelligere praeterea quis,initio captandas corum qui audiunt, voluntates, deinde rem exponendam postea controuersam constituendam,tum id, quod intendimus,confirmandia, quae contra dicuntur,refellenda,eXtrema a te oration quae pro nobis sunt, augenda,
quae pro aduersario, abi j cienda sine prsceptorum do strina cognouerit: Qu.Omnia etsi pariter ab indoctis,& rudibus temete, sine vlia ratione fortasse sunt raptaus tamen certe,&callidius a peritis. argumento sunt ea quae de actione,&memoria tradita sunt: quolicet maxime propria naturosint,in his tamen excole dis ars, moderatio quaedam etiam adbibe Gar .nam lingua, VOX,latcra, ires,anirrius deni- .
627쪽
que ad memoria firmus , quae nobis a natura donantur, praeceptis ita 5 studio consormaniatur, ut aeque multa de tris imbue dis, lingendis , atque de rebus inueniendis, collocandis Mornandis, veteres dicendi artifices sibi praecipienda esse statuerint. Quae cum ita sint, reliquum est ut, quod secundo loco positum erat de dissicultate dicamus. Illud enim crebrioribus, quam vellem , vocibus audio celebrari,difficile esse,oratore,iam multis,ac tam varijs qui didicerit, praeceptis occupatum, facile,atque expedite , quod sentiat, explicare,
ac tam multas in partes animum , mentem
que distraheres praesertim vero , cum oratio conformanda sit non solum electione , sed etiam constructone e Iborum, cum omnis raotio,vnde ad probandum elici aliquid possit,aperienda, omnis vis dicendi in eorum,qui audiunt, mentibus aut incitandis, aut reflectendis exprimenda , omnis denique haec, ut res, ut tempus, ut locus postulec, dispensanda,
atque tractanda sint. Ego vero hoc non dissicile solum esse sed ne omnino quidem fieri posse puto , siquis tum plane oratorie loqui velit , cum praeceptis oratorijs est instruendus, aut si quis tum denique , cum
dicit, praecepta artis mente Pervolat. Nam, sicut in legendo, si quis iteras, v Occsque In
gulas secum perpendat . cum legit , s ne syllabam
628쪽
Iabam quidem scite pronuntiare possit , in
autem ante in singulis hireris cognoscondis elaborarit, deinde , coniungendis lateris , syllabas compararit, primo quidem tardius eget, deinde consuetudine paulatim expeditam quandam ac profluentem legendi ea letitat adipiscetur: sic in hoc studio, si quis eo de tepor quo praecepta perdiscat,se praeclare,
ae scietere se dicturu existimet, vehemeter e rat: sin aut ea,quq multo ante studio, atq; doctrina perceperit,diuturno post usu, atq; exercitatione tractarit, ea facultate profecto cose quetur, ut quacuq de re facile dicere,nullaE-pe artis habita ratione, sed, o sine summo tamen artificio possiit si autem grammaticia nommiramur,quia tacite recte loquatur,nec genera,& casus in dicendo intueatur, quod exercitatione e fiscit, ut facile non congrueti selum,
sed interdum etiam ornata locutione, latur, nec cytharoedum,quud, cum manum mouet,
ad numeros proportionum,& fidium animum non intendat,quia,ex habitu iam toga tractatione corroborato omnes digitos ita profert, ut nunquam,cum vestinere pulsare hypaten pulset nunc quid miremur oratores ubi diu,
mustumque versati in dicedi studio fuerint , --tein diserte non magno negotio posse dicere3
Cur igitur homiae prauam hanc Opin nem
mentibus imbiberunt Quia pauci a bineunte
629쪽
adolescentia dicendi copiae student ubi vero iam aetate corroborata fuerint, ad honores petendos, aut ad caussas asedas animum applicuerint, tum, cum intelligunt,quantum ad gratiam,quati tum ad opes quantum ad gloria eloquentia valeat,ad haec studia vel inuit se co- feruiat, meodem die gestum disceres, atque in scenam prodire volunt ii autem magistrum dicendi forte quempiam audiant, tum ab eo, quae ne multis quidem annis penitus cognosci possunt,uno statim die haurire omnia cupiui. Quod ubi minus ex sententia cesssit, tum tota dicendi arte in perpetuum deplorata , suo cui . que ingemo laborandum , suis nitendum viribus esse, forum, ludum , frequentari oportere contendunt Summo labore eloqtientia a ritur merito. ut enim quidque praestantissimulta maximis vigilus co paratur. logius abeam, quid est virtute,& gloria praestabilius atqui, virtute per labores iter sacere,summi qu5dam poetae fictis fabulis prodiderunt, idEmq;
etiam laborent gloria parentem appellarunt. Neq; vero imperite ali quidam, qui bona ho--mibus o ita a diis immortalibus nullo alio, nisi laborum nostrorum, pretio vendi affirmarunt nos tamen ,his contemptis praeceptis,dif-
ficultatis patrocinio segnitiem praeteximus neque enim sapientiam ipsa per se, nec quia res
honesta,atque omnium pulcherrima fit, sed ad
630쪽
vilem, sum, sordidum quaestum expetimus, contra veteres omni laude cumulatissanai De. mosthene enim tanto studio doctrinae flagraias ferunt; ut etiam doleret, siquando opincumantelucana forte victus effet industria scilicet vir ille summus aegre ferebat, se, qui opus immortale tractaret somnum capere fabris ipsis ad rem vilissimam excitatis. Plato etia , qui vix di immortalesὶ somnum nimium lanimis,&corporibus obesse,vigilia et,quii vitae, .sapientiae cupidus esset, aptissimam es e cessebat. atq; eundem etiam Platonem aecepimus an ta industria in discendo fuisse, ut disciplinis, quas eruditissuriae Athenai, praest ire pote-aan. io contentus , ad 1Pys Agora magistrum , tum in Italia ingeni , doctrina ., fa-pientiae gloria florentissimum ., ina dimit inc AEgyptiorum sacerdotes adierit eorum arcana perdidicerit Pythagoras autem ipse non AEgyptiorum solum sed etiam Persae trum regionem perlustraratia Cretari , ac. I acedaemona , ac sic ubi quid esset quod dici Rosci, eo penetrarat. Quo viros omnes potius , quam eos, qui nunc ista proferunt, censeo esse audicia dos , neque labo- iem ullum,in tam amplis praesertim praemiis, quare loquunt viro in libera ciuitate proposita sunt , recusandum, verum tanto alacrius