장음표시 사용
641쪽
rat easdem senex laudauerit etiam , studioseq, didicerit. quid fecerint deinde ceteri . cum exempla in medio sint pene innumerabilia, dictu superuacaneum puto. discebant enim tum vulgo homines Graecas literas ita fere, ut nos nucLatinas , quod, quantum cum ad dicendum, tum ad agendum alerent , non ignorarent. quid nunc nostriὶ tantu vel ingenio; vel sor tunc
tribuunt suae,ut antiquiores Omnes arteSi tanquam pere grinas,& nihil ad se pertinentes,c5temnant. contemnandi immo vero pro nihilo
habendas putet . quasi vero, si otium ad haec alenda studia postulandum sit, non lata pax huic ciuitati adsit, quanta a diis immortalibus optati possit tanta quies,quanta ne fortasse qui dem unquam in libera, opibusq; firma ciuitate extiterit. Sed videte quae quid inter nos,& sapientissimos illos, veteres Graecos intersit: ac quantum huius saeculi mores a prisca illa industria 4 probitate defecerint. Illi cum in
ea terra orti essent,quq bonas omnes artes procreasset; aluisset: ornasset,lamen ut occultiora
quaedam scientiae sibi ignota mysteria discerent:alienas etiam linguas in nihil ad se attinentes, sibi cognoscendas putarunt nos Lati, nam linguam, huius nostrae non parentem solum: sed nutricem etiam; dij mmortales; atque magistram,ingrati aversamur in fugimus illi vias omnes scientiae,quas potuerunt indaga, Iunia
642쪽
runt, atque , inuentas nobis accurate demonstrarunt nos , omni ad cognitione ira aditis obstructo , quae cura hi re pollunius desidiae, Rrque incitiae pari acinia comparantius. Sed contemnamus Graecos, Irideamus Romanos i lorum auctoritatem cum libertate euanuisse,
horum grauitatem cum imperio obsolevisse dicamus: qui di patrum, maior himq; vestrorum
inllit ultim,eorum inui haec ex minimis tantas ccclciat, num cui tandem pron hilo habea dum videtur λ illi vero cum uniuersis prope terrarum gentibus nobilissimam bonarum o
mutum arcium,& linguarum quasi ossicinam in suo imperio aperuissent, nullos certe huius
recentioris linguet doctores accersiverunt,cum allatur omiarum magistros non mininais etiam praemiis quam plurimos aduocarent curitaὶ quia grauillimos viros, atque omnium suae dubio prudentissimos non fugiebat, frustra in ea re , quae nullum ad vitam uisi tuendam molnentum liaberet, operam colloca xi Vulgaria autem taec, quae nos tanti facimus, monumenta eius in odi esse illi iudica.bant, ut aut ad deprauandas potius, quam con-xbrmandas iuuenum mentes Valerent,aut certe, si quid oportunitatis afferrent, facile ab o-muibus percipi, vel mediocri studio, possent. Hic est igitur fructus unus uberrimus , poste quae lusima Latinis littetis praecepta disci
643쪽
plina tradu litur, cognoscere, ad vitam, ac mores, ad rem p. ad familiam , ad Dei, iatui ecognitionen , ad omne;ra etatque humanitatem pertine trita, quae vulgaribus his nostiis vel nulla continentur, vel certe una Latinis nullo pacto confercnda. Scoluitur alter ito, qui non in intelligendo, sed in scribendo positus est. nam qui tuam ad Latine scribendum industriam coacecunt, ij ea lingua sensus ex promunt suos, quae , cum . bonorum verti rum abundantia praestet, I pluribus nationi bus nota sit, maiora etiam hominum generi afferre adiumenta potest. Nam notira quidem lingaa, si vere iudicandum est, nullis Da locis haeret,& nimia quadam saepe paupertate verbo tam laborat contra Latinae aestantiam fere nullam, immo luxuriosam δε redundantem suppellectilem, si cum hac conferatur,aeui maduertas. Atque haec etiam Italiae tantuna
exiguis sane sinibus terminatur, illa in omnι-bus prope gentibus intelligitur quod quanti faciendum H , declarant apud Romanos, qui I and tam res Romanas Graecis litteris, vi pluribus essent cognitae hominibus, tradiderunt.egregie est enim insita naturalis quae lana
in hominibus gloriae cupiditas ac litis me in sapiente quidem,ut ego arbitror, reprehende-da . cuius gratia quam multos di immortales, quam graues labores in omni dissicilliina
644쪽
ium artium genere sustinemus Z ut nomen nostru :quod per se obscuria esset, honesta multoru praedicatione illustretur, quaeque laudes nostrae, quantaeque fuerint .patea: quam plurimis. Neque veto nos solum,qui scribendi studio detinemur .nostra ad omne per uenue an-
g ni monumenta cupimus,sed etiam ii :quorum a nobis facta memoriae littera um produntur,quae ipsi sapienter fortiter , clementerque fecerunt. longinquas ad regiones, risieri possit, in ultimas terras transportari,& ab omnibus cognosci volunt quod ad c in leuioribus etiam studij accidit, ut nemo vehementius illi arti studere velit, quae patrijs contenta finibus incolas tantum utilitate aiasiciat sed quae cum artificis laude ad alienos iratissataci omnibus esse stilibus admirataoni, adiumentoque possit. Ergo illici quorum virtus quia consecrata litteris a nobis est, in aeternum permanebit omnium gentium praedicationem, laudemque desiderant mos, qui eorum iacta scri; tis in perpetuum propagamus, hac exigua Italorum hominum voce contenti: nobilia Gallorum Hispanorum Germano umque,quibus lingua nostrae ratio obscura est, praeconia respuemurὶ manuuini,d corporis fragilia opera omnib. nationibus patere cupiui, nos praeclara haec animi,atque ingeni monumenta nostris tanti homImb. nota
645쪽
ia esse patiemurῖ videte, ne , ut illis magnum honestatis incitamentum est, hoc sperare, sic nobis,idem non optare, flagitium sit. Neque enim audiendae sunt quorundam hominum voces qui se Romanorum persequi vestigia dicunt, qui Graecis litteris ideo studuerunt, ut inde praecepta scientiae elicerent Latinis
Vero,Vt, quae a Graecis accepissent emoriae, ac posteritati mandarent cur autem non act-diendae' quia noeshorum temporum eadem quae illorum , ratio est Romani enim cu lon e ateque dominarentur, ea spe duci ad scri endum LMme poterant , fore aliquando, ut, propter imperii amplitudinem, ac rei p. maiestatem, ab omnibus ijs, quos in fide plurimos. haberent, scripta sua cognoscerentur , atque
ut antea extra Italiam arma, sic etiam oratio. ne efferrent, eam iste trans alpes, atque transmaria in omnes omnium sociorum proum.
cias,id est ad sola terrarum ultima deferrent Italis autem hoc tempor tantum abest ut
spes vlla eiusmodi sit oblata , ut illud potius
extimescendum sit, ne cum magna pars Ita 'liae ab exteris gentibus te eatur in quotidie noui alienigenarum in hanc regionem impe ius timeantur , nostra haec demum loquendi formula vel funditus deleatur vel certe , peregrinis acceptis vocibus aliqua e parte corrumpatur id quod quam facile possit eueni
646쪽
re , nisi haec rcs p. in qua una hoc teria pore cet- presta antiqua maiestatis imago cernitur psam una cum Italiae libertate pro sua consuetustine tueatur, nemo non intell: gat. peperite uim eloquentiam libertas, aluit, custodiuit: quam eandem seruitus extinXit, consumpsit, ac dilli pauit. Testes sunt Graeciae ciuitates, testis est ipsa Roma , ui cluibus dicendi studium,quod cum libertate floruerat , cum seruitute e Xaruit. Quid crgo: dicet aliquis rani clingua relinque i ia, quae nostra est,quam non ex libris accepimus, sed a natura arripuimus, Dona magistro didicimus sed a nutrice hausimus, non in scholis percepimus, sed in cunis cum adle ebibimus illa si, a retinenda, quae aliena est quae sexcentis eschartis accom- ruentarijs, d p I; ception 1bus petenda est 3 Non ego id statuo , neque cro id pugno, ut hanc linguam radicitus es colomani sueuellam ri praesert: m ero qui ci ple non nihil a lio genero aliquiando stud ij pcis eram, atque alijs multis' ut idem facere . t auctor fuerun v exuat illud Suriena , ne Latinam linquam:quam tot saecula fouerunt, D OS denti ij ciamus hanc, ers Vnam Julgarem tan- quaintail: olaci in delici j habentes ornandam, .colendam perpetuo cluodam studio iudicemus. detur virique, quod utrique debetur. Placet sermonem no tium ab inopia vindica
647쪽
ri 3 recte placet non enina ego voluntatem repreliendi, sed iudicium in voluntate deside ro Confugiat haec lingua recentior ad illa in Vetere ira, inas parentem suana Vult locupletari inde opes accipiat iapere inde iudentia hauriat. exornari cinde pigmenta colligat, S artem discat illustrandia denique,si fructum quaerit,i: cstantiores ab ca ructus: quam a se ii sabe pedi M. Neque enim hoc tempore adeo Latinae singuae studium intermissum est ut penitus interciderit.immo retinctur, celebratur adhuc a multisci quique in scribendo aliqua cu ingeni laude versantur, non solist non vulgo despiciun :ur,led praemi j quoque non
mediocribus intritantur. Neque vero dum hic rerum status extiterit, dum hic mos, atque haec consiletudo petan anserit , desipe randum est, tu in ampliora semper illis , quam his , sint praemia constituta ut ingenioso insolet itaqolesce iri aut utraque studiorum via sit ineunda,quod& fieri porcst: S me non improbante fiet: aut, si alterutra, eam ingredi cer . e prastantius sit, quae sibi in ceteras plus di-onitatis allatura vide adiur. Nam quod rei difficultatem praetendunt ulciam. primum miror,
dimile vidcri quidquam pusse,quod cur a si hac aetate, tum in hac potissimum ciuitate multi fecerunt, ut in utroque scribcndi gene te ita excellere ut, ut in altero cum vel cribusiana
648쪽
iam facile compararentur, in altero etia contendere videretur. deinde, si dissicile est , quod concedi tamen potest, n5 ad hominum ingenia retard anda,sed ad eadem incitanda valere debet ista difficultas cum illud satis constet,
ut quidque non facillimum est, sic idem , quia
rarissimu sit, maxima aestimatione dignissimuesse, atque omnino eximiam laudem paucis
semper in omni studi,genere patuisse. qui autem in utraque scribendi ratione claborarit, haud parem meo iudicio, propositam habet apud homines nominis,& gloriae coinendationem. Nam qui Latine scripserit , si ad Au dem antiquorum non dico speruenerit sed usque eo accesserit o longissime non distet, is: quia cum paucis id fecerit, satis magnum ex labo te suo se vinum ad memoriam immortalitatis adeptus erit. qui autem iri patrio sermone se exercuerit: idem,quia nemo eae qui, quae velit: patria oratione non exprimat, ac si mediocre studium afferat, facile non recte λ-lum, sed etiam ornate dicendi facultate con
sequi possit, quae propries maximeque solida
laus esset,eam cum multis alijs communica xam extenuabit in tanquam in frusta concidet. Neque enim,si dignitatis demum utrius que linguae sit contentio facienda,quenquam tam aut alienae gloriae inuidu, aut studiosum
suae futuru arbitror,qui non illam huic loripe ampli
649쪽
amplitudine .grauitate anteponat , praetertim cum idem intelligat.illam per multa lae cui la imperasse, hac fere iam per plurima paruisse, illam leges, ac iura bellicosissimo , ac potentissam populo Romano, atque omnibus fere
terrarum gentibus dedisse, hac nihil dum , nisi quotidiana quaedam colloquendi, contrahea vocabula inuenisse : th c qua dein despicienda minime sit , quia nostrae, quaecunque est, conditionis est socia , illa vero , quia tanti parens imperissueti etiam veneranda videatur. Tenete igitur antiquam Latinae linguae possessionem nobilissimi adolescentes , atque in hoc studium toto pector , ut instituistis, incumbite me ad exteros , et iam imperi , sic
lingva Romanorum gloria transferatur. Ne
que enim ulla alia vel pristinae libertatis , vel antiqui decoris, vel voteris dignitatis la aliae, extant vestigia, quam honestissimum eius linguae, qua quondam uniuerso terrarum orbi iura praescripta sunt, patrimonium quod ipsum non diligenter custodire , inertia culpa, custoditum dissipare, prostigatae cuiusdam so cordiae vitium esset. Hoe cum omnibus Italiae populic merito faciendum cst , tum maxime nute ciuitati, cuius unius opes Italia dubiis in rebus intuetur, latere sibi quasi portum in aduersa tempestate tutissmaum existimat. Res autem in eum aedducia locum est, ut, qui Lati F nae
650쪽
n e snguet studi una retinuerit , is uniuersum nomen Latinum, quod iam nianis angusto spatio con .ractum est, atque antiquam eius imperi gloriam conseruasse , et optereaq; summis litterarum praeconiis exornandus e Te vi ideatur. Hoc tempore pretclara urbs Roma, atque aurea quondam illa Rostra, aut fuit ora natillianus Laa. Ostentandae eloquenti locus , ic haaccinitati cominae ad ani ac tradunt. Vestram est e,Ecere, ut , quemadmodum urbs ipsa graui iri in; saepe cliis oppressa, fCiliuis opera a m iuribus vestris iiii plorauit, hic ea denil agie .sclet, lus amisit , ornamenta , vestra dilige talia, cui aque recuperare . quamqu: dem ad re: n e si me et quaia cenues , quaa infirmaestite opes, inteli camenis perpetua mea, M. constanta erga V Τ fidi, ac bene aptentra, liud qui dii hoc epra stare possum , li- heri te id se spor toruin, ic des io vo b:s bonae volantas, Socro et a bene licia oestri ita o tinxeratii, ut, qui velis elo de Alme fi liis c tudi genere vel duce , vel socio; Ucile Vt pro albitti possit.