장음표시 사용
651쪽
Vi res: Auditores, ira aiorum vest. Orum si noula em sapientiam occla, i , , si hoc mirm is , t haec vol. 1: qesar litteraria ludas tro- tanis intelinit tedala tu e l . nimici interii gebat prudentissa imi vir vel cot-r oris, vel animi vites ut perpta Ua conicari lone
debilitari,ac tangi sies, concessa quiete refici
elae menter, Scoi. firmari. quod cum ita elle Scmultoruum exemplo saepe cognouerim in nme ipso aliquando senserim lauderer equidem vestra causia , quorum studiis inici celauco, ἰquectiana. . quoad postum , consulo: si modo mi uanium ad ingenia vestia,tantum de
652쪽
vero aditur, ad aeternam gloriam patefaciunt propterea , quod a me vel ea per tia, quam suscepi, vel aetas vestra postulare videtur,id faciam,vi cum humaria artium, quas colitis , aliqua laude grauissimam cohortationem ad vos excitandos ad hare honestissima subselliaeelebranda coniungam. Quanquam me peruersa imperitorum quorundam hominum consuetudo valde per tuabat quos ad optima quaeque nullo discrimine vituperanda parato , ubi nos de vobis ad literas , id est ad summum decus , incitandis verba esse facturos exaudiunt, animaduerterefacile potasis, uniuersam hanc nostram industi iam continuo fastidires, atque omnia poti usquam id,
de quo agimus , approbare. Quibus quidem
quoniam a me satisfieri omnibus nee poste video , neque necesse admodum est intelligo, quo me instituti, atque offici mei ratio trahit,eo me dabo, scilicet, ut in hoc munere gerendo non ad aliorum opinionem , neque ad meam ambitionem, sed ad vestram utilitatem omnia reseram, neque ab iis litteris , quas me hoc loco , atque in hoc ornatissimo iuuentutis consessu profiteri senatus voluit, vel tuendis,uel ornadisivlla ratione discedam id quod
cum facia, iure quodam meo me facere arbitrabor. Etenim licuique artifici, excitanda opinionis caussa, praeclara quidam licet de suo
653쪽
artificio profiterici quanto id nobis concedi iustius est, a quibus etiam ars ipsa expectatio nis commouendet in quasi audientiae faciendet pete da est amobrem cum hoc studium intres potissimum partes, veterum omnium consensione, distributum sit, quorum una Crato Ium,altera poetarum, tertia historicorum X plicationem continet,cumq; duae superiores a me hoc quinquennio tractatae satis , ac perpuratae videantur: tertiam hoc anno, quam nonum attigi,ad eas adiungendam , eiusque studii
prudentiam,vt vestras ahqua cupiditate mentes incenderem , Ostendendam putaui Magnuprofecto illud est, quod profiteor , Auditores,
ac nescio an dicam maXimum,tatae artis,quanta est veterum temporum antiquitatisq; cognitio,magnitudinc verbis consequi,atque oratione complecti quae ne animo quidem satis ac mente coprehendi uniuersa videtur posse. . ad cenim cum suis per se instrumentis, ac sua
supellectili instructissima , atq; amplissima est, tum vero reliquis disciplinis omnibus tanta adiumenta , atque ornamenta suppeditat , ut qui huius notitiae sit expers, is plane nihil scire, nihil ex iis, quae aut ad vitae usum , aut ad humanitatis culium attinent , intelligere videatur . Itaque AEgyptius ille sacerdos apud Platonem Graecos carpit e 6sque quod hui- la. 'etustatis cognitione , nulla antiquorum
654쪽
temporum notiti: nulla denique quasi senil s. cana scientia eorum animi essent imburi, siam per pueros appellat redie is apienter. Vt en in pue os vide mas , ob iudicii ac Cn- iis imbecillitat cm Eo illinem ab homine, rea a re distingueae non pol si ille eos qui Ullam gestarum re uia, nullam prς teritorum fae culo tum animo ctim prehensam notionem tenerent, iure vii Os negabat elles, quos praestare pueris intelligetitia deceret. Quod si comnaodi putantur in ciuitate tam mantici,quod eo etiam assii dua cuia antiquarum nobis linguarum ratio patefiat: si Luctuosi poetae cludd liberali quadam cum animi voluptate pulcherrimis ipsorum ver fibus pr cepta communis vitae titissima nostri quasi auribus instillea tui: ii ora ore bis reluia omnium quod eorum ingenio nuliae rei p. partes constituantur publici consilii auctores suspiciuntur,
quod cotum incredibili Tapientia uniuersa, si . fulciatur ii denique philosophi diuinisi,ti, pc laudibus esset uncur,quod sanctissimis Ille cum praecepi: vita nostra ad omnem selicitatem tu au priuatim, tum public confor utetur quati tum antiquitatis noritia tribu - caidiam pucemus , a qua grammatici, poetae, Oratores, senatores , ipsi de pinu philosorbipariter adiuuantur' Non vereor, Auditores,
iue cupidius , quam verius . dixi ile vobis vi-
655쪽
dear, cum ex vetus late cognosce data Rios nobis suppetere Ductus exposui sed si cel , diligenter oninia, quae in hac re sunt attenden
cla, considerabitis, non dubito Ci, n lenien ς me estra facile volutas acquiescat Eleia irri, si omnem noli a se: cntiam, tum denium V
re cleptiam esse dicimus, ct mcatasPs in via uersum , cur aliquid ita sit , vicemur posse reddere , uniceita autem omnia non nisi sin- ulis rebus ante perceptis , ac diuturno sudio collectis continentur quis scientiam hac, s De veter Em notati Cne temporum, ac sine priscorum obseruationei horvinum , aut sibi, aut aliis videbitur esse adeptus Nisi vero in unam unius hominis vel iste , vel o iam libet accurata industria perfici Q. plerici posse
existimamusci cum c rerum omnium natura
sit, ut a paruis orta principiis , paulatim perpetuis hominum sudiis, cingeniis auctae ad
suam quasi niariaritatem demque perueniant. Haamobrem quis non na erit artem illam omnibus artibus anteponet, cuius adiumento excitata reliqua floruerunto Age enim, qu: dgrammatica pro stetur nimirum ut ver 3 ium vim, si nisi cationem, sianui doceat ut, quida translato proprium disterat, stendat. Atqui , cum aXimam partem earum Ocumrantinua morum , atque institutorum consuetudine contineri conste viso te, cum singulae
656쪽
fere aut in senatit,aut in comiti js,aut in foro, aut in castris natae sint qui poterit gramaticus rectum earu sum consequi, nin historica rontem ipsum, unde illa fluxerint,indica uerit, atque instituti origine ac moris initici patefecerit Habet enim unaquetque ratio pro oria vocabula, ut auguralis: ut imperatoria ut tensiis ot senatoria quae neque praeterio Saptos,qAt illas tractabant quisquam olim te
nebat:&,si quis nosse vellet ad eosdem adire eogebatur. Q uin etiam,vt quotidie in ciuitate
inta legas: magis ratusq; novos constitui cev-nimus: sic nomina etiam multa nouari, qui b. eterum illarum vis exprimatur, existimare debemus .ad qua imponenda ut non verborum cxplanatores, sed ipsi ciuitatis principes adhi-heatur: sic earum explicatio non a vocum, sed a rerum gestarum interpretibus requirenda. Cuius rei maκimu illud habemus argumen--ἀum,quba quamdiu pristarum linguaru ratio a grammaticis duntaxat petebatur ta diu
a nobi ignorata, ubi veterum annalium lumeaccessit,iam illustrari coepta, tu nobis omnia
patuerunt inrid dicam de arte ipsi poetaru
non ne tota fictis fabulis veritatem historiae tamen imitatur3Nam primu quidem pars ea: quam qui tractant:epici nominantur: nibili iud eiseri quam quidam historia contextus: Udetur, propQ ait enim paritera historicus:
657쪽
& poeta, pariter narrat, mores,ac perturbatio
ne hominu exprimit proelia,cladesque antς oculos ponit adeo ut multi, fallaci quada ratione decepti summorum imperatorum bellica facta versibus heroicis per se criti, poetarum se nomine dignos existimarint. Mitto argumeta, 'ab illustri actione aliqua, id est ab historia iumpta esse, negari vix; aut ne vix sidc potest. QidZ egressibus suas ij de illi explere,aut ornate qui Possent nisi ex ipsa vetustate vel eas actiones derivassent vel earum certe simillimas confinxissent quanquam quid dico egressionei fabulam ipsam suam tragici
poetae unde nisi ex varijs excellentium virorum casibus: quos historiae narrant,constitue
re didicerunt Habet enim hoc propositum: hoc in primis poeta pectatri ut delectatione animos hominum afficiat ad delectandum
autem quae valent maximeὶ nimirum temporum mutatio nosci fortunae vicissitudines cin- constantes rerum euentus. Quod si quae finguntur: in se ratum in comoedia gaudium: necopinata in tragoedia tristitia vehementer animos hominum retinentu qua voluptate perfundimurci cum ancipites verae contentionis
exitus legendo cognoscimus a quos saepe spoliantes: atque exultantes vidimii eosdem repente omnibus uno proelio fortunis euersos intuemur ZIam oratoria laus quam non
658쪽
facile sine rerum , anti liaitatisque cognitione consistat, declarant prisci illi artificos dicendi , ac doctores eximi , qui bonum Oiatorem negar polle , qui non eius modo ciuitatis in qua versetur, sed niuersae antiquitatis, instiriata cognouerit. Cuius praecepti ratio dissicilis ad explicanisum valde non est. Nana cum Ora torum sit ut id, quod fieri cupiunt, ex eo,quod aliquando factum est, conlirnient, rempta
colligere , cres , ubi impositae mulii tudini, cuius illi potissim rim auribus in iudicio seruiunt nihil exemplis, quae facillime intelligantur , possit esse iucundius ioc certe non asse quentur, nisi superiora tempora, unde ubertas
illa vel ad oblectandia , vel ad probandu hau
ritu perfecte calluerint. An vero, tu alterum in iudicio publico de sendere vola Crit, attingere caussona illam poterit, nisi antiquiora iudicia , vel similia, Vt utatur, vel contraria,ut aliqui 'declinet, egregie nouerit,nisi grauiora e-tia,si ita res postulauerit, uenta proposuerit,
nisi priuatam cauisam cum publica,proprium periculum cum commuin coniunxerit3 aut ad laudandulae cedet quisquam, tu populi eius, que ornandum ius ceperit, rc domi forisque
gestas, vii sui iam a laudationis elicietur , uno rabitὶ aut qui non multo ante cXterarum geri titi maxin milustres actiori es, unde saepe, quae in laude plurimu dominatur, comparatio fu-
659쪽
m: tur, metue,atque animo perlustrauerit Nil ite Atheniensi si ciuitatem se ornare aliqui cposse existimat, qui res cum Dareo, Xerse acerrime gestas, qui Marathonem AE Salamina, latillima insignis eorum victoriae monumenta, sui Miltiadem,& Themistoclem , tortissimos,nc sapientissimos illor imperatores, contempserit. Quod si quis luam hoc, nulla tinctus antiquitate, fortasse praestabit:at cons-lium certe de futuris rebus,quae e praeterita-rurn similitudine gubernantur , dare nullum poterii. in imo vero S sciam,s alienam rem p , notam habeat, bella, paces, laedera, leges, mo-Ies, iura teneat, atque omnes rerun, superioru euentus, unde futuram i ginem colligat, necesse est. Vetu hos laudem in ciuitate gra-maticos con Inamus: irrideamuSi CCtas pro nihilo habeamus ora cares, Ut cum Corti artibus etiam studium omne antiquitatis inane prorsus esse concludamus num ita iniusti, ita dementes crimus ut morale ipsam , ciuileque scietatia, minimae rugis, exiguae laudis esse c5- tendamus t Atqui nihil est aliud historia, nisi virtutum,vitioruque quod argumentum moralis scientia completi itur, diligens. perspi- demonstratio. An vero sottitudo grauius laudari, temperantia celebrari,iustitia extolli, atque his cotraria deprimi vehemecius albi. losopho, quam ab historico possunt 3 aut qui quam
660쪽
quam,cum ad sortitudinem,moderationem iusti iam hortabitur, Socratica potius ratione; quam clarissimis Deciorum Fabi , Camilli documentis utetur non existimo at enim philosophi, quid agere homines debeant,historici, quid praeclare egerint,docent itaque, nisi nobilia philosophorum praecepta egregia historieorum oratio comprobaret inanes illa chartet ridiculae sententii commenticii, utilisq;do ctrina videretur. Intelligunt enim homines,
aliud esse , agere de , virtute , aliud agere cum virtutes illud prope cuiusuis hominis esse, hoc non nisi natura, di habitu prope di uino ad virtutis exercitationem excutii Fidem illi , in religionem sanctissime seruandam, proq; iis dolores in cruciatu omnes corporis perpetiendos esse praecipiunt quotus quisque nostrum est , qui hac praesertim imbecillitate naturae, illis assentiretur nisi,que dam fuisse quondam hominem , incredibili animi robore prςditum, accepisset , qui se ab hostibus per exquisita supplicia excruciatum necari, quam datam fidem frangere,ina luisset Abstinentiam illi in extrema etiam paupertate colendam esse magnopere praedicant: hanc credo, orationem nos his moribus probaremus , nisi homines olim exititisse in summis etiam rei familiaris augustiis constitutos audiissemus , qui non magnifica solum