장음표시 사용
31쪽
NILEBORDvs SNE IV saestertia mille sestertiis nummis aequiparantur. rgumentum alterum ex comparatione locorum
Taciti & Plinii Secundi in medium afferam. Quodenam Plinius Secundus epistola ultima libri quintiali. Nepotem Praetorem aduocationes venire &emi edicto cauisse. Peractis tame negotiis permisiste pecuniam decem millium dare: videlicet decem millia sestertium, id Tacitus undecimo Annalium dena sestertia dixit: inquit enim de Caio Principe: Capiendis pecuniis posivit modum, usque ad dena sestertia. Eandem summam patrono tribuit Vlpia nus diges, lib. so titulo I 3 paragrapho Ia, de Va- is & cxtraordin riis cognitionibus. Licita autem quantitas , inquit, intelligitur pro singulis causis vinae ad centum aureos. 4ed centum aurei sunt bis mille & quingenti denarii vel ioooc sestertii, quemadmodum in aureo Romano statim osten, demus. . Quare singula sestertia, valent mille nummum sestertium . quod hic demonstrare consti tueram aE Romano numismate aureum adhuc superest. 'Nummus Aureus post 61 annum percussus est quam argenteus, anno urbis J 6. Aurem Romanus fuit et 1 denarium. Huius veritas mihi non diu quaerenda fuit, Vibpiani illam legem cum stiperiorum Principum edictis comparantie liquido enim inde constat Ioo aureos Ioosso nummum aequari: itaque Ioo sestertios, hoc est as denarios cum singulis aureis paria facere. Verum & aliunde quoque huius sententiae stabiliendae argumenta conquiram. In largitione Othonis paratum est nobis exemplum. Nam quod Suetonius in Othone cap. . dixit,
32쪽
DE RE NUMMARIA. 29 Othonem aureos excubanti cohorti viritim diui
Plutarchus χρυ-- illud Tacitus libro Ir annalium per sestertios hoc modo exprestit, ut quotiens Galba apud Othonem epu-
Iaretur, cohorti excubias agenti viritim centenos nummos diuideret. quamobrem aureus unus nummos sestertios sco valuit. Ecce & aliud ex eodem: Suetonius Domitiano, Addidit, inquit, &quartum stipe iidium militi; aureis ternis: id est aureis illis ternis, quos ante sub Imperatoribus capiebant menstruum stipendium, Domitianus quartum adiecit. Zonaras eandem liber ilitatemper drachmas extulit. Militibus sinquit) stipendium auxit, fortaste ob victoriam. cum enim singulis septuagenae quinae drachmae soluerentur, centenas dari ius1it. Ergo drachmae, hoc est, Vc paulo post patebit, denarii septuaginta quinque faciunt aureos tres , dc viginti quinque singulos. Romani autem aurei pondus quale ab initio institutum,& quemadmodum deinceps imminutum,sbius pene veterum nobis definiuit Plinius, si recte legatur, libri 33 capite 3. Aureus nummus post annum Lx I i percussus est quam argenteus, ita ut scrupulum valeret sestertiis vicenis,quod efficit in libras ratione sestertiorum qui tunc erant, sestertios DcCCC. Post haec placuit x LM signari ex auri libris: paulatimque principes imminuere pondus, minutissimus vero ad xLvM. Non dubium est quin locus hic comiptissime legatur, quemque alii aliter restituan r. Ego vero eum hoc modo legendum fatis euidentibus argumentis ostendam. Aureus nummus post annum Lxii percustiis est quam argenteus, ita ut scrupulum valeret sestertiis vicenis.
33쪽
vicenis, quod effcit in libras ratione sestertioru qui tunc erant sestertium v M. Dcc Lx. post haec placuit xi ii signari ex auri libris: paulatimque principes imminuere pondus , minutissimus UcIO aia xLU. Rarionem nostrae icctionis sigillatirn explicabo. Cum enim ita signate auri taxationem vicenum sestertium in singula scrupula proponat, scrupulum vero unciae pars sit vicesima quarta, vel librae 288, nihil Oaulae video, cur non audacter pro suo, reponam sestertium v M. Dcc Lx. significat enim auri aestimationem Romae illo seculo ad argentuti, fuiste septendecuplam, quae sua aetate iam minor esset. si quidem quatuor sestertii denarium, quatuor & octoginta denarii
libram essiciant: diuisis itaque 1 6o sestertiis per
336, quotus erit I7 . Valuitque tunc aureus unus
amplius denariis quatuor triginta, qui post- inodum denariis quinque & viginti commutatus
est. Secundo pro x L M, reponendum censeo x O I.
lapsus enim librarii facilis fuit, pro ii scribentis M. Cur autem x Lia legendum arbitrer, Plinius ipse causam nobis dicer. Nam cum c libra octois ginta quatuqr denarios stignari iustum ellet, ut supra docuimus, aureumque duorum denariorum fiondere signatum satis constet certe dubium nuli esse potest, quin xLO hoc loco sit rcponendum. Erroris huius similitudo tertium quo l. traxit.Cum enim e x Li i secissent x L M, non potuit aliter fieri,
Quam ut pro XLV reponerent XLV M. Nemine arbitror ita pertinace, qui in hanc sententia non sponte sua concedat. adeo enim clara sunt omnia,& veri rati consentanea, ut dubitare & ambigere amplius non liceat. Quamobrem aurei Romani iustum .
34쪽
DE RE NUMMAR I A. 3lpondus facile his vestigiis eruemus. diuisis enim integrae librae granis 768o, per η2 aureorum numerum , dabitur singulorum legittimum pondus quasi granorum i 81. cum primum tot e libra signati sint. sed quemadmodum argenti tutium pondus paulatim accisum; ita quoque auri legi trino pondere per fravdem imminuto, tandem senatusconsulto ita constitutum, ut quinque & quadraginta e singulis libris signaremur. itaque tum pondus aurei iustum fuit granorum i7o. Huius subobscura quaedam vestigia in nummis antiquis
supersunt. Nam cum Vix reperias nummum aureum aliquem nullo alieno metallo adultera tum, unde auaritia signantium non a aut etiam uegrana succiderit: praeterea tam diuturni temporis usus totidem aut plura etiam de triuerit: inuenias tamen nihilominus nummos legutimos ab Augusto signatos, qui 16 3 granorum pondus impleant ria Tiberio i6i. His sit sex illa grana, quae partim auaritia, partim usu decςssere, adiicias, vides viproxime dictum illud pondus expleri. Sed aureorum aliquot pondera, & quo autore signati sint, hic deinceps subiicere constitui. Si illud prids testatus fuero, omnes hos nummos quorum pondera absque titulis propono, ex arculis & lectissima veterum nummorum gaza Nobilissimi viri Nicolai Rochoxii depromptos, qui pro suo
erga rem literariam assectu, nostra gratia singuloruin pondera ita expendit. grana
August. Tiberii Drusi Germanici
35쪽
Ex his planum est Principum auaritia, vel temporis iniquitate paulatim nummariam rem accisam. quamuis negare non ausim aureos eiusdem principis non semper eodem pondere signatos. Vidi aureum Augusti vix mille passibus a Lugduno
Batauoru e terra erutum, anno IS99, loco ROOmburch nomen hodieque est, tanquam Romaeopurgum dicas. fuit illic Olim Romanorum armamentarium quoddam & simul Batauicae iuuentutis αμητηριον, credo ne omnino militaris discillinat rudes ad Romana signa venirent. Cumque 1olum illud supra subiectos agros extaret, ut agri pascui circumiacentes hac terra meliores fieren P, complanatus est, prout qiiisque partem eius aliquam tibi a fisco redemerat . inde nummus hic, quem dico, erutus est, ita purus & asper, tanquam recens signatus ex ossicina prodiisset: parte una ha bebat Augusti essigiem expressam, hac circum oram inscriptione sar ustus, ita ut caetera marginem non coeptile, facile nosceres: quemad-' modum in Hesspanaae regum nummis quibusdam hodieque vii. venire videmus. Parte altera Iouis effigiem in sella cum fulmine & scipione sedentis, apposito circum oram titulo Iuppiter. is,ut videbatur integerrimus; pendebat exacte tantum granais 3 ut usu & malignitate signantium Oaon parum ei detractum agnoicas. Hoc ipso pondere, aut non multo minore aliquot nummi anno 16 etiam aliorum principum in Flandria inuenti sunt, prope Alestum in pago Mosipelar,. hic dum cultores agri
altius moliuntur terram, olla aenea mille veteribus aureis nummis referta, inuenta est. ex eo nu
36쪽
Faustina Faustina L. Veri Lucilia commori
i prim in prodiisse videri possint, quemadmodum det ille Augusti: credo aurum aetate, etiam sub terram abditum, se in nitorem dare: nam nec rubigo, nec aerugo, neque falis aut aceti succus auri bonitatem l consumit, aut pondus imminuit. Quamuis vero
horum pondus Principum edicto imminutum, res ipsa haud leuem suspicione in nobis praebere possit, atque ex libra iam octo de quadraginta signatos pondere granorum i6o : hactenus tamen obstat Plinius, qui iam suo tempore duntaxat quinque & quadraginta ex libris singulis signarii testatum res iquerit. Cum interiim illius aetatis nummi, ut ille Augusti Neronis, Sabinae longe infra legittimum pondus subsistant. Ex i iide vero iniquiore multo pondere percussos constat. Ab Heliogabalo extant granorum I et q ab Alexandro Seuero 13 o. ut quasi quinque dc quinquaginta in libras singulas constitui possint granorta I o. A Seuero quoque aureorum semisses& trientes primum signatos EhusLampridius scri-l psum reliquit. locum integrum, quia huic loco oportunuS, totum adscribam. Vectigalia sinquit publica in id contraxit, ut qui decem aureos stub Heliogabalo praestiterant, tertiam partem aurci
37쪽
3 NILEηoRDVS SN ELLIVS praestarent, hoc est tricesimam partem. Tuncque primum semisses aureorum formati Iunci tunc ctiam, quum ad tertiam partem aurei vectigal decidisset; cie messes, dicente Alexandro,etiam quartarios futuros, quod minus non posIet. Hactenus Lampridius. Constat itaq.aureum integrum,culus partes erant, semissis,& trem illis seu triens, ratione partium minorum Solidum esse dictum. Recte
Isidorus libri 16 capite a Solidus apud Latinos latio nomine sextula dicitur, quod de iii se uncia compleatur. Hunc, Vt diximus,vulgus aureum solidum vocat: culus tertiam partem ideo dixerunt tremissem. Sex inquam aurei postmodum in uncia, dc septuageni bini in libra. quorum inentio cre- Bra in libris Iuris . ut Codicis libro Io, Ut illo O, ita scripto Valentiniani dc Valentis Imperatorum. Quotiescunque certa summa solidorum pro tituli qualitate debetur, aut auri massa transimittitur, in septuaginta duos solidos libra feratur accepta. da- rum v I .id. Ianuar. Romae Lupicino & Iovino coli. sulibus. qui fuit annus partae fallatis 37o s Quam- obrem iam rum, & multo ante aurei solidi 71 Ii- bram implebant. fueritque singulorum pondus granorum io6. nisi signantium auaritia aliquot grana rursum succidisset. Huius generis nummorum aliquot pondus hic subiiciam.
Constantii Iunioris si Arcadii & Honorii
38쪽
Vix duo ex omni numero ad piae scriptuna pondus factos vides. omnes quotquot unquam videri mihi datum est eodem collineant. Ecce tibi duos treSve cum inscriptione sua, parte Vna D. N. Valentinianus P. aug, D. N. Honorius P. P. aug. parte altera grana Reipublicae datu's re- sistitutor ἀextra sepione si nistra victoriolam geLI s. . Victoria auggS
Ceterum posteriores nummi auri bonitate; prioris seculi numis non nihil cedunt : vetustissimi Cnim auro purissimo constant. Certe Augusticus ille nullo nummo ne Edoardaeo quidem nummus. is aureus est ab Edoardo Angliae rege olim signatus ) qui reliquis hodie purior censuitur, bonitate erat Cecundus, ut scro aurum obryzum diceres. Quod ut planius intelligatur, ratio indicaturae auri paulo altius erit mihi r petenda. Omni auro inest argentum vario pondere, alibi dena, alibi nona, alibi octava parte. In uno tantum Galliae metallo, quod vocant Albic raten se,est s*xta tricesima pomo: ideo carte ris Praeest: inquit Plinius de auro nondum aurificum c minis perpurgato: nam quo saepius arsit, proficit ad bonitatem. Itaque aurifices nostri quatuor & viginti bonitatis, seu puritatis auri gradus constituunt, quas caratias VeICeratia ipsit vocitant: quorum quartus & vice simus sit summus bonitatis gradus, quod & obryzum dicunt, nullum tamen aurum ad hunc pu
ritatis gradum pertingere. id si de monetario so-c 1 Ium
39쪽
,6 WiLEBORDVs s N ELLIVS tum intelligas, verum fuerit: inuenta enim est ars aurum purum putumi praestandi, aquae chimicis operibus medicatae beneficio . hanc aquam regia, alii sortem vocant, quod omnia metalla, argentu, aes,serru, solo auro excepto, in liquorem resoluat. scorias' vero auri omnes solus ignis nunquam expurgabit : Itaque aurum etiam excoctissimum aiunt expurgari duntaxat ad 13 ceratium, siue puritatis gradum, hoc est,ut aliis verbis idem planius dicam, in auri massae quacunque ut minimum no- fiagesimam sextam partem este alieni metalli: in argento autem ut hoc quoque addam) quadragesimam octavam. Itaque cum dicunt aurum esse 18 caratiorum, quartam alieni metalli partem ad mixtam esse significant. atq. ita in caeteris. Exempla aliquot, prout nummi aurei Belgii α,τονόμου Ordinum constitutione superiore an o salutis Isis taxati sunt, proponam. Caratii grana
Aurum rosati nobilis 13 nummus ipse pedet 16o Edoardici Ducati Hollandici,& 13 73Hungarici Coronati Gallici DP. Ti
Pistolletii Hispanici 1i H 7 Aurei Rhenani 18 : si
Quamobrem ut iam Edoardaei auri indicaturam cum alterius nummi auro instituas, sumendi tantum erunt tibi singulorum caratii, iidemque inter se comparandi. ut si Edoardarum aurum, ad aurum
coronati Gallici ratio quaeratur, bonitas illius est
40쪽
DERE NUMMARIA. 3723 3- caratioru, huius autem ri Z, aio igitur illius auri mastam aliquam ad huius auri massam paris ponderis, eam habere rationem quam a 3 ad rab, hoc est in min is terminis, quemadmodum acti ad i8. itasse habere aurum Edoardarurn ad Galli-l cum . Sed ponderis ratio hic plane est inversa:
Nam quia ratio melioris auri ad vilius est, quae I9 ad I 8, Iontra ratio ponderis erit ut 18 ad i q. ut si Edoardarum sit unciarum i 8, Gallicum, ut illi pretio par sit siumendum erit unciarum i9. ista enim reciprocatio hic locum habet. Vnde facile per proportione concludere licebit. uncia auri Edoar-
daei, sime Romani quot Gallici auri granis aequiparanda sit. hoc modo, ut 18 ad imita uncia, hoc est 6 o grana ad quem' concludes 6 1id est 6 6 grana fere. Et cum aureus Gallicus habeat pota- dus 7i granorum, aurei 9 id est ut proxime 9 aurei Gallici aequabutur unciae auri Edoardici, qui sunt rosati nobiles quatuor.& singuli Edoardiu aequantur 1l Gallicis. Quare aureus Romanus po-
dere I7O granoru accuratiore aestimatione par erit aureisGallicis i Et propterea Io denarii uni coro nato aequales erunt. Eodem modo in aliis quoq.experieris. Vt si libeat scire quot Rhenani uncia auri Edoardici vel Romani valeant. aurum Edoardae uest 23 . caratiorum, Rhenanum I 8. carariorum,l itaq. illius ad hoc eodem pondere ratio erit Ut 23lad 183 siue in minimis terminis, ut is ad I i. At contra pondus Edoardaei 11 granorum dicis gratia ) aequabitur pretio auri Rhenani pondere granorum I9. unde proportio. Vt is ad I9, ita 64o Srana ad Sio grana auri Rhenani: cumque aureus Rhenanus pondus habeat os granorum, constat