Wilebrordi Snellii R. f. De re nummaria liber singularis

41쪽

38 WiLEBORDVS SNE LLIV si i Z aureos Rhenanos, Vnctae auri Edoardari seu Romani pretio aeqta H i,&singuloSFdoardaeos pretio aequari Rhenanis. at l. ita de caeteris. &denam 8 hoc est ut proxime 8 -vno Rhenano contin buri ur. Auri vero ad argentum valorena ctiam aliquando auctii imminutumve, pro Vtriusque metalli abundantia & penuria, quotidiana nos experientia docet. Itaque Menadro poetae auri valor fuit tantum decuplus argenti, Herodoto πιαχαδε ςαmo, tredecupluS;Romanis Cum primum argentum signatum fuit septendecuplus; Plinio lib.

I9. c. I. duodecuplus: Straboni rursum decuplus, ut &Liuio anno urbis 361. ubi de AEtolorum pace ita loquitur: Pro argento sit aurum dare malleiar, darent conuenit,dum pro argenteis decem aureus Vnus valeret. At sub Honorio& Arcadio vi 71 ad 1.

Codicis lib. t o titulo s.Vt pro singialis argenti libris, quinos solidos inferat. Ab hinc annis centum Vt Irad i, nobis in Hollandia hoc ipso labente anno icta, ut Ao ad 3. atque ita alitis, alia. Similis quoque ratio in caeteris metallis obtinest, quorum pretia pro penuria & copia intendi δί remitti sio lent. Honorio & Arcadio impp. titui. 19 codicis lib. io olidus unus viginti libris auis rependitur.

itaque ratio auri ad ars ut I 4o ad I. argenti autem ad aes ut 1 oo ad I. Quae nunc multo minor est. aeris enim pretiu superioribus annis multui Dexcreuit. Interim illud notandum, in hac comparatione puritatis gradus obseruandos, ut aurum purissimucum optimo defecarissimo liue argento contendas: alias enim haec ratio te multum fallet. Et hactenus quidem monetae Romanae cum aestimatio,ium

pondus re ipsa, & scribentium autoritate demonstrata

42쪽

DE RE NvM MARIA. 39strata sunto. Externum 1au misima deinceps succedat: Et primo quidem Graecorum: quibus usitata fuere, ATalentum, 2 mina pro aliqua pecuniae summa, nonnunquam 2 pro pondere: pater, obolus, chalcus

etiam pro numiseraate. i. . ὶ Talentum, ταλασον, VOX Graecis varia notione

Vsurpata: proprie pro libra Eugostatica & bilaniace. lnde per tropum continente ad rem conten-

tam 'transiit, & ponderis appensi significationem induit: peculiariter vero de fani te aliquot librarum pondo; in qua significatione, tanquam propria, tandem haesit. Hoc modo Plinius libri 3 3 capite 3 Varronis autoritatem appellat: Talentum autem,l inquir AEgyptium pondo octoginta patere Varro tradit. Ita de Liuius libro ue8 de faedere Antiochi l Argenti probi Attica talenta duodecim millia daro intra duodecim annos, pensionibus aequis. talcntum ne minus pondo octoginta Romanis ponde-l ribus pendat. Vitruvius etiam aliud i ro librarum constituit libri id capite ri, Agetoris Byzantii te-l studinem describens. Gubernabant eam hominest centum, habentem pondus talentum quatuor mil- lium, quod fit 48oo oo pondo. quare diuisis 48 Copol per Acoo talenta, singulis cedet pondus leto libra - rum. Hero Antiochi cum quoddam talentu ξυλιχον l appellatum scribit continere minas Atticas 36O,liis bras autem ί Romanas intellige in ue s. Talentum quo Moses argenti, eris,aurique pondera in tabe i naculi fabrica expendit, fuit minarum Atticarum Iro. Quem calculum accurate satis expretiit Exodi capite 38, commate 2s & 16. Verba ipsis libet ad sic risere: Item argentum numeratorum e coetuc centum

43쪽

O WILEBORDvs s N ELLIus centum talenta, cum mille septingentis septuaginta quinque siclis, prout est si estis sacer . semissis in singula capita,dimidium inquam, sicii prout est

scius saceω n quemque transeuntem ad numeratos a nato vigii ii annos dc deinceps, in sexcentos

Ier mille quingentos quinquaginta. Hic itaque si de 6o3sso deducas duplu i 77s, hoc est 313o dimidios siclos, reliqui cooooo dimidii sicli facient talenta centum, & 6oco dimidii sicli singula: atqui siclum tetradrachmo Attico aequari Iosephus lib. 3 Antiquitatum Iudaicarum capite ' docet: quare dimidius siclus drachmis duabus, S 6oco dimidii

sicli drachmis 11ooot itaque I 2o minae Atticae uni talento Mosaico aequabuntur: quia Ioo drachmae minam faciunt, ut infra dicetur . eodemque pondere paulo post aes appendit. Ita Diodorus Siculus libriu libras Romanas Ia 3,talentum vocat. Idemque Epiphanius tradidit. Verum ista nobis commodius dicentur in mina , ne hic cogamur multa anteuertere. Caeterum ab hac ponderis significatione Talenti appellatio ad numisma trans iit: nam cum e certis argenti libris certa pecuniae summa signaretur, aliquot limusimodi librarum

congeriem Talentum dixerunt,etiamsi in auro nu- meraretur, propter tot librarum argenti I I Q-

Talentum omηe uepro pondere quolibet siue pro pecuniae summa tantum ponatur, habet sui qeneras minas so, patervi a oo, drachmas cooO, obolos

44쪽

DE RE NUMMARIA. Iso mina stateras as: stater drachmas : drachmaobolos 6. Idem e Pollucis capite 6 libri 9 collige est. Et Suidas quoq. locum Diodori cui ob pertinax studium,& indefessiam laborem cognomen tui inditum χαλκεντωρ e libro de ponderibus eodem

se iis a citat. cauamobrem, inquam, mina sui talenti est pars sexagesima. Sed quemadmodum .ia lentorum quantitas diuersa, ita & minarum valor multum dispar: eandemq. inter se analogiam sequuntur stateres, drachmae, oboli, pro ratione talentorum ; quorum valorem undique conquirere Operae pretium existimaui. Locus super hac re apud Pollucem illustris extat. Talentum, inquit, Attichm valebat sex mille drachmas Atticas: Babylonium septem mille : AEginarum decem mille Syrum autem mille quingentas, ad Atticae drachmae calculum: quemadmodum & Atticum talentatum minas Atticas valet 6o. Babylonium 7o: siginarum ioo. Herodotus in Thalia Babylonium talentum septuaginta Euboicis minis ait sequari via. de essicitur Euboicum talentum cum Attico parial facere. Neque me mouet AEliatius libri i capite Σχ ubi ait: ΔιάαI 1 re ταλαωτον το Βαζυλωνιον δυο ψ έcδερ ἡ-τα mela AetΤValet autem talentum Bais

bylonium septuaginta duas minas Atticas. Mihi locus ille suspectus plane & illa δυο aliunde itera- ta ex superiore versu, ubi φιαλιυ δυο scriptum, mnino persuasium habeo, & attento ted tori ita visumi iri nullus dubito. alioquin malim multo Hero-l doti disertis verbis fidem adhibere , qui has regiones ipsemet obluit ac lustrauit, quam alieni operis descriptori Asiano. Et si quo minus Herodoti verba cum suo epilogismo congruans, ego non ς 3 tam

45쪽

2 M ILEBORDVS sNEL Livstam discrepantiam rei, quam humanum errorem, in causa ponam. Porro autem e reliquis Atticum talentum, 8o minarum, Ptolemaicum, & Antio

chictam, si ad reru pondera resserantur,varia fuisse, Hero mihistitor est atqui vero cum ad pecuniae summari , multum disserunt. Est enim Ptolema 1ci quadruplum, Antiochici autem sesquiquartum, Tyrio aequale. Verba haec sunt: To 1 Λ Τικὸν

Sominarum seu maius paulo post ipse indicar,cum

ρ ομένην . AEglnaeam, & Rhodiam minam Ptole- in altae quintuplam, insulanam vero, quae ita vO- citatur,esIe eius sextuplam. atqui AEginarum talentum habebat Atticas minas ioo: qnare Ptolemai cum habuit 1o: & Atticum, cuius supra mentionem fecit, 8o: Vnde hoc amplius discis .Rhodium Talentum AEginaeo aequati: το ηα1ωτικο o minis Attici rependi. Apud Athenienses autem talentum duplex, maius & minus, in usu strisse, Comico. rum testi moniis mani festum est. Plautus Mostellaria: Si hercle nunc ferat sex talenta magna argenti pro istis praesentaria. Nunquam accipiam. Et ursu m alibi: Hlias pro illa me poscit triginta minas, alias talentum magnum. Huius tamen differens aestimatio non perinde omnibus in promptuesti aliis alia taxatione eam definientibus. Minus talentum 6o minarum fuisse. nulli est dubium: maius vero alli centum, alii octoginta Atticis minoris

46쪽

DE RE NUMMARIA. 43noris talenti minis circinii scribunt. Ego fanuposteriori non inuitus subscriba: &c ausam huius lententiae hanc habeo, quod Liuius Decadis quartae libro octauo in foedere Antiochi ita loquatur Attica talenta duodecim millia dato intra duode

cim annos, penssionibus aequi S. taletntum ne minus

pondo octoginta Romanis ponderὶbus pendat. Quare Atticum talentum minarum fuit octoginta mina enim & libram Romanam ut proxime aequales, infra probabitur. Atqui talentum Atticum sominarum quoque fuisse, veteres, & noui omnest pariter inculcant. Ideoque illud So minarum, re-l spectu huius maius dictum, nemini dubium esset potest. & huic Ptolemaicum ab Herone aequipa- ratur. Atque ita demum verum est quod Pliniust inquit: Talentum AEgyptium pondo octoginta pa-s tere, Varro tradit. Quamobrem talenti magni aestimatio ita nobis firmi stimis argumentis definita esto. Est vero & alius generis talentum, quod non nude talentum, sed cum adiectione talentum auri vocat ir. Id enim Pollux libri quarti capite vicesimo quarto monuit: Aureus autem stater pendet duas drachmas Atticas; talentum autem, tres aureos. At Eustatius in Odysseae librum dι

κα μεν, D Πιθμος Pollux magis disiuncte libri 9 capite 6. Valebat autem auri ta lentum tres aureos Atticos: argenti vero sexagintal minas Atticas. Verba ipsa accurate nobis norandat sunt: nam hic auri talentum & talentum argenti

l valore longissime inter se disparantur. atque ita Homeri locus ille Iliados de ptaemiis certami-l num in Patrocli funeratione nobis intelligendus:

47쪽

ILEBORDVS SNELLIus ubi poeta secundo loco statuit eqsta in sexennem mulo foetam, tertio lebetem, quarto denique υ ιο ταλαντα. Ergo duo auri talenta es lent Pola luci tres aurei Attici: Eustatio tantum quatuo cui Heio, ineus adstipulatur. inquit enim: γο di παf O ui1

tum Homericcum tantidem est, quanti aureus

Daricus,qui post eius matem demum signatus est. sed Daricum Iosephus libro 3 Antiquitatum capite di auri siclo, hoc est,duobus Atticis aureis taxauit. quamobrem auri Talentum Eustatio & Heroni aureis Atticis duobus, Polluci autem tribus rependitur. Verum argenti talentum ab eo diuersum fuisse, ne Latinis quidem Comicis fuit ignotum. Plautus Tinculento: Hem tibi talentum argenti ;Philippicum est, tene tibi. Hic talentum quidem

numerat in aureis Philippeis, non tamen auri ta- ilentum, sied talentum argenti, talentum minUS, quae erant sexaginta Atticae minae. Quamobrem ista omnis est talentorum diuersitas: quorum quidem valorem certo &constanter definitum affirmare possimus. Vt autem res ipsa per se clarior sit, brevicula synopii omnem summam, in tabella proponam. Egyptium Antiochicum

Talentum pro pondere tantum

Cleopatrae Ptolema cum

48쪽

DE RE NUMMARIA

Talentum pro pecuniae summa, Talant m auri Syrum Ptolemaicum I F

Babylonium Attisum majus Tyrium

inlinaeum

Rhodium

Joo Haec de talentorum inter se comparatione, & ad partes suas ratione dixisse sufficiati sequitur mina eius partium maxima. habet staterassui generis quinque 2 vis ginti, drachmin centum, obolos sexcentos. Mina, Griecis Mναr eius originationem quida ex Hebraeo nan numerare, deduxerunt. vox ipsa EZel chieli capite que comate tr. v surpata. Minam quida initio non ubique gentium centenaria fuit te, haud dubiis autoribus probare possumus. Athenis ante Solonis αὐ- ὼν mina fuit drachmarum trium ex septuaginta, quemadmodum Plutarchus in eius vita tradidit: γῖὲmhm δσοχμων δμναν

i Winν βλαπΤεῆς τους Dμιζομενους' Minam enim constituit drachmarum centum, quae prids erat tantum trium & septuaginta. Ut cum totidem numero drachmas darent, valore&pondere illis

49쪽

6 ini LEBOR Dus sNELLIV sminores, debitores quidem emolumentum haud leue perciperent, sed absqtie creditorum damno. Signabantur enim a7 amplius e singulis argenti libris, quas tamen cr ditores cogebantur pro graui rEchma ex lege Solon ἰS acci pere. Centenacia autem ubique gentium exinde recepta eit. Ita Attica, Aginaea, Babylonia, Antiochena, AEgyptia sui ge- Neris centenariae sunt. Pollux loco citato. Et Hero.

Omne talentum habet suas nata naS seXaginta, mina stateras quinque & viginti s. a te I drachmas qiuatuor. Denique Plinius libriai capite 3 . Mna, quam nostri Minam vocant, pendet diachmas Atticas centum. aliique praeterea complures. Idem quoque variorum scit pio inmcomparatione inter se colliges. Exemplum unicum c Phitarcho Liuioque lic aduocabo. Liuius libro χχ, de cello Punico, In permutandis captiuis conuenerat inter duces Romanum Poenumque,Vt quV pals plus reciperet, quam daret, argen IiPOndo bina & selibras in militem praestaret ide eodem

Plutarchus in Fabio dixit, ut pro quolibet dracb- mas dubiatas quinquaginta solueret. Quared Iachmas centum pro libra arge tui posuit Plutarchus idque potius ex consuetudine loquendi usu Vulgo recepta, quam quod ita se penitus haberet,

u ponderum momi a pensiculatius examinares. Omnino enim verum non ea, libram Romanam centum Atticis drachmis aequatam, Sed cum Romani denarii pondu initio quidem ita eslet 'legibus definitum, vi septem ex uncia signarentur, quem ad modum Scribonio Largo, Plinio Celsoque

autoribus euictimis e rarissimqs tamen inuenias,

c etiam

50쪽

DE RE NUMMARIA. 67

etiam longe ante quam Rxspublica in unius potestatem concessiliet) ita signatos, qui vel Sogranorum pondus trahant, quod supra denariis aliquot in rem praesentem abductis demonstratum fuit. Hoc tamen pondere plerosque suille vix dubitamus, ut octo denarii tales unciam impleant: drachmam autem Atticam octauam unciae partem ille notius est, quam ut probatione indigeat; Vclmcdicis autoribus, qui id di serte satis testantur, octo drachmas Atticas unciam facere: Fercenim Attica obseruatione medici utuntur, inquit Plinius. Idc oque apud Galenum legas non semel:

H' gx, Vnde Isidorus, drachma

octava pars unciae est. Sed unciae duodecim libram faciunt: ideoque sex& nonaginta drachmas librae Romanae aequari clarum est. Mina autem Attica drachmas habet centum: quare dimidia uncia in mina Attica necessario redundabit. Quamobrem me legantissimo illo Cleopatrae fragmento verissime legitur: H' Αἔχε υια. & paulo poli: H' λουχγἱατο, o . Attica mina haber unciaS I 2-, drachmas ioo. libra habet uncias i et, drachmas 96. Vt ratio Attica mina ad libram Romanam sit quemadmodum a s ad a , ut minae 1 libris Esaequales sint. Et tamen vulgo ita creditum est, minam Atticam Romanae librae aequari: quod ut minus videatur effecerunt ii, quorum diligentia saepe circa mirtutissima ponderum momina occupari solet. Sic enim plane legas apud Galenum deponderibus & mensuris, e fragmento nescio quo: η Mνα ηAbΤικη-ουγ α ιβ e Mina Attica habet unci S ra, quod pro secto esse ver unumquam probabunt,