Curtii Sprengelii ... Opuscula academica

81쪽

auream, in qua stannum acidi muriatici ope calcinatum adest, hydrargyrum vero ad comini nitendit in stannum adhibetur . . Stanno autem Pus suisse, ut auri quaedam species constitueretur, discimus Ox Aenea Gnκneo, saeculi quinii extremi auctore ' . Disertis is verbis ait, sapientes sui telnporis, qui in λη laborent, adllibere e nrgent tim et stanniim, ut inde Pulcherrimum aurum consistant. Quod vero αργε eo dicat esse matertein in

usu in vocandam, i rore eo natu in esse Persuasum liabeo, iii amore scriptoriun Sigii a uti eum C argentum expriinat, Proficisci debebat.

Purpuram inineralem seu Cassii pili puram auream eonstituisse

antiquos artifices inde effici posse videtur, quod de πορφνρα et πυρρυ ταρφιάκμ saepius ferino sit δ' .

Chrysocollam inagnopere ac fere ubique ii scriptores praedicant, qua in Osset liquis Oracein nativam habere. At salieretur.

Etenim Synes ius βατραχιον voco et ἐν τοῖς χλωροῖς λίθοις ευρίσκεσθαι praecipit 33. Hinc os viride neris nativum, quod eum σι αραγ Jua seu Malaehite in metallis aerariis laudatissiinum

inveniebatiles g). Opilina chrysocolla erat armenia, prasino viridissimove colore insignis, sectinda pretio macedonica, vilior cypria δ). Parietes ea saepe induci Vitruvius refert, iiique en Propter caritatein uti non possint, turba, quae litum dicatur Resed Luteola eoeruleii in iuste ro, adeoque pigmonium obtinere viridissimum δ'). Hanc chrysopoliam rii ficos quando lite luteam reddere, it nitrii in ea ggitii in otii ac serriintinetur, linius testatur. ); undo ravdii lotitii in artifici in lucet accipit. Nnmque praeter coloris mittatioticin vidi lio inino et rudes nil desiderabant.

Tertio iam saeculo vanas eas artes in Aegypto magnopere invaluisse atque Alexandriae in priniis libros hirtinos onscriptos fuisse, in quibus fraudes illae mystic et πορρῆτο modo traderentur, vel inde lucet, quod Diocletianus ivsserit, Innes Piusmodi libros coinburi, qui hemiam nitri argentique docentit . . Quod testimonium quamvis Conringi iis in dubium vocat 73, id om tamen et ideo mereri videtur, quod idem Imperator libros ini- probatae lectionis, magicos nimirum et his similes damnavit δη).

p. 24. 38 Cod. Iustin. X. iit. 18. De male sic et inathem. I. II, 4. Digest. . it. Rinii ercis c. l. 4.

82쪽

quo tamen diu valuit haec lex. Namque protinus ut Christia nismus ultiores radices ager coepisset, ipsis inperatoribus novae religioni faventibus, et haec ἐαταιοτεχνία nova epit incrementa, quod propediem uberius exΡOnam.

C0ΜΜΕΝTARIOLUI ALTERUΜ, QUO IUV. ORN CAR FRID. AUG. IEBELHAUSΕΝ, FRANKΕΝHUSANI, ET CHRIST. GULIELII THOELDEN, SCHLEUSINGENSIS, DISPUTATIOΝΕΜ Ν- AUGURALEII DIE XI. OCT. IIDCCCXXlu IIABENDAM INDICIT. Alohemiam, homicae artis matrem, Alexandriae agitatam fuisse primis aera nostrae saeculis, Supra praecepimus. Frivoli eius studii caussae potissimum quaerendae esse videntur tuin iii perditissimo eius aetatis luxu, auri copiam exigente, tum in superstitione docta sectarum omnium ibi confluentium assensi su fulta atque firmata, tum denique in admiratione magniticorum operum, quae prisca reliquerat antiquitas. Haec stupentes osteri non potuisse aedificari existimarunt in ariis eius occultae, quae pretiosa metalla ex ignobilibus producere gloriatur, admitticulo Eam artem, ab angelis inventai ct inortalibus traditam,

haud addisci vulgari modo, scd divino quodam afflatu iis inspirari, qui, stimulis sensu uin suppressis, ratione humana sufflamin ta se coelestibus naturis germanos reddant, creditum os ab omnium sectarum asseclis. Sectae eae, etialiis magnopere diversae vel iudaicam vel christianam vel thnicam agnoscerent

originem, in eo tamen omnes congruerunt ne conspirarunt, ut suininain sapientiain statuerent coniunctionem cui ministris nutomissariis Dei, ad quorum naturam evehi possit quicunque precibus assiduis ieiuniisque castitate etiam ac sanctimonia se dignum eo commercio reddiderit. Ea superstitione omnibus religionibus communi Christianismi et tolerantia διαφορια nascebatur, ut non solum Alexander Severus inperator in arari coloret Orphei, Abraham Christique statuas 33, sed ut et Caesares Constantinus Liciniusque anno 313, priusquam ille dem christianai publice profiteretur, in edicto Mediolanensi omnium religionum, maxime Christianismi, tolerantiam per omne inperium iuberent'), quia

83쪽

se summi numinis tot sint nomina, quot gentium linguas esse V ,, luerit δ). Quemadmoduin iam adrianus Serapidis cultores Alexandrinos esse et Christianos latetur', ita et Celsus perinde esse perhibebat, sive quis Ioveva aut Dominum Zebaoth aut Ammonem adoret ). Ea tamen διοφοοί cum superstitione comite nec severis placuit romanae religionis defensoribus nec orthodoxis christianae fidei propugnatoribus. Hinc iam Septimius Severus libros omnes, qui arcana quaedam haberent, ex omnibus adytis Aegypti ollectos abstulit'). Et primi imperatores christiani magiam damnabant i Chrissiani etiam incantationes reiicere se et earmina laetabant ), unde et odium Alexandri illius impostoris in Christianos, orgiorum speculatore D. Scriptiones arcanam artem tradentes, mysticis titulis insignitae, occulto modo variisque symbolis et signis compositae, auctorum priscae antiquitatis aut hominum mythicorum etiam ornina gerebant. Ars magna, magnum mysterium ' divinum mysterium 3 ), ποίησις ' vocabatur; ipsi processus nomine πραξέων veniebant f. Praecepta obliquo modo tradebantur' ), inde λοξυς nugας appellabant. Ita autem scribebantur, ut vulgaribus vocibus sensus alieni atque diversi intelligerentur, ut, quod supra iam mo- .nitum fuit, σελήνης nomine hydrargyruin, φοενικου sultar te. insigniretur Philosophica et metaphysica ipsa commenta addebantur, sicut celebratissimum illud Democriti dictum, toties repetitum , υσις τῆ φυσε τέρωται, και η τοι την Vm κα, καὶ et φυσις τὴν φυσιν κοατει β). Eo et pertinere inscriptio Optica saxi cuiusdam prope einphi videtur, quam latinam

Mieti Sehatta reddidit: Coelum deorsum, coelum sursu In nStra ,, SurSum, Str deorsuin quod sursum, omne id deorsum haecis cape et beaboris' 3β3. Quae inscriptio fere repetita esse videtur ex ippocratico illo: Ιαλιν ταυτα και υ ταντα σάος Ζηνι, σκοτος Αιδη, σκοτος Ζηνὶ qύος Αιδη vorare καὶ ιετακινειτ ι κεινα δε και ταδε κεισε πάσην Dην γ). Signa etiam liue trahenda, quibus metalla et alias res Oxprimere solebant, quorum praecipua angius habet 3I:

84쪽

Ipsi scriptores vocabantur ποιηταὶ 3 , οἰκουμόνικοι φιλόσοφοι - , πουργοι και οἰκονοι o Θεοτ' ). Quibus honorificentissumis appellationibus semet invicem cumularunt, ut et nomina antiquissimorum mythieorumque hominum sibi arrogarent, quod iam supra monitum est. Plerique autem auctores hemici, quorum scripta supersunt, quinto aera nostrae saeeuto floruerunt. rincipes fere sunt Synesius, Osimus et olympiodorus. Synesius, cuius epistola ad Dioscorum, saeerdotem Serapidis, exstat, idei habetur eum episcopo ille Ptolemaidos, quae Libya Cyrenaieae metropolis suit g). Cyrene natus, Alexandriae iuventutem transegit Hypatia philosophiae magistrae assidens. Meundiam iuxta ac doctrinam civibus suis adeo probavit, ut legatum mitterent ad Arcadium imperatorem. Redux baptismum, suadente Theophilo archiepiscopo Alexandrino, suscepit, mox etiam, licet invitus, episcopi munus, quamquam nec Xorem dimittere, nec resurrectionem corporis futuram sibi persuadere

vellet ' i. Varia eius scripta, epistolas, carmina christiana, encomtum calvitii te collecta edidit Dion Petavius Parisiis 1631. et 1640. Di. Superest vero epistola illa, a Fabrici bibliothecae graecae vol. VIII p. 233 sq. inserta, quae hemica praeceptaeontinet orditur autem a Democriti libello, purio quidem, sed quem serio Abderit illi, Hippocratis aequali, tribuit. Fuisse eum stanis magni discipulum, a quo Democritus in templo Meinphitie initiatus fuerit. De stane aut si hane testimonium Plinii adest' in Xerxis regis Persarum comitem suisse, eum is Graeciae bellum intulerit, de agi primum commentatum esse. Nec deesse secundum Osthanem, qui Alexandri M. temporibus haud levem addiderit professioni artis occultae auctoritatem, comitatu regis magni o natus. Eius Osthanis libellus de mysteri magno etiamnum e stat β). Synesius, Democriti libellum spurium expositurus, incipit a Primo Praecepto, το ποντιο ρα esse colligendum. Est autem

Is)Photius cod. o. col. 177. Re ines ius Var. Ieci. p. 54. 55.2o Lambec. l. c. col. 308. 2I Ib col. 428. 22 Lamb. I. c. col. 395. 23 Fabricius bibl. graec vol. VIII p. 22 i. 24 Plinius XXX, 2. Hostanem vocat Tertullianus de anima c. 57. 25 Lambeo. I. c. col. 383. Dipjlias by Cooste

85쪽

Rheum Rhaponticum, secundum Dioscor idis descriptionem R. , nomen gerens a fluvio Rha Volga), ad cuius ripas habitare innotuerat T). t symbolice esse sumenduin hoc praeceptum, Synesii patet verbis: sicut enim ha fluvius in ποντον mare easpiiunx'. effluat et ab hoc suseipiatur ac deglutiatur, ita esse materiem solvendam atque ab aqua seu vehiculo fluido penitus

suscipiendam.

Deinde σεληνην e cinnabari elicit et e chrysocolla, ut sul- sue inde edueat. Sulla enim cinnabar adhaerens, cupro magis amne quam hydrargyro, iungitur cum chrysocolla seu viridi aeris, cupro nimirum Oxydat eum argilla et calce unito), atque constituit aes ustum vel cuprum sulfuratum nigrescens. Hinc de λυωσει, seu denigratione loquitur mysta. Addit ξάνθωσιν esse ἀναμπυρωσιν videtur ergo sulfur ignis vi secessisse in acidum stillaricum, cuius ope hydrargyrum cinnabaris abiit in tur- pellium minerale, seu hydrargyrum praecipitatum avum. Tum addit, sumendat esse aquam calcis vivae ασβεστον)et saecis φεκλης et cinerui brassica et salis aminoniaci, solvendum esse crocum ilicium, . . flavum illum pulverem, ac miscendum cum his rebus. Unde proficiscitur, Poetam Constantini pulverem aureum consecisse Hydrargyrui enita sulfuricum aqua calcis praecipitatur e solutione, ut pro maiori aut minori Oxydationis gradu citreum vel aurantiacum pulverem sistat, qui eroe cilicii nomine insignitus suisse videtur. Addito sale ammoniaco soluto, nascitur album praecipitatiun quod eidum salis magis amne est hydrargyro quam acidum sulfuricum Triplex est sal, cui si admiscetur aliis cineribus, seu potassa, et quRfaecis, seu tartarus, novum oritur connubium, acidi tartari nimirum cum hydrargyro et acidi salis cum tartaro. Ergo taedioso eo modo constituit artise Constantini pulverem aureum, quem nos multo faciliori modo acimus ex hydrargyro sublimato et a taro tartarisato. υτη ἡ χλα τῆς χρυσοποι ας. αυτ εἰσι μμεταλλοιουντα τὴν λην, καὶ ιεταλὶευοντα καὶ πυριμο α ποιουν-

μων και ποιησIς ως γεγρα ται, Uy ιακαριος. Quibus verbis additis summe probabilem reddit coniecturam, contentos suisso artifices χρυσοποιους eius aevi pulvere eo aureo, quo inserioribus metallis, ut plumbo, Possent auri colorei speciemque largiri. Dein praeeipit ἐκστρψειν huius corporis arte facti naturam, quod ita sumendum osse arbitror, ut restituantur partes pulverem Constantini aureum laetentes. Poscit autem chiam terram

et asteriten et adiniam albam. . Terra chia est argilla candida, terrae famiae simillima huius vero species quaedam αστήρ Diο-

86쪽

seoridi diei asteriles Synesii esse videtur. Cadmia alba est,inci oxydum nativum, quod e fuligine caminorum etiam parabatur i. in igitur cum pulvere et nova hydrargyri opia mixta eueurbitulae βοταριω immittit, eui exeipulum vitreum υαλινον ὀργανον ιασταριον iungit, ae per triduum leni igne, in balneo cinorum alidorum ἐπι εοιιοσποδιυς πραείας digerit,

donec aqua sulfurina in excipulum abierit, quae vocatur et docet οἶνος μηνεος και τα otioea. In eo praeeepto quamvis plura oceuua sint, ita tamen processus is exponendus esse videtur, ut terrae sali mercuriali additae secedere iubeant ciduin tartari, sicut et odia acidum tartarosum e tartaro depurato ope cretae prolicitur. Id acidum semnentationem patitur, qua nascitur acetum οξος): hinc ηφιν disertis verbis Synesius indicat. Cur cadmiam addiderit albam, haud satis liquet, ni sorte id onsiliisuerit, hydrargyrum ope inci regulina serina praecipitare ac cum eodem metallo ope susionis lentae malgama constituere. Quae denique sequuntur, λελοξοτιιένως εἰργένα ab ipso Synesio Oeantur, ideoque intellectu dissicillima sunt. IIagnesiam et chrysocollam iubet adhiberi et cum hydrargyr coniungi. Equidem τηνοιαγνησίαν λίθον a magnete lapide haud divorsam putans, quia nusquain tu antiquis alium significatum invenio, de

connubio hydrargyri cum sorro sermonem esse autumo. Id autem connubiuin aliter fieri nequit, quam cupri adininiculo, unde et serrea vasa deaurari nequeunt, nisi cuprum adhibueris. Quibus positis intelligitur, chrysocollam seu viride neris necessarium fuisse, ut ea coniuncti hydrargyri cum inagneto efficeretur.

CοΜΜENTARIOLUM TERTIUΜ, QUO IUV. ORN FRANC GUL. SCHMIG-R-SEIDEL LEUCOPETRA, SAXONIS, DISPUTATIONEM INAUGURALEI DIE XVI. IUNII DCCCXXIV. HABENDAMI ICIT. De Synesi nuper egimus. Sequitur aetate sutilis libellus, quem , yrano cuidam aut Kyra nidi, regi nesei eui Persariam, inscii tribuunt homines Graeco scriptus fuit is liber, quem primus sere allegat Olympiodorus Thebanus, ποιητης τὸ ἐπιτμευμα 29 Dioscor os V, γλ o Dioscorides V, M.

87쪽

Photio dietus 3. Verba Olympiodori, quibus την Κορανίδα eitat,

eodice manuscripto servavit Reines ius 'γ. Graecus textus haud exstat, sed latinο- barbara interpretatio, quam iam atthaeus Sy l vaticus et Valescus de Tarant a legerunt, quaeque ideo saee XII aut XIII iam consecta suisse videtur. Probabile est,

Gerardui Cremonensem, medicorum Graecorum plurimorum

interpretem, etiam hunc libellum vertisse. Obiit autem Gerardus anno 1187. . Nomen libelli πρανίς, quod ad auctorem male traductum, nequaquam ex arabic os, repetendum est, cum ipse auctor dicat: κυρανίδες ειρηνται, δια το των αλλων μου

γραφῶν βίβλευν βασιλίδες ταυτας εῖναι in Latinam interpretationem edidit ipsiae 1638 quidam conficto nomine Rhyahinus.

Insanus ille liber praeter portentosa mendacia sabulas aniles nugasque absurdas paucula continet, quae antiquarios in explicandis veterum magorum vanitatibus et superstitiosis curationibus per sigilla sculpta, characteres, phylacteria et amuleia, aliquid saltem adiuvent, ut risui et contemtui eam frivolam farraginem

committere satius dueam.

Scripta sequentium auctorum sere in bibliothecis latent. Sunt autem ordine aetatis, qui prae aliis citantur: Sextus Africanus, quem Photius perperam eumdem eum Iulio Africano habet, atrosophista, qui κεστων seu ταντα σιωδων δυριατων lihros novem, si Eusebio, viginti quatuor, si Si id a e fides habenda, eonseripsit η). Addidit multa praecepta medica, physica, georgica et hemica, quae o simus citat 3. Heliodorus quoque; auctor dramatis amatorii de Theagene et Chariclea scripsit ad Theodosium Imperatorem πιρὶ τῆς των φιλοσοφων ιυστικῆς τέχνης iambos '. Natus Emesae in Phoenicia episcopus Triccae in Thessalia suit, amiliariter usus Synesio, quod ex huius epistolis lueet j. Sequitur Zosimus, quem Alexandrinum philosophum manifesto Suidas vocat Eum Reinesius eumdem habet cum historiarum scriptore Comite et ποτισκοσυνηγορω, Theodosio iun. imper. ' Fabricius ipse coniectura consequitur, eumdem suisse,

qui eum Pelagi a Zenone sauri interfectus sit 3 3. Uterque autem vir doeius magnopere allucinatus est. Etenim historiarum scriptor Christianam religionem pertinacissimo prosecutus odio, quam maxime alienus sui a mysteriis Christianismi. Noster vero non solum visionem propheticam Ezechielis de arefactis dispersisque defunctorum corporum ossibus ad scriptum suum de ornacit Photius cod. m. ὀl. 177. 2 Var. Iection. p. z. 3 De

88쪽

bus hemicis retulit, sed multa etiam habet do verbo Dei inearnato et passione crudeli, quae ab ethnico Christianismi inimicis

autem ante septimum saeculum Arabes nee studiis dediti essent nec cum Graecis ommercium haberent, multo posterior nosterest ob eamdem rationem nec Fabricii coniectura plausibus digna est. Namque Osimus, quem Zeno Isaurius interfecit, GaEaeus sui rhetor *ὶ idem, qui, Suida teste, exicon historicum et commentaria in Dioscoridem et Lysiam conscripsit.

Nostri vero princeps pus est περὶ τῆς 'Iμου προς θεοσέβειαν δελφήν euin chemicum librum alphabetico ordine scriptum libris XXVIII memorat Suidas Titulus 'Tμουθ antiqui aliquid habet. IIIoυθ' enim Chaos hoenicum λη , postea ad Isidem

Aegyptiorum traducebatur, ii et Iutarchus B σου eamdem habeat ac Isidem 3 ). Ipse quoque Aesculapius Phoenicum, ab Iside doctus, muthes appellabatur Artem ipsam aurum conficiendi vocat μιιοnλυσιαν, naturalem illam auri ex arenis lotionem, seu φυσικὴν φαιιιιουργικην βασιλεων. Namque non sibi, sed regibus Aegypti antiquissimos philosophos aurum Onsecisse, unde et capitis damnatos esse, si mysteria promulgarent, quam sabulam et Olympiodorus repetit R). inc et iusiurandum elebre exponunt, quod praestare debebant 'poetae, cuius initiuin, si Christiani essent, hoc suit: 'Dρκίζω σε, καλε παῖ, ει ιιακαριαν καὶ σεβαστὰ, τριάδα - τὸ γιον ὴ ποήριπτειν κυal. Ethnicis vero id sacramentum aliis verbis imponebatur 'Oρκου εἰς ουρανὸν γῆν, τευς καὶ σκοτος, ορκίζω εἰς πυρ και δωρ καὶ ψακα γῆν, ις ' ιην τε καὶ Ἀνουβιν - μέδενι ιεταδιδῶναι, εἰ

γραφεσθαι Zosimi praecepta Suidas docet, quod manu sua instituta experimenta peculiari sigillo insigniverat I). Similis ae in Zosimo, nominum eonfusio obvia est in Orym- piodoro, quevi motius Thebanum dicit et ποιητὴν τὸ ἐπιτή-

89쪽

δεωμα β . ter suscepisse eum ultra Nili eatarrhaetas, ad Philas et Primam urbem et ipsos lemmyas, fertur ' . Alium tamen puto Alexandrinum illi philosoplium, Procli inagistrtim, euius τρυ το κλέος praedicat Suidas Aliuin quoque Zosimi historie familiarein, qui historiam in ad annui usque 2 eontinuatam Theodosio iuniori dicavit. Pelagius, citius commentariolum ερι τῆς θεια ταυτης

καὶ ἱερα τὰ νης ambo cius itat 'in latine interpretatus est Do m. ieti montus Patav. 1573 fueritne idem Patricius,

quem en Isaurius interfecit, nescio. Ne de Stephano Alexandrino, ecumenico philosopho, plura dicere habeo, quam quae Lambeeius 's vixisse nimirum Heraclio inperatore, a ut utique septimo. Saeeulo septimo demum ad Arahas transiit ars homica Cum enim Chalda Omarus, Alexandria expugnata 6403, totam Aegyptum dominationi suae adiecisset, victores mox a Graecis et artem medicam et heinicam acceperunt, pem ferentibus Iudaeis aut Syris Primum sere eius exempliam est Aharonis, sacerdotis Alexandrini saeculo VII. lorentis opus, Pandectae medicae, quod Iudaeus Bassorensis Maser a mathus Giat alis filius e graeco sermone in syriaeni transtulit . . Primus autem auctor chemicus e gente Arabum vocatur scha

Abii Bokr Chalisae '). Natus is anno Hodjrae 80 702 aerae nostrae diem obiit supremum Modinae anno erirae 148 770nerae nostrae). Celebres suerunt eius libri de Olimia L MI),

Ne hic confundatur eum posteriori inber, filio Man os m. Nil nouainis hemico' merbe lotus tradit, ni uin suisse Harraui Mesopotamiae, vixisse saeculo medio tertio Ilerirae saee. IX. . aera nostrae , librosque eius de hiinia et lapide philosopliorum, etiamsi uininis laudibus extollantur, haud tamen lectos fuisse a hemicis 63. Uter vero sit aueto librorum, quos Geberi nomino circumserunt, media iam aetate dubim erat. Namque eum Alde marus

Parisiensis a silia Muhammedis prophetae gentem Geberi deducit, Dschasarum priorem intelligit 7ὶ quem ipsum in libro de regno

patrem nominare Baldechitarum principem. Nihilominus Brace schius alia patris nomina affert, et Harem etiam, iuxta Ali Phi-

90쪽

losophi sententiam, quod ad patriam potius, arran Mesopotamiae provinciam, transferendum.

Quanam ratione libri illi ad nos usque pervenerint, alta latet aligine. Nescimus, gemini sint schasar aut scitaber commentarii, an addiderint et quaenam auctores seriores, quando Christianis innotuerint, a quis eos interpretatus sit. Propterea nescii etiam sumus, quaenam inventa alterutri sint tribuenda.

DE SUPERSTITIONE,

INPIuIIIS DOCTA AC EDICA PROLUSIO, DUA IUV. RΝ. IAURITI SCHOTTE, SCHRAPLAVIENSIS, DISPUTATIOΝΕΜ I AUGURALEM DIE XVII AUG. DCCCXXIV ABENDAM INDICIT. Superstitionis notnen, antiquis Romanis satis celebratum, a Ci-- cerone N. D. II, 28. derivatur ex assiduis immolationibus precibusque per toti in diem continuatis, ut liberi superstites sint. Quae

quidem expositi quam ludicra sit, Lactantius IV, 28. docet,

meliorem eam substitustris, quae a memoria defunctorum superstite culta, ab imaginthus mortuorum hominui aut cineribus ossibusque superstitibus Itonoratis et muninis summi loco imploratis originem petit. Graeci vocabant δεισιδαι/ ονιαν '), continuum daeanonum nocentium cultum, qualet in rudibus populis omnibus deprehendes. Namque, ne nos neca, Sunt reces, qua Tntari aliaeve gentes ab animi cultu rudes quotidie fundunt. Superstitionem dicimus

animi imbecillitatem, ut nexum credat rerum, quae nullum habent. Cui vero cognito rerum nexu nascatur ratio, rationi adversam esse superstitionem, exploratum habemus. Itaque, si nexus naturalium phaenoinenoruin nullus perspicitur, ob innatam humanae menti necessitatem, nexum qualemcunque caussalem investigandi ingendique mens arbitrio comminiscitur nexum, rudi ingenio analogum. Idoneum autem est scientiae desectu atque φιλαυτία, humanas Vires credere praestantissimas, unde et Daturae efficacia cum uinanis viribus comparata daemonibus tribuitur, humanae specie analogis, humanoque more cogitantibus, irascentibus et agentibus. Religio vera, cum superstitione toties commutata, ab ea longe est aliena eique vere adversa. Namque praeceptum Creatoris divini: Quisquis adoraverit Deum, spiritu et Veritate eum adorare debere, et Apostoli dictum: Religionem esse rationalein cultum, obstringit nos, spernere superstiones ani-

Scripsit Plutarctius lihrum adversus superstitionem lectu dignissimum, ut ostendatur superstitiosos gravius errare quamintheos et quod peius de diis sentiant, et quod pessime de se ipSi mereantur. R. J