Institutiones historiae ecclesiasticae novi foederis ad usum scholarum seraphici ordinis auctore R.P. Claro Vascotti

461쪽

9. conamina prorestanus ad ordinem redigendi. Cum Protestantes contra pacis Norimbergi eae tenorem bona o lesiastica diriperent, Tribunalis imperialis auctorita tem contemnerent, novationes religiosas vi suis subditis obtruderent, Religionem catholieam radicitus evellere studerent,

et plures Ordines in foedus Sinai caldicum susciperent, Imperat'r foedus sacrum an. 1538 Norimbergae foederi Smalcalidi is opposuit. Res igitur Germaniae spectare videbantur ad bellum, cuius eruptionem tantisper cohibuit couventio an. 153s Francosorati inita, qua statutum est, ut pax usque ad sinem anni sequentis protenderetur. Ad hanc ulterius conservandaman. 1540 Vormatiae amiea moderatorum utriusque partis The logorum habita est Collatio, anno sequenti 1541 in Comitiis Ralisbonensibus frustra continuata. Imperator iterato ium a Gallis , eum a Turcis hello laevisitus, an. 1542 in comitiis Spirensibus Protestantibus pacem in quinque annos duraturam

concessit, et anno 1544 pariter Spirae, Catholicis id ae s

reutibus, eamdem pacem usque ad dissidiorum compositionem per Concilium generale efficiendam prorogavit, nec non promissit Tribunal Camerale post tres annos innovandum, et interea

ab iis iudieandis cohibendum esse fa . S. 10 contalium Trideminum. Tandem anno 1545 Paulus III toties dosideratum Coi cilium generato e gregavit Tridenti ad dissidia componenda,

haereses condemnandas, optatamque Eeclesiae reformationem

persciendam. Praesederunt Romani Pontificis Legati, et 2Sserisionibus suit absolutum. Post varias altercationes statutum, ut in qualibet sessione fidei definitio et Ecclesiae reformauo fieret. Imperator cum Vormatias si 54b , tum Ratis imost 546ὶ Protestantibus persuadere conatus est, ut ad concilium jam convocatum irent, at Protestantes et Ioeum Concilii ei modum illud celebrandi reprobabant. Quam ob rem Imperator non amplius eunctandum ratus , inito eum Mauritio Saxoniac Duce se ere, armis eos agressus ast, confoederatorum Smal- caldicorum exereitum sudit, Joannem Saxoniae Electorem otPhilippum uasisiae Landgravium jam proscriptos coepit, necnon Ioannem Electoris ianitate privavit, quam Mauritio Saxoniac Duci eontulit. Interim cum sub initium anni 1547 mo bus pestiferus Tridenti grassari coepisset, post Sessionem oci vam, Paulus III Coaedium Bononiam transtulit, iuvito et re-

462쪽

luctante imperatore , qui Episcopos suarum ditionum illue ire prohibuit. Bononiae habitae sunt duae Sessiones , quili in illis aliqua decreta conderentur. In hoc rerum statu Imperator anno 1 147 Comitia Augustae Vindelicorum indixit , ubi a Protestantibus postulavit , ut Gucilio se subjic rent. Verum Protestantes praetendebant: l. Ut Pontifex nee per se, nec per Suos Legatos Concilio praesideret; 2. Ut Dpiscopi a durejurando , quo Ecclesiae primati adstricti sunt, solverentur; 3. Ut Theologi Protestantes in Concilio jure sus- fragii gauderent; 4. Ut omnes Principes christiani , una cum ordinibns protestanticis Concilio interessent ; 5. Ut decreta hucusque a Concilio condita novo examini subjicerentur. Νihilominus Imperatoris praepotentia victi promiserunt se ad oncilium ituros. Quoniam vero Imperator frustra sollicitavit Pontificem, ut Srnodum Tridentum transferret, alia C milia an. 1548 Augustae Vindelicorum celebravit, in quibus quandam Religionis sormulam a Τheologis quibusdam compositam , Catholicis et Protestantibus prolmsuit, ut utriquo parti usque ad plenam dissidiorum compositionem per Concilium laciendam normae instar esset, hinc TO Interim dicta est. IIaec formula, quae in Prolestantium lavorona Clericis ux ratis usque ad Concilii decisionem matrimonium , et laicis

communionem Sub utraque specie concedebat, non solum Catholicis, verum etiam Prolestantibus displicuit. Catholici eam rejiciehant asserentes , Imperatori nullam esse in rebus ecclesiasticis potestatem , Protestantes vero ei obtemperare ro-cusabant, quia doctrinae controversae in sensu catholico proponebantur. Theologi Viliciabergenses, duce Melancione, aliam formulam, Interim Lipsiense nominatam composuerunt, in qua discrimen inter articulos adlaphoros et essentiales laclum fuit, et ent Theologi Tubingensos , praesertim Mathias Flaccus Frandovicii , Alluinae in Istria natus , ol Illyricus cognominatuq, linguae hebraicae in Academia Vitlenbergensi profes-Sor, se opposurrunt', contendentes illos articulos adlaphoros non esse. Anno 1549 Paulo III defuncto successit Iulius III, qui ul Imperatori obsequeretur an. 155l Concilium Bononia rursus Tridentum reduxit. Carolus omnem lapidem movit, ut Prole anies ad Concilium comparerent. Nonnulli Principes , plaeitis Lui heri addicii , legatos quidem Tridentum miserunt sed simulato tantum. Ipse Maurilius, Saxoniae Elocior ei l u- heri associa , a Carolo beneficiis i cumulatus , inito an . 155 1 clam cum Protestantibus et Henrico It Gallino rogo foedere, legalos Νorinthergas subsistero iussit, et, an . 1552 tarma adversus Imperatorem imparatum vertit, diuturnam Ioannis Saxoniae Ducis ot Philippi 1lassias Landgravit soceri sui capit vitalem justo graviorem esse et minime serendam praetexens.

463쪽

ipsumque causarem violatae libertalis germanicao coarguens. In tanto rerum descrimine, eum Ferdinandus, Romanorum Rex, gravi cum Turcis bello implici ius Germaniam pacatam cupe ret , ex imperatoris mandato cum Mauritio Lintii lde puccineunda deliberavit; verum nihil aliud conclusum est, quam nova pacis tentatio Passavit institueretur , et eouSqud arma silerent. Mauritius contra datam induciarum fidem, exercitum tanta celeritato Oenipontum duxit,' ut Carolus ibi pernoctans vix suga se periculo Villactum subtraxerit. Mauritii adventus Patribus Tridentiliis, a belli theatro non remotis tantum in cussit timorem, ut Episeopi Italiae et Electores ecclesiastici ad Suas Sedes reverterentur. Reliqui Patres in Sessione XVI de-ereium promulgarunt, quo Concilium in duos annos suspeu- sum est. Ferdinandus tantam belli tempestatem sedaturus Passavium ad indictum Conventum se contulit, in quo an. 1552 celebris illa Transueιω Passaniensis inita est, qua Imperator formulam Interim abrogavit, Principes proscriptos iii pristina jura et possessiones restituit, pacem Protesialitibus indulsit , et intra trimestre Comitia ad pacem solemniter firmandam ,

se indicturum promisit. Cum Albertus Baruthinus , belli et

praedae eupidus, arma ponere recusaret, eo demum Victo ,

anno 1555 Comitia Augustae. Findelicorum celebrari potve runt, quo perdinandus rox cum Caesaris legatis venit, et pα-cem Religiosam Augusιanam deineem appellatam firmavit, Subsequentibus conditionibus; l. Protestantes et Calliolici plena religionis libortate et jurium aequalitato audeant; 2. Protestantes ab Episcoporum jurisdietione immunes sint,et bona Melesiastica hactenus occupata relineant; 3. Nemo alium ad Beligionis deserti nem compellat, vel arte aliqua ad se trahat, aut contra suum Magistratum in tutelam recipiat; 4. In liliaris imperii Urbibus, in quibus utraque Beligio hucusquo viguit, hic status porro perduret, et cives pacifico cohabitent; S. Subditi imperii plenam habeant religionis mulandae libertatem; 6. Si Praelatus quiscunque , aut alius Clericus catholicus ad Lusteranorum Castra transierit, sine mora, beneficium amittet, quae Conditio Reservatum eeelesiasticum dicta est; T. Subditis Religionem mutaturis libera maneat facultas emigrandi, ita tamen, ut D

minis et Magistratibus suis prius satisfaciant, quod ipsis deberent ratione servilis conditionis aut tributi; 8. Qui Consessioni Augustanae aut Religioni catholicae addictus non est, ab hac pace sit exclusus. Anno sequente Imperator, . traditis partim Philippo filio, partim Fordinando fratri omnibus terris, imperio se abdicavit ac in Monasterium S. Iusti in Extrema- dura Hispaniae provincia situm se retraxit. Post 18 menses

Carolus aussit in Ecclesia celebrari exequias , quibus ipso

464쪽

regimine , praedicante potissimum Ioanne IIonter , Lussieranismus magnos progressus secit. Sueciae Lutheri pestem i tulerunt duo fratres Olaus et Laurentius Peterson, ex Academia Vitteilbergensi, ubi studuerunt, in patriam suam re- ersi, quorum primus Stoeolmiao concionatoris, secundus Up- Salae professoris munere iungi coepit inde ab anno 1519. Gustavus Vasa, Christianus II in regno successor, ob expulsos nuper Danos de patria benemeritus, anno 1627 in Co- miliis Amsiensibus Episcopis tantum ineussit timorem , ut omnia bona Episcopatuum Capitulorum et Monasteriorum eideri itribuerenti idem Gustavus Catholicam Religionem, et Luilieranismum invexit. christianus II Daniae rex an. 1520 Coduniae tradidit Lutheranis unam Ecclesiam, et varias erudelitates

in Catholicos exercuit, quapropter throno fuit eiectus. Qui ei successit Fridericus I, Ilolsatias Dux, Lusteri doctrinam professus est, et Iutheranis praedicatoribus savii i523-33 . Eius filius Christianus III in Comitiis Othoniae an. 1539 celebratis catholicam Religionem jure Civitatis privavit, omnia

bona ecclesiastica inter se et nobiles divisit, Clericos pepulit, et Catholicos aut ad nova saera transire aut emigrare iussit. Ex Dania Lutheranismus penetravit in Norvegiam et Isiandiam. Eadem Lutheri doctrina sat mature asseclas invenit in Belgio, Gallia, Anglia, Scotia, Hispania et Italia fui.

S. 12. Religionis vicissitudines in Aiuιris , Styria, carinιhiati camiolia. Etiam Austria a pesto Lutheri immunis haud mansit. Maximilianus II Imperator an. 1568 Proeeribus et E iuitibus

Lutheranis indulsit, ut in suis arcibus, oppidis et pagis Ora toria et praedicatores haberent. Hi autem Caesaris indulgentia abusi, etiam in Urbibus , et praecipue Viennao Conventus celebrabant, ad quos cives admittebantur. RudoI- illius Maximiliani filius et successor, mala inde eventura praevidens, anno 1578 non solum Lusteranis conventus sacros habere , verum etiam catholicis ad eos comparere prohibuit. Ordines Sivriae, Carinthiae et Camioliae denegatisan. 1578 subsidiis ad bellum contra Turcas , Ducem suum Carolum adegerunt, ut nobilibus in eorum castris , nec non

Graecii, Iudenburgi, Cluensurii et Labaci liberum Religio-

Polon. Lenmann hist. diplom. de statu nelig. evang. In Hung. Debmuennist. eeel. ras. in Hung. et Transitu. , Max, inventarium eeel. Sueeo Go thor., Messenius Scindia illustrata , Rulis hisι. Suee. Gerdas introd. innist. t. S. Couradus Alsaeius Hist. Res. Dan.

465쪽

nis lutheranae exercitium concederet. At Ferdinandus Caralislius an. 1597 doereium edidit, quo omnes Lutheranos aut patria excedere , aut Callioli eorum noligionem profiteri jussit. Sub Maiihia, nudolphi II Imperatoris Dalre, an. 1609 iterum liberum Religionis Oxercitium obtinuerunt sa).

S. 13. Belium uisennale. Interea Protestantes in Germania pacis Augustanae eo ditiones violabant, Episcopatuum et Nonasteriorum hona ad Se attrahentes , nec non Catholicos injuriis et violentiis laeessentes, quod polissimum evenit Donauverdae ilia insula D

nubii , ubi civos Beligioni catholicao addiclos jure civitatis, Eeclesia et publico Beligionis exorcitio privarunt il606y. Re ad tribunal Spirenso delata, Catholici sententiam ab aequalitate

petitam obtinuerunt. Cum vero Protestantes quiescere nollent,

nudolidius II imperator anno 1607 per Maximilianum Bav riae Ducem armis Donauverdam sibi subjecit, et Protestantes in Ordinem redegit. Hoc sacto , exacerbati Principes Luth rani, aget te potissimum Fridorico Palatino Eloctore, an. 1608 odus inter so inierunt, quod Unio Evangeliea dictum est; cui catholici aliud opposuerunt foedus , Ligae caιholicae nomine insignitum. Omnia erant ad bellum parata, et emi Protestantes classicum cecinerunt. Hi nimirum intelligentes Budolphum II imperatorem concessionis a Maximiliano II sactae abrogationem moliri , eum improviso impetu ad Religionis libertatem scripto sibi indulgendam adegerunt, qui ut bellum intestinum evitaret an. 1609 scripto thoe documentum vocatur litterae Majestatis eis Pragae Consistorium, liberum Beligionis exercitium , et facultatem nova oratoria in fundis eorum extruendi concessit. Mortuo an. 1612 Rudolpho successit ejus frater Matthias , sub cujus regimine Luthorani Archiepiscopo Pragensi et Abbati Brauniensi subditi, contra voluntatem dominorum suorum , an. 1615 Oratoria sibi extruxerunt, quae cum Praelati a Bege adjuti occupasseut , et quo dam vim apponentes carceri mancipassent, ordines Prote,in tiei eorum causam apud Imperatorem agondam susceperuDI, saeuitatem Oratoria aedificandi in litteris Majestatis nonnisi O dinibus concessam ad quoscumque Protestantes arbitrarie exieu dentes. Imperator an. 1618 litteras minaeos ad eos dedit, quibus irritati, inccn loro Henrico Mathia comite do I urre, cousque Progressi sunt, ut palatium regium ingressi , duos Gubernii consiliarios Martinita ei Slavata e senestra dicerent, et tolum ἀ

466쪽

regimen ad se traherent, constitutis 30 directoribus. Ita lisllum exortum est, quod per annos 30 non solum Bohemiam, verum etiam alias terras laede vastavit. Cuin enim Imporator arma armis opposuisset, Bohemi a ' conlaederatis adsuti , Duco Nathia de Turre, Moraviam, Silesiam ct Lusatiam sibi subjecerunt et Viennam usque pervencrunt, ubi defuncto anno 1619 sino prole Mathiae Ferdinandus II succcsserat. Post Nathiae obitum , Ordines protestantici supra Onasum summa rerum potiti sunt ; Ordines vero infra Onasum a Femdinando II importuno et quasi nor ludibrium postulabant, ut con ederationem, quam eum Bohemis ini iuri erant, approbaret. Sed princeps medius inter hostes , et omni auxilio do-stitutus, sola pia in Deum fiducia inconcussus perseverabat, eum subito miraculo quodam providentiae 500 equites a summo copiarum Duce missi Viennam ingrediuntur, et insole les Ordinum legatos , terrore perculsos in fugam conjiciunt. Non multo post etiam Bohemi, accepto cladis nuntio, ad Pragam tuendam reversi sunt; quo facto, Fordinandus ad novi

imperatoris electionem Franc dordiuin prosectus coronam ea saream ipse retulit. Protes ates Ferdinandum regno exuerunt,

et Fridericum Palatinum novum sibi regem crearunt. At Μ ximilianus Bavariae Dux i et foederis catholici direetor, eoaetis Irius in Austria ordinibus, ad homagium praestandum Feminando, et adjunctis tibi Cassarcis copiis, an. 1620 prope Pragam Protestantium exercitum ita fudit, ut Fridericus usque in Belgium foederatum sugeret. Imperator eum Proscripsit, ejusque dignitatem electoralem et terras Cisrhenanas Bavariae Duci contulit. In Protestantium auxilium an. 1625 venit Christianus IV Daniae rex, qui in circulo Saxoniae Dumium Ilolsatiae possidebat; verum victus ini Saxonia an. 1627 pMecm petiit et impetravit. Post tot victorias Cassioltei an. 1629Ferdinandum permoverunt, ut Pretestantes omnia bona e etesiastica post Transactionem Passaviensem occupata redd re, et vel saera catholica limplecti vel patriam mutare iub ret. Quare Gustavus Sueciae rex an. 1630 exercitum formidabilem, cui Ludovico XIII rex Galliae suppetias dabat , in

Germaniam duxit, et brevi tempore magnam ejus partem occupavit. Gustavo an. 1632 apud Luiren in Saxonia occiso bellum 15 adhuc annis varia tortuna continuatum est S. 14. Hae resiphalica.

Ilo tricennati finem imposuit Ferdinandus III, Ferdinandi Ilsiius, qui a. 1648 Monasterii ei innaburgi in VesIphalia, Dacem cum Protestantibus initi sub sequentibus conditionibus: 1. Pax

Religiosa Augustana confirmata ei ad Calvinianos quoque extensa

467쪽

suit; 2. Persecta Catholicorum, Luteratio runa et Calvinianorum aequalitas tam in religionis negotio, quam in rebus politicis et civilibus decreta; 3. Beservati ecclesiastici cliam Protestantes participes facti , Frideriei posteris Palatinatus redditus et dignitas

Electoris, attamen octavo loco concessa; 4. Sublatum est dictum Fordinanili II, quo Protestantes omnia bona.reddere jubebantur, et in ejus locum, extra terras Austriacas, annus1624 ceu normalis substitutus ita, ut utraque pars iu poste rum retineret illa bona et iura, in quorum posscssione reali die prima Ianuarii illius anni fuerat. Cum igitur ProteSlanios hac pace desideriorum suorum Oompotes facti suissent, praecipuae quidem collisionum citusae in Religionis negotio euSSarunt, mutua tamen animorum concordia, fiducia et benevolentia haud restituta est σὶ.

. : , S. 15. Errores Lin eranorum. .

therani a Catholicis in sequentibus praeeipue dissentiunt: 1. Solam Scripturam S., o cclusa Traditione, ab omnib0mine rationis compote, . et lingvarum gnaro sacillime intelligendam, tamquam normam credentarum et agendorum Venerantur; 2. Libros deuterocanonicos e. numero divinorum

expungunt. 3. Ecclesiao insallibilitatem etiam in rebus fidei negant. 4. In Ecclesia nequo Primatum, . neque Hierarchiam divino iuro institutam agnoscunt. . 5. Duo tantum Sacramenta proprie dicta , baptismum scilicet et S. Coenam admittunt. 6. Doctrinam de transubstantiatione , do vera Christi in Eucharistia, extra sumptionem, praesentia, et do Sacrificio Mis-Sau. sundamento carere mentiuntur. I. EuchariSuam ex divina institutione sub utraque specio sumendam eve Praeci

piund 8. Naturae Christi humanae omni praesentiam tribuunt. s. Hominem sola fido justisicarii docent. 10. Satisfactiones et merita ossicio Christi modiatorio tarogare i statuunt. 11. InVο-

eationem Sanctorum et Purgatorium inter commenta humana reiiciun L 12. Do consessione auriculari nil scire volunt. Lusterani Tubingenses, duce Marsino Crusio, a. 1575 suac fidei consessionem miserunt ad Ieremiam, Patriarcham Constantinopolitanum, ut eum, et ejus exemplo, totam . Εςclesim , Orien talem in suam partem iraherenti; . ast. Ieremias ita 'aius , edito libro sub titulo: Consura Ecclesiae Orientalis: OmneS DO-rum errores relatavii sui.

468쪽

Lusteranismus tot peperit sectas, ut nimis longum seret

omnes enumerare. Praecipuae sunt sequentes: . Mistomorum,

qui post Ioannem Agricolam legos ceu inutiles considerant; Rigidorum, qui Lutheri plaeitisistricto inhaerebant; Adiaph risisrum , qui quosdam religionis tarticidos tamquam indisserentes habent; Substantialistarum, qui peccatum originale ipsam animae substantiam esse docent; Sinergistarum, a gramav e ξ εργέο, scontribuo, cooperor, qui sequentes Victorem Sirigelium asserunt, hominem austificationi cooperari, adeoquo eam non esse purum Dei donum; Giquistarum, qui corpus Christi ubique esse credunn Caiantinorum, qui cum eorum aucto-ro Georgis calixis contendebant Lusteranos, Calvinistas et Catholieos in landamentalibus fidei articulis consentire, atque pterea eos posse in unam societatem coiror quam doctrinam Theologi Lusterani suneretismi funerelistae, conciliatores nomino damnarunt; Heuum um qui a. 1689 Upsiae, Philippi Speneri exemplum imitanlas, Collogia hibliea i instituerunt, ut in suis auditoribus pietatem excitarent. Cum hi in multis a

Herrenhuthanorum auctor suit Nieolaus Ludoxicus Comes de Zingendors et Pottendori, qui a teneris Halaini: Saxonum, praecipuam Pietistarum Sedem missus, peragratis di versis Europae regionibus in Saxoniam patriam suam redux, amo 172 domi Collegia pietatis instituit. Empto postea dinninio Be tholdorsisse, ubi ipse suis subditis pietatem instillabat ψ an. 1722 Fratres Noravicos sus pit. Hisco montem Hutbem a signavit, in quo cum dicerent, se sub Dei iustia esse, novum locum Horrenhuth vocarunt, ipsis vero Herrenhuthanorum .n men inhaesit. Cum alii Lumeri, alii Calvini plaetus ossecli addicii, an. 1723 dimidia talia inter eos exorta sunt, ut ab invicem discedere meditarentur. Ut haec tolleret Comes d6 Zingendors unionis statuta composuit, quae omnes Herrentius hi incolao a. 1727, post sumptam in Ecclesia Beri ldorsensi sacram comnam, solemniter acceperunt. Praeter Scripturam S. Ν. et V. Foederis consessionem Augustanam admittunt. Potissimum d ctrinam de eruenis Christi morio eolunt. , unde Zinete orsius suum Beligionis systema Theologiam' Crucis et Sanguinis v

469쪽

care solebat. Deum in Salvatore adorant, quem Ecclesiam suam gubernare credunt. Negotia , in quibus certitudo nou habetur, sorte decidunt, asserentes' sortes a Christo regi. Divisi sunt in tres classes, quas impos dicunt, nimirum tropum Morari , Lasthermum et Reformatum, quorum quilibet inum habet Antistitem. Ubi singularis Herrenhuthanorum coetus non existit, singuli Georum vel Lui heranorum vel Resormatorum sacra, praeserit in Eucharistiam participani. Hahent Episcopos, pracdicalores, Diaconos et DiaconisSas. In quovis eoelut membra i secundum aetatem et sexum distributa eunt, in sic dictos 'choros puerorum, puellarum, juvenum', virginum, viduorum et viduariam, in propriis doini-lnis choralibus separatim vivunt, Ut suos praepositos habent.

Conjuges eum parvulis in aedibus quidem privatis habitant, attamen et ipsi suis inspectoribus subsunt. Hi sicut praesecti

chororum ea, quae in familiis et domibus eboralibus aguntur Conserentiae Soniorum nuntiant. Supremum omnium fratrum regimen commissum est Conserentiae Seniorum unitatis, quae

ex tredecim partim Episcopis, partim Senioribus civilibus constat, et rationem reddere - tenetur Synodis singulis circiter quinquenniis ab eadem Conserentia convocandis, in quibus negotia graviora tractant, et novam conserentiam unitatis ligunt. Singulis diebus ter devotionis causa 'conveniunt, nimirum ante prandium, hora septima ad orationem et hora nona ad ca tum. Diebus dominicis praeter preces et eamus, homilias a praedicatoribus prolatas ocimini. Singulis monsibus eucharisinam celebrant, ab omnibus percipiendam, cui praemittitur Mgapa, in qua lac et panificia sub canticis et praelectionibus sumunti Si quis delinquit, primo ab eucharistia, deinde a conve satione caeterorum, denique ab ipso coetu excluditur. Pleriquo sunt opifios vel mercatores, et laudantur a m um integritate, probitate, simplicitato, gravitate, speciatim autem ab industria. Singuli coetus scholis instructi sunt, in quibus juVones religibno imbuuntur. Coetus eorum in omnibus quatuor mundi pariibus existunt saὶ

Sub ira novationum religiosamim initia prediomni in Saxonia Anamptistac, ita dicti a graeca voce ανα, astrum, βαπτο, tam , quod nonnisi adulinriun baptismum lan quam validuiri

o) Lyner Belal. de orig., progressu et Constitutione Fratrum-Unilo

rum ete.

470쪽

admitterent, et omnes ad suum coetum accedentes in infantia haptigatos rebapti rarent. lidem contemta Scriptura S. tuteruas jactabant revelationes ac in pirationes, sanaticoque furore acti rempublicam civilem gravissimo turbarunt, vana vovi cujusdam res'i, cujus ipsi reetores forent, spo muliorum animos s scinantes. Docebant jurare, militiam sequi, magistratum gurere Christiano non licere, homines liberos, aequalem honorum temporalium communionem introducendam, tributa, vectigalia , decimas, census, Doctores et ministros abrogandos,

monasteria evertenda, omnemque adversarium etiamsi Princeps esset serro et igne exterminandum esse. Auctores h

jus sectae fuisse dicuntur Nicolaus Storkius et Thomas Munxeras, Lutheri discipuli, qui rusticis seditiosis juncti ad x

standam Germaniam multum contulerunt. Principes et Magistratus edietis, armis et capitalibus poenis tanta seditiosorum hominum facinora coercere studuerunt. Sublatis Thoma Mu rero, Phaiserio et pluribus aliis, novao sedilionis aucwres in Vesti alia suorunt Joannes Matthaei pistor Oi Ioannes Bo id sartor, ambo natavi, qui collecta turbulentorum hominum multitudino a. 1533 urbem Monast oriensem in suam potostatem redegerunt, polrgamiam introduxerunt, et Joannem Bo id i lius orbis dominum ac regem proclamarunt. Hic debebat omnes Principes et populos justitiae hostes delere. Sed an. 1535 Episcopus Monastoriensis, ab aliis Principibus adjutus, urbem Oxpugnavit, regem Ioannem, qui crudelitato et libidine in suos

saevierat, cum primariis ejus satellitibus exquisitis tomentis enecavit, et totam turbam vesanam, quae Monasterii coaluerat, dissipavit. Misero horum exitu territi reliqui saniora et pacatiora principia amplexi sunt, auctoro maxime Mennono ex Frisia oriundo, paroeho apostata, a quo hodiorni in Germania, Belgio isodorato, Anglia aliisque provinciis degentes uenminuas denominantur. Hi docente insanios non esse baptirandos, E clesiam ex solis sanctis constare, a magistratu politico, bello ac suppliciis capitalibus prorsus abstinendum esse. Neque tamen impedire potuit Menno, ne coetus a in conditus in plures socias divideretur. In Belgio Subtilium, et Crassiorum sa-

miliae in primis distinguuntur, in Anglia vero in Bapsisrus pamticulares et Universalis sunt divisi, qui eum Anabaptistis in hoc conveniunt, quod baptismum parvulorum invalidum cen