장음표시 사용
101쪽
ter disceptantes res adaequet iudex er est aliarum domina consnituta: Me socias in partem regendi imperii aduocansobiq; comiungens facta multo locupletior er munus regium retinuit, et
nomen. Neq; enim Saturni temporibus,quibus
In medium quaerebant psaq; tellus iomnia liberius nullo poscenteferebat, prius didicere homines ab alienis ablinere,quam propria larΠαri:laus nimirum natura ipsa docente ut pos daretur locus uria ab his prior ex benescentia quaesta est qui, in altero quiluirtus aut praeciperet,aut prohiberet,nullis adhuc inquinati uitin minusJorta se norant. Quod, s qua inter has con lituenda st diuersias, hanc ex quibusdam euentis trahi oportebit, posulanstibus ita temporibus, quae ab eodem poeta Jefribuntur , quum is Iouesc loquitur. Ille malum uirus serpentibus addidit atris Praedarique lupos iust,ponsum imoueri: iut i titia uel infruni, , rosIra Jeducat uel ad gubernacula gentium populorumq; suscipienda etiam nolentes compellat,cogae proriptis recusantes obtemperare,quietis, em otii hoses e ciuis tale e clat,procul ableget: benescentia uero ad haec omnia uox lentes in laminet , praecipites impellat, errantes 1ludeat, s feriphyt,in uiam reducere; in sicio beneficio potius,quam poena reatinere contumaces: quod ui,ac metu illa extorqueat, id haec alliutiendo blanditer a sequaturi seuerior illa , er grauior i hcec res mi por, tr lenior ,quae charitatem illam,a qua ipsa in primis orrata est,prae se semper ferat. Quias etiam uirtutis lytus,er Du
102쪽
neficentiae eandem prope naturam e sse demoni tremus Virtus, inquit Aristoteles, eji bonorum effectrix, tr conservatrixfacubias,eademq; omnis generis benesciorum parens: quo quiUrsinius o auctori sies sit adhibenda , ad id, quod dicimus,compro lanium afferri potes quorum enim eadem est ratio , eadem quoq, illa esse nece spe est, ut fere una, eademq; res esse uideatur,
diuess tantum nominibus con gnata, , distincta. Hinc opinor effectum est, ut in libris ad Nicomachum de moribus in uirtutum enumeratione nomen benescentiae praetermiserit; cuius uim odisnem alia uocegenus uniuersum referente lati stime comprehens derat . a quo cum uirtus definitur es se animi habitum quendam ex proposito, qui mediocritatem seruet,recta ratione moderante, ea
rei frma tum explicatur,a qua utiq; haec babet,ut sit,quoi ante,
quam excultus sit animus , nusquam est cum uero bonorum beneficiorum procreatrix consiluitur, rei natae, em quas iam in lucem editae munus quoddam proprium defignatur: nescit enim iners,tr otiosus e spe hominis animus recte,em Japienter innitustus:aliquii semper, uoi seipso dignum sit,agit: hoc tum p rcensit
maxime, cum, quae bona habet praecipua , ea alteri studet imperstiri, hoc est,cum sapientiam omnem foras euocat ir, ut artem
suam in sena ad uoluptatem bilirio ,sc is in oculis omnium ad utilitatem git. Valde, inquit Iulius, mihi haec probantur: quid enim tam uerum 6be potest, quam hominem ea lege initio a Deo fuisse procreatum, ut, cum hunc unum in terris mente sibismis Iem esse uel et, auctorem quoqfactis imitaretur nec benescentia quicquam luceret antiquius, quam primam omnium in opifice cos
oujset Ais, hoc illud est, quia,ut heri ex te discere potui,Stois
103쪽
88' IACOBI PHOLi Itos impulit,ut beneficentia praestantius nihil e spe statuerent . videlicet ii illi tanquam optimum , is ommum maximum iudica runt, quod in dys immortalibus, pios humano generi prolicere: sentiebant, esse cognouerunt. Huiusmodi, inquam, rationes mulctum me mouent,ut tibi libenter a lentiar,atq; uirtutis huius eam facultatem e sse fatear,quam tu modo usus es a iserere: sed Cicer,
roni re ondeas oportet, qui in his libris, qui de syci,s sunt,
. eanJem uim esse liberalitatis,atq; beneficentiae uelle uideaturisiexi enim inquit. Et huic coniuncta edit benes entia, quam eandem uel benignitatem, uel liberalitatem appellari licet: aut igitur res eodem Ut Auersis consignata nominibus aut Ciceronem ,si non
polis defendere,erra1be demonstrandum . Non tantum, inpie Antonius, ea Iulius probc meminit, quae cum hylerno die inchoaegbes,ir breuitate quadam inuolui ses, nunc multa , clarius, truberius explicani ,Sed eam etiam aciem ingenis pne se fert, doctrinam,ut er, de quibus d Jutas, Lec optime percipiat ; b, siquid uideatur in oratione repugna re, norit. Itaq; , nisi ad illa, quae is ob cit, retonderis, haudquaquam uera haec ele pote runt,de quibus nunc satis acute dilutas: illi autem,quos uideo te. refelli se in dytributione uirtutum, ex quibus duces quatuor e steuoluerunt, rectefeci sse uidebuntur. Recte inquam uisimul utrique vel ondeam hi fecerunt, si liberalitatis, tr benescentiae ea momnino sit vis,ir natura: in , ut ursi sumus a truere,diuersam, , multo ampliorem beneficentiam1latuamus, aberrasbe dicens dum est; qui hanc aut ad eam, quam ψximus, iuillitiam, aut ad
temperantiam referentes,ueluti qχodiam totum, intra partium unam incluserunt. Ciceronis uer) auctoritatem qui tueri uolet,
104쪽
huic necespe erit dicere, aut, cum boo inter se aiones e e uideam tur. nam , benipnitatem, , benescentiam , , magni licens tiam, , mum centiam Ciceroni liberalitatem esse itideo, idq; eo in loco, ubi de hac praecepta dat b alteram pro altera facile ab eo usurpata nisuis ci aut, ut e communi iustitia uirtutein qua dam seligere licuerit,quae tulitia diceretur sic ex tota bene censtia partem illam, qua uulgi opinione potior haberetur pecuniae
pretio maxime benescia ponderantis, extra clam, eamq, iccirco nomine generis appellatam. Secus uero si sentiat, atq; nos dicismus,idem Hercules, quem in numero benes corum reponit,arguet auctorem tueum mendaci :non enim liberalitas, aut quia in causa repetundarum e et patronus amico datus , quanquam haec,
quum benes cum statuimus, ei non de fuerunt sed ampli lima
erra omne humanum genus beneficia ab ea uirtute, quae cumulastisma esset, prodeuntia hominem in concilio coclestium collocaues rant. Atq; Hre,quae de ui uirtutis huius diximus haζlenus, uobis satis uideri poterant, nisi eadem uera e spe confinaret etiam nasturae conditio repugnantis. Oniam enim uistium uirtuti contrarium est habetq; illui unaquaeq; , cui opponis tur, talem sane repugnantia rationem in benescentia consitui oportebit, qualem uidemus in utraque iustitia: in qua non perindest, atq; in aliis . Accidit igitur, ut,cum uitium illud, uod est unis cujq, earum contrarium , propter eam, qua se insur Protei in uarios uultus, tr ora transformat, multiplicem , secumqi pus sinantem naturam hinc, r inde in aduersas partes Astrabatur, uersutem utraqi pars a sie certatim utrinq; repellens, atqi prostrudens at alteram,mediam regionem tanquam uacuam, desers
105쪽
po I A colli Piso LiIta, , incultam occupare cogat, ex quo mediocritas es appellata. Atq; hoc quidem pacto uirtus omnis, qua cupiitas rationi subibi: tur,praeter tulitiam, , beneficentiam, inter duo uitia posita ψὶ media, quorum alterum sibi plus arrogat,quam ea patiatur ,retro
jugit alterum, ac tanquam iners ueretur aste tum meliora cons
Iulentis:in his autem duabus secus e se uidetur: nam , ut iustitiae iniustitia tantum e l contraria , ita benescentiae malescentia; atq; utraq; uox seorsu ungitur utriusq; munere, quod uirtuti aduersatur. Nec mihi Iovianum Pontanum in hoc sequi libet, qui uirtutem hanc,ut reliquas,inter duo extrema collocans ab altero nullum prorsus uult genus offficypsibe expectari, ab altero masium quouis imminere:utrumq; nominibus appellat nouis, hoc inrefciositatem,illud malescentiam:quo nos quoq; libenter utimur. uitium enim commodius hac uocesignatur, quam malefc quod
magis es habitus deprauati partus ; licet idipsum Cicero ali quando pro uitio usurparit. Id autem quod de malescentia nunca sperimus, uerum sis acile ostendit illa ratio, qua dicimus eum, qui malo aliquo ficit alterum, contraq; faciat, quam, qui benesstium dat, injustum uideri, quia is, qui damnum patitur,minus; qui fert, plus lucrifacere uideatur: tr , qui injuste alys, quod suum sit, adimat, maleficum hunc omnino esse, quia magni fit auctor mali:ut,cum maleficum hominem, qui benesco recta opponitur, iniustum se latuimus, qua ratione iusitiae inimica eiis iniustis. tia, eadem quoq; malescentiam cum benescentia pugnare necusest. At peccatum leuius committit, qui beneficium , sese ab huius collatione retrahendo,aufert. Quas uero, ut tam iniustis habertur, qui, quum poteys, iniuriam non propulset ab altero, quam,
106쪽
qui eam inferat sic non male is, turpiterq; agat, qui, quod dare potest,benescium egenti neget: aut non tam bonus debeat esse, quam uideri non malus. Mihi quidem uidetur non magis s obare benescio,qui non habenti illud negat, quam , qui possidenti adirmit quidem eiu iam iacturae, lamni'ue uterq; est causa: deterior autem nonnunquam qui nihil benefaciendo malescus ese mas vult quia beneficium clam tollat, quod facilius ab eo, qui apertum malum denunciat, interdum extorqueri posse uideatur. Praetes rea, si boni loco est, mali,cum posts,nihi acere, cur malum 'utis
non esse dicamus, sta quo, s facultas promerendi non dest, nihil
boni cuinq; contra naturam si obesse alteri, secundum uero eamdem iuuare,s uterq; benescio priuet, par etiam delictum e se debet ruterque naturam deformat iniustus,qui non persoluit, quod debetagitur er male fcus. Porro eam legem homini natura desdit, ut esset bonus, ut prodestrias non faciat, habeatur improsbi φmus,qui ius naturae violare, aut potius immortali deo repus gnare uideatur. Qui , cum inutilem, tr infructuosam arborem execratus suis etiam exuitfolijs, eos, qui, cum possent,boni nihil, quoi ad alterum redundaret, agerent, tanquam magno scelere sese a tringentes diuino iudicio condemnatum iri declarauit. Huc pertinet ei Zem illa de talentis oratio : ad quaestum enim ea exercenti praemium proponitur maximum: negligenti paena. Haud tamen negarim usu receptum es , ut potius dicatur males scus, qui iam, malum ue alteri ipse affert, quam, qui negat benefficium, quoi dare potest: raesertim cum legis in eum, qui, enis pli caulia, homicida st , animaduersio sit grauis , in alterum non prohibentem caedem nulla. Verum leae, quae hominum arbitratu
107쪽
posta euei, ne temere, em interdum etiam contra orquitatem quisquam at, improbitatem hominis ex facto iudicat, quod palanest. Ouod autem intus in negante auxilium latens di, uitium haec ne fit. Secta,uti diximus, postulat altera lex, eaq; longe portior,bsrmior,quae hominem bonum magis esse, qu am uideri corgit. Pugnat igitur malellcentia tantum cum benescentia , nec ab iniunitia secerni potest sicut nec eodem auctore Pontano a tu lirtia benescentia. Quam plane or quum est omnem continere probitatem,s in uitio nulla non in t improbitas. An male fcium non e se dices aut metu periculorum patriam, amictatiumue deserere,atq; proiere aut in scelere uelle mortis uideri contemptorem an peccatum eius leue, qui protratius libidine pudidicitiae aut uim affert, aut fucum facit arum ne tum ira ,s uerhementior haec efferbuerit, tum mala ambitio alteri obesbe potest benescum ne qlesa tuemus,licet hunc saepe uideas plerisq; mulstude suo dantem, neq; multis in rebus auxilium denegantem Hiec uitia , conisimilisq; generiss hominem non nis malescum
esse cogunt, beneficus utiq; e spe non potest, nis si tum pietate,
tum ijs instructus uirtutibus, quae ali s tantum ,s uelis, prosunt, quantum uitia folent esse detrimento . Quod inum potest Aridii totele etiam auctore comprobarunam si honor uirtutis si praermium . deniq; definiatur , gnum esse opinionis eius, quam quis habet de alterius benescentia , omnino satuendum uadetur, uir tutem omnem,cui debetur bonos, in ipsa benescentia contineri. Quo quidem in loco obiter quendam h lucinatum esse contendo ,
in uerbo enim ενεργετεῖ ν, quo in hac ratione explicanda Ariustoteles utitur emper alterius flectatur utilitas:nec is uidit, qui
108쪽
DE BENEFICEN. LIB. II. 93 putauit idem signare ε' ὐεργετεύν, quod καλω σ πχει ,cum tam
tus Philosophus rethor e ste tum mallet honoris definitionem ii iam protuli19, quae uulgo facile proἰaretur is in caeteris sbi quaerenti praesidia, se eos fere 'los, pi iuuent,admiranti , is colentequanquam nihil prohibet dicere., ex ipsa philsphia e spe petitam, s uirtus uim suam sti alterius utilitatem promat, ciatur benescentia . Qua plane nihil est aut rerum copia ubes rius, aut fructu iucunJius, aut etiam natura ipsa perfectius: quae
omni laude cumulata uirtutis hominem ex interiore animo foras omnem euocantem sapientiam, atq, in oculis omnium e e cogens
tem adfructum sui tenui fimum uel emolumenti, uel gloriae sese
conuertere ad omnium commoda augenda uelit. Quibus ex rebus
accitit quidem,ut bene cum eualere albicillimum sit quod enim praeclarum est, qualia junt animi bona , haud facile es, ut quis paret, ni si aliunde, a Deo scilicet in primis auxilium ad ι, imips ad paranium impedimenta tollantur. Atq; aleo em omni fesculorum memoria paucos enumerare possumus, quisnt ess m, qκα tum apud homines ueritatis ignaros e se poterat,gloriam ex coislatione benesciorum con sequuti. Vbi autem deum hominem uides re mortales, in sequuta es inter hos i os ex benescentia cusmulata laus: non enim ea tantum beneficia, quae uita haec caduca requirit,nestri attulerunt,quibus facere hoc licuit sed etiam omuni ratione elaborauerunt, ut non ip si modo, sed caeteri quoq; his
bonis aliquando frui posent, quaesiij Dei profusone Janguinis
tanquam iure haereditarisbomini parta obuenerunt. Alit etiam, ut sit omni uirtute ornatismus, quam ad omnium utilitatem
exercere posset,s careat opibus, tr ijs bonis,in quae ante, quam
109쪽
- IACOBI PROLiIssit p6Fessor,nugum ipse habet imperium, beneficus ne is, cpem modo quaerimus,ese poterit Hoc si desit, iacebit aliquando prope
sepulta beneficentia: quae si nihil iuuare pist,ut uelit, nomen tarmen uidetur amittere:iq; plane G eo accidit,quia nons ibi,ut luctum est, sed alteri inseruiastquod quum non st,neq; etiam besne cus ullus er haberi, O dici flet: neq, lac uoluntas a plerispat tenditur,sed, quae a uoluntate prosciscitur, actio:nec animo besnementia iudicatur,seed rerum pondere. Quin exsumptibus, qui aut amicorum, aut egenorum, aut propinporum causa sunt largitionibus praeterea, operibus ; magnificis potissimum uidetur benesci , laus,, nomen trala. Vulgus enim in dijudicatione bonorum, er benesciorum tam est corruptus iudex ut, scuta rotantis palato febris orsus uehementior, quae dulcia sunt, insterdum amara refert, cogit isalubria rei cere, inimica uero dissiarridentia quaeritare chore bellua bonorumfalsa imagine dexcepta benescia fere sola metitur pecunia,jsq; rebus inhiat, quas rum abusus, qui semper penes multos esse cernitur, in praeceps deturbat incautam. Saepe etiam lues haec in principes defluit quo nihil potest accidere perniciosus: auget. enim exemplum pus blicum ciuium insaniam furorisq; priuati blanda es conciliatriae cupiittas magnorum, , illusirium uirorum qui demum , Ρ, caeteros beatos sore putanto omnibus huiusnodi a fluentes copi' habeant, quibus polynt inani pompa diuitiarum, , largitioni: busfalsam gloriam, clicitatem ;fam uiueos ostentare. Quies ei, qui cupit e spe benestas,non lentu', aut adimantur, qui sum me illud praestare poterit quod uult ipse prosteri uni haud constemnenda pars eorum desit, quae ad uirἰutis huius cultum, tam
110쪽
DE BENEFICEN. LIB. II. 9squam ligna,aut inistrumenta fabris, uidentur esse nece saria Haec iccireo dicuntur,ut appareat, si hoc omnino aut uulgi opis nione metiamur, aut eorum forta te philosophorum, qui in fumami boni ratione aliquando ad opes declinauerunt, quam sit masgnum,tr arduum uelle nauem eo impellere, quo illa nes a b puentorum ali rantium secundo satu prouehi potes, negi οἱ pmaxima artis peritia appelli . An s tamen ullast potius excluc dendafortuna nihil eius in uirtutis regno permi Itendum est imperio atq; ita decernendum , pro scultate bene centiam exissiere Dr ab unoquoq, non quo, quanto ue benescio alterum prosmereatur ei, quo animo, , quibus uiribus, es se postulandum: quae autem adest discultas, hinc omnem oriri quod id esse non post abfp ea charitate,quam Chrisus ab unoquoq; exigit, ermoribus; quorum cultus homini baud paruo labore consat. Illudq; insuper addamus, si lubet, tametsi uolenti cuipiam liberalitatis exercentae,aut navandae operae, auisaciendi aliquid, quod caelesvis prosi,nu a potesas datur,aut plane ab eo aufertur, qui hasbeat, non tamen iccirco pro benesco non habendum. Diuo
Franc sco, cum profestus esset in briam, ut Christianum Jo ma praedicatione propagando gentes illas tanto beneficio cumulas ret,a Sullano dicendi sublata e Vacultas:dare uoluit ille bene scium,quod potuit;ol alis accipere noluerunt. fuit igitur is , brenescus maxime: r quiuis erit, licet minus hoc admittat uulgus in quo constantem uoluntatem sequetur perfecta cognitio promes renit: laude populari hic coet uirum homines non norunt: at restae conscientiae fructu, quo contentus esse debet,non caret: at
huius insensa sese insinuans omnia optime percipit, qui maxime