장음표시 사용
131쪽
IIA IACOBI PHOLi Iniam adulterant; quid bisfacias,qui, quod cit maximum bonorum omnium, uirtutem nullum plane jupplicium sceleri par uideri
poteylan contrariam uero partem a multis leuior orta te alitarum detii mento delinquitur qui palam uitia omnibus facientes Jua uidentur uirtuti aeternum in lixi se bellum. Non curae eis rimatio nominis non honor non dignitas: conste tum bonorum oderunt ernunt monita amicorum necessariorum preces re sciunt:quo genere viij peccant,m eo ita impudenter, , temere
sunt praecipites, ut nihil prorsus pensi habeant. Deterior autem superiorum conditio, quam horum: quoniam aut irrogatione pae narum,quas legum decretis subire coguntur, aut calamitatum
ictibusJua ipsornm culpa profligati ipsi aliquando ,s non omnis
no , aliqua tamen ex parte resipiscunt: is, cum uulo improbisnt,cognita, deleetaq; improbitate facile ab eo, qui uelit, malum uitari , ac repelli pote l.Secus perdita malitia nihil deterius : nec .est intolior, turpior, quam, qui sordibus peccatorum cum uos luptatese is inuolutans impudenter in sceleregloriatur . Atq; hi tamen qus' poterunt e spe benefici; si nec uitium nocere non postyi,nec nisi prode sse uirtus etenim aut malis saepe, quales 'sunt ,fauent, opitulantur; aut perraro bonis: ad id autem quum propriae non suppetunt opes, alteri per uim, aut scelus adismunt,ut habeant , quo se liberalitatis nomine commentare possynt, quibus bene e spe uolunt. Hoc qui facit, uitium cum uitio consiungit, hoc es, prodigalitatem cum iniustitia . illac autem qui ebeneficentia depromi potest: quae neminem unquam laedens siem
per prodest Quod ,s a quibus aliquandosuctus capitur aliquis, licet pessini homines esse uideantur, exeluduntur hi a numero
132쪽
DE BENEFICEN. LIB. II. II seorum, quos uolumus, quo pacto eos admitti licebit, qui parci sunt qui auari qui nihil desuo unquam cuiquam impartientes ti plus rimum aliena quaeruit An caeteris quicquam ab his dabitur,quibus ex his , quae ipsi habent, multa adimit plura poliendi immensa
ingluuies quorum curtae nescio quidsemper abest rei s vereque illud his conuenit, quod de Tantalo poetae ferunt. Aut , ut tamen inueniuntur, qui nonnunquam largiantur cuipiam aliquid, aut ficiant, quod sit commodum , Φ Jane hi tum maiorem tenui emunt pretio,ir, ut bt in prouerbio, hiante ut gallinae lucrum sat, ouumsbi patiuntur auferri. Sunt autem quamplurimi, qui
aut hoc ueluti hamo patrimonia, er opes e scantur, aut tamquam reticulo aucupantur honores. Hoc quidem en benescium faenerari,non dare. , ,1 num potius latentis auaritiae , quam benescentiae argumentum. Virtus autem fenus tantum probat,
quod alteiri sit utile ibi non indecorum. Quare nec bi,nec, siqui ob eas, quasJupra commemorauimus,caugas, auisquae huius: modi aliae sunt Menescia ulla in aliquem conferent, in coetu, ac numero benes corum collocabuntur . Qui uero digni habentur hoc nomine, hi sunt,quos, ut diximus, hones alis uis sola compellit; ut,quem poti simum egentem uiderint,ignum proeterea, qui mes reatur auxilium, cui faveant, quanquam de hoc latius suo dicerinus loco eum pro suarum uirium facultate libenter iuuent)2 Apum faciunt, ne stat alteri detrimento. Hoc sapienter, ut relis qua, Christus insitur idipum in siubleuanda alicuius inopia censsuit illud e se prouidendunt, ne, quid manus moliretur dextera,
resciret laeua:unius enim osentationis accusatione reliqua, quod rationem boves t excluderent, est complexus. Ac,nequid praeters
133쪽
116 IACOBi PHOLi Imitteret in ea re aperienda ,ac declaranda, quae ad salutem ho mini maxime necessaria es e uidebatur, honestum hoc quale si et
alibi edocuit:idq; melius quidem certe, quam factum sit a Philo sphis, qui, quod uerum esset, magis quae puerurit, quam snt eiusti scientiam exploratam consequutι. Quum igitur, inquit, a ius, aliquid ,illud ita palam facite, ut omnes, qui uiderint, dei praeposis tentir, tr excelsi extollant gloriam,ω decus; perinde,ac bi dicerret: ne uos, ut boni, r benesci er uideri, is est e uelitis, aliud moueat, atq; deus ipse honesti omnis tr auctor Ofons . Igitur, ut tales 3 sint, quales si se debent, tr nos uolumus, ad deum ita
omnia referent , ut eius tantum causa , O quia itafaciundum praeceperit, uniuersi erre opem adnitantur. In hoc autem studium cum est cuiq; collocandum um uero ijs
praecipue, qui praesidentes caeteris, , imperantes , 6j ij iure coguntur ciuium utilitati consudere, O facilius id possunt ea, qua praecellunt, auctoritate praesare. Quorum tametsi non oluna ratio,omnibus tamen eadem ferme jeruanda Vl regula prosmerendi. Illud autem unum omnibus, qui benesci in primis e spe sudent,curandum, , congilio omni, studio, operaq; enitentum H,ut commodis, , saluti omnium prolectum uelint; idq;fasciant poti simum erga omnes charitate accensi, impulsi, quam
uirtus haec ab unoquoq; exigit. muneris autem praescriptio , er uitatis retinendae , conseruandetq; procuratio uidetur iussos
constituere, non beneficos. Id autem praestantismum es, ac pubcherrimum : sed illud multo praestantius se pulchrius, atq; cum
magis secuntum naturam, tum uero immortali deo gratius, quo
ἶonitate conditori propiores ejicimur. Quod plane ipsi praestas
134쪽
DE BENEFICEN.MB. II. II bunt si ad eam, quam diximus, beniuolentiam in omnes linitium comitem acciuerint, atq; cum altera sic alteram coniunxerint;
ut,ad id, quoi,amor ut faciant,eos impulerit, tr in flammarit, statim albibeant in consilium iustitiam i, quae illui doceat, qua sit ratione tractandumquae tanquam gubernator naui a fidens cur Jus lubricos, em incertos regat, quando desseruanda st,ostens dat; quo pacto suum unicuique tribuere oporteat, tr alieni minus appetentes frtunis fis contentos degere: quae quidem omnia
sunt unius iussitiae . Virtus autem altera non tantum ab his res
quirit, ut ne tr aliena petant i , , abo acere idem cogant; si ad cumulatiorem laudem benesci3 caeteris multa defo imo pertiri, paucasbi relinquere, er ad omnia erga eos ossicia parastiores es se iubet. In quo te sis sene magis elaborandum ess, quam priuatis,tr aliorum iugi a serentibus: quia ἐν exemplo his laudis cupiditas incitatur ier, ut paulo ante dixi, gratiscanii faculta:
tem malorem rem p. administrantibus affert imperium, a quibus potius, quam a priuatis benescia in omnes, irrim neceptudine coniunctos tanquam debita repossuntur . Verum in bis ciuitatis bus, tr locis,in quibus aequo iure omnium, aut optimatum legis tur, quibus res. p. committetur, tametsi pollunt plerisque inire gratiam olsci,s,i, tamen erunt in promerendi ratione cautiores,seam, ad quorum nutum omnia gerantur: ne paulo liberior in
dando benescio licentia sulitionem afferat aut petendi regilio;
minatus,aut ea potessate abutcnssi ad quaestum, quam res. p. ad
dignitatem permiserit. Aherum , impium eys, quum uidelicet uis a fertur patriae , tr sepe periculosem, honestam mortem turpi seruitutifortibus, ac Iberis hominibus anteferentibus: quod
135쪽
nefarios conatus .ibera ciuitas libertatem impugnantium caede represt, O in Caio Caesare ; quem non summum rerum omenium imperium,non arma, non sorentes copiae, non familiasmum nece litudines,non )llationes amicorum,non merita, eapingentia in multos ab interitu acerbo, ac miserabib uindicare portuerunt:altero nec turpius quicquam , nec indignius, nec multos rum utilitati repugnantius: ut is re ἰte omnino,qui capes sentibus rem. p. nihil minus,quam philosophis, aut etiam magis des icienditiam rerum humanarum adhibendam esse praeceperit. Privataequitem sortes ferri magis posunt quia minus alteri noceant ero cognitae sint, eum, q i fugiat, minus insciunt: at, cum aedium priuatarum limen egresae in pubbcum prodierint, dici
uix potes,quam multos aut malo exemplo contaminent,aut damuno a sciant, rem .p. quaestui habentes:dgfcile enim admodum est, ursare malum,quod fert magi stratus quia id tolerabile: ut deatur escere auctoritas,ir non eius approbare sententiam saut les alicuius imitet boni, aut deterreat damni metus. Quam obrem,ut , uitae periculum ne sit adeundum , , paulis, atq; auaritiae uitetur infamia , iis athlenia est magna Abgentia in
collatione benesciorum . Hanc autem totam ex utilitate rei. p. ducere oportebit, aut ex dignitate: nihil enim excepto uerae, ac saucrosanctae religionis patrocinio patria cuiquam charius esse derbet , pro qua o postulet necessitas, non est recusania mors. Quanto autem magis in eius , d n latis, , Jalutis)lulumbis incumbendum est, quorum se fiat, ac tutele commi it quos
propugnatores, non hostes;parentes,non dominos cusSotis non
136쪽
DE BENEFICEN. LIB. II. I I9brannos consiluit Ad hanc, ueluti sagittariis ad scopum,cunctis
ducibus actiones omnes, , labores ita referenti ut non modo ciues egregios agnoscere oed de ueris etiam uirtutis cultoribus
gloriari phyt:quibus aut nullum pro re bene gesta aliud expetis tur praemium , algi fructus ipsie pietatis,aut paena non rejornus
datur ob peccatum. Quanquam aequum e se uidetur, ut metus alis cuius ex scelere in rem. p. mali solet multos homines deterrere, ρα re bene gerenda aliquid praemii a suis ciuibus f erare his docere:ut enim,praeter ignominiam elictis ad terrorem paena fastuitur, sic rectaefactis,praeter laudem, quae uirtutis propria est, ad incitanda sudia debetur, quodsit aut utile,aut honorificum lasboranti. V trum si autem in ciuitatibus eri solet, quarum bberatas legibus optimis, em institutis nixa es,er 'mata . Qualem videmus Venetiarum Vrbem forentissimam totius Italiae, eius hac tempsale unicum,acfrmum contra impetus, atq; inscursones efferatarum gentium propugnaculum quae non locinatura magis,quam conflio , , prudentia usq; in mille annos, aut etiam amplius libertatem propagauit. Etenim totius ciuitastis disciplina adeo prudens, adeo moderata, , casa es, ut, qui dignitate superior, uitae continentia par infinis es se videatur;
nec aut ullo pacto regni affectandi su titioni post illuces ebr
cus, aut difficulter in admin ratione imperi3 auaritiae , ubi ertantopere consensu omnium extollitur er frugalitatis, atq; constinentiae ratio,, amor libertatis er aut praeclari actis certa merces, ac ampla tribuitur; aut delinquentem plerumq; poena sesquitur ; macula uero semper inhaerens infamiae nullo unquam tempore potest aboleri: ut non tam eleganter, quam uere Ioans
137쪽
rao IACOBI PROLiInes Casa uir nostri temporis clarus boratianis laudibus', quum
hanc rem .p.extollit, sic canat
Illo se nu qua m propendens contulit aequum
Fraudibus Hesteriae vi pulsem est, timuitq; rapacis
Ac si talium uirorum exempla ulti,aut uerius adumbrata uectissa alicubi sint quaerenda, locus hic horum copiam certe aliquam suppeditare poterit. Quos tamen sola cupido laudum ad rem.p. iuuandam non debet in flammare ista amor, seisudium, ut,cui plurimum debeant, ei gratificari uelint, quantum queant. His igitur cogitatio omnis, industria,curae; primum in eo defigenda, ἐπ locanda eii, ut , in ciuitate retineantur ea, quae ad cultum dei instituta tradidere maiores er, quae optima sint, humana iurasanciantur:notae condantur leges: ueteres,si necessest,pronatura temporum aut corrigantur, aut antiquentur, er abros gentur. Vt enim ordine quodam, em moderatione naturae cerianimus hanc rerum uniuerstatem adstringi,atq; ita regi , ut , si sat ulla aut commutatio, aut peruerso , omnia corruere necesscsit,ais, interire,sic ad imitationem naturae, tr det,qui haec ortis: nauit,composuit, , sanxit, imminibus lege ciuitates omnes, erregna continentur, hoc est ratione ipsa , quae nihil aliud est, atq; animi recta, tr constans moderatio: quae nisi adhibeatur, ne os cietatis humanae initium ullum potest exsere,nec inchoata , inssiluta conseruari: ut nihil omnino.appareat sile ad salutem hominum aeque nece larium, atq; legem, inq; ir bonam, ex saralutaren cuius qui auctores sunt, s non parua de accepto benes clo
138쪽
DE BENEFICEN. LIB. II. I 2Itio habenda esgratia. Id uero multo erit em cumulatius, ermarus,si quas leges tulerint,trsciuerint, eis utiq; legibus tesse
prius addicentes,er mancipantes reliquos pro auctoritate iussorint,tr coegerint uel inuitos aut praemiorum spe , aut terrore paenarum obtemperare et benesci3 enim maximi gratiam extins
guit,qui alterum negligit , ac, s nulla,aut paulo remitus ineastar ratio eius seruans, quod latum est, tr sancitum, perinieerit,ac sp ta nulla lex es set: eadem sequetur rerum confuso idem digloluetur notus. Non,quia,inquit Aristoteles, sapienter is latae sint leges,propterea recta est legum confIitutio nis etiam is
isdem pareatur . Quare legum una est O recta , , prudens is sanatos,quae sunt institutae eruentur. Es igitur omnium mas is ximum,er in primis ad rem.p.accedentibus prouidendum, ut iusua omnia decretaq; ciuitatis inuiolata snt, quae ei utilia ersas
lutaria esse cognouerint, retineatur inter omnes aequitas , impus ne cuiquam ne liceat legum praecepta contemnere,er transgresdi ,aut eliminent,proculq; ablegent parere recusantes. Istuc austem consequi erit ipsssicillimum ,s secum recognouerint, quam personamsustineant; nec legum dominos a re. p., sed aut quasi parentes quo Jam , aut defensores esse consitutos : praetereas ante frenum fis cupiditatibus iniecerint: est enim parui negoci
alios continere,quise ipsum continere norit. Sequitur autem iustis ciuilis descripti cognitio , ate, interpretatio,cuiusscientiae bis temporibus lienior Ut maximus: in hoc munere praeclare fasciunt,qui plus aliorum utilitati conquiunt,quam suae. Id autem ea praesertim ratione a sequuntur s eiusdem iuris dissicultatem, O obscuritatem quam fert rerum uarietas,ir commutatio jlus
139쪽
Ira IA Coni PHOLi Ideant tollere:etenim haud contemnendo beneficio obfringunt hier rem. p. is priuatos; quorum sedatio controuersiarum, qua exsunt quotidie, haud mediocrem toti ciuitati et tranquillitastem aqfert,er utilitatem auget. Verum cum omnibus cauendum
est, tum uero a praesertim , ad quos de controuersys dijudicare pertinet, ne,dum aut, quae dubia sunt, , tecta declarare, ac pastefacere, aut inuoluta , er implicata dissoluere , atq; explicare contendunt, in iso interpretandi sudio nimis uelint es=e diligendites, tr curiosiuabutuntur enim potius,qui sc agunt, quam utunssur munere jaciuntq; prope nae intelhendo,ut nihil intelligant. Leuior quidem iactura, quaest ex huiusmodi potius contentione,
quam inquistione ueritatis, in his artibus, quarum ignoratio,cusius desta causa non fit,nec turpis est cuiuis ignaro, nec caeteris semper damnosa ,in legum autem, er iuris, quo ciuium continestur incolumitas, studio graui bina. Ac vereor interdum , ne non magis cognitionis amor, aut ueri inueniendi cum,quam, quae misnus honesi casse uideantur,bominum adeo excitet ingenia , ut habeant saepe auisa a pro ueris, aut pro certis incerta' tantam interpretum inter se de re uel minima Amicationem nimirum
ubiq; locorum quamplurimi sentiunt O grauem, O sti persmolestam,tr cum periculo fortunarum suarum experiuntur et ut illam hominum potius vitis,quam sudio scientiae feri appareat. Alios enim nece studinis, tr propinquitatis ratio , alios amicistiae,plerosq; auaritia r rei augendae cupiditas digladiari adeo, b, ut aiunt, nodum in scirpo quaerere compellit , ut, dum lis in longum protrabitur emergentibus in dies cauillationibus, tam aeterno prope beta configitur,dum modus nullus saluitur auau
140쪽
ritiae,uerius Abbiliorum, ac distensonum,quam auctores concors Abe;cupidiores belli, quam pacis, trudines priuati cui que grari , qu ni clientum patroni e spe uideantur: nec fere qui quam inues niatur,quem inde proueniens non os ligat calamitas: nonnulli flabi aditum hine ad amplis mos honores aperuerunt quos sequuti quamplurimi ,eandemq; in sinentes uiam O multis mala arserrunt ingentia , , alios is exemplo pe1bimo post se trahunt.
Haec autem callida nimis, , malιtiosa iuris interpretatio ut e ci
uitate omnino, iserι polbit,tollatur, principibus omnia sunt adubibenda remedia ; labor omnis impendendus: danda opera, ut, quemadmodum sepia effuso atramento aquam enitefentem ob turbat,bffco colore inscit, ne piscator elabi conantem polyit deprehendere, c interpretibus ne liceat legibus, quod ad salutem, non ad perniciem hominum sunt inuentae , tr dilucidius , quam feri potuerit, conscriptae, tenebras offundere, sensa peruertere, extorquere, ad libidinem suam potius conuertere, quam ad ueristatem explicare. Praecipue autem it,quibus iudicia permittuntur, deligendi ex omni iuris eritorum numero, quorum praecellcnti doctrinae par si uitae integritas,ac morum. Ac, quoniam facilius omnes ad uitium delabimur in potesate praesertim , b peccanti licentia, s siunt legibus astringendi, ac deuinciendi ut tanquam
feno coercita libidine nihil, misi, quod iusum, aequumq; fit, uellei pobiit id quod, tr aliquanto feri solere uideo, , sapienter institutum probo. Sed nihil est ad cultum iusit,efrmius, quam, si is non snt, alios iudices consituere, quorum sit probata, sl es
Eataq; uirtus, , uerae pietatis amor. Qui e quum de utit, haut facile contineas illos, quibus impune, ut peccare meilicis in uitam