장음표시 사용
111쪽
ssit pa spessor,nullam ipse habet imperium, beneficus, is, quem
modo querimus, esse poterit Hoc si dest, iacebit aliquanto prope sepulta beneficentia: quae si nihil iuuare possit, ut uelit, nomen tauram uidetur amittere:idq; plane ex eo accidit, quia non sibi,ut diu
sum est, sed alteri inseruiat:quod quum non st,neq; etiam besne rus ullus , haberi, b dioisolet: neq; b c uoluntas a plerisq;
attenditur sita, quae a uoluntate prosciscitur, actio:nec animo besneficentia iudicatur,sed rerum pondere. Quin exsumptibus, qui aut amicorum, aut egenorum, aut propinquorum causa sunt ex largitionibus praeterea, operibusq; magni cis potissmum uidetur benesci , laus,, nomen trahi. Vulgus enim in dijudicatione bonorum, em beneficiorum tam est corruptus iudex ut, scutaegrotantis palat ebris aestus uehementior, quae dulcia sunt, insterdum amara refert,cogitq;salubria re cere, inimica uero,illique
arridentia quaeritare se haec bellua bonorum falsa imagine descepta benescia fere sola metitur pecunia, jsq; rebus inhiat, quas rum abusus,qui semper penes multos e se cernitur, in praeceps deturbat incautam. Saepe etiam lues haec in principes defuit quo nihil potest accidere perniciosus: auget enim exemplum pus blicum ciuium infamam furorisq; priuati blanda eis conciliatriae cupiditas magnorum, tr il uitrium uirorum,qui demum , se,treaeteros beatos fre putant i omnibus huiusmodi affluentes copi, shabeant, quibus peFint inani pompa diuitiarum, , largitioni ebusfalsam gloriam elicitatem suam uiueos ostentare. Quaes ei, qui cupit e sse benescus, non lentu', aut adimantur, qui sumsme illud praestare poterit quod uult ipse prosteri ,cum haud constemnenda pars eorum dest, quae ad uirἰutis huius cultum , tans
112쪽
quam ligna,aut instrumenta fabris , uidentur ese nece saria Ilaec ioci reo dicuntur,ut appareat, si hoc omnino aut uulgi opis nione metiamur, aut eorum fortasse philosophorum, qui in unismi boni ratione aliquando ad opes declinauerunt, quam sit masgnum,er arduum uelle nauem eo impellere, quo illa nes absq; uentorum a birantium secunio statu prouehi potest, neq, ob pmaxima artis peritia appelli. An si tamen ullast potius exclusdenda fortuna nihilq; eius in uirtutis regno permi Ilendum est imperio atq; ita decernendum , pro Iacultate benescentiam exissiere Dr ab unoquoq, non quo , quantove benescio alterum prosmereatur, sed, quo animo,, quibus uiri bus, es se posulandum: quae autem ades I ilisticultas, hinc omnem oriri quod id esse non post absq; ea charitate,quam Christus ab unoquoq; exigit, tirmoribus; quorum cultus homini baud paruo labore consat. Illud iinsuperaddamus, s lubet ita me uolenti cuipiam liberalitatis exerceniae, aut nauaniae operae, aut 'diendi aliquid, quoi tartes ris prosi,nulla potesas datur,aut plane ab eo aufertur, qui hasbeat, non tamen iccirco pro benesco non habendum. Diuo
Francisco,cum profectus esset in Suriam, ut Christianum do ma praedicatione propagando gentes illas tanto beneficio cumulas ret,a Sullano dicendi sublata effacultas:dare uoluit ille bene scium, quoi potuit ias alis accipere noluerunt. fuit igitur is tr besnescus maxime:er quiuis erit, licet minus hoc admittat uulgus in quo constantem uoluntatem sequetur perfecta cognitio promtarent: laude populari hic cCretiuirum homines non norunt: at rectae conscientio ructu, quo contentus esse debet,non caret: at
huius insensa sese in uans omnia optime percipit, qui maxime
113쪽
06 IACOBI PHOL 1Iabdita quae t perfrutatur,deus, a quo utriq; merces magna trisbuitur. Hoc non uiderunt pleriqi pilosophi ateormec tamen fabsum, quia ignorauerunt. Nos io torem sequimur, quo nec peristior quisquam,nec uerior, Chrisum uidelicet:cui nihil aeque grautum eῖt,atq, cum innocentia , tum uero erga omnes uoluntas ius
uandi propensa:quae una illi eis loco ingentis benefici utcumque nulla ualentis culpa eius conferendi facultas es erepta . Qui tropulentos homines, e orentes honoribus quo paci uturi essent benesci, multo doctius, issapientius, quam caeterifecerint, edos cuit, tr inopes, obscurosq; hac laudes libenter,quod po sent, das rent, ornatum iri clarissi no sui test nimio demons rauit, ipsie erinops maxime, prorsusqi egens qui alieno habitu Deum lusum oculis humanis referret . a quo enim post conditam huius uniuersi molem tanta ad humanum genus bonorum efluxit cos pia unde densisma caligine obductio tam copiosa lux affulsit u de prostrato atq; exanimato salua Quamobrem refellendi sunt, ac prorsus rei,cienti, qui nec bene centiam, nec
huius comites in natura liuina collocauerunt. Quonam aut alses Eu,aut cupiditate, aiunt, moueri illam, , trahi, ad quae sedans da,ir moderanda nec test uirtutum adhibere remedia . quam omni perturbatione uacantem nulla, nec Ami longinqua ualet mutare uetu; las, rec ira, qurbus caret, membra inflammare nec uoluptas blanda meretrix titillare nec metus pallore in cere ,nec rubore pudor quae interitus omnis expers,nu. lius o is indiga, nullum sibi cupis
ditati locum relinquens in alti foro otio degit , eg; ipsam conicimplans tanta felrcitatoruitur, quantam nec anima concitere es,
114쪽
DE BENEFICEN. LIB. II. 97 nee uerbis proloqui Quasi omnino sit necesbe nulla ratione inesse, quia alia,ais in homine, in ea insinuaut uerum illud non sit, quicquid deo tribuitur, id este deum homini uero, non hominem ese,sed naturae hominis consentaneum quiddam, , proprium. Aut quidem bona e se haec negabunt, aut audiorem deum:alterum non licet ipsis non consteri ex tripartita illa bonorum diuisione, quae maxime apud eos est celebris, b peruulgata;alterum, praester notam insignem mendae', etiam nefas. Nam, fli deum motus omnis principem statuant,ei , uim tribuant mouendi reliqua, qui 'auotoritatem illa persciundi ab eo auferent,quae, si dest motus, et corruere omnino dist necesse, tr ii quam e spe posunt Si enim constat hoc coelum,nec oriri, nec interire pollunt ea; quae rebus propria dicuntur accidere: res enim nullae sunt, quibus illa constingunt. Quare si homines non stri, multo minus reperietur, quod his tanquam aduentilium aliunde uolunt accersiri. Bonorum austem causa praecipua homini est Deus , a quo nihil mali potes ex lere quia sit opi .max. malorum ipse βι homo, , hostis Sastam nequis mali etiam auctorem impie cogites; quia sit improbus, quem procreauilibreum quidem a prima origine efecit optimus, em liberum,malum legis diuinae contemptus:quo crimine libertas quos magna ex parte ei adempta es. Praeterea curam rerum omnium, quae mundo continentur,er regimen ei adimunt, qui sic loquuntur. Atqui uiteant ipsi,ir cogitent, qui hoc dicunt, quo
pacto kluc tueri posuit meq; enim mihi perstectum ei l adhuc
, exploratum. Vt aut dii taceatur,quod de motu modo explicastum eii naturam quum dicunt e numero esse causarum illarum,
qu onem quendam in persciundo opere coni erant, r sequvns
115쪽
98 .I IACOBi PHOLi Itur, aut sirem hunc dicendum est naturae ipsi esse cognitum: Iercus enim neque nis aget causa,aut iei ignotus is si, ut certe est; quippe suae tanquam instrumentum ex ea natura , quae prima
mouet, habet, ut cauVast omnibus praecipua , q orum est efesctrix, mouendi, r quiescendi, ab alio tanquam duce, qui, quo
pergendumst, nouerit, manu, ut aiunt, illucusq; perducetur, quo est ei in efectione operis perueniendum : ita altera meliore nastura etsi opus, praestantiore,quae inferiorem , ac deteriorem regat, tr moderetur . Cuius junotio muneris nihil plane aliud eis, atq; ea, quam Graeci πμνοιαν nominant, melius forta se, quam nos, qui prouidentiam dicimus quia taeternae mentis conscepta ante , em iam inde ab initio prouisa rerum dis en fatis. Qilat intuentibus nobis tam manifesta est, O comperta ex iclis tum causarum, tum naturarum ut, ordine, ortu, progressu, quod contemplantes admiram r Et impudentissi magis, b)lulti in re tam explorata velle quaerere, sex sensu isso percipiuntur, quam dubia, em obscura nefrentis ne dicam impii, tr scelerati hominis e qui de deo ir male sentiens, is peruerse loquens eiustum potentiam, tum bonitatem aut imbecillitate sua , aut depraruata falsaq; opinione metiatur. Iamq; ips damnant impietatis eos, qui deos prorsus nullos e spe putaueruui. Hos autem cum a se
serant . i quod tameti nus quam a Frmant i des e se, it ociossos velint, prope istic perinde est,acs usquam es se negente nihiἰ enim eorum,quae sunt, de ipsorum sententias, dira est . Nimirrum hoc negabunt neq; deum inertem e se patientur: licent enim mouendi initium omnino esse ab illo, quem,praestare ut id queat,ir eximunt ab omni contagione materiae, tr immobilem penitus
116쪽
statuunt,nullis circumseptum locorum s acys concludentes: prasterea ad hanc mentem puram maxime , is smpsicem referri omnia, atq; unliquodi eniti prosea conditione, ut, quamproximo feri po st,accedat communione naturae. Hac quum de deo dii ustant,videntur quas imprudentes,nec satis,quid Zicant, conflides
rantes uelle illum constituere omnium moderatorem, ac regem, uidentem omnia, Jentientem,omnia procurantem:idq, adeo praessertim, quia,cum eorum quidam adii ment, omnium notitiam hasbere iccirco, quod in seipsum intuens ea uideat, b sentiat, nunα quam labore defatigari, nunquam quieycere,nunquam ces re uos lunt. Itaqisue rerumfrmas omnium singillatim percurrentem mentis agitatione foras promanante comprehendere, sue quod verius est Mecum de Jeipso meditantem,nee, unquam cogitationee talentem harum ipsarum similitudines in se tanquam in spesculo recognoscere dicant,illud asequuntur, ut his necesse fit conscedere, quod aut nolunt,aut uolentes quidem, ambigendo se scr, atq; interroratiunculis quibusiam urgendo uidentur abnegare. Nam, qui principia, tr causas rerum nouerit, ei reliqua, quae ex his oriuntur, explorata maxime, , cognita e ste oportet deus etsi princeps omnium causa deistum cognoscit, qui, qualis ue st,percis pit: itur tr ea, quorum est ipsa causa. Quare non es, quod tans topere in deo reformident nomen hoc prouidentiae, qui rem masnfeso uideantur as ruere, tr probare : nec, cum animi bonis quicpam reperiatur aut melius,aut deo is sinultus, uo nihil est peffectius,negent aut ad eum,quisit rerum terminus ultimus, ac
supremus id quod uideo magis ipsiis placere haec ifὸ referri ;
aut ab eodem tanquam etyectrice casa pro scisci : utrumlibet ues
117쪽
IOO . IACOBI PROLiIlint, constit quidem errare illos, si contendant uirtutes Deo haudquaquam e se tribuenias:pi,dum ordinem rationem qua dam si e latuentes eius causam naturam e sse uolunt, uidentur illum iu lam ortem, liberalem, temperatamq; confutuere. Atqi haec ex Peripateticis ipsis tueri forte possismus etiams mundi initium nullum esse statuamus. Quanto uero magis, i, quodstici
uoluerunt, orta concedamus: qui rerum materies, ex qua, tr inpa omnia ipsorum sententiasint octricem, O moderatricem diuinam prouidentiam a seruerunt. Apud Ciceronem Balbus haud omnino falsus mentem inquit, asilis AP ad homines pera venisse,ob eam , causam maiorum in litutis mentem, siam pira tutem,concordiam consecratas,ac publice Juise dedicatas: quae
non conueniret penes deos si se negare, cum eorum augusa , sanctasmulacra homines uenerarentur. Itas a Deo tanquam a fonte copios spinio bona huiusmodi in nos omnin derivantur: quae, scut alia, propter impedimenta,quae permulta sunt, non absq; magno accipientium labore hominibus impertiuit , ut, cum animorum morbos, qui ex contagione corporis contrahuntur, fac nauissent, possent au tori suo quamsimillimi illuc reuerti, unde eorum profecta est origo. Vt cum uidemusglobum lunae natura quidem opacum , tenebricosium luce aliunde accersia illumina: risolem uero non aliena, sed propria si tardescentem radiorum clusione,er iactu illam ita accendere, ut alieno tamen habitu,
cum proprio non possi, referassese, atque asteotibus obbiat burnianis sic ipsius, reliquorumq, siderum espector, tr omnium
procreator deus in hanc corpoream molem, qua humani animi conteguntur, lucibiae radios ex alti simo caeli domicilio demit
118쪽
tens caecam prorsus insanamat ; expulyis p procul tenebris animi, quae uitia ipsa Munt, ni uelimus aduentanti lucisores occludere, virtutumsulgore collui Irat. Atq; shaec obiter hoc modo a nobis breuiter percursa ferunt. Quanquam quis inuentisfrugibus glande vesci uelit Ouid homines adimus , quid ignaros consulismus quid auxilium petimus ab infirmis,qui deum habemus qui uesritatem ipsam ut ita loquar manibus tenemus qui ab eo , quo nemo necJirmior, , potentior, nec ad praestandum benignior, is promptior, certam opem expediare ri sumus Cur nonnulli magis imp , quam ueritatis cupidi malunt philosophis credere qui,quo proferrent, plerumq; adeo ignoraverunt,ut pugnantia dixerint Anpos receptam lucem tenebrae sunt nobis affectans det Ouis Chri is, quem leum in hominem quotidie audimus dos centem, iustior qui totius terrarum orbis iudex est a deo patre constitutus Quis continentior,b temperatior, qui uel fla abesnae uxoris cupiditate adulterium iudicauit Quis aeque imperia contemρ is, opes, qui ne locum quidem ibi relictum dixit, ubi
languentia,er defatigata membra reclinaret cum tamen nidultastixi,tr pendentes auibus ipsis e sent ad quietem dati. Quis misnus rixarum appetens pacem,tr otium tantopere aluit, irfosuit qui alteri haud parum cuiuis de suo concedendum tu erit Quis in aduerse constantior,quis jortior ,quem non erecta crux in alto, ac prominenti loco ron tormenta,non mors , quam ultro pro communi salute humani generis oppetiit, deterrere potues runt Iam uero, qui ijs bostis excelleret maxime, quibus beneficusese poset, beneficentiam tantum extulit, maximorum ipse benes sciorum auctor, ut uel hostes cum amandos, tum uer) tifcys ipsi s
119쪽
em iuuandos.' Ibi sit feri possit, ab unoquoq; deuinciendos es
se praeceperit: ut, qui haec animaduerterit, nihil ei sit neq; de prouidentia dei,neq, de beneficentia , al3sq; consimibbus, i inein sint, quaerendum amplius, quod sit aut ratione friarius, aue
auctoritate maius. his, rejectis hominum multa magia inquirenstium, quam pauca certa cognitione a spequentium contentionibus,
contentus esse debet. Quis,inquit Antonius, Iub ii laec non labe ter audiat, aut etiam non laudet quae sta Philo sophis nee satis animaduersa,nec,nis a paucis, o modo explicata ' Nam pleris eorum fari nesciunt set, quum quid enuntiant, cogitata uix inlatillas: quidam uero ita se mendaci' addixerunt ut fere puteat
ipsos Chri; ita nosse philosophos e spe prosteri:ignari tamen, trcum leues, tum etiam imp dui , alienatione a ueritat alsam ex do trina gloriam aucupari sudeant, , minus pictatem uesreantur. Vera, inquit Iulius,diolance est, quo bulum meum uos huc accersienii praeproperum accusietis:ex quo plane ructum iam illum caepissis,ut quam sinit ampla, tr egregia, ad quae omnes uos cantur,cognosceretis. Pergat modo:cupio enim hoc pacto feri beανὶ elicus:lit, non sicut Herculem in taesum fama syluli t: sed, cui solida ex benescentia tribui potest laus, cum Chri; o una iniumortalitate Jruar. Recte, inquit Antonius, Iubsentis: atq; brequidem elisipere:neq; alia ratione, quae sit potior , munus illac ampli linum traduces: hunc uero inuetitutum suum persiquis: namus. Illud igitur, inquam, manifestium est bos
rum animi bonorum eam ese facultat , quum hominibus trisbuuntur ut aut a feotus omnes, quibus hi torquentur , leniant, temperent, mediocritatemq; quandam seruare cogant , aut haben
120쪽
A,imperanti, libidinem coerceant: doceant, quod honestum sit, persequi: suis, is ciuibus, se omnibus, ut possint, prodegle uelint;
non ut omnino tollant,atq; ex animis euellant, quae natura ipsi homini indit,cum primum pars eius purior iuglu imperatoris dei corpori coniungitur erigi non potest, quin sontibus clytae uo: lutata aliqua ex parte maculetur, Igneus, inquit Maro, est ollis uigor, tr caelisis origo Seminibus, quantum non noxia corpora tardant, Terreni hebetant artus,morabundati membra. Hinc cupiunt, metuuntq;, dolent,gauden i. Beneficentia igitur ita hominem afficit ut, cum corteris incomsmoda,Jetrimentat; afferre peius,quum dolorem, grauius, quam mortem, iudicet, maleficos homines hosib.animo oderit, primo
quidem nihil hoe ducat e sse ignius, nihil lauJabilius, quam pro defensione, propagationeq; uerae pietatis pro salute pro honos re, pro I utilitate patriae, amicorum , ac necessariorumsuorum, omnium deniq; laborare ,omnia,quaeseri phynt, tentare ; nihil praetermittere. Dein, quo pacto Ulue faciendumst, docet : praescepi erminos quosdam praescribit,quos qui praeterit, benedisti sturam,, nomen amittit: praecipit habendam est e rastionem personarum, tempoHum, locorum: benescia quae dentur,
omnia spe ponterania:quii Rissi quisqi,cogitantum . Et, quos
niam alterum aut opibus iuuare, muneribus afficere, commodis augere,aut honoribus ornare, ampli care ignitate,imperio exstollere, tr benescia sunto reota haec rationesant O plerisque bene sciorum idgenus praecipuum , benefico utis seruanda eis distribuendi ratio, quae est lolitiae praesertinis acciderit,ut ad