S. Aur. Augustini hipponensis episcopi De gratia dei et libero arbitrio hominis et praedestinatione sanctorum Opera selecta editionem emendatissimam, & variis lectionibus undique collectis praecipue vero ex codd. mss. Vaticanis adornatam curavit P.F.

271쪽

aemulatur , non agit perperam, non iningatur .

C a P. XX. Voluntates hominum ita esse in Dei lorestare, ur eas quo volueris faciat inclinari . iqua paerata poenas esse aliorum peccatorum . Deum uti eordibus etiam malorum ad laudemurque adjumentum bouorum .

SAtis 'me disputasse arbitror adver

sus eos , qui gratiam Dei vehementer oppugnant, qua ' Voluntas humana non tollitur, sed ex mala mutatur in bonam , & eum bona suerit adjuvatur et & sic disputasse , ut non magis ego , quam divina ipsa Scriptura vobiseum loeuta sit evidentissimis testimoniis veritatis et quae Scriptura divina , si diligenter inspiciatur , ostendit non Ium bonas hominum voluntates, quas ipse facit ex malis , & a se factas bonas in actus bonos , & in aeternam dirigit vitam 3 veru metiam illas , quae conservant saeculi creaturam , ita esse in Dei Potestate , ut eas, quo Voluerit , quan do

Di i

272쪽

do voluerit faciat inelinari, vel ad beneficia quibusdam praestanda , vel ad poenas quibusdam ingerendas , sicut ipse judicat occultissimo quidem judicio , sed sine ulla dubitatione justissimo.

Nam invenimus aliqua peccata etiam Poenas esse aliorum peccatorum , sicut sunt vasa irae , quae perfecta dicit Apostolus ' in perditionem k : sicut est induratio Pharaonis , cujus & caussa dieitur ad ostendendam in illo virtutem Dei : si eut est fuga Israelitarum a facie hostium de civitate Hai - , in animo enim factus est timor, ut sugerent , dchoe factum est , ut vindicaretur pecca tum eo modo , quo fuerat vindicandum: unde dicit Dominus ad Iesum Nave es 'On poterunt Iii Israel subsistere ante faelem β inimicorum suorum . Quid est , non poterunt subsistere 3 Quare non subsistebant per liberum arbitrium , sed

per timorem turbata voluntate sugie

273쪽

voluntatibus hominum, & quos vult an sormidinem convertit iratus Numquid non hostes Israelitarum adversu populum Dei , quem ducebat Iesus Nave, sua voluntate pugnarunt Et tametadieli Scriptura et ' quia per Dominum factum est confortari cor eorum , ut obvia- irent ad Israel ad bellum , ' ur exterminarentur . Numquid non sin volunt te homo improbus filius Gemini maledicebat regi David i Et tamen quia ait David f, plenus vera & alta di pia sapientia r Quid ait illi , qui maledicentem percutere voluit 8 Quid mibi . inquit , em mobis filii Sarviae r dimitia- se sum , ut maledicat, quia Dominus d. scit f illi maledirere David . Et quis di cet ei, quare fecisti sic Deinde Seriptura divina plenam sententiam Regis velut ab alio initio repetendo commendans . 3 Et dixis , inquit . David ad bess h is ad omnσι sueros ejus et Ecce

274쪽

Lius meus, qui exiit de utero meo, quae να animam meam , inmis Alius

Gimini sinito illum ut maledicat . poniam diuis tui Deus; ut videat Dommnus bumilitatem meam , is retribuae mibi. bona pro maledicto ejus in die so . Quomodo dixerit Dominus huie hominimaς dicere David, quis sapiens sc in telliget ' Non enim jubendo dixit, ubi Obedientia laudaretur , sed quod ejus

vcluntatem proprio vitio suo malam im

hoc peccatum judicio suo jusso & oe- ealto ψ inclinavit, ideo dictum est , ἐ-Mit ei Dominus . Nam si jubenti obtemisperasset Deo , laudandus potius , quam puniendus esset , sicut ex hoe peccato postea novimus esse punitum. Nee caucia tacita est , cur ei Dominus isto modo dixerit maledicere David , hoc est , cor ejus malum in hoc peeeatum I miis serit, vel dimiserit e ut videat , inquit , Dominus humilitatem meam , retri

275쪽

buat mihi bona pro maladicto ' ejus is ii

so . Ecce quomodo probatur Deum uti eordibus etiam malorum ad laudere, atque adjumentum ' bonorum . Sic usui

est Iuda tradente Christum e sic usus et Iudaeis eruet figentibus Christum . Et quanta inde bona praestitit populis eredituris Qui & ipso diabolo utitur pessimo , sed optime , ad exercendam κprobandam 4 fidem & pietatem bonarum , non sibi , quia omnia scit and quam fiant , sed nobis quibus erat necessarium , ' ut eo modo ageretur nob, seum . Numquid non sua voluntate Abessalon elegit consiliunt , quod sibi oberat i Et tamen ideo secit , quia exaudierat Dpminus ejus patrem orantem , ut hoc fieret . Propter quod

Scriptura ait : f Et Dominus mandavit dissipare eonsi Itum Achitophel bonum , ut ἰndueat Dominus super Abessalon omnia maia . Bonum coninium dixit, quod ad

tem a M. maledictione. b al. augmentum.

e AI. utilis e . d Al. ct adprobandam .e AI. sed nobis erat necessarium . t a. 17. 4. g Al. Absalon.

276쪽

tempus proderat eaussae , quia pro ipso erat contra patrem ejus , contra quem rebellaverat , ut posset eum opprimere . nisi Dominus consilium dissipasset, quod dederat Achitophel, agendo in cordo Abessalon, ut tale consilium repudiaret M aliud , quod ei non expediebat , eli

geret .

GA P. XXI. Deum diperari in eo dibus hominummi inetinandas eorum voluntates quocumque

voluerit iudicio nen semper aperto, sed seminper justo . Malitia hominis aut originaliter tracta est , aut crescit per proprium volunta

inis non uia iudicia divina contre

miseat, quibus agit Deus in cordibus etiam malorum hominum quicquid vult , reddens eis tamen secundum merita eorum Roboam filius Salomonis ' respuit consilium salubre se niorum , quod ei dederant, ne cum po pulo dure ageret a & verbis coaevom. xum k suorum potius acquievit, respondendo minaciter , quibus leniter debuit . Unde hoc , nisi propria voluntate

277쪽

luntate 8 Sed hine ab eo recesserunt decem tribus IsraeI, & alium regem fibi constituerunt Hieroboam , ut irati ' Dei voluntas seret, quod etiam futurum esse praedixerat . Quid enim Scriptura dicit 8 4 Et non audimit reuplebem s , quoniam erat conversio a Domino , ut satveret verbum suum , quod ψlocutus es in manu Aebiae Selonitae denteroboam filio Nabatb . f Nempe siefactum est & illud per hominis voluntatem , ut tamen conversio esset a Domi. no . Legite libros Paralipomenon , &invenietis in secundo libro scriptum e ueFo suscitavit Dominus super Ioram h spi-νlium Pbilistim is Arabam , qui finitimi erant Metbiopibus , is ascenderunt in terram Iuda ; On dissipaverunt eam , is ceperunt omnem substantiam , quae in domo Regis inventa es . Hie ostenditur, Deum suscitare hostes eis terris varistandis , quas tali poena judicat dignas .

h i. spiritum super Ioram. Al. spiritum superborum , spirisum Philissim.

278쪽

BE GRAT ET LIR. III Numquid tamen Philisti im & Arabes

in terram Iudaeam dissipandam sine fila voluntate venerunt, ' aut sic venerunt sua voluntate , ut mendaciter scriptum sit , quod Dominus ad hoc faciendum eorum spiritum suscitavit Imo utrumque veram est, quia & sua volantate venerunt , & tamen spiritum eorum Dominus suscitavit . Quod etiam se dici potest e di eorum spiritum Domi-ntis fusitavit , ct tamen sua voluntate venerunt . Agit enim Omnipotens h in

eordibus hominum etiam motum P luntatis eorum , ut per eos agat, quod per eos agere ipse voluerit, qui omni

no injuste aliquid velle non novit. Quid est , quod bomo Des dixit ad Amessiam regem : - Non veniar tecum exercitus Israel, non est enim Dominus cum Is Momnιbias filiis Dbrem: quouiam si pu rooreis obtinere f in ulis , in fugam comvertet te Deus ante inimicos , quoniam sinus es Deo . .el adjuvare wel in fugam

a Au suo sua voluntare venerunt, ut menda riter . b Al. omnipotens Deus . e al. Ain masiam . 4 a. Par. as. 7. l. a M. es

279쪽

gam vertere . Quomodo virtus Delalios adjuvat ' in bello dando eis fiduciam , alios immisso timore vertit in fugam , nisi quia ille , qui ε in eaeis e in terra omnia quaecumque voluit fecit , etiam in eordibus hominum operatur Legimus quid dixerit Ioas rex Israel

mittens nuncium ad Amessiam regem . olentem pugnare cum illo . Nam post

aliqua dixit: - une sede in domo tua . suid provocas in malum , is eadis tu Iuda tecum ' Deinde Seriptura subjunxit : f Et non audivis Amessarquoniam a Deo erat, ut eraderetur in manus quoniam quae serunst Deos . dom . Ecce Dens idololatriae peccatum volens vindicare , hoc operatus est in ejus corde , cui utique juste irascebatur , ut admonitionem salubrem non audiret , sed ea contempta iret in bellum , ubi cum suo exercitu eaderet.

Per Ezechielem prophetam dieit Deus r

280쪽

Et Propheta si erraverit, ἐν sequutus fuerit, ego Dominus seduxi Prophetam illam , extendam manum meam super eum ; ἐν exterminabo eum de medio populi mei Israes . In libro Hester β seriptum est , quae ' mulier ex populo Israel in terra captivitatis facta fuerat βnxor alienigenae regis Assueri r ergo in ejus libro scriptum est, quod cum haberet necessitatem interveniendi pro populo suo , quem ReX , ubicumque in regno ejus esset , iusserat trucidari , oravit ad Dominum et cogebat enim eam magna necessitas , ut praeter tu sum Regis , & praeter ordinem suum ad illum auderet intrare . Et videte

quid Seriptura dicat : f Eρ in1uitus eseam tamquam ιaurus in impetu 3 indignationis suae , timuit Regina , is conversus es eolor β ejus per di olationem, ἐν inclinavit se super caput detie me suae , quae praecedebat eam et , eonis vertit Deur, is transtulit indignati