장음표시 사용
321쪽
ebl post bile ergo Poso a diuiua non esse Deum es ossisibila natis
ante incarnationem praemis ae suerunt verae,& conclusio falla.
Quarto videndum est de illa mixtione, utraque praemissa sumpta insensu divisu. Circa quod sciendum est , quod si major fuerit de neces.sariori minor de prassibili, non valet mixtio. Sittit non sequitur, Omne sciens de nece Fitate est Deus: Omnis homo potest esse sciens ergo Omnis homo potest esse Deus. Nec sequitur, Omnis homo de nec4state non est Deus : Filius Dei potest esse bomo ergo Filius Dei non potest esse Deus. Sed si major fuerit de possibili4 minor de necessario, semper valet mixtio,in regulatur per dici de omni vel de nullo. Quod patet, quia semper illa de necessario inseri illam de inesse sed dictum est prius , quod ex majore de possibili4 minore de inesse sequitur conclusio de pulsibili , quamcunque acceptionem liabeat subjectum majoris. Oportet tamen , quod subjectum conclusionis non accipiatur pro iis quaen sunt esse , si subjechim majoris accipitur praecise pro iis quae sunt.
De eadem mixtione in secunda figura.
IN secunda spira si illa de necessario sumatur in sensu comptisit. si
negativa fuerit de necessario, sequitur conclusio de possibili. Sicut sequitur. Nullum bomine esse Uuum est necessarium: Omue rudibile potest esse sim et ergo Omne rudibile potest non esse homo. Similiter si utraque sumatur in sensu composito sequitur conclusio de posit-bili Et utrumque patet, quia converta negativa de necessario sequitur conversa conclusionis in prima figura. Similiter si assirmativa fuerit de necessario sequitur conclusio de possibili Sequitur enim , Omne corpiu triaugulare esse substantiam est necessarium: Omne corpus potegno esse sub Jaatia ergo Omne corpin pote nou esse corpus tria gidare similiter sequitur, si illa de possibili sumatur in sensu composito. Et utrumque probatur invia a quocunque potest negari superius vel convertibile, ab eodem potest negari inferius vel convertibile: nune autem quando universalis assirmativa est necessaria, necessario praediis catum est superius vel convertibile cum subjectori adeo si praedicatum poterit removeri ab aliquo, subjectum poterit removeri ab eodem. Secundo videndum est de mixtione, quando illa de necessario sumitur in sensu divise , alia de possibili in sensu compost , iunc sequitur conclusio de possibili sic : Omnis homo de necessitate non est Deus: Quamlibet personam divinam esse Deum est possibiles: ergo Quam libit personam divinam non esse hominem est possibile. Similiter sequitur uassirmativa fuerit de necessario. Similiteri s utraque sumatur in sensu
composito, sequitura nclusi,de possibili. CAP.
322쪽
LOGICAE Pars Tertia. II A P. XLVI.
De eadem mixtione in tertia fgκω
N tertia fetura, si illa de necessario sumatur in sensu composio, illa de postibili similiter, sequitur conclusio de possibili. Sicut taquitur, NulluboAiae este vim est necessari Omne ami-M Ueribu est possibila et ergo Aliqi ad albamur esse si um egros te. Similiter sequitur, Omne bomin esse album est possibiles: Ome homine esse anima neces artum ergo Aliquod animal esse album es possibile. Si autem utraque sumatur in sensu divise, si
Deus: Quaeli libet persona divina potest esse homo: ergo Aliquis qui est homo potest esse Deus sed sequitur: ergo Aliquid quod potest esse laenas potest esse Deus. Si autem masor fuerit de possibili semper sequitur conclusio despcs,ibili , sumpto sibjecto conclusionis pro eo quod est Sicut sequitur , Quaelibet persona divina potest esse homo: Quaelibet persona divina de necessitate est Deus: ergo Aliquis Deus potest esse homo. Similis terra illa de necessario sumatur in sensu composito, Imiliter minor, sequitur conclusio de possibili sicut in priori. Si autem illa de necessariosuerit major,inde possibili minor , sequitur conclusi de possibili in sensi diviso, subjecto sumpto pro eo quod potest esse. Si autem illa de possibili sumatur in sensu divisinis illa de necessario in sensu com posito, si illa de necessario fuerit majori, sequitii concluso de possibili, subjecto sempto pro eo quod potest esse : Si autem illa de necessa rio fuerit minor, sequitur ecxclusio de possibili.
Post praecedentem,litiones dicendum est de Hitione necessarii
contingentis Et Primo in prima figuraris Primo quando utraque sumatur in sensu composito, vel aequivalenti. Et est primo sciendum, quod si major suetit de necessario assirmativa, ec minor de contingenti, non sequitur conclusio de contingenti.
dicut non sequitur, se undam opinionem Aristo: omi alba esse colο-
323쪽
loratum est nece lanum Omue omise Je album est contingens:
erto Aue homi ne ege coloratum est contingens quia secundum eum praemisi e sunt verae,in conclusio falsau tamen secundum rei veritatem dissicile est invenire instantiam , ubi praemisse tales sunt verae in conclusio falsa. Similiter si major fuerit nigasiva de necisi ario non sequitur concluso de contingenti; quia non sequitur, Nullum hominem ess e asinum est necessarium: omne ridens esse hominem est contingens:
ergo Nullum ridens esse sinum est contingens quia praemissae sunt e rae: conclusio falsa tamen ex praemistis taliter dispositis seqititur con- elutio de possibili. Et similiter, si iajor fuerit de necessario assirmativa, sequitur conclusio de possibili. Pro qua intelligendum, quod quandocunq, mixtio necessariti contingenti est bona respectu etinclusionis de contingenti . semper mixtis necessarii contingentis est bona reat pectu conclusionis de possibili per istas regulas, ilicquid sequitur ad consequens sequitur ad antecedens: Illa de contingenti semper i set illam de possibili. Et est etiam scien tu,quod nuandocunq; major est de necessario nega tiva minor de contingenti, si in minore sumatur subjectum in serius ad subjectum majoris, semper sequitur conclusio non solum de possibili, sta etiam de inesse. Et per istam regulam debent glossari multa dii ta Aristot quae videntur esse contra aliqua dicta, maliqua dicenda. Sed si major fuerit affirmat ita non sequi tui concluso de inesse , quamvis in minore sumatur sub inferius ad subjectum. Si autem imajor fuerit de
contingenti mitior de necessario non sequitur conclusio de contingentia Sicut non sequitur, Omne album esse dulce est contingens et mnine lae esse album est 1iecessarium:ergo Omne lac esse dulce est contii pens. Similiter non secuitur, Omne producens es e Deum est contingens Patrem esse producentem est necessarium ergo Patrem esse Deum est contingens Similiter non sequitur , Nullum ens in actu esse humanitatem est contingens: Omnem Deum esse en in actu est necessarium : ergo Nullum Deum esse humanitatem est contingens;
nam praemissa sunt verae , concluso falsa tamen de possibili bene sequitur, sed non sequiuir concluso de ineste , quamvis inferius sum nil sub medio termino in minore. Secundo videndum est de praedicta mixtione, quando illa de nec cessario sumitur in sensu composio & illa de conti laetenti in sensu diviso. Et est primo sciendum , quod si illa de necessarios major, Scilla de contingenti minor, in sylleg smo assirmativo non sequitur conclusio de contingenti sieut non sequitur, Omnem materiam informatam forma ignis esse informatam est necessarium imanc materiam contingit esse informatam forma igni t ergo Hanc mattriam contingit esse informatam forma invia praemissae sunt veri conclusio secundium opinionem Aristot Similiter po sequitur mi hominem esse sieto est messarium coatingit dentem esse homine r
324쪽
ergo cortilagit ridentem non esse sinu et ita non valet talis mittio in 1llogismo negativo. Tertio sciendum , si major uerit de contingentiis m nos de recessario, si subjectum majuris sumant praecise pro iis quae sunt, vel tam pro iis quae sunt quam pro iis ouae contin m semper valit mixtio, est δllogismus re stulatus per dici de omni Hi de nullo respectu cim, clusionis de contingenti quia dictu est prius,quod talis mixti de inissedi contingenti valet, sed illa de inesse est consequens ad illam nece sario, igitur, c. Et si subjectum majoris sumatur praeci te pro ii
qua contingunt non valet mixtio : scut non sequitur, inde quod contingί esse eas Liactu cootiin t reari: Omne Deum esse evsis ectu est necessarium ergo Omne auri contingit creari ideo et lamion sequitur ibi conclusio de possibili , quia praemissae sunt veri cen- Eus,fal a. Quarto videndum est de illa mixtisne, quando illa de contin renti sumitur in sensu composito Se illa de necessario in sensu divi s. Et est Primo sciendum, quod si illa de necessario fuerit major,is illi de
contingenti minor, non sequitur cfnclusis de contingenti sciit 1 nsequitur, vivis ham de neces itate nou es Deres: Onne persuis idivioa esse homin est cautiueasci et g Omne persora divitia es e Deam est contingens , quia praemissae sunt verae conclusione existente falsa. Per eosdem terminos patet quod non valet syllogismus ne rativus, tamen concluso de ptissibili sequitur. Secutido sciendum, quod si inajor fuerit de c6ntingenti, is inor de necessario , non valet mi ri03 quia non sequitur, Omne suppositum esse Deum es cocti 'Ien re alibet ersona distra de necessitate est suppositum ergo aba z- libet persoκa esse Peum est coutingens. Nec sequitur, a ἰ mens actu De maxitate est coatiqeus: O elibe uersona rvt-na de necessitate sens tua l. ergo Nulla persosa ι viva e ebaesanitate s contingeas. Quinto videndum de illa mixtione , quando utraque stini itur in senis diviso. Et est primo sciendum,quod si major fuerit de necet ariodi minor de contingenti non valet mixtio. Non enim sectu: tur, origis hamo de vicessitate est Deus: Omne humanitate contingi me homi-np ergo Omne hsmanitate contingit se Deu iam supposito duodnullus homo sit nisi Christus, praemissae esseti verae, cunctuli falli. Similiter, secundum principium Aristot non sequitur, feta ita caeleste luminosum de necessitate est substantia: i iti git lana esse corpus caeleste lamino et ergo Contingit lueta U.: I-ria. Per eosdem terminos patet quod syllogismus ne at xus nisalit, tamen concluso de os tibili sequiuir. Si autem major uer i de o tingenti, & minor de necessaries, semper sequio: conclusi a d contingenti, sumpto subjecto contaisonis pCaecise pro iis quae sunt, vel tam
Fro iis quae sunt quam pro iis quae contingunt quia senapc talis 3 l
325쪽
g: istis regillatur per dici de omni vel de nullo. Si autem subjectan majoris sumatur praecise pro iis quae contingunt, non valet sicut non sequitur: Co tiriit omne eas ciem , hoc est , Omne quod contingites emas conti git creari: de necessitate es eas ergo Deum coatisiit creari.
De eadem mixtio in secunda ligura.
I secunda figura , si utraque praemissarum sumatur in sensu ediapnsito, non valet mixtio unde non sequitur , Nidlsi homine esse asinu necfartu Omne animal irrationale esse asia est cor Vageas ergo li animal irrationale se homine est contingens. Similiter non sequitur , Omne persona divina esse tu astu est necessariu la humanitate esse in actu es contingens ergo Nilla bama nitate se per ua divina est contingeas. Secundo videndum est , quando illa de necessitate sumitur In sensu composito,is illa de contingenti in sensu diviso. Et est sciendum, quod simpliciter talis non valet, sive illa fuerit de necessitate assirma
Tertio videndum est, quando illa de contingenti sumitur in sensu composito, Milla de necessario in sensu divisu. Et est sciendum, quodsi, pliciter talis mixtio non valet. Quarto videndum est, quando utraque sumitur in seid diviso. Et est sciendum , quod si negativa fuerit de necessario non sequitur conclusio de contingenti ad utrumlibet sed sequitur conclusio negativa de possibili de inesse. . sicut iste syllogismus non valet, Omnis chimaera de necessitate nou est in actu contingit omne homine esse in actu e 'coitingit inue homine nocesse chimaera sed sequitur ista, ergo OGo homo potest non ege chimaera is similitet ista, Nulliu iam ejchimaera. Si affirmativa fuerit de necessario similiter sequitur conclusio de inesse S de possibili, non autem de contingemi.
326쪽
Te eadem biline in tertia figura.
Claca mixtionem contingentisin necessarii in tertia figura , quas do
utraque sumitur in sensu cum sto, est primo sciendum , quod semper sequitur conclusio de possibili, sed non sequitur co cluso de contingenti. Sicut non sequitur, Omne producens esti Desis continges : Omne produceus se eas tu actu est necessariu ergo Aliquod eas in actu esse De est contingens. Nec sequitur, Omne producens esse ens in is est contingens Aliquod producens esse Drum
est necessarium ergo Deum esse ens in actu est contingens. Similiter non sequitur Nullam humanitatem esse Deum est necessarium Domnem humanitatem esse animalitatem est contingens ergo Aliquam animalitatem non esse Deum est contingens.
Secundo videndum est, quanὸ illa de necessario sum tur in sensu eam posito, alia de contingenti in sensu diviso. Et est sciendum quod si illa de necessario fuerit major minor de contingenti, si subjectum minori supponat pro eo quod est, dessequitur claclus1 de conti genti, sed de possibili, sumpto subjecto conclusionis pro eo quod potest esse. Si autem subjectum minoris sumatur pro eo ouod contingit so um, non sequitur concluso de contingenti, sed de possibili. Si autem major fuerit de coni ngenti, minor de neces aries, si subjectum majoris sumatur tam pro eo quod est quam pro eo quod contingit, sequitur conclusi de contingenti, subjecto habente consimilem acceptionem. Si autem subjectum majoris sumatur praecis pro eo quod contingit, an
Tertio videndum est de illa mixtione, quando illa de contin enti sumitur in sensu eomposito, & illa de necessario in sensu diu A. Et est sciendum, quod talis mixtio non valet respectu conclusionis de contingenti, quamvis valeat respectu conclusionis de possibili. QAarto videndum est de illa mixtiones quando utraque sumitur in sensu diviso. Et est sciendum , quod si maj6 suerit de neces ario minor de contingenti, non sequitur conclusio de contingenti. Sicut non sequitur, Omne producens de neceis atris Deri: Contingit omae pro-d ceas esse creans ergo Coutiettit creans esse Dem sed sequitur conclusio de possibili, sumpto subjecto conclusionis pro eo quod potest sita si autem major fiterit de contingenti is iner de nectigario,, se jectum majoris sumatur tam pro eo quod est , quam pro eo quod Qntingit, sequitur conclusio de contingenti. Sed si subiectum majoris su
matur praecise pro iis quae contingunt, non sequitur concbis3 de con
327쪽
A P. I. De Ixtione necessarii ct impossibula.
DE mixtione necessarii ximpossibilis dicendum est post baee. Eti si cicndiim, quud, sicut dictum est prius, quaelibet propositi de imposilboli aequivaleat alicui propositioni de necessario: adeo a sciendum' iando mixti necessarii, impcssibilis valet is quandorion , oportet scire aequivalentiam propositionis de impcssibili pi p sui ni necissario quando uniformis de necessario valet, cuando non De uniformi dictum est prius. De aequi pollentia autem
inter pro pestion m de necessario, de impossibili dictum est alibi: ideo ad praesensquec de illa mixtiove susticiant.
De mixtione propositim ue,ecessari 2 de allis modi ab Ulis quatuor in prima figura.
ULtimo circa istam partem videndum est de mixtione propositionum de necessario, S de aliis modis ab istis quatuor. Et est primo sciendum , nod in prima figura , quando ambae praena si iii muntur in sensu divise , raro vel nunquam valet mixtio respectu conclusionis de alio modo quam de necessario Sicut non sequitur, secundum principia A, not. Omae animal elge coloratum est necessarium: Omne hqmine esse arima est per se ergo Omne homine esse colaratu est per se. Veruntamen quando unus medus est inferior adriecessarium, tunc semper sequitur conclusio de necessario. Sicut scutitur mine esse coloratu e rnecessariu et Socrate esse ho-mme per se ergo ρcratem esse coloratu es necessariu Sed ii and modus ille non est inserior ad necessarium . tunc nihil valet mitti tali respectu conclusionis de necessario, nec respectu eoiaclusionis de illo modo. Sic in non sequitur, Omne alba esse coloratu exueceses citi O mi Iovi: ne e e a bi eb Diisse me ere Omne homine esse coloratu est scita a me nec sequitur ista conclusio , ergo maehainine et se coloratu est uecessari A. Aliquando tamen sequitur con-Hinio de tali mo loci scut se i litur, Oza trjaogatu habere tres eyn tesaria. Isescet esse tria galum et scibile ergo I seel. a-5ere tres est cibile. unde quando aliquis modus non potest competere an e cdenti nisi compctat consequinti, tunc in tali mixtione sequitur
328쪽
ioncluso de tali modo hujusmodi autem sunt tales modi, scibile, larga
accipiendo, coguoscibile, credibile, apprehensibile, clivju modi. Si autem utraque sumatur in sensu diviso, semiper valet syllogismus: quando illa de modo infert suam de inesse; sicut in illis de inesse retpectu conclusionis ejusdem modi de quo est major ita quod si major sit de
necessario conclusio erit de necessario: s major sit de ali modo, cones isto crit de alio modo. Et ideo tales syllogismi valent. Omnis homo per se est animal Socrate de necesιtate. O ho noci ergo Socrates per se est animal. Omne ens scitur a te esse in acti Persona divina de necessitate est ens ergo Persona divina de necessitate scitur a te esie in actu. Omnis lismo de necessitate est animal Socrates scitur esse honina ergo Socrates de necessitate est animal. Et ratio est, ilia quandoque in talibus minor infert suam de inesses; nunc autem d ctu inest prius, quod seinpere tali maj re minore de inesse sequitur conclusio de consimili modo , Sqiiicquid sequitur ad consequens sequitur ad anteced ns ergo talis mixtio est bona. Si autem illa de modo non inserat suam de inesse , tunc non valet mixtio Sicut non sequitur, Omne immortale de neceb state es Deus: Intelligentia i feriorico creditur se immortalis ergo itellige tia illa de nec state 'Meas nec etiam sequitur, ergo Creditur esse Deus. Sicut non sequitur, Omnis Deus de necessitate est persona divina Aliqued immortale creditur esse Deus: ergo Aliquod immortale creditur est persona divina. Et ita patet, quod talis mixtio ex propusti ne de modo quae non infert suam de inesse , non valet. Mudi autem tales sunt laijusmodi, credibile, opinabile applebessibila, intelligibile, xliiij iis di.
D eal mixtiora in secunda figura.
I secunda figura . quando utraque propositio sumitur in sensu Gmposito, raro vel nunquam valet mixtio, nisi modus sit inserior ad necessarium unde non sequitur , Nullum homin es e sim me tnecessarium: Omne bum esse fisam est scitum a me ergo Nattam album esse homine exscitum a me vel ergo ultim album esse homines e necessarium. Sicut non sequitur , Nullum hominem esse
asinum est necessaritima Brunellum esse as num est primo vertima ergo Brunellum non esse hominem est primo verum , nec etiam sequitur, ergo Brunellum non esse hominem est necessarium. Sicut non sequitur, Nullum lapidem esse corpus animatum est necessarium : Omne animale se corpus animatum est primo verum e ergo Nullum hominem esse lapidem est primo verum , quia praemissae sunt verae, S conesus falsa.
Nec sequitur, arnea Deum esse tres,rbonas in necessarium Nuta
329쪽
ham immortale esse tres personas est creditum a te ergo Nullum ima mortale esse Deum est creditum a te vel Nullum immortale esse Deum
Similiter, si illa de necessario sumatur in sensu diviso, non valet prae dicta mixtio Qui patet per eosdem terminos. Similiter, si utraque sumatur in sensu diviso, non valet mixtio generaliter. Sicut non sequitur, Omnis Deus de necesuale est tres persona Millum immortalescitur esse tres persolis ergo Nullum immortale scitur esse Deus LusNullum immortale de nec 1state est Deus. An valeat cum aliquo alia modo, discutiant studiosi.
De eadem mixtione in tertia figura.
I tertia figura, s utraque sumatur in sensu composio, raro vel una
quam valet talis mixtio ' Sicut non sequitur, Omne persona esse,
lativa esi necessarium: OmM Deum esse immortale est scitum a te ergo siquod immortale esse persona relativa est scitum a te. Si autem illa de necessario sumatur in sensu diviso, non valet talis mixtio scut patet per eosdem terminos. Si autem utraque sumatur insensu divisi s major si de necessarioli vino de alio modo, semper sequitur conclusio de necessario, seminor inserat suam do inesses: hoe, quia ex majore de necessario in sensu diviso minore de inesse, sequitur conclusio de neeessario; per cor sequens sequitur eadem conclusio ex antecedente ad illam de inesse de eadem majore unde iste syllogismus est bonus , Omnis homo de Neessitate est animal omnis homo scitur esse albus ergo Album de, cessitate est animal. Si autem major fuerit de alio modes minor de necessario, sequitur concitiso de eodem modo de quo est major, non de necessario unde sequitur, Omnis homo scitur esse albus: Omnis homo de necessitate est creabile ergo Aliquod creabile scitur esse album sed non sequitur, ergo Aliquod creabile de necessitate est album.
Si autem illa de modo inserat suam de inesse, mistio non valet.
330쪽
De istine ex propositiora ita possibilio de retia genti in prima gura.
Is quomodo valet mixtio de propositionibus de necessario xcaecteris modalibus, videndum est quomodo valet mixtio ex propotationibus de possibili iacteris modalibus. Et primo de mixtione de p6ssibili S contingenti. Et primo in figura prima. Et est Primo sciendum , quod si utraque sumatur in sensu composito nulla sequitur conclusio. Non enim sequitur, Omne homine esse albam e thus es: mu nigrμm esse bomis est contingens ergo Omne nigrum esse album expositae. Nec sequitur , Omnem hominem esse
album est contingens Omne nigrum esse album est possibiles et o omne nigrum esse album est contingens, vel Est possibile. Nee etiam valet si altera sumatur in sensu composito, & altera in sensu diviso. Sicut non sequitur, Omne album esse hominem est continoens: Omnis asinus potest esse albus ergo Omnis asinus potest esse homo. Ne sequitur, Omne album potest esse homo: Omnem asinum esse aiahum est contingens ergo Omnis asinus potest esse homo. Sicut non sequitur , Omnis homo potest ridere et Omne animal esse hominem est contingens ergo Omne animal potest ridere; nam praemissae sustverae,in consuli salsa, qualitercunque subiectum supponit Nee etiam sequitur, Omnis humo potest esse albus: Omne nigrum esse hominem est contingens ergo Omne nigrum esse album est contingens. Nec sequitur, Omne album esse hominem est possibiles Contingit omnem asinum esse album εrgo Contingit omnem asnum esse hominem.
Tertio videndum est, quando utraque utatur in sensu diviso, vel aequivalenti. Et est primo sciendum, quod si major si de possibili, minor de contingenti, si subjectum maioris supponit pro iis quae possunt esse, subjectum minoris supponat tam pro iis quae sunt, quam pro iis quae contingunt, sequitur conclusio de possibili. Sicut sequitur, Omne quod potest esse homo potest esse album et Omne quod est risibile vel contingit esse risibile eontingit esse hominem et ergo Omne risibile comtingit esse album. Si autem subjectum majoris imponat pro iis quae sunt praecise non valet mixtio. sicut non sequitu 2 Omne alnum maestesse homo et Contingit omnem asnum esse album ergo Omnis asinus potest esse homo. Si major sit de contingenti Minor de postibili, si subjectum majoris supponat tam pro iis quae sent quam pro iis quae contingunt, valet syllogismus respectu conclusionis de contingeriti si autem
supponat pro iis quae sunt non valet stilogismur hoc patet per eosdem