장음표시 사용
31쪽
DD OFFICIIS LIB. I. 27 Intelligendum autem St, quum Proposita Sint genera quattuor, e quibus hOn ta Ometumque manu-ret splendidi imum videri, quod nimo ni agno elatoque humanasque res despieiente factum sit. Itaque in probri maxime in promptu est, Si quid tui diei i
Vos enim, jussu , animum eritis mulicbrem, ill et irgo iri,
Contraque in laudibus, quae magno animo et sortiter 10eXCellenterque; ta Sunt, ea nescio quo modo quasi pleniore ore laudamus. Hine rhetorum Campus de
Marathone, Salamine, Plataeis Thermopylis, Leuetris hinc noster Coeles, hinc Decii, hinc naeus et Publius Scipiones, hinc M. Marcellus, innumerabil0 15 alii maximeque ipse populus Romanus animi magnitudine eXeellit. Declaratur autem studium bellicue gloriae, quod Statua quoque Videmu Ornatu sere militari. XIX. Sed ea animi elutio quae cernitur in peri 20 culis et laboribus, si justitia vaeat pugnatque non pro salute Communi, Sed pro ui Commodis, in vitio est; non modo enim id virtutis non est, sed est potius immanitatis omnem humanitatem repellentis. Ita quo probo definitur a Stoicis sortitudo, quum eam virtu 25tem SSe di eunt propugnantem pro neqUitate. Quocirca nemo, qui sortitudinis gloriam consecutus Stinsidiis et malitia, laudem est adeptus nihil ho-UCritum SSe potest, quod justitia Vacat. Praeclarum igitur illud Platonis : Nisu, inquit, olum 8cientia, quae 30 est reni tu ub u/titis, ulliuitu poti, quam inpia uis
pappeti indu rerum etiam unimu paratu ad peri ulum, cupidi tui e non utilitute ominu ui impeti itur audacis potis nomen obea quum forti uitiis. Ita siue Viro sorte et magnanimo e dem bouo et 35
32쪽
28 M. TULLID CICERONIS simplico, veritatis amicos minimeque saliae voluimus quae Sunt e media laude justitiae. ilillud, lissum est, qu0d in hac elatione et magnitu
diu animi facillime pertinacia et nimia cupiditus priueipatus unus 'itur Ut enim apud Platonem est,
omnem morum Lucedaemoniorum inlluminatum esse Hupiditate vine fudi Sie, ut quisque uim magnitudine maxume XLollit, ita maXum volt Princep 0mnium vel potius solus 880 Di melle autem est, quum is praestare omnibus Concupieris, Servare nequitatem, quae St justitiae maxume propria. E quo fit, ut neque disceptatione Ninoi se nec ullo publico aulegitimo jure patiuntur: exsistuntque in re publica plerumque largitore et actiosi, ut Ope quaru maXu-
15 a consequantur et sint vi potius Superiorem quam justitia pares quo difficilius, hoe praeclarius: nullum enim est tempus, qu0d justitia vaeare debeat Forte igitur et mugia uni mi s in iubendi non, qui fallunt, Sed qui propulsant injuriam. Vera autem 20 et Sapiens animi magnitudo hon0stum illud quod
muXum natura sequitur, in faetis positum, non in gloria judicat, principemque S AESSe ma Volt, quum
videri. Etenim qui ex errore imperita multitudinis pendet, hic in magnis viris non est habendus Fa-26 1llune autem ad res injustas impellitur, ut quisque ultiSSim animo est gloriae cupiditate. Qui locusefit uti lubricu S, quod vi invenitur, qui laboribu SSusumti' periculi8que aditis, non quasi mercedem rerum geStarum desideret gloriam.
reburi maxime cernitur; quarum una in rerum X-
ternarum despieientia ponitur, quum e uasum fit, nihil , inem, nisi quod honestum decorum sui aut admirari aut optare aut exput 're oportere, ulli que neque homini seque smi turbationi animi sor, una Sui umbere. Altero si res, ut, quia ita cito iri; η tu animo, ut supra dixi, res gura magna illo quidem et maxume utiles, sed uti vehementer ardus quasque Ial xum et Periculi rum uum vitae, tum
33쪽
DE OFFICIIS LIB. I. 29 milliarum rerum, quae ad vitam pertinent. Hurum rerum duarum Splendor Omnis, amplitudo, adii etiarnutilitatem, in posteriore est, ausa autem et ratio emetens magnos viros in priore in eo est enim illud, quod excellentes animos et humana contemnentes a b
fit. Id autem ipsum cernitur in duobus, si et solum id, quod honestum sit, bonum judices, ab omni animi
perturbatione liber sis. Nam et ea, quae eximia plerisque et praeclara videntur, parva dueere eaque ratione stabili firmaque contemnere sortis animi mag 10nique ducendum est; et ea, quae Videntur Reerba, quae multa et varia in hominum vita fortunaque versantur, ita serre, ut nihil a Statu naturae diseedas, nihil a dignitate sapientis, robusti animi est magnaeque OnStantiae. Non est autem consentaneum, qui 15 metu non frangatur, eum frangi cupiditate, nec, qui invi etiam se a labore praestiterit, vinetis Voluptate. Quam ob rem et haec vitanda, et pecuniae fugienda
eupiditas nihil nim est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias nihil hon0stius magnis 20
Centiu8que quam Beeuniam eontemnere, Si non habe ,
si hab0as, ad sensescentiam liberalitatemque Conferre. Cavenda etiam est gloria cupiditas, ut supra diXi; eripit enim libertatem, pro qua magnanimis viri Somnis debet osse contentio. Ne vero imperia Xpe 2bt0nda, ne potius aut non ueeipienda interdum aut
deponenda nonnumquam. Vacandum autem Omni
est animi perturbatione, quum cupiditate et metu, tum etiam aegritudine et voluptuto et iracundia ut tranquillitas animi et securitas adsit, quae affert quum 30 eonStantiam, tum etiam dignitatem. Multi autem set Sunt et fuerunt, qui eam, quam dico, tranquillitatem eX petenteS, a negotii publicis se removerint ad otiumque perfugerint in his et nobilissimi philosophilongeque principes et quidam homines severi et graves 35 nec populi nec principum mores serre potuerunt, Vixeruntque nonnulli in agris, delectati re sua sumiliari. His idem propositum fuit, quod regibus, Ut ne
34쪽
qua re egerent, ne cui parerent, libertate uterentur oujus proprium est si vivere, ut elis.
XXI. Quare, quum hoc commune sit essentiae cupidorum cum iis, quos dixi, otiosis, ulteri se adi-5 pisci id posse arbitrantur, Si pes magna habeant,
ulteri, si contenti sint et Suo et parvo. In quo neutrorum omnino Contemnenda sententia est: sed et
facilior et tutior et minus aliis gravis aut molesta vita est otiosorum fructuosior autem hominum ge-1040ri et ad claritatem amplitudinemque Aptior eorum, qui se ad rem publicam et ad magna re gerendaSueCommodaverunt. Quapropter et ii sorsitan concedondum sit rem publicam non Spessentibu8, qui
Xeellenti ingonio ootrina sese dediderunt; et iis, 15 qui aut valetudinis imbecilitate aut aliqua graviore
causa impediti a re publiea relesserunt, quum HUS administrandae potostatem aliis laudemque Concede- irent. Quibus aut in talis nulla est causa si despiceres distant in qua plerique mirentur. imperia et 20 magistratus, iis non modo non laudi, verum etiam vitio dandum puto. Quorum judietum in eo, quod gloriam eontoninant et pro nihilo pulsent, di mei lota 'tu est non probare; sed vid sentur labores et Olostias, tum ostsensionum se impulsarum quasi quandam
25 ignominiam timor se infamiam. Sunt enim, qui in
rebus contrariis parum sibi constent voluptatem SeVerissime pontonatiunt, in dolore Sint molliores.
gloriam Hiigant, franguntur infamia utque ea qui deni non satis constanter sed iis, qui habent
30 natura ullumsenta serum gerendarum, bjecta omni cunctati in f, adipise di magistratus et gerenda respubliea est; se senim aliter aut rogi civitas ut m elarari animi magnitudo pot0st. Capessentibu autem rem publicam nihilo minus, quam ,hilosophis, haud 35 sui an magis tinna, set magnisesentia et despicient in adhibenda est rerum humanarum, quam Saepe dico, et tranquillitas animi atque se juritas, Si quidem nec an X ii futuri sunt, et eum gravitate conStantiaque vieturi Qua fauiliora sunt philosophis quo in US
35쪽
DE OFFICIIS LIB. I. almulta patent in eorum ita, quae oriunt seriat, et quo minus multis rebus egent et quin, si quid adversi eveniat, tam graviter eadere non poSSunt. Quocirca non Sine auSa majore motu animorum On-
Citati tur m Orque cura essiciendi rem publicam gerentibus quam quieti quo magis iis et magnitudo est animi adhibenda et vacuitas ab angoribus. Ad rem gerendam autem qui accedit, caveat, ne id modo consideret, quam illa re honesta Sit, Sed etiam, ut habeat ossiciendi facultatem in quo ipso conside 10randum eSt, ne aut temere desperet propter ignaviam aut nimis confidat propter cupiditatem. In omnibus autem negotii8, prius quam adgrediare, adhibenda est praeparati diligens. XXII. Sed quum plerique arbitrentur, res bellicas 15
majores esSe quam UrbanuS, minuenda est hae opinio.
Multi enim olla saepe quaesiverunt propter gloriae eupiditatem atque id in magnis animis ingeniisquo plerumque Contingit, eoque magis, si sunt ad rommilitaroni apti tot cupidi meliorum inersendorum4 20 Voro autem si volumus judicare, multae res Xstiterunt urbanae majores elarioresque quam melliense. Quamvis nim Themistoeles jure laudetur, o sit jus nomen quam Solonis illustrius, cit0turques Salamis larissimae testis Vietoriae, quae anteponatur consilio βSolonis ei, quo primum OnStituit Areopagitas, non minus praeclarum hoc quam illud judieandum st. Illud nim semel profuit, hoe semper proderit ei vitati hoc consilio leges Atheniensium, hoc majorum instituta servantur. Et Thomistoelos qui dona nihil 30 dixerit, in quo ipse Areopagum adjuverit, at illo Vere a Se lutum Themistoelem est nim sellum gestum Consili Senatu HUS, qui a Solone erat constitutus Licet eadem Me Pausanii Lysandroque diCere, 'Uorum rebu aeSti quamquam imporium 35 p tum Lausedaemoniis putatur, tamen ne minima quidem e parte Lycurgi legibus et disciplinae conserendi sunt; quin etiam ob hac ipsus causas et parentiores habuerunt exercitus et sortior0s Mihi
36쪽
2 M. III LII CICER ΟΝΙΗ quidem neque, pueris nobis, M. Senurus C. Murio neque, quum Vel Saremur in re publica, Q. Catulus Cn. Pompeio cedere videbatur; parvi enim sunt oris arma, nisi est consilium domi. Nec plus Africanus, 5 singularis set vir et imperator, in Xscindenda Numantia rei publieae profuit, quam eodem tempore P. Nasica privatus, quum Ti. Gracchum interemit. Quamquam haec quidem res non Solum e domestica est ratione ruttingit etiam bellicam, quoniam viis manuque consecta St. Sed tamen id ipsum est geStum OnSili urbano, Sine exercitu. Illud automoptimum est, in quod invadi solere ab improbis et invidis audio:
15 Ut senim alios omittam, nobis rem publicam gubernantibus, nonne togae arma cesserunt Neque enim periculum m re publica fuit graviu umquam, nee majus otium : ita consiliis diligentiaque nostra celseritor de manibus audaeissimorum civium delapsa 20 arma ipsa oeciderunt. Quae re igitur gestu umquam
in ollo tanta qui triumphus consorsendus Lio 'tonim mihi, Maro fili, apud te gloriari, ad quem ethor ita hujus gloria et suetorum imitatio sertinet. Mihi quidem serto vir abundans ollieis laudibus, 25 Cn. Pompeius, multis audientibus, hoc tribuit, ut diceret frustra se triumphum tertium deportaturum fuisse, nisi meo in rem publicam beneficio, ubi triumpharet, esset habiturus. Sunt igitur domosticae sortitudines non inferiores militaribus: in quibus 30 plus etiam, quam in his operae Studiique Onendum
XXIII. Omnino illud honestum, quod ex animo
excelso magnificoque quaerimus, animi effieitur, non corporis viribus. Exercendum tamen Corpus et ita 35 afficiendum est, ut obedire consilio rationique possit in Xsequendis negotiis et in labore tolerando. Honestum autem id, quod exquirimus, totum est positum
37쪽
DE OFFICIIS LIB. I. 33 in animi cura et cogitatione in quo non minorem utilitatem afferunt qui togati rei publieae praesunt, uitam qui bellum gerunt. Itaque eorum consilio
saepe aut non Su Seepta aut On et bella sunt, Ou-
numquam etiam illat, ut M. Catonis bellum tertium Punicum, in quo etiam mortui aluit auctoritas. Quare Spetenda quidem magi est decernendi ratio, quam decertandi fortitudo; sed cavendum, ne id
bellandi magis fuga, quam utilitatis ratione saeiamuS. Bellum autem ita suscipiatur, ut nihil aliud nisi pax 10
quaesita Videatur Forti vero animi et constantis eSt, non Peri Urbari rebuS Speris, nec tumultuantem
de gradu diei, ut dicitur; sed praesenti animo uti
et consilio, ne a ratione discedere. Quamquam hoc
animi, illud etiam ingenii magni est, praecipere cogi a Glatione futura, et aliquanto ante OnStituere, quid accidere possit in utramque partem, et quid agendum Sit, quum quid evenerit, ne committere, ut aliquando distendum sit non putaram. Hae Sunt per magni animi et Xeelsi, et prudentia consilioque dentis 20 Temere autem in ei VerSari, et manu eum hoste Confligere, immane quiddam et beluarum simile est, Sed quum tempus necessitasque postulat, decertandum manu est, et mors Servituti turpitudinique antepouenda. 25
XXIV De verisendis autem diripiendisque urbibus Valde considerandum est, ne quid temere, ne quid crudeliter. Idque est viri magni, rebus agitatis punire SonteS, multitudinem conservare, in omni Drtunareeta atque honesta retinere. Ut enim Sunt, quem 30
adm0dum supra dixi, qui urbanis rebus bellicas anteponant, Sie reperias multos, quibus periculosa et calida consilia quietis et cogitatis splendidiora et majora Videantur. Numquam omnino perieuli fuga Ommittendum est, ut imbelles timidiqu0 videamur sed 35 fugiendum illud otium, ne offeramus nos perieulla Sine CRUS quo esse nihil potest stultius. Quapropter in adeundis periculis consuetudo imitanda medicorum est, qui leviter aegrotantes leniter curant, gravioribus
38쪽
34 ULLII CICERONI Nautem morbi periculosa eurationes et ancipites adhibere coguntur. Quare in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est, Subvenire autem tem
pestati quavis ratione Sapientis eoque magis, Si plus 5 adipiscare re explicata boni, quam addubitata mali. Periculosae autem rerum actione partim iis sunt, qui ea suscipiunt, partim rei publicae. Itemque alii de vita, alii de gloria se benevolentia civium in discrimen vocantur Promptiores igitur debemus esse 10 ad nostra perieula, quam ad communia, dimicareque paratius de honore et gloria, quum de Ceteri commodis. Inventi autem multi sunt, qui non modo pecuniam, Sed etiam vitam profundere pro patria parati essent, iidem gloriae jacturam ne minimam quidem 15 facere vellent, ne re publica quidem postulante. Ut Callicratidas, qui, quum Lacedaemoniorum dux suisset Peloponnesiaco bello, multaque secisset egregie, vertit ad extremum omnia, quum consilio non paruit eorum, qui cla8Sem ab Arginusis removendam nee 20 eum Atheniensibus dimicandum putabant. Quibus ille respondit, Lacedaemonios, Classe illa remisin, aliam parare 908Se Se fugere sine suo dedecore non posse. Atque haec quidem Lacedasemoniis plaga mediocrisi illa pestifera, qua, quum Cleombrotus 25 invidiam timens temere cum Epaminonda conflixisset, Lacedaemoniorum opes eorruerunt. Quanto Q. Ma imus melius de quo Ennius :
nu homo nobis cunctando restitu rem pNoenum rumore ponebat ante alutem
30 Ergo postque magisque viri nune gloris clare .
Quod genus peccandi vitandum est etiam in rebus urbanis. Sunt enim, qui, quod Sentiunt, etsi optimum sit, tamen invidiae metu non audent dicere.
35 XXV omnino qui rei publicae praefuturi sunt
duo Platonis praecepta teneant unum, ut utilitatem civium Si tueantur, ut, quaeCunque agunt, ud enm reserant, Obliti commodorum suorum; alterum, ut
39쪽
DD OFFICII LIB. I. 35 totum corpus rei publicae curent, ne, dum partem aliquam tuentur reliquas deserant. Ut enim tutela si procuratio rei publicae ad eorum utilitatem, qui commissi Sunt, non ad eorum, quibu commiSSa St, gerenda est. Qui auten parti civium consulunt, partem negligunt, rem perni eiosissimam in civitatem inducunt, seditionem atque diseordiam e quo evenit,
ut alii populares, alii studiosi optimi cujusque videantur, pauci univerSorum. Hinc apud Atheuienses magnae discordiae in nostra re publica non solum 10 Seditiones, sed etiam pestifera bella civilia quae gravis et sortis civis et in re publica dignus principatu fugiet atque oderit, tradetque Se totum rei publicae,
neque ope aut potentiam consectabitur, totamque eam Sic tuebitur, ut Omnibus consulat. Nec vero 15oriminibus falsis in odium aut invidiam quemquam voeabit omninoque ita justitiae honestatique adhae-
rQSCet, Ut, dum ea Conservet, quamVi graviter ossendat,
ni ortemque oppetat potius, quam deserat illa, quae dixi. Miserrima omnino est ambitio honorumque 20 Contentio de qua praeelare apud eundem os Platonem, similiter se oore eos, qui inter se contenderent, uter potius rem publicam administraret, ut si nautae certarent, quis eorum OtisSimum gubernaret. Idemque praecipit, ut eos advorsario eXistimemus, 25
qui arma contra serant, non eos, qui suo judicio tueri rem publicam velint qualis fuit inter P. Africanum et Q. Metolium sine acerbitate dissensio. Nec vero audiendi, qui graviter inimicis irascendum putabunt, idque magnanimi et sortis viri esse cons0 30bunt nihil nim laudabilius, nihil magno et praeclaro viro dignius placabilitate atque clementia. In liberis vero populis et in juris aequabilitate Xereendasetiam si facilitas et altitudo animi, quae dicitur ne,
si irascamur aut intempestive aecedentibus aut impii 3bdenter rogantibus, in morositaten inutilem et odiosam incidamus. Et tamen ita probanda est mansuetudo atque clementia, ut adhibentur rei publicae causa severitas, sine qua administris civitas non potest.
40쪽
26 TULLI L CICERONIS Omnis nutem et finimadversio se castigatio oontumelia
vacare debet, neque ad ejus, qui punitur aliquem aut vorbis castigat, sed ad rei publicae utilitatem referri.
Cavendum est etiam, ne major poena quam uulpa Si 5 sit ne iisdem de causis alii plectantur, alii ne appellentur quidem. Prohibenda autem maxime est ira in puniendo. Numquam enim, iratus qui accedet ad poenam, mediocritatem illam tenebit, quae est inter nimium et parum quae placet Peripateticis, et peto 10 placet, modo ne laudarent iracundiam, et dicerent utiliter a natura datam. Illa vero omnibus in rebus repudianda est, Optandumque, ut ii, qui praesunt rei publieae, legum Simile Sint quae ad puniendum non iracundia, Sed aequitate ducuntur. 15 XXVI. Atque etiam in rebus prosperis et ad Oluntatem nostram fluentibu Superbiam Ign opere, fastidium arrogantiamque fugiamus. Nam ut ad VerSa reS, Si Secundas immoderate ferre levitati μeSt praeclaraque est aequabilitas in inni vita, set 2 idem semper vultus eademque frons, ut de Socratoi tonique de C. Laelio accepimus Philippum quidem,
Macedonum regem, rebu gesti et gloria superatum silio, adilitate et humanitate video Superiorem ii isse. Itaque alter semper magnus, alter Saepe tur-25 pissimus ut recte praeeipere Videantur, qui monent,
missius Panaetius quidem Africanum, auditorem et familiarem suum, Solitum ait dicere, ut equOS, Propter crebras contentione proeliorum serocitate XSultantes,
30 domitoribus tradere soleant, ut iis sacilioribus possint
uti, Sic homines Secundis rebus effrenatos sibique praefidentes tamquam in gyrum rationis et doctrinae duci oportere, ut perSpicerent rerum humanarum imbecillitatem varietatemque sortunae Atque etiam ii in secundissimis rebus maxime est utendum consiliuamicorum, iisque major etiam quam ante tribuenda auctoritas. Iisdemque temporibu cavendum St, ne assentatoribus patefaciamus aures, neVe adulari nos