장음표시 사용
61쪽
test, diatientibus ipsis minori cum molestia toleratur. Sed cum aliscauterium proprie sumptum magis commendent,ubi praesertim
ab interiori capite euacuatio molienda est, alii vero fetaceum vulgo appelgatum, seu ab internis, seu ab externis capitis lacis deside retur expurgatio, quid hac in dissertatiuncula determinandum sit, nunc paucis, more nostro,explicemus. Domini, ubi fluxio subito sistenda est, per reuulsionem euacuanda, quod tunc euenit, quando impetuos admodum ad pulmones dilabitur, admotum suturae coronali cauterium de nonnullorum sententia magis conducere videtur , quam occipitio, siue cauterium sit , siue setaceum licet utrumque ruentem ad pectas materiam, si non reuellat, saltem manifeste intercipiat . Sed si haec necessitas longe absit, casus ut aiunt inducias det, ita ut de praeseruatione potius, quam curatione soliciti simus, probatur mihi magis cauterium in ceruice duplicatum, quod setaceani modo vocabamus, quam caute
rium siApIec proprie dictuitis. Nec valet, quaesum ego puto nonnullorum Medico um,&praesertim Ioannis racchi alioqui doctissimi,& non ita pridem magni nominis in Urbe Medici obiectio, In initio suarum Consuli med. Consuli. 3. Quoc scilicet cauterium
ab internis,seto autem ab externis tantum humorem extrahat, ut propterea eo in loco magis proficuum sit cauterissim quoniam et si aIrimis diebus hoc verum es te potes traftu tame ici oris pars illa adeo imbecilliseu dit, ut ex internis quoquae partibus copiosa ad eam demandctu materia: ne dicam quod cauteria ibidem peracta,vix aperta, nedum profunda seruantur, cum celerrime carne repleantur. Quare non citra rationem a multis seto cauterio prinfertur inibus tandem tauere videtur Cornelij celli uctoritas sib i.cap. 23. Vbi serro candente in occipitio, insta, qua summa
vertebra cum capite committitur, deducere duobus locis , ut per
ea perniciosus humor euadat, ultimum Epilepsia remedium ess scribit. Huic itaque materiae de cauteriis in Catarrho finis imponendus, si prius tamen illitactialir reuiter annotauero, in distillatione,cuius origo ab hepate calidiore pendeatauusd non raro con-rimpi, cauterium capitis a pradertina sincipitis magnopere improbari, ideo ab eo penitus abstinendum esse . Alioqui enim per affectum
62쪽
sectum locum totum corpus euacuaretur. Vnde infra morbum
'haec mutaria excitari debent,ncmpe in hoc ipso Catarrho ab heta patriin cruribus; in eo autem,qui vitio capitis gignitur, insta occipitium in brachijs Et haec de Chirurgico instrumento.
De Pharmacia in Catarrho; In qua controuersiae duae de sinu, ac tem
impcinae purgantium in hoc assectu paucis discutiuntur XI. N fonte Pharmaceutico multa serent dicenda, sed ea tantum attingere constitui, quae magis utilia,magis'; necessaria mihi videntur. In serjeutaque medicamella
tia,& haec quidem duplicia, uniuersalia, & particularia antercipientia, auertentia,& demum roborantia, tam admota, quam assumpta . Quae tridem omnia vel respiciunt materiam , quae iam genita,& accumulata est; vel vitium partis nempe cerebri, capitis, cuius culpa generatur . Proinde si materiam respiciant quatenus genita est, considerare oportet, eam dupliciter peccare, copia scilicet, motu, ratione copiae conuenire prius euacuantia totum delade partem respicientia, ratione vitiosi motus, ex usu tunc esse intercipientia, derivantia , atque reuellentia, quaret, men facilius per ea, quae depromuntur a Chirurgico sonte,arsequimur. Si aulcm consideremus vitium membri, cuius gratia gignitur excrementitia illa materia, eo tempore locus esse debet alterantibus ipsum caput, ad contrariam intemperaturam immutantibus . Exordiar autem, ut fieri assolet, ab uniuersaliter euacuantibus, eo quod analyticum praeceptum est tam in facienda, quam etiam in docenda medicina diligenter obseruandum,prgmittenda esse generalia remedia particularibus eum scilicet haec ex illis vetconclusiones ex principij dependeant initI o ducto a materia ca Eda,in qua prius leuat uda erit aluus huc in modLm Recipe eleel. te nil lui drac. vj pulpae tamar mandar opumae an drac iij misce fiat bolus,sed si in potione exhibendum sit medicamonium,ita prς- stribatis . Recipe syrupi ros sol. I rupi violati sol. m. vnc. ij mannae electae
63쪽
electa unc. j. decoct.pec'.q. .misce fiat potio breuis. Postea ad eiuΩdem materiar alterationem descedendum est,quod ves elicius pro cedat,considerandum prius erit, cuius conditionis sint calidi humores distillantes,crasi a ne an tenuis substantiae. Nam si aliqua insit illis crassities, praeparabuntur hunc in modum. Recipe hordei mundi p. j. soliorum violarum, betonicae, cichorij Π'diuiuati. m. . fiat decoctio s. a. Cussus deinde accipiatis unc. iiij.& addatis stru-phacet. simp. syr. de betonica syr ros . recentis an .vnc. . misce probrupo. Si vero distillans materia non crassa sit, sed tenuis, atque subtilis,paretur decoctum ex portulaca, lactuca, violis, torragine,additis etia syrupis de tu iubis, de papauere, de hibisco, violaceomec desunt qui loco horum syriaporum muccaginem sic minum psyllij, acium tragacantae decocto a dijciunt. Quod si materia ad pectus, pulmones dilabatur, addi poterit syrupus de farfara,que- admodum quoque capillus veneris, Tartara decoctioni opportune admiscentur. Facta huiuscemodi praeparatione, expurgentur calidi humores medicamentis potius cholagogis,quae vel in bolis,vel in pilutis,uel in potione propinari a nobis possunt. In potione lata, praescribendum. Rec. Rhab electi drac. I. agarici de recenti troe. scrup ij caryophyli gr. iiij. Deco et pedi unc. iiij. fiat infusio s. a. ωsacta expressione,addantur syr. ros sol. unc. v. pro potu In forma vero pitularum accipiatis, vel pitulas de agarico M. vel cochias, vel aureas,aut consimiles. In bolis tandem, si libentius assumere velint medicamentum patientes, non discedatis a cassia cum hierasimplici, aut lenit cum elect.de succo ros Mes de psyllio, cliuius generis similibus. Notandum auicin hoc in loco est, quod in usu purgantium medicamentorum in Catarrho, duae sunt controuersiae non contem nendae, imo magni admodum faciendar in curatione, una quidem est deae 17 re magis congruO,4 opportuno, quo medicamenta
a caste acuantia exhibenda sunt, cum inter Medicos reperian - ur etiam 5 intima sita quil non longe a coena, siue ante, siue post, pilaea praescribant altera est, an Catarrho ad pectus fluere incipiente,nulla VSHUJr Paratione purgantibus,tedum sit.
In quibus quidem ego pauci me expediam, cum pluribus de illis
64쪽
in Consilio toties citato pro viribus egerim uitulae itaque ad ca
put euacuandum paratae sortiores esse solent, quam quae a primis tantum ijs excrementa deducunt,uti mamchinae,&e aloe, pase sim,& ubique locorum valde celebratae, pro laterea cum cibi paulo antes sumpti, vel non italost assumeruli coctionem perturbare sntn ad ventricctum prauos humores a reliquo corporealtra, hendi facultatem habeant,huiusmodi medicamenta ne praebeatis,
α Iiisito Drie diatinorum v b parca fuerit coena, RoumIn mare, ubi pli na,e conmata Gurrima, ventrisuli merser ecpera uintanae ribroq; illo ab nge stis alimentis prorius exinanito Pro alterius controuersiae solutione dicatis , quod trullttilansmum id e
ctus, atque pulmones, crassa admodum, Scopiosa exiliat δε non impetu Ole, neq; conl)rtim moueatur,satius esse illam statim ab ini tio non mouere, ac proritare, Quandoquidem a medicamento commota,cum cruda sit,is consequenter crasta,& lentamullo modo ab eo educitur, sed in capite quasi fluctuans grauiora mala inferre valet. Huius ergo materiarexpectanda est aliqua concoctio, qua apparente,tune purganternedicamento euacuari poterit. In terim vero ea molienda sunt,quae in Consilio notauimus. crum si humores non crassi,& lenti,sed tenues,4 ad motum faciles, atque
parati sint, imo praecipiti quodam impetu ad hirita es Hirtes de cvaetas videantari ex quo saeuiora impendeant symptomata, tunc temporis ni lilio ulla expectari nulla pr*cripta ab
eration pus ante medicassVIN tuto utigonumus;cum presertim hi humores nescio quodam modo turgere videatur Hoc si quidem est,quod ex Gai nos docere voluit Oribasius in eo capite,quos,& quado purgare oportet,dicens: Tenues, Ieroses humores a prisa iPio Iacua,in cras les ero concoctionem expecta. De quibus hoc tria o satA4 As reliqua descendamus. In materia frigida leniatis. aluum hunc prorsus in modum. Rec elect. len drac. X.Ipecierumhicrae drac. ij. misce, & cum saccharo fiat B. Vel in potione praebeatis mellis ros solui unc.v.cum decoct.pect.Lenita aluo , apparentur frigidi humores strupis ita confectis. Rec sel betonicae,salui
maioranar, stoechadis an m. s. fiat decoctios a cuius decoct. RC-
65쪽
an unc. . misce pro syrupo. Praeparati quamprimum educantur Ecorpore edicamelo praescripto ex agarico trochiscato ad dosim scrup. iiij in aqua potissimum betonicae infuso,& expresso, una cum meli ros sol unc. v. Si pitulas potius patiens amet,exhibeantur cochiae simul cum pilulis de agaric M. vel de hieracu agaricos aut aggregatiuae,aut qua hunc in modum delcribuntur. Recipe pi- Iul.aggreg.de gar. an syrup. ij I troch alhand. g. iiij cum melleros sol formentur pilulla v. Et quoniam in Catarrhis frigidis viri vesca purgatio sumesens est, ideo antequam ad magis particularia remedia deqcendatis, eandem repetere oportet, Maliquando sertioribus etiam ctim praeparantibus, tum euacu Itala vitiosi nauclduamobrem ubi ad hoc deueniendum sit, alterantia in hanc for mam exhibeantur. Recipe fol. hysopi;origani,calament hi, betonicae an.m. s. tiat decoctio. .a. Deinde ipsius decoct. recipe vrstr de Barchade, deletonica comp. Moximet comp. an. Vnc.
misce pro syrupo. Quibus quidem alterantibus in ea pituitosa materia uti debemus, quae crassa.& leta existit;nam si tenuis,in aquo sa sit,tunc calida sicca, incrassantia, nec ita diluta ex usu magis esse vidcntur. Vnde multis probatur meliosaceum simplex, cum stru-po de myrto, modico addito decocto huris, Iandaracha Arabum,cum macere, caryophyllis aromatizato Pro purgatibus autem non discedatis a iam propositis, adiecto aliquando, vel elect. indo maiori, vel diaphaenicone. Non discedatis pariter a pitulis assa teret, de sarcocolla, de hiera cum agarico,de hiera Pacliij, &vbi, sertiori medi amento cinis est, in re Icili licet, ac diuturno Catacilio,non desunt Medici diu in arte versati , qui, erem caesi
istiGcum tantillo cinnamomi, ad cru2.4 ω .autitiam struta lavalidioribus,vel ex ouo Brbili,ve sex iure AIquo propinat, aes quo sa. cile, citra molestiam pituitosos humores expurgari asseuerant
Atqum Eo tradit graha atyridis se , a septem sumpta in
catapotio, aut cum caricis, aut palmulis deuorata, frigida superpota aqua , aluum purgare , addens ducere pituitam bilem
di aquas . Succus tithymali eundem effectum praestat non solum apud Dioscoride,siccs apud Calenum etiam Pertimescerem propterea ego magis quantita icta, quam qualitatem medicamenti. Sed si
66쪽
non de lathyride,seu catapulta minore dicta, verum potius dericiis no , vel palma Christi catapulta maiore nuncupata sermo fiat, aliter statuendum . Nam Diostorides ipse grana triginta numero putaminibus purgata,trita potu exhibet,& iam dictos vacuare humores assirmat Semen cnici,se arthan
. eius praesertim militia,qua stomacta nocet, correcta verans ves nacere, vel galanga Atque eo mUisi lacet, quyd thorace quoqueo pulmonem, ad quas partes potissimum catarrhasis materia
siquit, expin at Dolis eius apud Mesuem est a drach. quatuor 1d
aureos quinque Nos in minori dosi pituitam per ventrem,& vomitum purgasse, aquas obseruauimus. Et haec lassiciant de uniuersaliter purgantibus. Praemussa itaque semel, amplius univcrsa- li totius corporis expurgatibne,tuto,& cum ratione Medici ad particularem capitis tum euacuationem,tum corroborationem descendunt. Cumque euacuantia duplicia sint, sensibilia,& insensibilia . inter ea, quae capitis excrementaeuidenter educunt, omissis nunc illis, de quibus insonte Chirurgicoegimus, sunt etallina vocata, apophlegmatismi, quorum usu cerebrum mirifice ab excrementorum copia exoneratur . Quanquans re vera in Catarrho magis tuta esse videtur particularis euacuatio facta pererrhina , quam per masticatoria eo quod periculum est , ne materia aut per ceB-phagum in ventriculum dilabatur, aut etiam 'raracheam ad pulmones : Quod maxime vitandum est,ut docet Gal. 6. Epid.sect. a. 34. Vnde per os vacuantia tantummodo laudant nonnulli,quando materia est nimis crassa,vt sibi viam obstruat.Erillina autem parari solent exsicco reos, betae, maioranae, cyciamine, semine melanthij, in materiasigida;ASicco violarum, aqua hordei, in calida . Apophlegmatismi ex pyrethro,pipere, mastiche,cubebis, di milibus . Vbi tamen distillans materia iam ad pectu, vel ad ventriculum dilabitur massicatoria, quemadmodum & garga ilinata nul-Josam sunt adminiitranda ,sicuti ea, quae sternutationem concitant. In causa siquidcissunt , ut facilius distillatio ad laesas illas particulas labatur . Imo eo tempore, quo huiusmodi materia ad praedictas partes impetuose decurrit intercipientibus xsistenti-
67쪽
antiqua , saccharum violatum , diacodipn cum holo Armena, lapapauer, loci de caulibus,toch de papauere, ut denique pitula
aliqua de cyntalosa in paruadosi, quae de sententia Mesuesci . Antiaotario, alibi cap.de tussi, item capite de Catarilio, ad incrasagaclumc&fstcndum Catam hum ipsum mirabilis est, quarumtamen pilularum non una, di eadem est descriptio apud Mesuem di Nicolaum; Fortasse in Catarrho securiores descriptae a Nicolao, quia corrigitur opitiis croco,ihodcmelite, ladano necnon pilui quaedam,'Uryre tactinentur, paratae ex rosis siccis, semine potapaueris, carer hora,& terra sigillata. Inter eua sutantiis sensibiliter referti possunt sudoretiqui decccio autetigni in , aut chinae aut salso Harilla hi stuphisuccis, aut hypocaustis euocantur . Narnia hypo avstum, inquit duru puggara cacochymia,c ferieta plei hora, frice Calarisium ana, Insentibiliter vero euacuant,di geruntq res iquias Catari hi, necno similiter relictam intemperiem
corrigunt,& emendant,ccnseruet vocareccphagicae,salutae, Detosirsae, rq smarini, acori, cortices citri conditi. similes ut Sagno inchum uti uim cI, dia i ,plirisasset in traque magnae anti dolii mediocris aetatis in acta seu in intemperie frigida, sed in
calida,admisiccatis conseruas rosarum, violarum, ne nupharis, consectionem diari hodon,& diacodion . Exinnisus autem ad calli: dam capitis intemperiem corrigendam, x emendandam,inter coertera Gal. 6. De tuen sanit. 9 maxime laudat balnei in aquae dulcis, quod cicacissimum est.Ita parari a Medicis solent lotiones, embrocationes ex rosis, violis, maluis capitibus papaueris albi, myrtho, lactucis, additis tamen quibusdam etiam moderate calidis pio viliculo,ut stigidorum medicamentornm facultas melius penetra,& ad laborantem particulam deuehatur. De quorum censu iudicantu anethum chamaemetum, semina anysorum, consimilia Pelius,autcm cum alijs multis praestari potest, tum praesertim oleo iosacto omphacino, oleo ne nuptiarino, oleo violacco Alia quamplura tam intrinsecus,quam extrinsecus admoue da nunc ego breuitati consulens mitto, atqueio magis, quia, ut
iam vobis saepe significatum est, de his,4 alijs ad huc affictum cu-iandum scisantibus,t iis corcs iam plotositos, in Consilio de
68쪽
Liber Primus. TCatarrho , duobus fere ab hinc annis inclutem edito, abunde tractatum est. Vt hinc nulli dubium esse possit, quin uniuersa haec materia de Catarrho in utreque opusculo ad unguem enucleata reperiatur. Quod ut melictis nusquis a diiudicare valeat,Consilium subnectitur, a me etiam nunc magis exornatum,locupletatumque. In eo tantum velim rogatum Lectorem, ne in legendo Consilio aegre serat iterum multa legere ex ijs, quae paulo ante tradita, relata fuerunt eadem enim materia diuersimode scribi vix potest Potuissem equidem nonhulla cneraliter ictataristindere; sed a Consilio adimenda non erant, quae iam typis erant excussa, ut nec in publicis Lecmionibus ea subiicere debui,qua pro integra Cata rhi enarratione omnino necessaria videbantur.
Tu is in Nobili Ravennate , iiii is omnibus
hoc malo detentis. LL STRI Virom. Octauio Raspono sextum supra sexagesimum annum agenti, temperaturae, si uniuersum corporis habitum spectemus, calida ,siccaeq; at si ventriculum frigidae, & humidae, si caput humidissima quidem sed an frigidae, vel calidae in serius, verno tempore proxime lapso incipiente podagrici dolores , quibus iamdudum per interualla obnoxiiseta consueuit Operuenerunt, qui ta
69쪽
men valde citius, quam selerent,evanuere, aut potius retrocessere; nam paucis interiectis diebus, de angustia quadam circa gutturis &oesophagi initi Lm, ubi angina fiunt, conqueri carpit,& columella
dicta in tumorem eleuata est, elongata, cum summa vocis laesione,quae bronchosa diu,& rauca perseuerauit, necno conquerebatur
de grauedine in anteriore parte capitis ad bregma, denique febris illum inuasit non leuis de genere continuarum,vespertinis horis cum modico pedum frigore, sed uniuersali horripilatione quotidie magis inualescens . A quibus omnibus parumper subleuari tunc solum visus est,cum fluor sanguinis e podicis venulis,satagente natura, erumpere incepit. Intro enim reuersa erat materia, ridea flartasse loca, unde secesserat, palindromein Graeci dicunt, quae iterum aliqua ex parte exclusa per viam illam fuit. Vnde relatorum symptomatum *ndrome continuabat quidem, sed mitior, cui tame mox additum fuit perquam graue symptoma ad pectus attinens, nimirum tristis quaedam sensatio rei potius grauantis , coarctanti' quam reuera dolorem promouentis ad medium thoracistam a dextra, quam sinistra sterni parte, di manu dolenti loco etiagrauiter admota,Patiens nullam,aut in intimis, aut in extimis molestiam persentit Fatetur solum haud ita libere in spirando se horacem dilatare, cum praesertim acclivia ascendit loca, di nulla in eo frequens, aut crebra respiratio cernitur, nullaq; sere unquam tussis, quae interdum extra ducitur materia viscida, crassa r statione magis, ut inquiunt, quam tussi reijcitur . Inter dormiendum delapsum tenuioris, aqueae materiae ad os, guttur,& ventriculi: in patitur , quae incrassantium medicamentorum usu in hiberi nunquam potuit,Blummodo intercipientibus, ac auertentibus prauus, impetuosus illius motus aliquantisper sedatus . Vomitus a cibo frequentissimus tum ingestorum ciborum, tum viscidae, lenisq; materiae,quam communiter,sed improprie pituitam vocamus. Quo sane respexit Aristoteles lib. I. de Gener. Anim. cap. I 8 cum dixit pituitam fieri in ventriculo, pituitae nomine succum crudum, vel primae coctionis cruditatem ccmplectens. Aluus sicca, inobediens'; quae vel arte,vel sponte exeunt recrementa, scybala prorsus & caprarum stercori similia. Haec ipsa omnia, sed in primis ad pectus di
70쪽
stillationem pinus olim fuit hie Vir praeclarus, a qua etiam non
nisi post menses expediri potuit,cum tamen nativus calor vegetior admodum seret . Ad hanc ergo distillationem potissimum oppugnandam nosmet accingere debemus,cum ab ea caetera mala m-nifeste pendeant, quae ne autumnali, ac hyberno tempore grauiora evadant, magnopere verendum est . Vbi enim cerebrum ,
quod per Hippocratem in lib. de Gland pituitae metropolis est multam in se collactam pituitosi humoris colluuiem, ad alia inseriora, donginqua membra transmittere, ac demandare, ob expultricis facultatis languiditatem nequibit, certe aut in ipso, aut in locis ab eo non longe distantibus grauissima orientur symptomata. Quod verum esse nemo dubitabit, hoc in Viroducti clarius manifestum apparet Tempore siquidem, quo a podagricis doloribus infestatur,longe abest a capite, pectore laesio qua- tumuis minima, quibus contra ante solitum tempus, imb ab ipsis primis diebus praeter spem omnem solutis, inclinata scilicet materia ad viscera, interna loca, statim praedicta insurrexere a Vnde una videtur restare spes salutis, aut liberationis, si ad artus fluentes a capite humores trahere valeamus, iuxta Galeni doctri.
nam et De hom nati com a Quare ego dum curationi praeeram
inter caetera, pedibus lotiones calidiinculas, alijs insernis partibus frictiones, vincula dolorifica fieri mandaui, sed omnia sigillatim,intimiusq, expendamus. Quae namq; hucusq; attulimus inseruient tantummodo pro non ignoranda occasione, e qua primum orta suere mala quaeque nostri Patientis. Ille siquidem, ait Celsus in Procem lib. I. recte curabit, quem prima origo causae non fefellerit. Didicerat enim hoc ab Hipp. 6. Epid. sect 3 occasiones unde aegrotare coeperint, considerare oportet, siue ca. pitis suerit dolor, siue auris, siue lateris. Affereto itaqie praeternaturam, de qua in praesenti Vir Illustris conqueritur, nulla alia est, quam quae passim a Latinis distillatio dicitur a Graecis autem Catarrhus . Neque enim modo curo, an Catarrhus cua Brassaulo vocabulum commnne sit Omni humorum defluxui, quod
rectius alij rheumati tribuunt, iuxta illud Gerardi,reserente Areu Iano ins Rhasis D um