장음표시 사용
91쪽
ita sestinanter mouetur,sed omnino lente, ac pedetentim,proindeq: illam vacuationi aptiorem esse,quam altera sit . Itaque haecipia dubitatio in hunc modum soluatur . Vbi adhuc cressior est
matcria, copiola,quae etiam non contertim mouetur, non est ea de repente a principio moujnda, exagitanda, quia commota a medicamento dissiculter vacuari,ac extraduci poterit,quia cum cruda sit,& crassa,suo leniore vacuationi resistit.Vnde magnopere timendum, ne eadcm materia ad cerebri meatus delata epile-psam, aut apoplexiam concitet, vel faucibus adhaerens hominem
frangulat, vel in pulmones defluens asthma producat Huiusmodi ergo materia concoquenda prius erit, neque alijs dimouendae praeterquam clysteri acriori, frictioni usq; validis, ac frequenter artubus potissimum administratis, ut reuellendo a praedictis pia
tibus nobilioribus auertatur; tam animi, quam corporis quietem imperando , ut omnes declinentur occasiones, quibus illa dimoueri, augeri possit, necnon cauentes ab his, quae caput replandi vim habent, lituita generandae apta sunt, seruato teuuiori victu, ut illi sementum subtrahatur. Cum vero concocta apparuerit, rideo ad purgationem facilis, tunc opportunis medica inentis educenda erit . Vbi autem non mediocriter crassa, sed tenuis omnino est,in praeceps in motu, multaq; vel
si quis, maligna, malignas enim;id genus distillationes, quae
tenues sunt,4 erodunt, vocant Hippocrates,& Galanus 6. Epidem aut si iam inclinet propensa sit ad aliquam nobilem partcm , ubi de grauiori malo magis timeaturi, tunc leuioribus remedi omissis, protinus ab initio ad ea ueniendum est, quaevi tim, ac potenter vacuando revellunt neque ulterius concoctionem expectar portet, veluti nos docuit . Meth Galenus, haec sunt sanguinis missio, sed praecipue purgatio . Quo etiam omnino spectat eiusdem Galeni sententia ab Oribasio relata in is eo capite; quos di quando purgare oportet . Tenues derosos humores a principio vacua , in crastis vero concoctionem expecta. Quam sententiam ex Comm Galeni in lib. de humor quae
a nobis desideratur,decerptam fuisse Rabbi Moyses in suis Aph ruinis testatum reliquit In ergo Hippocrates: Galenus inco
92쪽
stantes erunt . qui concocta selum medicari praecipiunt, cruda non moueri, neque in principio cum non turgeant micendum quando reuulsionis gratia euacuationem aggredimur, etiam ab initio nulla expectata humorum concoctione, euacuari a nobis posse . Tunc vero reuulsionis gratia euacuamus, quando ex ip- serum humorum ab una ad aliam partem fluxione morbus concitatur . Revera namque reuulsi accommodatum est fluxionibus remedium, cum scilicet illis obuiam ire cupimus, ne ad aliquam decumbentes particulam magnum eidem malum inserant. Cui quidem revulsioni cogruum tempus inter alia initium prorsus
est. Ubi enim iam defluxerint humores,deriuatione, aut vacuatione per locum ipsum , vel per vicinum indigent . Adde quod ubi est acris, ac tenuis materia fluxio a cerebro ad alia membraeum euidenti vita periculo praecipitata, morbus tunc turgentis morbi naturam subinduit propterea quamprimum, eadem hora purgare Medicum cogit , iuxta Galeni doctrinam 4 Aphorism Hippocratis autem sermo de illis humoribus in- tolligendus est, qui defluxere, cinino consistunt loco . In quem sensum idem Hippocrates in libro de Rat vic in acuti
Comm. q. tex. a. dixerat Quicunque inflammationes in mor. horum principio conantur medicamento soluere, nihil de eo auferunt, quod intentum, inflammatumq; est Haec itaque sunt, quae in medicamentis in uniuersum euacuantibus,obseruatione digna mihi vis aruerunt, iam tempus postulat , ut ad ea descendamus , quibus particulatim capitis plenitudo vacuari solet, suntque caput purgia quibusdam appcllata , a Graecis errhina, masticatoriaque, gargarismata , quae communi nomine apophlegmatilini dicuntur . Nos autem in Patiente proposito inter initia gargari sinin selum . v si sumus , a faciliorem viscidae pituitae gutturi inhaerescentis excreationem , is robur parti dicta conciliandum , ne fluentem a capite materiam ita facile admitteret . a. xima enim anguitia summa laryngis gulae pars oppressa cognoscebatur , ita tamen ut primum usus fuerit gargaris male facto ex aquis plantaginis , rosarum portulacae,
93쪽
72 De Catarrhaaddit syrupo mirtili cum granatorum vino , cli aliquando
ex decoctione rosarum, coriandrorum, cientiam decortic tarum . Sunt qui aqua tantum rosacea,tuutur,cui modicum
camphorae additum sit. Haec enim omnia sistendi, refraenandiq; fluorem, partem roborandi vim habent. In quem usum pariter
pitula quaedam sub lingua detinendae, quae ideo hypoglotides
nominantur, haud c missae suerunt, in hunc modum parata . Recipe sem papni. albi,sem.Iactucet, portulacae,sacchari candi,
pcnidiorum,diatragachanthi singui unc. s. opi gr. ij. cum syrupo tu iubino nant tiochisci ad lupini magnitudinem, qui pariter facilius hoc altero modo parantur . Recipe mastichis drach .ij. pyrethri drach. . cum muccilagine tragachanthi f. p. in iam dicta forma, quarum una ore detineatur . Plior tamen compositio locum videtur habere potius in cohibenda fluxione acri, calida . Diacodionis in rotulis e saccharo stequens usus fuit, licet Galeni tempestate in ec Iegmatis modum conficeretur , de quo idem Gal. 7. de Comp. medic.sec .loc.cap. 2.ThuS.&myrrhae
deglutita sistunt Catarrhiam frigidum, quemadmodum pitulae de cynoglossa descriptione Alexandri apud Mesuem, in qualibet fluxione cohibenda mirabiles sunt. Deinde vero crassiori simul, de viscidiori reddita materia ab illarum partium calore, dongiore in illis mora , consequenter ad excreationem minus apta, alio gargarismate usus est ex melicrato interdu, ct oxycrato Apius vero ex aqua decoctionis hordei cum cortice, liquiritiae, passularu, hyssopi, addito modo saccharo,modo oxymelite Masticatoria autem non nisi post alias omnes evacuationes, iam fere a praedictis malis libero concelssa sunt,ad hoc tantum,n, ne iterum copiosa in capite materia cumuIetur, impedimento sint, sensim,de assidue cerebri excrementa peros evacuantia, in quorum classe suerunt pyrethrum, mastiche, spica cubebar,& similia quae si ius commansa mire cerebrum expurgant, velut iis sequens compositum . Recipe melanthi drach. s. elonicae drach. . sem coriandr scrup. iiij mastiche drach. iij. cerae q. s. fiat consectio pro masticatorio Hoc eodem tempore conuenit sternutamenta promouentium usus , si quis tamen conuenit in Viro, in
94쪽
quo praesertim mixto ad partes thoi a cicas delabitur . In morbis enim pulmonis, thoracis sternutationes valde malae sunt, quia exagitant thoracem, Iacerant pulmcnem,'uc in quiete esse expedit, sicuti Malias omnes, quae labcrant, pasticulas. Adde quod, ctim sternutatio motus quidam vioIentus existat, materiam agitando in causa est, ut eam in partem imbecilborem proinptius defluat. Quibus de causis ductum suit ab Hippocrate in Coac Praenot. lib. . sect a lex q6.GIa dinc , sternuta menta in morbis pu'monis, siue antccedant, siue sequantur, prauum . In alijs velo morbis sternutationes utiles . Vnde si ad haec deuenire quispiam velit, initiairoili vitanda prorsus esse non ignoret, dum crudus humorist, ct morbus , atque nisi post cocti nem, pulmone amplius non laborante, securum esse errhin rum usum. Tunc enim ideo mime conueniunt, quia Iurimurn caput expurgant, is rasitores, magisq; impactos humores eκ-cutiendo educunt praesertim si lint lartiora, quae a toto capite ducunt, quc madmodum debilia ab ocuIis tantinet, di hinc a viciis nis naso partibus , ut elicitur ex Hippocrate in lib. de Loc in hom. Inter liquid errhina mihi solet esse samiliare paratum ex suecis depuratis betae, brassicae sing. adinc ij cum aquae Iampsuci unc. v. modico saccharo, aut melle. In luper succus soliorum mulae campanar, in quo manna portiuncula dissoluta fuerit
mihi magnopere arridet, veluti & cyclaminis succus,sed haec sortiora alijs capitis allectibus grauioribus relinquamus. Tempore autem,quo de angustia illa thoracis ab utraq; ossis sterni part
citra sensum doloris conquerebatur, ex fluxa videli et ad ambas pulmonti alas tenui pituitos materia, arteriaca varia incrassandi, expectorandi vim habentia praetermissa noti suere, uti que; componuntur penidijs,saccharo cando cum Oxymel ite, syrupo iutubino in ex loch de pulmone vulpis,de pino, diatreos, dia . tragachithacum strupo de succoli quiritiae,&similibus. Prςcipue
autem sequeriti electuario usis est Patiens. Recipe radicum enula campanae elixatae ac extra unc. iiij radic scyllae elix. exta unc. ij. Vellis opum lib. j. hyrsopi, ire os, liquitati a singui. drach. iij. cum aqua decciat dictar. radicum f. electuarium secundum arteiria
95쪽
Quin etiam extrinsecus ad emolliendum thoracem, doIoremque demulcendum, haud omissa sunt praesidia in hunc finem excogitata, veluti oleum illi ac eum, sem lini, amigdalarum dulcium , violaceum, chamaemelinum , In eadem terie fuere butyrum , pinguedines animalium variae , emplastrum de meliloto, filii Zacchariae. Verum quia excrementorum relinula iam in capit , quam in pulmonibus adhuc supersunt, ea propter ad eas omnino
dissipandas, in halitum discutiendas, ad unum de duobus autumno proximori hi deueniendum esse duxi, nimirum vel ad ius galli antiqui ad modum Mesues praeparati, vel ad chinae , serusae, istiquercini, dassastas decoctum, cum simplicibus caput, iecur,4 pulmonem respicientibus aequale foret, si assumeretur, Radicis chinae unc. . cum dimidia, salsa parilia drach. v. visci quere drach. iij I assastas drach ij iuris pullae lib. v. Bulliant. post factam infusionem ad medietatis consumptionem, addendo Ti circa finem ebullitionis elonicae stoechadis sing. mani p. me dium , sonchi, cichori .endiuiae sing. p. duos, hyssopi scabiola, in capillorum veneris sing. p. num Deinde colentur pro ly- rupis Recrementis addantur aquae lib. vj quae russo buthun ad tertias, in ine addatur modicum radicis liquiritiae, in sac-cEa pro potu intrandiobin coenai. Ita a que spero seres, ut cerebri Eurnissitates a uinantur, Sentriculus, pulmo ab e climellitisi M- pituitosis abunde expientur. Ante tamen huiusmodi decoctum probarentur mihi magnopere acuae I tuccianae , quas alias Patiens, me hortante, sumpsit, manifessc
cum ventriculi iuvamine . Post haec omnia remanet ceterarum maxime necessaria indicatio, quae est exsiccatio,& corroboratio
capitis in primis, sine qua tolli nunquam distillatio poterit, uno
eadem perseuerante causa, eadem superuenire incommoda ne .
cesse est , quae etsi aliquando repressa videbuntur , rursus nihilominus erumpent ac reuiuiscent. Pro qua quidem perficienda intentione nonnullad extrinsecus, intrinsecus administrari soblent. Inter assumpta commeatulantur a Medicis conseruae vocatae
cephascae ex betoni a floribus anthos a vii ingosarum P, IdymSalauarchedulae contaaei magnae antidoti, theriaca scilicet,
96쪽
&mithudativa a De quoruni numero sunt diamolchum dulce H 'tam rum, liambra,plirisarcoticum,aurea alexandrina,diaolibanu giales theriacales,qui si non adsint eorum loco hac uti licet aqua -- theriacali dicta . Recipe flor anthos libri.theriaca veteris unc. i.
aquae saluta lib.ij.Distilla in balneo mariae, cuius cochlearinum quotidie mane assumi potest.Mihi etiam familiaris est sequens colarua hora somni deuoranda ad pondus drach ij. Recipe olibani
uae rosarum unc ij cum strupo deletonica fiat mixtura, in inauretur. Nemini autem mirum videri debet, si ad roborantia etiam calida destendo, eo quod superius statutum est Patientis nostri caput calidum esse , quandoquidem valide exsiccantibus indigemus, adhuc validioribus utendum esset, nisi aetas contraindi caret,quae quidem citra caliditatem vix esse possunt , ne dicam quod huius capitis caliditas iam in via est ad frigiditatem, nimia humiditatis, & senilis aetatis ratione, quemadmodum sirpric piose probauimus. Quibus adde Hippocratis auctoritatem exide Diaeta tex. 3o ubi sic loquitur. In senili aetate adest ignisy
cessus; aquae autem accessus diccorum sublatio tumidorum auia status . Vnde non temere calefacientia administrantur dummodo siccent magis, quam calefaciant. Propterea etiam mihi summopere placet inter extrinseca puluis exsiccatorius suturae coronali inspergi solitus, ex caryophyllis pondere drachmae s. stoechades, betonica, sampsuco , soliis rosarum rubearum sing. drach. una, facta prius ex melle illinitione . Alier puluisita componitur . Recipe nigellae Romana torrefacis unc. s radicum cyperi drach unam cum dimidia tior stoechadoc, rosarum, an man s nucis Olchatae, caryophyllorum an scrup. iiij fiat puluis . Arabes laudant summopere landaracam,quam hodie vernicem vocamus , ideo eiusdem puluis addi potest Praecipve vero commendatur stillicidium aquarum therni alium,
cuiusmodi sunt Pataui , quae vulgo della Lastra appellantur Hae quidem prae alijs caput minima cum caliditate exsiccant , veluti Patauini Medici praestantissimi unanimiter affris
97쪽
Atque eo magis huius generis praesidium laudo, quo idem Patiens refert olim de consilio Clarissimorum MedicorumHieronymi Captuaccij;δε Mercurialis hoc ipso remedios mirucini nodusubleuatum fui sieratqMiatas,ubi est experimentum in medicina tunc de Celsi sementia Gijcienda sint rationesti unde etiam scripsit Avicenna;Vbi aliud rati aliud experientia indicat, ni tum
Dexperientiae innitendum, nihildininus ad rationes edam, si quar usint,descendere mihi semper placuit . Circa usum itaque harum aquarum, non aliter ac de sinapismis, vesicantibus disputatu est,non contemnenda quaestio excitari potest,utrum videlicet in . causa calida conueniens sit thermalium aquarum stillicidium. Nam licet distillatio nostri aegrotantis nullam prorsus calidae qualitatis notam praeseserat, primo quidem , quia nullus unquam in ea faetor fuit, quando enim istet Catarrhus solet esse calidus , eo quod fartor putredinis soboles est;Deinde,qui semper caruit illis
coloribus, qui fluxionis caliditatem arguunt,ut sunt croceus, ruber,& viridis; quinimo albus tantummodo color in ea obseruatua est,frigiditatis nota perquammanifesta Memum,quoniam huiusmodi Catarrhus in sapore,neq; salsus,neq; amarus,neque quouis modo acris unquam fuit, sed inspidus omni tempore, frigiditatis argumentum.licet, inquam,praesens distillatio calida non sit, quia tamen supra demonstratum est a causa calida potius , quam frigida pendere,nimirum calida capitis intemperie,idcirco non temere ad praedictum stillicidium deueniendum est. Nam omissa Tralliani contra Galenum ratione,de qua uberius supra, ipsemet Gai f. de Tuen. sanit. 9. acriter eos damnat , qui stillicidijs calidarum aquarum utuntur, ubi caput calidum est . Sane Rhasis, ad Al- mansorem in Catarrho a causa frigida proueniente, uti vento, vel aere frigido , docet caput: cum panno multurn calefieri, etiam si Catarrhias calidus esset, similiter de eiusdem Viri sententia, ubi distillatio orta et sit a Sole, vel a caliditate capiti imprella , haec prius cum frigidis remouenda seret quamuis illa frigida esset . Hinc constat quanti reserat in Catarrho curando prius eliis causam rescindere, qua non remota,impossib
Ie videtur Catarrhum ipsum posse expugnari
98쪽
Pro hac itaque dirimenda controuersia necesse omnino est non ignorare quae ab Avicenna . primi cap. vlt reseruntur , quando nimirum causa Catarrhi,& Catarrhus aeque sortes sunt, aut causa sortior, magis incumbendum causa expugnandae, tum quia causa, tum quia ut plurimum, ipsa non ablata Catarrhus neutiquam debellatur. Quo dubio procul respexit Rhasis, cuius tamen praeceptum quod praxim facientes non negligenter attendant,non ita statim amplectendum a nobis est, quoniam tunc solum utile , vel salubre erit,ubi pauca sit,quae defluit, materia,& nulla in capite, ac toto corpore insignis reperiatur plenitudo; Sed si causa parua, deuis existat, Catarrhus autem valde sortis , huic protinus euincendo incumbendum erit, causa ipsa omnino neglecta . . Hinc merito Galenus, ubi magna sit capitis caliditas , aquarur . calidarum usum reprobat, cum ad alia siccantia, ioborantia , quae caput non admodum cal faciant, deueniri possit. Quamobrem
cum sepius dicium sit a me, intemperiem capitis nostri Patiscitis esse quidem adhuc calidam , sed non intense in Catarrhi copiam a multitudine potissimum vaporum sursum in caput a ventriculo frigidior expirantium progigni, concludatur in hoc ,- in alijs a
consimili causa eodem malo laborantibus, thcrinalium aquarum stillicidium maxima cum ratione administrari. Non modo enim cerebri humiditatem superuacanea resiccat,verum cliana membro illi robur mani'ste conciliat , ut non tam prompte ascendentes halitus admittat, in aqueam substantiam conuertat. Imo si tepore, quo iunior erat,&caput calidius habebat, ab huiusmodi pre sidio tantopere subicuatus fuit, quid sperandum hoc tempore i , quo capitis caliditas ob lenilem aetatem remissa est Idemmci stillicidium ventriculi regioni faciendum omnino est, ex aquis tamen Aponitanis, aut aliis minerar non dissimilis, ut pars illa, quantum fieri potest, roboretur; quinimo si aliqua de causa impeditus ad thermales aquas te conserre nequirci, mihi maxime probaretur stillicidium arte paratum ex otio amygdalino dulci & vino Iau-
ciano, nuce mCIchata, ligno aloes cinnamomo,mastiche,absinthio menthad rosis medicato, mane, vesperi, hora una,& altera ante
cibum, unius sere horae spacio supra ventriculi fundum imi
99쪽
paulo supra umbilicum,quindecim saltem diebus continuis faciendum. Pro qua etiam parte magis confirmanda sequens linimentum confici potest . Recipe olei nardini unc. i. s. rosar rub caryophyllorum, mastichis, corall.rubeor singui scrup. . vini albi odorati,& cerae q. s. fiat unguentum Immulacus vero pro ventriculo ipso calefaciendo,ac roborando laudantur gingiber conditu, myua cytoniorum aromatica, coserua absint xvj,vi in absinthite, consectio in rotulis ex oleo anyloῆum diatrion pipereo , diacyminum,& huius generis multa , quae breuitatis ergo omittuntur. Pro pulmonum vero,& pectoris corroboratione, ne fluxione a capite tam facile suscipiant, mirum in modum conducet, si singulis diebus horis aliquot ante prandium terebinthi optimi drachmam unam cum sulphuris vivi aqua violacea stpius laevigati semilcr
pulo deuorauerit . Roborant similiter pulmonem, cumq; detergunt syrupi de liquiritia, de hyssopo,capit veneris,in myrtinus,
saccharum, irae omnibus pulmo vulpis exsiccatus . Extrinsecus autem pro uniuerso thorace sequens linimentum celabratur Recipe olei liliacet amygdalarum dulcium an unc. . s. butyri recent unc. . pinguedinis anseris unc. s. hysic pi, ircos, singui drach. j croci gr. vij. cerae q. s. fiat ceratum molle . Ad hepatis caliditatem excedentem mitigandam, quq a Medicis peros assumenda proponuntur omnino relinquerem, grauescent saetatis ratione ,4 extrinsecis solummodo contentus serem , ex se tu scilicet facto cum spongia in aqua rosarum,cichorij,&succo a sinthij, ac aceto rosaceo madefacta, non omissa inunctione ex v guento sentalino, rosaceo,succo cichorij & aceto . Conterori tandem ad Diaetam, in qua sunt sex res non naturales appellatae, nimiru aer, ,ut inquit Avicenna,quidquid aeri adntctitur,cibus, potus, inanitio,& repletio, somnus vigilia, motus, 'uies,&animi accidentia,quibus tamenin venerem addunt, ut facit Galenus Comm. 3. in tert. Epidem. In his omnibus quicunque recte, aetemperate se gerunt,prosecto neque a Catarrho, neq; ab alio quouis magno morbo tentantur. Nunc autem Ostendamus, obsecro,
quemadmodum tum Patiens propositus, tum alii consimili morbo obnoxij in usu praedictarum reruin se gerere debeant. Quantum itaque
100쪽
Liber Primus . sitaque ad aerem spectat,maxima sane eius vis est in nostris altera dis corporibus , utpote quem inspiratu, perspirat continenter attrahimus, qui etiam ad vitam usque adeo necessarius est, ut vix momento e carere possimus,quod Galenus eκemplo servi Baibari nos manifeste docuit,4 quoniam docet Hippocrates ino Aph. lib.nonnullos quibusdam in regionibus, vel anni temporibus, bene vel male habere, propterea quicunq, Catarrho subijciuntur, linca humidiora, stagnarum praesertim aquarum expirationibus aere conspurcantia,euitare semper debent,excelsa vero,& aprica,ubi purus,& clarus est aer,colere, inhabitare. Huiusmodi etenim aer est,q ripituitosos humores non gignit. Dicebat enim Hippocrates in lib. de Sac mota Aerem, qui inspiratur, cerebrum primo pe- tere,& in eo vim suam relinquere. Hic non praetereunduin Aristotelis probIema sect i .probi. 7.Cur qui loca edita, apertaque O-Iunt,tardius seneIcunt, qui autem caua,& palustria Ocyuc An senectus quaedam putredo eae putret autem quod quies it,nullo modo,aut minus ita afficitur, quod mouetur,ut aqua profluens,& conclusa . Igitur ut locis editis aer undique effante spiritu agitatur, ita cauis manet immotus Ad haec locis apertis purus,ac diuersus assidue propter agitationem aer habetur, palustribus impurus idemq; semper emarcescit. Cui ulmodi ergo debeat eligi aer in omnibus,qui sani,& longius vitiere appetunt, nedum in Catarrho obnoxijs, ex praemissis facile intelligitur . Rauennate coetur . , quem adminium Romanum, praehumidum esse nemo dubitabit, qui vicina Ioca paludibus,&aquis diffusa,animalia ex putri mat ria oriunda & nebularum multitudinem huic agro, vel Plinio auctore, peculiarem considerabit. Frontinus lib. II de A quaeductibus scribit Vrbis Romae aerem apud veteres infamem habitum, vocatum futile. Ad quam causam respexit sortasse facitus ii Hiastoriae, dum infames Vaticani locos appellat. Accedit quod situs Vrbis Rauenna humilis est, imo duobus fluminibus,quibus utrinq; eius muri lambuntur, profundior,quamuis multis ab hinc annis de communi omnnum consensu aer multo ficcior sit,in consequenter salubrior, aquis nimirum putrescentibus magna ex parte absumptis,& siccato solo,nostro tempore praesertim,opera,&consilioB