장음표시 사용
161쪽
ros Ad quaedam lota Proverbiorum Salomomn
Cap. XXVIII, 36. In vulgata huius Ioel in. terpretatione hoc vel maxime desiderans HvNT1vs. quod membrorum inter se contrapositio non sit clara atque perspicua, novam eamque duplicem proponit ejusdem expositiqnem, alteram ham, ut, voceri pumi passuo sensu sumta, vertatur, princeps desstutus prudentia mustis obnoxius o o pressonibus,
sed avaritiam qui odit, prolongabit ses suos alteram, qua prolox re dies idem sit ac , multa pa-
hoe sensu:, princeps destitutus prudentia mustur es in inpreM .
fed avaritiam qui odit, dies aliquot exspectabit. Vnimvero, ut de eo nihil dicat ius, utrique expositi vi inesse aliquid incertum atque arbitrarium, ac prae' cipve formulam, , sensum, qui ipsi tribubtur, admittere non posse; evidens est, ne se *vdem essectum esse, ut justa atque distincta appareat inter duo hemistichia antithesis. Neque esset id ullo modo probabili poterit, nisi observetur, utrumque mali nis membrum ellipticum esse atque ex altero supplemdum, id .quod in ejusmodi sententiis, quarum ch r Her praeeipuus in brevitate postus est, saepissime a eidit. Veluti quum cap. X, 8 dieitur, septem corde recipit praecepta, at stultus labiis corruit; saede a Paret , neque subjecta orationis neque praedicata pedi secte sibi invieem esse opposita. At utrumque memebrum communicat φlteri quicquam dς suo, ac vici L
162쪽
quaedam lora Proinbiorum Salomonis. Io
sim Mei ur ah altero quod ipsi deest, in plena oratio haec sit: qui sapiens est corde et labiis, admittit
praecepta a lapsu immuuis manu , at qui stul tus est credo et labiis, petrampta recusat admistere et ςorruit. Similiter ejusd. cap. v. I 3 sensus hoe m do est constituendus: homo inrelligens sapietarer i quitur, cum . neminem Mis offencsit, amatuνος honoratur imprudens contra, imprudenter dictis usios saepe laedens, udia hominum patitur et verbera Itaque hunc etiam, de quo si unc agamus, locum haeratione declarandum putamus: Principem quod attinet, qui caret prudentia; pronus est ad injuriam aliis faciendam, adeoque, dum mustorum in se odia concitat testam sibi reddit vitam atque incertam: quaestuna contra injustum quicunque odit, is Frude Nicr agot, vitamque ducet tranquillam et longaevam.
Cap. XXIX, i Ellipsis, quae in vulgata hujus loci expositione statuitur, ut evitetur, suadet HvN-πIus, conjungere vocem cum participio pura buteque significationem tribuere eam, quae coiijuncta esse 1blet cum hoc verbo in lingua arabica. quo tam est ambire, cingere' aurem parare et formare, ut jam selisus semnonis hic prodeat: qui parat reta H
ri, obicitis suis ψ gressibu , h. o. alteri qui noώ
cere studet, sibi ipsi nocet. Sed malimus nos pessistere in vulgari illa interproatione. Nam primo quod ellipta attinet vocis vel V CN, quae scitet alias conjuncta esse cum verba velut realin UIO. Prov. II, 16 et XXVIII, 23 ; eo minus illa resormidanda est, quod eadem recurrit in altero loco, Psalm.υXXXVI, 3, adeoque pro ficta aut arbitraris'
quales sunt aliae multM, baberi haud iacile potest.
163쪽
a os Ad quiadam loca 'Proverbioram 'salom se. Deinde si construendum sit eum verbo tunc a ' 'B vix abesse posse videtur pronomeno suppletum quoque ab Alexandrino interprete, qui se
ποσιν. Denique, si nostro quidem selisui tribuere quicquam liceat, sententia haec, asteri qui blanditur. rete ponit ad istum rapiemium, eo innior videtur a que elegantior. altera illa , quaelis, qui alteri noceret studet, sibi ipsi nocere dicitur. L .a VII. . . Cap. XXX, 27. In definienda significatione vocabuli mire discrepant interpretes. Et SC HvL TENSIO quidem in Animadvers. ad varia loca Vet. Test. quae an. I O9. primum prodiere, praeeunte BOCHARTO Hieroz. P. II. lib. 4.cap. 2, in subsidium
voeans arabicam notionem verbi , quod in conjugatione 3 et 6 est portione ripartiri, sic declarandam esse formularo'ylcri existimat, exeuntes unam.
quaeque spolium disribuit Mique propriam fortem 6' i
gnat: eandemquci interpretationem in Commentario quoque suo ad Proverbia, anno demum 2748 'in locem emisib, i probat atque repetit, 'quamquam alias saepissime recedit h laboribus suis, ut ipse vocat, juvenili p. Neque tamen magni hujus ac de litteratura orientali immortaliter meriti viri auλritas movere nos potest, in in ista sententia ac pilescendum; put mus. Nam ut de eo non dicamus, parum apte dici ustas egredi fortienses praedam, utpote quae uomstatim sub egressum dispertitur; evidens , omnino est,mem aliquam rem laudar, tanquam admirationes dig.
164쪽
i quaedam loca Proverbiorum Sulmonis. Ioactor intem essici atque obtineri possit. Jam vero praedae divisio non est ex earum rerum genere, quae Pe fiet absque imperatore nullo modo possint. Ae tua bilis ne justa si quidem esse debeat praedae inter mul- uos distributio; tunc omnino opus est, ut adsit, qui rem universam moderari sua auctoritate, atque omnesae fingulos continere in ossicio ' possit. De ista vero distributionis aequabilitate eum nihil sit in orationis. eontextu dictum, quod tamen ad sensum eonstituendum videtur plane necessarium ; sequitur aliam eamque aptiorem exquirendam esse verbi significati nem. HvNTIVS itaque, SCHVLTEN IANAM met xum intexpretationem haud improbans, conjecturae in modum, ut ipse modestissime ait, notionem verbi arabici quae in instigando , incitando posita est, commendat, putatque versiculum commode sic tran
Loeusae regem non habent, is egrediuntur tamen in aciem, ad hellisum an vers sui exerastu I. Sed hie iterum variae dissieultates obversari videntur. Etenim primo haud admodum clarum est, quomodo Iocustae , quae ipsae exercitum constituunt, dici possint egredi ad totius sui exercitus impulsum. Deinde etiam hoc non bene intelligitur, quod, posita significatione excitandi, sermula Ura verti queat, admotum omnium, cum vocabulum neque nominis
formam habeat neque particulam sibi praefixam. Et quamquam haec quidem dissicultas evitari facillime potuerat substituendo in locum sermae receptae participio passivo s. tamen praeeipue obstat universae huic interpretationi, quod arabicum
uerbum hac in quaestione locum habere nequit. Dicitur
165쪽
xi o Ad Faedam Aea Proverbiorum Salomonis.
Dieitur enim, monente GoLIo , pro verbo arabie quod ipsum eum respondeat hebraico illud quoque eidem, non autem verbo ISI, respondere censendum est. Nostram itaque sententiam si dicere nobis liceat, putamus nos eam verbi arabici I cI significationem hic esse usurpandam, quae est in fesinando posita, et locum ipsum sic vertendum: cusae regem quidem non habent, scd egrediuntur tamen festinanter omnes. Atque hac demum ratione sensus obtineri videtur, qui
sit menti se consilio auctoris hujus sententiae aeuomin. jmodatissimus. Potest enim prosecto hoc tanquam singulare quid et admiratione dignum eommemorari de loeustis, quod immensae multitudinis agmen, utut ne uini subsit, cujus imperio atque auctoritate regatur, sponte tamen ita coalescit atque cohaeret, ut quando procedendum sit in aciem, omnino omnes, nulla vel renitente vel cunctante, promtissimas sese exhibeant paratissimasque. Digna est, quae eum hae Aguri sententia conseratur de locustis narratio , quam de dii THOMas SHAw in Resen, oder Atimer ungen,
- Sed ne videamur illis tantum oblectari, quae habent, quod emendari vel reprehendi possit, age ejusmodi quoque interpretationem adduc smus, quae nostro quidem judieio non modo ingeniosa est, sed vera etiam ac prorsus laudabilis. Illam intelligimus, iquae versatur circa locum dissicilem atque obscurum eap. XXIX, 2I. Haerent hic interpretes in vocabulo dubio ita , sed consentiunt idinen sere omnes, flii
166쪽
Ad quaedam lata Proverbiorum Salomonis. IlI
signifieationem recte illi tribui posse, ob sermulani
Psalm. LXXII, IT, quae verti solet, nomen ;ejus sobolescet, seu , per filios propagabitur. Communis itaque loci nostri expositio haec fere esse sileta Si quis delicate habet inde a pueritia smum suum; in 'posremo suo servus ille erit quasi filiis, h. e. filii potius quam servi conditionem habere apud herum suum i cupiet Sed qui diligentius eam examinaverit, halidquicquam firmum et stabile. in ea deprehendet. Priamo enim quo jure illud, flius, erit eo trahatur, ut . idem sit ac, filii conditionem affectabit, non perspiciatur. Deinde nihil incertius esse potest illa ipsa signi-
fieationesnj, eum verbi quo illa unice nititur, , ' / . et origo obscura sit , et lectio ipsa plane incerta. Ueteres certe interpretes s audias, nullus est, qui suo eam testimohio confirmet: nam Syrus eam prorsus
negligit; Chaldaeus habet imΣ, hebraice In ἰ; et
Alexandrinus cum Uulgato, quorum ille habet hic, haud obseure innuit. lactionem ex qua aut levissima permutatione litterarum simillimarum fieri potuit. Denique versio illa uni- . i. verse nimis arbitraria est, et longissime recedit ab ordine verborum contextus hebraici. Est vero hienominativus absolute positus, cui particula Vau suta 'jungitur cons. g. l . , adeoque secundum regulas grammaticas versio commaris erat instituenda haec, .eum
quod attinet, qui inde a juvcntiae delicat habet servum2 Dum, ' posea erit Aius: quod quam sit absonum
et Mnsu omni vacuum, quilibet, nobis etiam non monentibus, facillime intelligit. - Jam contra 'idebimus, quamliam ration m in hoc dicto exponendo seeutus sit doctiss. HvNTavs. Et primo quidem observat, sufiixum nominis V ortum Videri . ex αἰ- . . rore librarii, decepti fortasse vicinitate ejusdem lute- irae proxime insequentis, adeoque tanquam spurium Q '
167쪽
' II 2 quaedam loca Proverbiorum Salomonis. Ioeo suo esse eliminandum. Neque vana est haec eoim jectura, , sed gravissimis nixa auctoritatibus. Nam praeter solum Vulgatum, qui locum hune liberrima ratione se vertit, qui delicate a pueritia nutrit servum, post a sentiet eum esse contumacem, nullus veterum inisterpretum illud sustixum habuisse in suo eodice videtur, Alexandrinus enim vertit, ος κατωτ παταλα εκπιιιδος, σιμετης εται, et Chaldaeus Syrusque similiter qui deliciis indulget a pueritia sua, 'retius erit: unde admodum credibile sit, lectioilem veram et genuinam. esse, non 'mzν, sed qua posita et verbum 7 Pri ..ex sequenti hemistichio supplendum et pro se, stituetidum est partie..past pἰῖ Deinde I derivat a rad. gemuit, ' doluit, cujus prima radicalis . eo probabilius diei potest excidisse, quo plura extant ejusmodi exempla alia, veluti I Reg. U, Il irino Job. XXXV, irin, o Ezech. XX, 37 caesi qua in re, quamquam auctoritatibus non est opus, consentientem habet Syrum interpretem, qui vertir, stin novissimo suo D Oirabit, ac sorte etiam Alexandrinum, qui sic habet, οδυιηΘησε a εφ' εαυτω. Seiasus itaque sententiae, isque eo, qui alias plerumque statuitur, haud parum aptior atque elegantior hic est: qui inde a pueritia molliter nimis ae d Eeata Lahetur, servus erit, et adultam aetatem habebit miseram ac deplorabilem. - 'Sed haec sussiciant de interpretationibus HuNTIANIS. ' .
Superest ut alia quaedam loca tractemus breviter 'Et primo quidem dicemus de capitis XII versu a I. Prius hemistiehium se vertit Alexandrinus, κκ αζε erti ταν δικαus κδεν αδκον, Chaldaeus pariter Syrusn
que habet, non pulchrum es justo quisquam iniquitatis
168쪽
Ad quaedam sora Proverbiorum Sulomonis. II 3, Varietatem hane commemorans in notis suis uberioribus ad Proverbia CHRIs T. BENED. MICHAEL Is fatetur. inelerium esse, quo sundamento nitatur haec veterum - interpretum ab hebraico sermone discessio. At nos . videmur nobis ejus rei causim non improbabilem in eo deprehendisse, quod veteres illi habuerint lemonem a nostra obveniet, litterarum figuram si species, nonnisi levimine dissidentem. Hac enim posta, cum verbum denotet expetere, desderare,
sermonis hebraici selisus planissime hic prodit, non demeratur juso quisquam iniqui, qui ab eo , quem a
veteribus expressiim videmus, nullo modo discrepat: Arabs certe Proverbiorum interpres, qui suam ve 'sonem consecit ex Alexandrina, graecam illam se , mulam κκ αρεσει ita reddidit, ut ipsus versio, none it jusus iniquitatem, hebraicae loeutioni si quam . illima. Iam de pretio lectionis si judicandum sit,
non muItum nos haesitamus, eam, quae raterum testi inonijs confirmatur, anteponere vulgatae, utpote quae ita comparata videtur ; ut sensum commotum,nc certum admittere vix possit. Sunt quidem , qui vertunt, justo non obveniet ulla molesta Sed praeter- i quam quod parum caute Salomoni tribuitur tale esse- tum, quod innumeris ex quavis aetate virorum optumorum iniqua' plurima perpestarum exemplis refell, tu , obstat quoque illud, quod, monente ad h. l. Misis AELIs, vox pN quae novies in hoc libro occur-xit, nusquam nisi ψiquitatis vel poenae cum ea con-3unctae significationem habet. Hanc vero si cum eodem tenendam, locumque se aeeiplauduiti esse dixeris, ut sensus sit, a justo non perpetratur iniquitas;
verendum est, ne jure hoc rePrehendatur tanquam, incerium nimis ac prorsiis arbitrarium. Neque SCHvLTENSII nova interpretatio admodum probabilis
nobis videtur. ' Putat nimirum, rem intricatissimam, H ut
169쪽
o4. Ad quaedam Ioca Proverbiorum Sasomonis. ut ipse dicit, sic demum ne illime expediri mise, si
sumta verbi significatiotie arabica . locus hac raistione vertatur, non maturescet iusto ulla omnino molestia, quod, cum per te non sit valde perspicuum, uruturius declarat his verbis: sedubium nemini relictum, quin Salomonis genuina mens sit, non maturesceresn
tur iusto ulla mole ilia , non permittet justorum vul-dex, ut ad summum gradum et fervorem maturitatis perveniat : si PN pro et iniquitate, quis vellet, ne sic quidem abhorrens seret, non maturescen Inetur justo ulla iniquitas, enimvero tanget jusum, sed maturitati in non attinget; nec mortis cum laqueis denuo implicabit, Sed nostro quidem judicio nimis longe quaesita est singularis illa, quam in notione maturescendi deprehendisse sibi visus est vir doctissimus, emphasis, huicque sententiae eo minus conveniens, quod ex universo illius habitu et sormn satis adparet, nihil hie inseniosi vel aenigmatici subese verbis planissimis. Contra vero altera lectio, qua posita hic sensus prodit, viro probo nihiI de derabile eis, quod non si justum, improbi contra inhiant iniquitatiabus , usque semet quas exsatiant ingurgitantque, magnam omnino in se habet sui commendationem. Nam primo sensum dat facilem, perspicuum, egregium, in quo membr0rqm persecta oppositio perspicitur. Deinde cum vocabulum si ex genere eorum, quae habent aliquid insoletatius atque exquisitius, et tamen tribus interpretibus diversis communiter ut a
petiir; . prosectό parum credibile jllud vel ex errore, vel ex pruritu emendandi sua se habere origiuem.
In sensu hujus loci, quem ii Cap. XXIII, I. Eaud medioeriter obscurum videri ipsa scutequaxunx
170쪽
Ad quaedam tota Proverbiorum Salomonin III
de eo mira diversitas arguit, investigando ante omnia dispiciendum est de subjecto orationis, quod Voce describitur. SCHvLΥΕNsius , postquam in Anima vers. s uis philolog. statuerat ese hominem solia tarium, digressum ab hominum profanorum conso tio,.Loll. arab. quod in II conjug. significat, δε- gregavit se a ceteris, peculiariter religionis ergo, in o mismentario deinde suci Coc Cn; I sententiam secutus, limminem intelligit ιδιογνωμονα, suis unice opinionibus
delectatum. Uen. contra TELLE Rus , in Auctario ast commentarii SC HVLT ENsIANI editionem ' Halensem,
talem innui putat; qui sit perditus atque iselatus, voltiptatibusque omnibus deditus. -- Sed cum nihi Phorum ex loquendi usu probari possit; malumus nos cum Alexandr. Ar. et Vulgato eum intelligere, qui vult recedere ab amico , i. e. qui nuncium amico Vult mittere. Nam hoe ipso sensu verbum usurpari evidens est ex cap. XlX, 4: et participium . recte potest ad futurum tempus referri, ut susurus Exod. XI, 12. moriturus, Jerem. XXVIII, 16. I, a d 3 populus noscendus Ps. XXII, 32. Jam quod attinet ad praedicatum, sacile ii velligitur, neque cum SCHvLTENsio verti illud posse', pro libidine quae .siones agitat, neque cuni ven. TELLERO, inhiat νο-
Iuptatibus: neutrum enim ita comparatum Videtur, ut
pollit cum subjecto su , probabili quadam ratione comNee illud admodum placet, quod habet b.
CHR. BEN. M CHA ΕLis , praestantissimus caeteroquin Pro erbiorum enarrator, qui putat, formulam, cupidinem vel cupidini quaerit,' idem esse ac , ea tantum sequitur, quae moroso ae stulto placeant ingenio. Aecontra Alexandrinum interpretem si audias; plana omniat habebis ac mire perspicua. Vertit nimirum prius hem