장음표시 사용
211쪽
Is 6 . V. Animadvers. ad quaedami loca
' Ut Plena oratio haec existat, maximor reges proslusi, muti vento naves Tariusias confringis. Putamus enim' aliam superes interpretandi rationem. Nimirum eo
sat, elliptice dictum esse pro out fere Esaias habet XXI, 3.
- Illud repetendum est ad' initium Versus seq. et ante subintelligendum , ut Od ventum reseratur conquassatio navium, coli. Me XXVII, 26. Vertenda itaque oratio hoc modo,
dolor , qualis es parturientis, . qualis es furente tempe te, quae frangit navert Turi L.
Sic sensus non modo planus est et perspicuus, sed elegans etiam ac sere poeticus, nec opus, ut de ce to quodam. ac. definito naufragi' cogitantes, tacente historia, confecturis utamur incertis fallacibusque.
Rectissime quidem interpretes, quos novimus, omnes , excepto HERMANNO VENEMA, qui admodum infeliciter tractavit hunc psalmum, obis varunt, d Tum hic personarum sermones exhiberi, probe a se invicem distinguendos: nec tamen ipsi per omnia μογ' sus accurate versiri nobis videntur. Consentiunt, or ἰ tionis quae Deo tribuitur initium statuendum esse eum formula 'ia, quam resdunt, quum m ctus Deo rampus flaturum. Verum enim vero, an nomin
IM P, hoc tensu aeceptum , recto eum verbo ret Iconiui gi possit, est quod vehementer dubitaverim.
Videtur enim potius dicendum fuisse
212쪽
Psalmorum. Fastis. II. 167 quae locutio extat Ps. CII, I g. coli. Ezech. VII, 7. I 2.
Est autem alia voeabuli vis atque potestas , e demque eum verbo np, aptissime eonveniens. Nempe Arabicum non modo significat, praestituere tempus locumve, sed latius etiam usurpatur, notar
que promittere, unde non modo locus est te pusque praestitutum, sed et promissum, quod intelli gitur ex Luc. XXlV, 49.
et dudum observatum est LuDovICO DEDIEv Io et ALEERTO SCAvLTENfro I I . Nec tamen cum his vertimus, cum acceperopromissa, quod qua ratione hic locum habere possit, non perspicimus: sed putaverimus verba,n; npN ' , tanquam ad Deum directa, sic inter Pretanda esse, promissum enim obtinui divinum, dixisti. fusam ego sententiam feram. Deinde persuadere nobis vix possumus, omnia quae ad versum usque I dicta sunt, pertinere ad orationem Dei, prout inte pretibus placet. Nostro enim sensui si quicquam tribuere liceat, aptius nobis videtur, Dei que seminae majestati convenientius, si paucis, at gravibus, verbis contineatur oraculum divinum. Itaque de unuversi carminis structura et habitu haec est nostra qualiscunque sententia. Vates, si quidem titulo, psalmum ad Asaphum reserenti, fides habenda sit, de quo jure dubitari potest, non suo ipsius nomine verbaxacit, sed populum inducit, ex calamitatibus, ut vi detur, ab exteris ipsi inflictis emergentem. Hic igi, nix in gaudia erumpit laudesque Dei Sospitatoris V. 2Causa statim gaudii subjieitur v. 3, quae in eo posita sit,
xo Animadversisnes in Vet. Test. libros omnes, Lugd.
Ii Animadversiones ad varia loea Vet. Test. P . 174.
213쪽
U8 V. Animadven. ad quaedam loca fit, quod oraculum a Iehova editum silerit, quo se
omnia recte moderaturum, et labantem perturbatum .
que reipublicae Iudaicae starum confirmaturum esse declaraverit, v. q. Nunc animosius iis barbaras gentes invehitur populus, V. - 9, vetatque gloriari rerum suarum successibus prosperis, cum jam parata ipsis sint gravissima supplicia, a Deo mox exequenda. Denique usPIO, II. spem profitetur melioris fortunae certissimam. - Versu secundo, ut hoc obiter moώneamus, haud quicquam videtur in lectione mutan, dum. Nam si observetur, vocem P p, demonstra te ScΗVLTENsio ia) significare id quod me notum est, verbumque , impersonaliter postum, non ut multis placuit praesenti sed praeterito tempora reddendum esse; prodit haec versio plana atque pet- spicua, celebraMus te, o Deus, nam notum es nobis nomen tuum, nota sunt nobis ex narratione patrum
Communis interpretum sententia est, eontineri hisce verbis sponsionem Jellovae de populo suo omnibus universe bonis, quibus opus illi esse possit, ex plaudo satiandoque. Et quanquam ferri potest haee
interpretati O : videntur tamen verba alium quoque
sensum admittere, nulli quantum novimus interpreti hoc loco observatum. Nempe haud admodum infrequens figura est styli Hebraeorum, praesertim se limioris, mandata atque praecepta, quae Deus dat homini, comparare cum cibo, quem Deus edentam
214쪽
illi porrigat, vel adeo in os ingerat: unde porro clivmandata Dei excipit, rem a Deo propositam comedissse dicitur. Sic, ut exemplis utamur, quum EZechiel propheta cap. II, 8 sq. volumen ex utroque latere scriptum comedere a Deo jubetur, ex unanimi interpretum sententia nihil hoc aliud significat, quam excitari prophetam ad racipienda Dei mandata, quae sint deinceps ad populum perserenda: quod idem embl ma extat Apocal. X, 8. sq. Huc quoque reserendus est locus Jerem. XV, 16'-smul aepropo si mihi fuerunt sermones tui, eos comedi , h. e. simul atque intellexi mandata tua, promte ea alacri, terque in me recepi. Nec dubitamus, quin similiter intelligenda sint verba Ierem. VI, I I, 7 4n 'Prs ''m plenus sum, ut continere eam intra me diutius haud possim, itaque cinfiniativo posto pro verbo finito I 3b est undam illam. Etenim τι ἔπ' m n non est zelus pro Iehova, ut multis videtur, sed ira Jellovae in populum, cognita prophetae et perspessa ex revelationibus divinis , ut sensus sit, tot tamque gravia se a Deo mandata accepisse ad populum, de summa Ipsus indignatione publice declaranda, ut sentiat, se jam diutius tacere non posse, sed debere tandem, rupto silentio, gravissima quae reipubl. instent supplicia denunciare. In primis vero notandus locus Ps. CXIX, 13I, disendo os meum atque anhelo , qu0d praecepta tu, de ero, ubi os apertum nihil aliud significare, quam animum discendae voluntatis divinae cupidum, quis est qui non intelligat 3 Neque illud omittendum , quod in arabica pariter lingua haec ea- dem translatio haud obseure deprehenditur. Nempe
verbum I, quod proprie est, glutiendum Fraebere,
215쪽
16o Animaiuvers. ad quaedam Iocausurpatur quam maxime de inspiratiotae divina, diebturque inspiravit illi Deus hoe illud ve I l. Quae cum ita se habeant, dubium esse nequit, quin Verba, de quibus agitur, s B amri
TN CN hoc modo possint aecipi: attende animum ut institutis praeceptisque meis instituere te possim: ut sere Chald. interpres habet: aperi os tuum adu rha legis, tum implebo illud omni bono. Et videtur omnino hic sensus ad reliquam orationem esse apis 'tissimus. Est enim , ut omnes vident, sermo de so . lemni foederis Sinaitici institutione, commemoratque Jehova se populo ex servitute Aegyptiaca a se exemto
hanc legem proposuisse, ut Ipsum solum pro Deo suo
haberent colerentque. Qua conditione accepta cum necesse fuerit, omnem istius religionis modum ac rationem legibus definire, intelligis, vix quicquam aptius et cohaerentius in oratione subsequi posse illa ipsa ad audiendas leges divinas invitatione.
De auctore carminis disputatum eum si, non dubitamus eorum sententiae accedere, qui Putant, a D vide illud, et quidem tum compositum fuisse, eum facta per Absalomum rerum omnium perturbatione Iongius abesset ab urbe sacroque cultus divini 'publiei domicilio. Atque hanc opinionem confirmare videtur primo
IO vid. ScAvLTENSIVs in animadverti nec non inconimentario ad Proverb. XVIII. 3. - - - Θ
216쪽
primo illud, quod, qui verba hie sacit, regem se
dicit a Deo constitutum, VS. Io, plane ut solet Davides aliis locis permultis, velut 2 Sum. XXIlI, i. PLXVIII, si .XX, 7. XXVlli, 8: deinde, quod ardentissimum illud desiderium frequentandi loca Jellovae
sacra, conjunctum cum summa in ipso fiducia, tam eximium erat in Davide ac paene singulare , ut in nubium regem alium neque eonvenire possit: tandem, quod psalmus hic magnam habet argumenti similitudinem cum Psalm. XLIl. XLIII, quem a Davide, eoque ob turbas ei viles ab Absolomo cone itatas profugo, consenum esse statuunt praestantissimi interpretes. Uerum haec utut sint, illud quidem certum est, inesse huic carmini loca quaedam obscura intellectuque difficilia, e quorum numero praecipue est versus quartus, cujus proinde admodum diversae extant expbsitiones. Sunt qui putant, imaginem, qua vates utitur, in dapetitam esse, quod Vere aves in altaribus nidos conseia cerint. Nobis autem ne speciem quidem probabilistatis habere hoc videtur. Quis enim quaeso persu
deri sibi passius fuerit, in illo loco volucres nidificasse,
in quo non tantum quotidiana sacrificia fierent, sed maxima etiam cautio adhibenda esset ac diligentia, ne qua unquam serde inquinaretur. Nec quidquam probat locus HERODOTet, a quibusdam citatus, Lib. I. cap. Is 9 ubi quis dicitur ab oraculo increpatus suisse,
quod κ αλλα οσα νενεοο σευαενα ορνιθων γενεα ἐν τω', passeres exemit aliaque avium genera quae in templo nidulabantur. Nulla enim hic aliaris mentio: ac si vel maxime demus, in quadam parte tabernaculi templi ve aves toleratas fuisse; neutiquam tamen exinde sequitur . prope altaria adeo
laeum illis vel expetitum fuisse vel concessum. iam- quam ne illud quidem admodum credibile est. Certe posteriori tempore constat ex testimonio FLAviI Josa-
217쪽
x62 Animadvers. ad quaedam Iocax Hi Is cavisse Iudaeos, ne vel tecto templi aves infiderent. Quod idem etiam BOCHARTO I 6) obstare , videtur, putanti, altare hic per synecdochen dictum
esse pro tabernaculo: in qua sententia si inui illud molestum est, quod, etiamsi ex EUSTA THIO HESYCHIO- que observet MERRICRIus 17 , Graecis nornen βωριος nonnunquam poni pro templo, ab Hebraeis tamen mam eodem sensu usurpatum fuisse exemplis haud sit demonstrabile. H nM. VENEM A si audias, graviter hic errant interpretes praeter ipsum omnes, quod de 'avibus proprie sic dictis hic cogitent, cum tamen Da vides avium nomine semet ipsum et quoscunque cives,
etiam vilissimos, comprehendisse existimandus sit, hoc sensu, etiam passer, qui ipse ego sum, et mecum alii, etiam vilissimus quisque, invenit domum apud altaria tua,,: quod qui probare possit, equidem put
verim fore neminem. Aliter statuendum de ea, quam b. ZACHARIAE proposuit, interpretatione, qui subi tellectis verbis NA N N,I laeum sic exponit, aves adeo ad nidos suos redeunt, nonne mihi etiam tande ad tua altaria redire licuerit certe plano ac prorsias
egregio, nisi quod durior videri possit, saltem ince
tior, ista verborum NK N VN NIn ellipsis. Nos autem existimaverimus, dissicultatem omnem optime se tolli posse, si verba . . . I N reserantur ad versum subsequentem, sumanturque pro nomia nativo absolute posito, hac ratione: altaria tua quociattinet,
εύς-τuι μολύνοιτο των , in fastigio aureis verubus horrebat ira i plum, idque aemissimis, ne ab infidentibus avibus inquinaretur.
16ὶ Hieroetie. P. II. Lib. I. c. 8.' i x in annutati. ad h. l. in .
218쪽
, Psalmorum. Asrie. II. attinae, o quam beati funt in tua aede qui hahitant, se
que continuo celebrant. Nec obstat huic. opinioni pa tieula PN. Quamquam enim frequentior ejus usus in eo cernitur, ut accusativo praemittatur: tamen exempla non desunt, quae eandem nominativo etiam, quando subjectum certum, non indefinitum, designat, praefigi demonstrant, de quo eonf. NI C. GuIr. SCHROEDERus, grammaticus praestantissimus a8 . Et neicio, annon etiam Esai. LUI, verbannnet eodem modo accipienda sint, et coaevos eius quod attinet, quis eorum es qui animo rem confideret. coli. Jerem. Il, 24. Imo vero haec ipsa partieula PN fraudi esse potuit distinctionum Masorethicarum au noribus, ut verba illa cum antecedentibus jungenda esse autumarent.
i Versu , qui est unus e uiscillimis, miramur a nemine interpretum , quantum scimus , illius lectionis rationem habitam fuisse, quae exhibetur in versionibus quibusdam antiquissimis, nobisque videtur perquam memorabilis. Nempe verba nun i in quibusdam libris scriptum est i 9 se ex prismunt LXX, εις τον τοπον ον ἔθετο, cnnsentiente sere
Vola . in locoqvim posuit, et Arab. λύ - nia 1 in laeum quem fum si in habitaculam. Unde colligitur, habuisse eos in suo exemplo Pu quod valet etiam de versione Syriaca,
Δ ita oeno Q O, et fecerunt eam Deum ubietalionis. 'Ista vero lectio, si puΣ sumatur pro suc', et ante subintelligamr sensum habet o L a miriis
Instituit. pag. 3Iς. is) vid. biblia hebri edita a 3. H. MiCHAELia Halae
219쪽
, ω V. Animadvers 'ad quaedam Ioea
mirisee congruum, transeunt vallem Baca- ad habila eulam quod confituit sibi Jehova. - Sed abstinendum putamus a loco, a cujus justa certaque in terpretatione longe nos adhuc abesse facile sentimus largimurque.
Languide profecto exire videtur oratio, si verba haec ut alias fieri solebat, reddantur hoc modo, familiarer mei sunt tenebrae , i. e. occulti , seu quod e dem redit, subintellecto praefixo a, sunt in tenebris: quapropter haud immerito hoc displicet recentioribus interpretibus plerisque. Et I DURIGANT1Vs quidem putat in lectione addendum esse ' , notus meus absconditur es ad m8 , utiturque ad hoe' probandum auctoritate non. modo Syriacae versionis, quae habet, et notos meos r
mori a me, sed etiam Alexandrinae, ἐμακρυναὶ ἀπ εμῆ-κμ πληκτίον, , κοψ τους γνω si μ' ἁ ' ταλαιπωριας, in qua statuit illud απο ταλαιπωριας evincere lectionem hebr. codicis , a miseria, tam parum diversam a lectione ας, ut ex hae ortum illa
habeat. Sed nobis parum firma videtur haee
'ὶ plurimi nune codices reperti, qui habent unus etiam codex DE Ross. exhibet At quii In haberet, repertus est nullus. - Melior aptiorque eontextui est lectio PVD, judice ccleb. DE RossI, qui, Iocum sic interpretatur: Transeuntia per vallem Baea, in staturiginem eam mutant, i. e. irriguam ae loe- . eundam reddunt. Significatur progressus benedicti num ac felicitatis, quae comitantur protectos a Deo, quasque afferunt , quorumque transierintd -
220쪽
Psalmorum. Ruris. II. assomnis argumentatio. Nam in Syriaca versione illud ,
a me, altera vice positum in eodem eoque brevissimo commate, tam parum habet elegantiae, ut malimus illud interpretis. quam vatis ingenio tribuere. In
graeca autem translatione planUm est, verba απο τρι-
respondere voci quam proprio sensu hic redditam fuisse eo minus mirum videri potesι quo usitatius est Hebraeis, tenebras dicere pro eat mitatibus. Perili. M1 CHAELis mutato lo in m ς, . vertit, et familiares mei sunt mihi subtracti, adstipolante MoLDENHA ERO 2C), qui commode observat, codices et Castellanum al) et Regiomontanum regium aet) vocem hane exhibere littera Sin scriptam. Nee abnuit ZAc MARIAE, quanquam hic maluit in versione sua exprimere lectionem hoe sensu: abstraxiam a me amieos et sedales meos, familiares meos a fraxisti a tenebris, i. e. calamitatibus, quibus ipse o, ruor. Sed nostra quali eunque sententia nihil imm tandum in seriptione Modo teneatur, verum ac proprium vocabuli usum in eo positum esse. ut ins rorum sedem denotet, quod intelligitur ex hujus psalmius. 7, nec non Ps CXXXXIII, 3. Thren. III. 6. rum vero per totum carmen diffusam esse ae quasi domin ri tristem illam eogitationem de praesentissimo mortis periculo, abimque ad inferos parando. Quibus o servatis vix fieri potest, quin in mentem veniat accipe re verba hoc modo, , ut sensus sit, avul- sis a me amicis sodalibusque omnibus, non stiperest
quo similiariter uti possim praeter sepulchrum. Sic sere Hlobus, Cap. DII, I 4.