Dissertationes philologico-criticae singulas primum nunc cunctas. Edidit Christianus Friedericus Schnurrer

611쪽

stum sententiae nostrae est doctimentum. De hoc rege scribit Plutarchus: Ἀρταξ. Μνη/t. καλουμενος ου μονον τοῖς ἐν τυγχανουσιν εαυτον ανέδρο/ παρεῖχεν, καὶ τὴν γεην Dκα τῆν γνησίδν ἐκέλευσε τῆς αρμα/ια ὶς τας αυλ laς πε- 'etελεῖν οπως οἱ δεοlιενοι κατα τὴν οδον εντυγχάνωσι Apophtheg. reg. et imperat. non multum ab initio est. Pluto Artax. c. b. . Si nobiscum reputamus, quam studiose reges Persarum aditum ad saeram personam sitam praeeluserint, deinde quanta instigali sint aemulatione, ut omnem nxores suas et pellices videndi copiam tollerent, illa Artaxerxis s ellitas nobis erit testimonio, reges Persarum priseam illam et rigidam insolentiam suam eeteromamque hominum contemtionem paullatim deseruisse. Eiusdem Artaxerxis alia quoque exstant id genus documenta, quae Plutarchus deinceps ita narrate

μεν θ' τραπε λὶς δε τῆς αυτῆς ιι δενος μετέχοντος, ἀλr ημν ρος βασιλέως ri γαμετῆς γανῶκος - 'υταξέρξης και

Huc quoque reserendum est, quod alter Artaxerxes, Longimani cognomine, narratur primus concessisse, ut quicunque vellet et posset ante regem in venatione telum suum coniiceret

Pliit. Apophth. reg. init.). Proxime autem ad Hamanis P positionem accedit petitio Demaraii Spartani, is enim eum nrege quidquid vellet rogare iuberetur, poposcit, ut more re gum erecta cidari Sardes inveheretur Ρluti Them. c. 29. S neci de benes. 6, 31. . Haec hominis peregrini petitio quam-Fis regi non a coepiatesset, tamen Demaratus in aula mansit

612쪽

ci . per Themistoclem eum Xerxe Prursus conciliatus est v. Plui. l. e. . Si igitur regiae maiestatis prisca severitas paullasim magis imagisque leniebatur, si Demaratus Spartanus eadem, inae de Mordechaeo Ioco nostro reseruntur, a Xerxe postulare ausus est, quid mirum, Si Hainan Vesrus, idemque summa apud regem gratia et lavore gaudens et homo Superbissimus, regium paene sibi honorem , in φamum temporis momentum

petiisse dicitur, praesertim cum in Estherae historia alia quoque Ahasveri lenitatis illias, de qua loquimur, Vestigia appar ant. Inter Artaxerxis Mnemonis humani laus documenta illud quoque retulimus, quod Siatirae uxoris suae videndae copiam saeerol. Nonne huius rei prorsus simile est habendum, quod Ah verus reginam Vasthiam ad publicum convivium, ut omnis populus pulchritudinem eius admiraretur, advorari iussit si,10. 11. Quicunque de hac re loquuti sunt, consentiunt,

hoe ab Ahasvero contra Persarum morem esse imperatam.

Unus quantum scio Adami eonira defendit, hoc Ahasveri man datum ab ingenio Persarum minime abhorrere, neque ob ullam aliam causam Vasthiam ad coenam non venisse, niti quia ins lens fuerit atque coniumax p. 30 etc., Asseri quidem ille lueos duos md sententiam suam probandam, sed loci isti non id quod vult esset unti Contra autem eius opinionem pugnat primum

vehemens regum Persarum gelotypia, quae in causa erat, ut virgines etiam, quae ad reges adducerentur, ab omnium hominum conspectu diligentissime absconderentur v. Plui. Them.

e. 283; deinde loci illi Plutarchi, ubi Artaxerxi Mnemoni in

Iandem vertitur, quod uxoris suae adspeetum faciliorem re diderit. Alterum eiusmodi Ahasveri levitatis exemplum, esteoniugium Estherae Iudaeae. Septem enim illi nobiles Persae, qui saepius iam commemorati sunt, Inter se convenerunt, ut qui rex futurus esset, ex ipsorum familia uxorem dueeret Ηdi. 3, 84. . . Cum vero Ahasverus sine dubio post Darii Hystaspis tempus regnaverit, manifestum eSt, eum Constaillud eonventum Estheram in matrimonium duxisse. Altamen Cambysis exemplum supra allatam tum in universum summam regis Persarum licenitam fuisse tum hoo demonstrat, in nulla Te minus legibus eum obstri num fuisse, quam in matrimonio

613쪽

ineundo. Deinde conflat, Cyrum Minorem, , qui regnum Persicum studiosissimo asseelaret, Aspasiam Graecam inter omnes mulieres sitas summis assecisse honoribus Aelian. V. H. 12, 1). Quae cum ita sint locus noster de Hamanis postulatione et Mordeclinei honore non solum cum tota Persarum historia sed etiam eum Ahasveri ingenio bene congruere demo

ε : Iam omnes praeter unam dissicultates , graviores, qnae - eonira sdem historiae Estherae proferri possunt, solutae sunt. Reliquum est, ut des ipso historiae eventu quaeramus, ecquid 'reeii statuerint critici, qui in ultima voluminis Estherae parie valde i offendantur. Quaeeunque conira hunc eventum a critieis proposita sunt, hos sere uno argumento comprehenduntur: non posse intelligi, qua ratione laetum Sit, ut Iudaei, qnorum paucitas ad Persarum innumeram mi illitudinem paene nihili esset habenda, et qui eum primum decretum IIamanis audirent, miseros tantum eiulatus ederent, postea multa millia Persarum

interficerent v. Deder. p. 125. Vogel. ann. ad Oed. p. 125 eια Mieh. Bib. Orient. II. p. 37 eis. Eictili. p. 584. Beriholdi. p. 2427 etc.). Attamen dummodo omnia, quae liber ipse de haexe disserit, diligenter respiciantur, haud scio an nihil aliud miratione aliqua dignum relinquatur, quam Ahasveri incistia in

tanta Persarum trucidatione. Sed quam mullas res testatissumas , quae in historia tyrannidis tum antiquae tum recentioris narrantur, in dubium Vocare poSsemus, Si nihil, quod mira .lione dignum esset, crederemuSl Ea quae supra de hac re disputavimus, hic repetere uolumus, hoc vero loco monuisse sussietat, Ahasverum id temporis contra Hamanem et quae-mnqne ad eum pertinerent, mortale concepisse odium, Estherae vero et Mordechaeo totique Iudaeoriam genii summopere saxisse. Talis vero animi asseelio et perturbatio quo tyrannum et hominem levem, qualis . erat Ahasverus, rapere poluorit nemo Rudeat circumscribere. Praeterea facile in ea cogitatione potuit acquieseere, Persas, qui a Iudaeis inter cerentur, Sua Sponte in periculum Suum incurrisse. Quod vero ad ipsos Itidaeos attinet, Stulta sane est ratioeinatio eorum, qui postulant a Mordechaeo et ceteris, utinavi eiulatione sua deposita ad impetum Persarum repellendum

614쪽

se parent. Quid enim Iudaei, postquam mmanis deerelum

regis sigillo eo irmatum comperimn habiterunt, aliud exspe lare poterant, quani ipsius morsis perieulum proxime inflans g te antem perieulum maximopere crescit eiusque melus plurimum augetur, si universo alicui populo. immineat, si qua . cunque dolorem possint lenire, uno quasi .sorianae letu interiatura videantur. Deinde non negligendum est, eam ori evus gentes in universum, tum Iudaeos mulio facilius quid ani immeommoveat pronuntiare, quam nos homines frigidi et laetiurni. Quare Mordechaei et Iudaeorum gemitus atque eiulatio ex is Mnecessitate nascitur, neque ullo modo ex eriticorum permissu sive approbatione Pendet. i Praeterea censent critici, valde bonum fuisse, si Iudaei ad periculum stre dum εese parassent, sed vereor ne lioc consilium aeque inconsideratum sit, quam alierum illud. Quid enim Iudaeorum raptivorum paucitas pereentum viginti septem imperii Persiei provincias dispersa comira immensas Persarum copias audere et parare poterat 3 Qua topere aulem tota res conversa suerit, postquam Haman occiasus et Mordechaeus in lociun eius suffectus sit, quicunque historiam attente legerii, haud dissicile perviciet. Ipse enim auetor libri sensisse videtur, historiae eventum per Se spe latum eontra probabuliniis speciem et praeter exspectationem accidisse, quamobrem causam rei diligenter Studet exponere. Et quaenam fuit haec causa Τ Timor Iudaeorum, quo omnes

Persae subito erant pereussi i8, 17. 9, 2. 3). Quid vero

hoc timore magis erat consentaneum I Nam non solum summa Mordeehaei potestas et auctoritas, qua apud regem valere potentissimos quosque Iudaeoru in adversarios coercuit, sed etiam quaecunque de Iudaeorum historia ei fortuna ore eircumfereba

tur esr. 6, 13 , Estherae et Mordechaei honoribus sine dubio

renovata sunt et per omnium Persarum animos serpere coeperunt. Quamquam ex universa ratione, quae inter Persas et Iudaeos intercessit, coniici potest, mulios fuisse Persas, quitaniam contra geniem illam parvam et captam invidiam ei iram concepissent, ut temperare sibi non possent, quin licentia decreto IIamanis sibi permissa uterentur. . Denique si critici recentiores ea, quae iam Clericus de tota hac re disseruit,

tenuissent, in illam dubitaliouem non incurrissent. ψstare ab

615쪽

ro nostra non est nvin videtur, ,ecta Clerici apponere. MAliud nihil ' inquit ad se, , mminisci potuit mrdecliaeus

ad .eonservationem Iudaeorum, nisi neessionem. potestatis sese

defendendi, quia i revocari non poterat edictum, quo iussi erant populi, qui Ahasvero: parebant i. eos invadere. Aitamεn peri- .ulosa :haec stata ratio ituendae, Suae; gentis, quae minimρ' ae- abat allas gentes, inteit quast Vivebat , poterant Iudaei sa- triuim opprimit attam, plumbiis. Sed serie ii populi cum i , tellecturi erant , per regem Iudaeis dicore, ferro se et sua tueri, hinc sacile eonireturi erant , regi minime placere internecio-itiem Iudaeornm quamvis keani antea iussisset, quandoquidem fas eras Iuda/ls' arma capere, ideoque ' in Iudaeos acriorem imillim impetum: ab ' iis 'saelum hi 'salis constabat. Propa alasino dubio a Iud is sunt,' quae in aula regis in sui gratiam facta erant; inde omnibus innotuit, Si per mores lienisset Ahasvero riabea e ' prius edictum i pemiciem Iudaeorum propositum; eum a sui e revocaturum: nunc vero, quoniam seri hoc non poterat, 'cilio; edicio ' prout poterat, Iudaeis consultum est. Quod inim ita haberet; non mirum est, si alii populi to--iis viribus Iudaeis 'non incubuerint, quos lacile alioqitin pro-etrivissent. . Ita spero momenta gravissima' quaeque, quae lectorem vesuminis Estherae imi dire possint; qnominus historiae fidem habeat, sublata esse, leviores Vero oshnSiones, quae restant, ut supra institutum est; reliquae inseramus demonstrationi no ' strae atque expediamus. Transeamus igitur ad alteram par iem, quae de iis agat argumentis, quae pro fide historiae Estherae asserenda sint.

616쪽

Libri Estherae indoles histori ea.

riter ea argumenta, quil,ns sdes libri Estherae histoclea probari atque eonfirmari potest, haud scio an maximum habeat momentum universae indolis, quae in libro illo eernatur, expositio et demonstratio. Ad hanc igitur dei eps progredi

mur, praesertim cum adversarii nonnulli ad hoc ipsum initus historiae ingenium confugiant. Natura antem rei alicuins in singulis et is partibus apparet, quare argumenium nostrum requirit, ni eapita historiae Estherae certe graviora exponantur. Sed ut sciamus, quid in hac singulorum locorum expositione maxime sit spectandum, primum universas quasdam rationes, quas Sequamur, reperiamus oportet. Etenim veritas certa qua dam habet indicia ei cum nos ad veritatem cognoscendam nati atque comparati simus, horum iudiciorum sensum habemus acerrimum. Quamobrem etsi species quaedam veritatis imitatione quoque possit esset, plerumque in saIsis eiusmodi verit lis imaginibus contemplandis sempesus quasi quidam suspicionis sentitur. Optime autem agitur, si ex temporis ratione sive aliis eausis imitationem demonstrari possit nullo modo eam veritatis speciem, quae exstet, assequi potuisse. Pergraium igitur nobis accidit, quod hoc ipsum in pluribus huius .eapitis partibus potest mei. Magnnm veritatis indicium, si de fide historiae alleuius

quaeritur, in ipso narrationis genere positum est. Est enim simplicitas quaedam acribendi et narraudi, quae ex ipsa veritate nascatur; sin autem veritas sinoiur, ultro sere lacati aliquid narrationi immisceatur necesse est. In nostro vero libro tranquillum quoddam atque tenue et exile paene scribendi genus deprehendimus. Calmbergius, quamquam ipse non plena fiducia verilalem historiae amplectitur, de narrationis Se

617쪽

nere ita indieat: qnae argumentum libri modo exposnil eum

iam simpliciter, iam nude reserantiar, ut nusquam ars qua dam et studium appareat, quae singulas partes artificiose connectat, ni sensus pulchri et vis imaginandi deletietur: saei lolibi persuadere posses, nihil esse laenium, omnia ad simpli-eem veritatem narrari, nulla ex parte a fide historica narrationem recedere p. 7.ὶ; deinde alio Ioco: qnae' in libris poeti- eis inre admiramur, alios Valum spiritus, colorem vere poeticum, sermonem n Imer um, animum excelsum, ei res humanas contemnensem, ad Deum omnia resereniem ei oraeula divina nuntiantem, haec omnia in hoc libro desiderantur p. 6ela. . - Unus tantum locus in toto libro altius quoddam narrandi

attamen haec verba ex rei ipsius conditidhe laetissima orta sunt. Alias semper narratio nihil nisi nudam sequitur historiam, nihil ad exornandum additum, nihil ad exaggerandum comparatum. Quin etiam magnam quandam temperantiam cernimus, quae eo magis mira est, eoque plus ad quaestionem nostram facit, cum ab historiarum malae sd hi et imprimis earum, quae a Iudaeis posteriori tempore consectae sunt, loquacitate longissime distet. Qua in re enim ars illabistorias exornandi et fabricandi libentius versatur et luxurio sius exuberat, quam in longis ad personas et rerum conditiones apiis sermonibus fingendis 3 Quantopere apocryphae, quae dicuntur, Iudaeorum historiae eiusmodi Orationibus, precibus,edieiis resertae Sunii Quantam vero volumen. Estherae in hac re sequitur moderationem et silentium t Quaecunque sere res narrantur, aguntur in publico, permulta igitur fuit copia verba magna ei speciosa personis, quae inducerentur, tribuendi et satis notum est, ne sdissimos quidem quosque historicos antiquos in hac re ita fuisse anxios, Sed quaecunque verba ad quemque locum et personam apta haberent, ex Suo ipsorum ingenio suppeditare non dubitasse. Reseruntur quidem in libro Estherae interrogationes, responsa, longiores etiam oratiunc Iae, sed haec omnia ad rerum causas intelligendas necessaria, neque in his quidquam est abundans, Nullum vero mandatum regium scriptum, quorum quatuor commemorantur 1, 19. 22.3, 12. 8, 10 eie. , ipsis verbis refertur, sed breve tantum

618쪽

eomim ar mentum exponilnr; eodem modo de epistoli A mre deellaei et Estherae nihil praeter sententiam universam proponilur 9, 20 etc. 30 eic. . Hoc loco plurimum facit ad rem 'nostram, quod appendicem libri nostri Graecam eomparare possumus. Horum additamentorum ingsnium Hieronymus ita deseribit: librum Esther variis translatoribus constat esse vi- italum, quem ego de nrchivis Hebraeorum revelans verbum everbo expressius transtuli. Quem librum editio vulgata, laet-niosis hine inde verborum sinibus irahit, addens ea quae extempore diei poterant, et audiri; sicut solitum est scholaribus disciplinis, sumto themate, ex gitare quibus verbis uti potuit, qui iniuriam passus est, vel qui iniuriam Deit. Et itavere est, ut iudicat Hieronymus, asseruntur duo edieta regia aptissimis sormulis et magna sapientia instructa; deinde pre-ees Mordochaei et Estherae disertissimae, summaeque pietatis speciminibus ornatae. Quae eum iri sint, ex hac tanta vol mitiis Estherae et additamentorum discrepantia iure nostro coia Iigimns , Anmmam narrationis nostrae simplicitatem ex ipsa hiastoriae veritate ortam esse.

Institutum est, ni de indole historiae Estherae quaere remus. Iam si nobiscum reputamus, librum nostrum antiquitus ab Israelitis in eodicem suum sacrum receptum esse, quid magis attentione nostra dignum esse potest, quam illud, quod nomen Dei per totum librum ne semel quidem legitur' Quamquam Hebraeorum historiei sacri quam simplicissime narrant, neque quidquam aliud nisi rerum ipsarum Sequuntur ordinem, tamen omnia ad Deum reserunt, et maxime iis curae cordique est, quaeuam quoque tempore inter Deum et populum suum intercesserit ratio, exponere et ostendere. Illud igitur de Deo silentium primum quidem impietatis aliquam suspicionem habere videtur. At vero qui rem paulo alienitus examinaverit, Deile hanc criminationem prorsus vanam esse intelliget. Tola enim historia eo speciat, ut providentiae, quae innocentiae, quamvis ab opibus destituta sit, tandem triumphum comparet, ab improbitate vero quamvis potentissima poenis exigat tu pissimas, opus ostendatur admodum manifestum. Deinde totius fere rei momentum in ieiuniis Iudaeorum et Estherae se

619쪽

seere, divinam eonciliasse opem puleiitur necesse est. Tum si Morde haeus Estherae respondet, si ipsa tacitura sit, Iudaeis aliunde auxilium oriturum, illam vero eum domo paterna perituram esse 4, 14. , quid aliud hac obscura oratioue iudieat, quam fiduciam suam divini auxilii ' Nam ab rei n iura prorsus aliena est Oederi coniectura, qui Mordechaeum opinetur verbis illis obseuris tumultum Iudaeorum iudicasse, qui arcem Susorum oecupaturi et Estheram occisuri essent p. 130 eis. . Tam stultus ei imprudens Mordectaens alias non apparet, qui Iudaeos Valde paveos et captivos, qui simulac decretum Humanis audirent omnes animis caderent, opinari potuerit contra arcem munitam et millies Ahas veri a ma eapessuros suisse. An omnia sorte ad Estheram tantum terrendam composita sunt Non dubito quin Esthera talis minationis vanitatem perspectura atque illusura fuerit. Deniquo si Iudaei antiqui impietatis nolam aliquam vel levissimam in libro nostro deprehendissent, nullo pacto eum ceteris saeris libris adiecissent. Eiusmodi argumentis crimen impietatis iam 3 a veteribus theologis, qui libri Estherae canonieam defenderent

auctoritatem, salis superque dilutum est, et recie monet Carp-etorius: sileatur nomen, dummodo Dei in libro opera, miracula ae bhneficia celebrenivr . , . Sed haec defensio nobis, qui in libri indolem inquiramus non sincit, nos enim musam huius silentii quaerere debemus. Hanc vero causam illi non invenerunt, sed aut de hao quaestione desperarunt, aut quemadmodum Ηοttingerus, qui illud silentium inde repetat, quod haec historia magnam partem ex annalibus regum Persarum translata suerit, absurdas protulerunt opiniones. Nimirum in eo illi errant, quod sile sum de divino nomine ut rem quandam sangularem ei sepositam spectant, cohaeret enim illud silentium eum mullis aliis rebus quae in libro nostro eernuntur. Eienim pietas rubrae rum et maxime eorum, qui post tempora vixerunt Babylonica, certis quibusdam formis externis ita adstricta erat, ut vix ab iis posset secerni. Omnis spes et laetitia Israelitarum piorum postia erat in terrae sacrae possessione, quicunque euitns I hovae tribueretur, nefas exat a eerto quodam Ioco, templo Hl rosolymitano, disiungere, es certis quibusdam caeremonias a

620쪽

cersa quadam sacra familia administraretur neresse erat. Sed de his omni trus in libro nostro alium silentium. Nomen quidem Hierosolymorum semel commemoratur 2, 6. , Sed nullam ob causam, nis ad eum locum indicandum, nnde rex Iechonia cum ceteris Iudaeis tu captivitatem abductus sit. Quare haec urbis saerae mentio ad ipsam pietatem nullum habet momentum. Quam libenter autem Israelitae in terra peregriana degentes Hierosolymorum recordalione mentem relaxarint, eum mulin exstent testimonia, tum demonstrat locus quidam

libri Tobiae, qui huc potissimum perituet. Auctor historiae Tobiae non potuit, quin pium senem, quamquam in Assyria

degeret et tota quoque res, quae narratur, extra terrae Satina fines peracta esset, eum mortem sentiret appropinquantem, de

Hierosolymis et templo saueret vaseinantem Tob. 13, 8 ete.

Similes sere ut Hierosolrmorum, in libro nostro est ratio i iuniorum, quae a Iudaeis et Esthera iustituta esse narrantur 4, 3. 16. . Dubitari quidem non potest, ut iam supra munitum est, quin ad Deum deprecandum ieiunia illa iustituta sint, sed preces ipsae nulla syllaba commemorantur. Deinde libro nostro novi sesti omnibus Iudaeis celebrandi instituito memoriae est prodita, sed imperatum hoc festum a Mordechaeo et Esthera nullius sacerdotis auctoritale sive consilio adhibito. Denique Iudaei nusquam nomine suo divino et saero appellantur, Sed ubique nomen vulgare et humanum legitur. Quid multa 3 omnium rerum sacrarum, in quibus p euliaris Iudaeorum natura et indoles maxime postia erat, me ito ab historia nostra aliena est. Inde vero aequitur sponte alteram, ea quae Israelitarum. pietati et unius Dei eulini eontraria sint, eodem modo taceri et praeteriri. Et ita est, nulla salsorum deorum et ethnicorum, ut loquuntur Iudaei, rituum atque consuetudinem mentio, nedum delesuilio. Hic vero nobis quispiam opposuerii, Mordechaeum Hamani adorationem nullam aliam ob causam recusasse, quam quia propter legem Mosaicam hominem. noluerit adorare et Persicam detestatus sit impietatem. Audio, sed haec adorationis recusatio item similis est ieiuniorum mentioni; interrogantibus enim Mordechaeum aulicis ministris de contumacia ipsius, hoc tantum respondisse narratur, se esse Iudaeum, nullam igitur pietatis rationeti