장음표시 사용
121쪽
lei sed per Elam virtutem communicatam ab illo.Consequentia patet: Anteceddi vero probatur: quia serra in tantum scindit, in quantum est mota ab artificer emo nullam aliam virtutem habet, nju eam motionem communicatam. Confirmatur quia vel hec virtus esset quantitas serrae, haec non : quia Tiantitas non est forma activa,sed pastiva. Uel gravitas, Sthaec non: quia gravitas solummodo est principium motus deorsu; serra autem non scindit ex eo, qudddeorsum moveatur, alioquin si sursum eretur,non scinderet. uel deniq;
esset duritie sed neque hae quia durities non est qualitas activa, sed resistitiva r Elgo eum nihil aliud assignari possit,dicendum est,in serra nodari vitam virtutem ad scindendum
praeterissam moventis . Respondeo negando antecedens. Abrobatione dico,quod serra habet sumetentem virtutem ad scindendum , ob sui tamen impefecti nem indiget,ut ab alio applicetur ad hunc effectum:unde respectu scissi
nis motio artificis non est virtus,sed tantum applicatio virtutis. y Adco- firmationein dico, figuram dentium esse virtutem activam piopria sertae, figura enim, R si non sit activa,pro.
ducendo ui sua sibi simile, est tamen activa respectu diviosionis,& resoluotionis continui .' nam ut dicit D Th.
In gladio principium seindendi est
a . Ob a In Sacramentis,quae coasistunt m usu, qualis est Baptismus, ablutio aquae assumiturtit instrumentum ad producenda Er
tiam;& tamen no hinet aliqua arii nem praeuiam ab ipsa eausatam; qu1doquidem actio non est ex se activa alterius actionis 1 ergo de ratione im
stri menti non est habere actionen,prquiam. y Re'. negando conseque. tiam,nam ut benὸ notat Compluteisses loc. cit. nu.3 3. ex Nazarios cum
actio dicit ordinem ad principium, ιquo exit, eo ipso quod assumitur ut instrumentum,assumitur etiam principium ipsius,ae proindὸ instrumentum assumptum non erit sela actio,
sed principium cu actione, sed prinisci Pium asens: unde non est neeeta ibi inueniri aliam actiouem precianuquia eum dicitur, instrumentum ha bere actionem praeuiam, intelligitur, quando eam non inuoluit. 28, Secunda conclusio , Instrumetu respectu actionis praeuiae est causa principalis, no instrumentalis. Prob. quia eam elicit propria uirtute, licet aliquado depedenter a motione priri eipalis agentis ut applicantet sed elicere actionem propria uirtute, est
caust principalis: et . 2'. Tertia conclusio, Acti' ista
praeuia aliquado est realiter distincta
ab actione instrumentaria, aliquando vero solum formaliter . Pνἰma parrpatet in ablutione aquae, Se producitione gratiar. illa n. que est a io propria baptismi,realiter aistinguitur ab ista,quae est actio insti umentaria. Seiaeunda veris in scissione,quae ut sic siderata, est propria actio securis, sinpra quam scisso ut artificiosi,quq est
actio instrumentaria uirtute principalis asentis elicita , addit dumtaxat malitatem artificiosae..3o Dices: Eadem actio no potest essepraeuia ad seipsa et ei acti' preis uia instriimenti nunqua potest idemtificati eum actione instrumentarti . 1 Resp., eandem actionem secundum unam rationem spectatam posse esse praeuiam ad seipsam secundam aliam
rationem consideratam, de sie seis
122쪽
ot talis est praeuia quodammodo ad scipsam ut artificiosam . Unith concesso autecedente in sensu Armali , negatur consequentia . 3I. Quarta conclusio, Quando i strumentum assiimitur ab agente naturali in ordine ad producendum' alia quem effectum , secundum id, quod
est sibi proprium , debet dispotitiue
operari ad talem effectum. Probatur quia aliis frustra essent determinata in striimeta ad determinatos effectus. Si n. calor ex natura sua no disponit ad producendum ignem p quare igiatur magis assumitur calor tanquam instrumentum , quam frigus λ quiae Eo propria actio caloris, que est e lci actio , ex natura sua disponit ad productionem ignis: & propria actio calami, quae est eroductio Iliacae, exaratura sua disponit ad producendum literam, idcirco calor assumitur tanquam instrumentum ad producenduignem , & calamus ad producendam
3 a . Quinta conclusio, Instri amentum assumptu a Deo in ordine ad supernaturales effectus, secundum id ,
quod est sibi proprium, no operatur aliquid,quod dispositiuὰ se habeat ad
talem eaectum. Prob. quia dispositio debet habere aliquam proportionem cum effectu, ad quem disponit alias non esiet maior tatio, quarc calor sit dispositio ad ignem, S non frigus rsed res naturales nullam habent Pro
orti rem cum rebus supernaturalius: ergo res naturales,quae assumit
tur 4 Deo ut instrumenta ad effectu, supernaturales,secundum id,quod est sibi propinim, no operatitur aliquid, quod dispositive se trabeat ad illos F Confit instar quia quanto excellentior est causa principalis,laiato minor requiritur dispositio ex parte instruis
menti; ut patet in naturalibus, quo niam calamo minus praeparato faciet unus meliorem literam, quam alius ergo causa principalis infinitae uirtuatis, quae cst Deus, nulla indiget diselpositione ex parte instrumenti vi producendum cssectum supernatu -
33. Ex dictis patet discrimen, qilo luersatur inter Deu,& agentia creata, non consistere in hoc , qu bd instrumenta Dei non requirant actionein
praeuiam ; sed in hoc, quod cu agen tia creata sint limitate uirtutis, inde est ut hoc ipso, quost indigeant instrumentis,indiSent determinatis instrumentis propter actiones praeuias corum, accomodatas ad effectu principalem. Caeterum Deus quocum'; instrumento uti potest adestest si a se intentum, quia nullum instrumentu virtute propria habet aliquid praeuiu
determinatum magis ad unum, qua raad alterum supernaturalem effectu .
Dices: Si instrumentum per id, quod est sibi propriia, nihil operatur
in ordine ad effectus su vernaturales: ergo ad huiusmodi effetatis id, quod enective concurrit, est sola uirtus sis.
pernaturalis communicata a Deo, tensi uirtus propria instrumeti. y Resp.q'dd licet instrumentu respectu estea Mus supernaturalis operetur solii perui mitem diuinam a Deo commic tam , non tamen est puru subiectum, quia 'radicaliter per uimitem obedi tialem active inguit in talena effectu. Ob istam mim rationem uisio beata
acti ve in on tu tribuitur Iumini glo. riae, sed etiam intellectui;& calefactici litim active tribuitur calori, & nouaquae r quamliis tota vis, per qua intellectus uidet Deu sit ipsum himetistioriar, sicut tota tiis, per quam aqua 'calida calefacit si calor in ipsa receptia O tus.
123쪽
tus Id aute quod dicimus de his cau. sis principalibus, proportione ieruata
applicare positimus caussis instrum talibus . Ratio autem quare purii subiectum radicaliter non influat,bene tamen instrumentum, est, quia istud est activum , illud vero non . 33. Dices secundo, Ideo D. Th. I. P. q. .art. . negat, possedari instrumentia creationis , quia instrii mentudebet operari dispositiud ad estectum principalis agentis, quod in instrumento creationis non inuenitur,quia
nullum presuit ponit subiectu: ergo per D. Thoma de ratione instrumeti universaliter est, secundum id, quod est sibi proprium, disponem ad este principalis aSciatis . 1 Resp. quod
D. t h. non dixit, requiri ad in thrii- mentum, quod operetur aliquam dispositionem ad effectum principalis agetis, sed quod dispositive operatur.
In auo multi hallucinantur, ut bene obseruat Ioannes a S. Tho. loci cit. se Adam instantiam resbonritur.
putantes,ide csse, operari dispositive, re operari dispositionem. Dico igitur instrumentum operari dispositive adactionem principalis agentis, quate Rus per praeuia in actio em si capax, ut participet actione Dei, seu quod idem est ut eleuetur,& eliciat aaio nem instrumentariam, Se excellentiorem in uin vi e Dei .
ει ι FAir. 3. U Iriis in id, euἔus gratia coetera L fiunt. Ita Arist. in hoc lib. cap. I. quam desinitionem omnes amplectuntur. Pro qua nota, 'uod in une duplex ratio, alia primaria,sia
secundaria, invenitur: primaria ratio finis est , quod sit propter se appetibilis; secundaria vero quod sit propter quem alia desiderantur . Aristo-oles autem in praedicta desinitione
per secundariam rationem, tanquam inqbis notiorem , naturam finis explicuit . a. Hinc habes,finem secundum aῖfectum operatis praestare iis,quq sunt
ad finem;quia operans finem Expetit,& amat propter se,media vero propinter si irem I propter quod autem unu-
quodque tale, & illud magis. 1 Dixi
16ctinnm HK. Inam Ορerantis , quia si loquamur de rerseaione entitativa, media militoties prestant ipsi fini ;De n. ordinauit Incarnationem adrolemptionem generis humani, quo est minus perfecta unione hypostati ca. Et ilistus a plicat aliquando ora-.tiones,& sacrificium, ut medium ad salutem corporalem amici, longὰ inferiormnlexcclientia sacrificij, Ss cir tionis. Nequaoc est inco veniens,quia non cst contra rationem boni amare
illud secundum perfectionem, quam continet: ergo si bonum prestantius habet . ut eius positio conducat ad aD secutionem boni honesti minus prς- stantis, nullasei fit iniuria,si expetat hic prout codueens ad illius assecutione.
ut res minus perfecta plus=anacti , suam magis persecta quia amabilitas in excellentia persectionis fundatur ergo si finis plus amatur, qua mediu, res persectior amari n5 potest ut me
. Sed lisc obiectio patitur mamzfestam instantiam e nam qui detestatur peccatum Propter pgnas inferni, magis detestatur pςnas illas , qti impeccatu, quod est detestabilivs psnasterna et & nihilominus laudabiliter
124쪽
operatur,ut dicit Triden .ses.f.em. 8.sesi I 4. cap. q. ergo similiter pol rit quis recid amare quod est per clius , in ordine ad assequendum id, quod non est tante persectionis,licEt
plus amet minus pei sectum , quam magis persectum . Patet consequentia ex paritate rationis, quia utrobiq; eailem est ratio. s. Ad obiectionem autem dico, represtantiorem altera mereri quidem de se, ut magis ametur, quam minus perfecta, non tamen neccilario exiis gere hunc majorem amore, ita ut petacet, uel faciat contra dictamen rationis,qui cam non magis amat, quia liaberum unicuiq; cst,pose cum indita serentia amare minus honestum relliacto honestiori: unde si proponcretur
alicui, quam na ex duabus uirtutibus in ualibus uellet,& hic eligeret uiria tutem mimis perfecta, non peccaret,
quamitis postponere perseetiim minus persecte, alioquin esset damnandus, qui sciens se posse in uirginitate
manere, uellet potius bonum coniugatum quam Virginitatis.
oisi ἰο finis p Aliqui uolunt competere fini eui, & non fini enjut . quia sitis strictε sumptus debet esse id, in quo tillimo sistit intentio agentive atqui hee ultim δ sistit in fine eni, non autein fine e ur, nam finis e ut intenditatur ab agente propter sitiem euc& no E contra: sanitas enim appetitur propinter hominem n a hom o propterfanitatem et ergo filias cun , non autem sensueris ἰ seligoro
's P Commrintainen Prnentia tene da est i inami threentio agentis nec infir in ex , separato a fineo ris, nec intiri ci iurias arato a fine, sisistit sed in utroq; simul, quia agens non inte-
die salutem secundum se, sed initio mine, seu ut est assicicns S 'perficies
hominem ; hoc autem coniunctum ex sine euius, & fine euh licEt sit finis totaliter intentus ab agente, constat tame ex duplici ratione eartiali quarum una est persectio sinis intenta , altera subiectum recipiens talem peta fictionem MN ualet,quod Ima o
dinetur ad aliam,un hyndi finis,quia non ordinatur ut medium , sed ut persectivum ad suu persectibile, quae ordinatio non obest verae & rigorosqrationi finis..8 Secunda eonclusio. Ratio finis propriὸ dicti convenit non solum finibus ultimis, uerum etiam interme.
diis. Et probatur quia ita se habet finiὰ in praesidis, sciit principium in speculativli : sed in speculativis ratio in alis principii no lum salvatur in primis principiis simpliciter, sed
etiam. in aliis intermediis t ergo ratici
finis non solii solvatur in ultimo fine simpliciter, sed etiam in finibus intermediis . Probatur minor; nam ex hoc principio , homo est rationalis ,
insertur quod sit admirativus 3 S ex hoc quod es admisistiuur, inserturqu3d i sit risibilis; .Ecce quod aestellisio respectu priim,& pra dedentis discursus, est principi u respectu subia sequentis. Ergo non solum primuis principium est verum principium, inseri conclusionem, sed etiam quod est secundum & tertium. Ex quo planὰ deducitur quod non solum finis ultimus , sed etia intermedii sunt ueri fines, de mouent ad Uectionem
I9. Confirmatur, qui in 'eansiensine itibus tubordinatio unius bd alia in elliciendo, non tollit qud mini silla , ouet subordinata est . 'cκerceadproprie rationem cause essicientis,uv
125쪽
mica in i laesida principissi,
non agit 2 nisi evin subordinatione, re dependentia is causa prima resergo neque es; stabit similis subordinatio inter sines ut is , qui alteri subordiis natur in sinali Ezando,ueram ratione finis exerceat. Unde sicut in causis secundis essicientibus esse id a quopriamo incipis mortis, non intelligi urata solute , &limpliciter, sed in suo Adinrisic esse ἰMetitur gratio et ras runt, in causis finalibus intermediis, debet intelligi, non de omnibus, sed respective,& in suo ordine. l
quam non exprimunt, respectu anteriorum mediorum exerceant ratἰonem
Iulit Intermedia sunt in dupliMidis.
Dreudia, alia exori une aliquamstio. itatem, uel delectabilisve,: ratione cujus ponunt per se appeti: alia veroraecisa utilitate ad aliud,nullam ha ent appetibilitate,ut est potio am ira medicinae que praecisa utilitate ad nequedam santitatem, nihil honestiι uel delectabilis habet, ratione cui is appeti possit. Et de his quaerimus in
presenti,an respectu anteriorum me id rem diserceant' rationem finis si ndi II. N. Salmanticenses tom. a. Oct. dis . . dub. 2. num. firmative respondent, quorum ratio est: quia ad ueram , & formalem rationem finis susticit, ut aliquid fiat gratia ipsius, seu propter illun potatur: sed hoc habent intermedia, de quibus loquimur: ergo convenit illi vera ratio sini3 .Maior paret ex dictis. Minor vero probatur, 'via collectrahatharum fit, &-propter eonfisienda potionem: & eotio pro pter purgationem: purgatio proter tenuationem humorum : sic de dilat ergo,&c..8.ta a. Negati a tamen Tementi qua .renent Artium I. a. quaest. I. art. deibi. in Montesinus di p. ac quaest. IIMm. 24. & alii, magis nobis placet 3Tum quia uidetur eue Aristotelis,&S Thomstnam Aristoteles lib. I .magnorum moralium cap.2.dicit Bon rtim alia sunt sine lia non: qum inmody santitar quide Pinnntharia causa scilicet medicina , neut/quam finis ect . Et Ethic.. c. a. postquam
divisit bonum in honestum quod a solute bonum appellat γ .iueundum seu delectabile, & utile, subdit: nam
e , - --bilia i ipsum δοnum , 6'. iucundum ursines ubi sub ratione fiunis noluit compraehendere utilia, in quibus aliqua ratio honesti, uel dele. Mabilis non reperitur, ut sani inte
media, de quibus loquimur. Quod etiam docet S, T I Ethici Iect
magis conformis rationi ut mim ali. quid exerceat rationem finis, debet in se habere aliquam bonitatem honestam uel delectabile, ratione cultis appetatur propter se: na bonitas utilis
non propter se, scd propter aliud. . siderat ergo ii intermedia, de Vibus loquimur,nullam bonitatem 11Ο.nesiam, uel delectabilem in se habet, sed tantu bonitatem utile, non potaiunt respectu anteriorum mediorum exemere ratior em finis . . 13. Ad adametuum autem coniatrariae sententiae respondeo , quodliae dumim intermeatu movear a P. petendum aliud,ut attenuatio hum rum ad sumendam potionem, non
tamen id praestat ratione sui, aut in virtute propria,sed ratione,At in viris
126쪽
tute finis p inei palis intenti, scilicet
santitatis. Et ideo non tam dicenduest cause,ut aliud fiat propter ipsum, quam ut fiat propter principalem fi.ncm : unde propriὰ loquendo praedictum intermedium non se habet ut finis, sed ut medium.Sicut cum agens principale ad eundem essectum prae standum assumit plura instrumenta , di medio uno mouet aliud , ut cum
medio ligno movet securim ad scindendum,non id circo aliquod ex prς-dietis instrumetis efficiturcausa principalis , uel amittit rationem instruinnienti,quia licet unum moueat estud,
non id praestat in virtute propria, sed in virtute agetis principalis.Ita ergo proportione seruata pullosophanduest de intermediis , in quibus nulla propria honestas , uel delectabilitas
qtita constituatur in actu prἰmo ad causandum pI . T Riina conclusio Finis est uera 1 caula realis Est communis in. ter Philo phos . Et probatur; quia omne illud, a quo uere, & realiter pendet essetius,dicitur uera, de realis eausa illius: sed unumquodque ueretealiter pendet a fine; nam unum
quodq;uere pendet ab illo cuius gratia seri dicitur, maxime ea, quae fiunt ab agentibus, quae non casu, &temere,ied gratia alicuius.snis intenti petunt agere: ergo finis est uera
causa realis effectus . . IS . Ob. I De ratione causis realis
est,qubd influat realiber in essectum
atqui ' finis non est huiust nodi: erisgo non est causa realis. Probatur minor, uod non est a parte rei, p ORUM. IOItest realiter influere in effectum: sed
finis non semper est a parte rei,qua-do mouet,& allicit agens ad operandum , ut constat in infirmo suinente potionem propter sanitatem : ergo .
1 Respondeo negando minorem ; &ad probationem distinguo maiorem: quod non est a parte rei, non potest realiter influere per ueram actionet ma se elicitam, concedo: quod non esta parte rei,existit tame in apprehensione, nequit influere mouendo, Mi alliciendo, nego: hoc autem posterius competit fini, & est eius causalitas, ut patebit ex dicendis.16. Ob. 2. Causa realis dicit relationem realem ad effectum: atqui fi nis hoc non habet ,quia dum cavisast non est existens: ergo finis non est causa realis. y Respondeo primo,negando majorem uniuersaliter intellectam,Deus n. est uera causa ossiciens creaturarit,ad eas tamen realiter arae
dicamentaliter non resertur. Υunc igitur causa realis dicit ordinem pr dicamentalem ad effectum , quando utrumq; extremum est existens , de adfiint caeters conditiones. y Resp. secundo, admissa majore, nego minorem 3 finis. ia. dum moueti, Se allicit alsectum , uerὰ, & realiter existit existentia ad suam causalitatem exerinccnLm requisita,nimirum intentio-I7. Secunda eonclusio.Sola bonianitas est virtus, per quam finis fina Eretat seu constituitur in actu primo
quem sequutur omnes eius distipuit, aliique multi. Probatur ratione :Jlta est virtus causae finalis per quam finis finalia Eat seu allicit uolunt tem, eam trahit ad sui amorem: atqui illummodo bonum allicit, fit trahit
127쪽
iii,ltuata re ad sui amore. ergo sola bonitas est id, per quod finis filialigaat. Prob.minor, malit ut malu no potesttioluntati proponi ut conueniens et atqui nihil potest uoluntatem allic re,& eam ad sui amorem trahere,iii si id, quod ci ut conueniens proponitur : ergo sellim bonum est id, quod
allicit uoluntatem, Ar eam ad sui amo. rem trahit -y Confirmatur non mi-s. nus repugnat malum ut malum intet: ni,auam tu utile ut inutile electio. ni sed impossibile est, quod uoluntas eligat aliquid ut medium , quod. nullo pacto conducit ad consecuti nem finis: ergo similiter impossibile est, quod feratur in aliquid ut in sanem,quod in se malum est,&disco ueniens ipsi uia untati. y Confirma-ltur secundo: quia uoluntas sequitur ductum intellectust sed intellectus no potest iudicare, malum ut malum. habere unde ametur; & iuutile ut inutile habere unde elisaturialias iudiis caret assentiendo LIso, quod implia
Cai r ergo uoluntas non potest velle
id, quod malum est , neque eligere id, qubd est inutile. I 8. Contrariam sententiam tenet Motus in I. dist. I. q. q. & in zodist. 4 q. 1. Cuius sundamentum est. quia damnati,&oui se occidunt,appetundnonem sed non esse non habeer itionem boni: ergo non soliam bonu, ted etiam malum potest habere rationem sinis. y Resp. quod licit non Esse re uera sit malum , nihilominus a damnatis, S abcis,qui.se occidunt, apprehenditur uv bonum , ut buanum illiud appetunt,quatenus scilicet non esse habet annexam 'carentiam propriarum miseriarum , iniqui sunt: At iudieane mestus esse non habere esse , quam pati illas miserias r
utide id , quod finalizat non est malu LIBRI s
ui malum , ed malum sub rationo
boni. : . . I p. Tertia conclusio.Bonum,quod .
est virtus causae finalis , seu id, pecquod finis finaliaat, debet esse tierv.& non fictum. Et probatur,quia finis est causa realis. ut ostensium cstr ergo id, per quod finalitat, debet esse aliquid rescivia intaxus realis 116 nisi
ab aliquoreali oriri potest i sed boni
ficta non est quid reale:ergo non .P test habere rationem finis . ,
fobur dicis in a .ph c. ρυἰου finis eu/onum , vel Myrirens bonum: Ergo in sententia S.I h.non solumuerum bo num, sed etiam bonum apparens potest habere rationem finis.1 Respondeo notando prius,quod honum umrum dicit duo, nempe realem bonutatem, &-talis realis bonitas reuera sit in lubiecto. Bonum vero apis parens E contra dicit, uel bonitatem fictam uel bonitatem realem in se lecto,in quo re uera talis bonitas no
est . Hoe posito dico, quod in hoe
nosteriotilensu S. Thomas eum Phulosopho dixit, uoluntatem, tendere postrire bonum apparens a Quod nos non negamus , quia musificiis non est in bonita uiae mouet,sed in applicatione honitatis ad rem, in qua re
uera bonitas no rcperitur.Nostra a
tem e5clusi intelligitur. dei bonita ficta frimo i modo, ut pateti ex eius
dili aetri areat conclusio Aciniun ut mouere possit volu niatdm,debis esse cognteum ab intellectu Est SoAugustini lib. Io. de Γ init. ea I. ubi dicit: rem p νώνδgnotam amare
128쪽
ne:quia uoluntas nihil est aliud,qtiam inclinatio in bonum sibi conveniens: ergo ut bonum proloqui possit, debet ipsi proponi ut conveniens atqui hoc fieri non potest, nisi a potentia cognoscitiva ipsa n. uoluntas est pote tia caeca , , non cognoscit quod sit sibi conveniens, uel disconveniens
ergo bonum ut moueat uoluntatem, dimet esse cognitum ab intellectu . 22. Qua autemYognitione cognosci debeat, ut moueat uoluntatem pDiscrepant Auctores. Aliqui enim uolunt, sticere purapa apprehensionem ; Alii vero asserunt, requiri iudicium; Alii denique dicunt,simplicem appellensionem aliquando sulticere, aliquando vero non,sed requiri iudicium , ut uoluntas operetur. Et hi melius loquuntur; cum quibus duco, ad actum uoluntatis, in quo voluntas agit propter finem reo uiri iudicium ex parte intellectus: ad actus vero, in quibus uoluntas non agit, sed agitur, stillicere solam apprehentionem obiecti convenientis sine iudicio . Hoe secundum probatur hac ratione ; sola apprehc:nsio boni convenientis, mi distonvenientis, quae
fit per sensum, sidiicit in nobis, Si in
brutis , ut appetitus amet, aut odio
habeat id , quod proponitur, ut in omnibus mstoliebrii est : ergo sufficiet citam isola smplex apprehensio obiecti per intellcctum, ut uolunt illud amet, aut odio habeat: neque n. minus potens est obiectum intelia ligibile simpliciter apprehensum per antellectum , ut alliciat uoluntatem, quam obiectum sensibit . ut per sim-licem etiam aprehensionem attr at appetitum . F Primum vero probaturriuia agere se in fine, seu agere propter fio m , nihil est aliud, quam ΟRUM. Izῖ
quod uoluntas feratur non tantum in finem conuenientem,sed etiam in ipsam convcnien tiam sinis nam idcobruta aguntur in finem , & non se agunt iii finem , nec propter sinem operantur, quia licet cognoscant te, que est finis , elle conuenientem, ta-incia non cognoscunt couenientiam ipsam. Ergo debet liuellectus cognoscere non tantum finem convenientem , sed etiam' onvenientiam finis: atqui haec sine iudicio cognosci non potest: ergo. Vide ea,quae dicemus infra dubio ultimo . 2ῖ. Q Iinta conclusio, Quamuis bonum debeat esse cognitum,seu apprehensum, ut moueat uoluntatem, tamen ratio formalis finalizetandi no est apprehesio bonitatis, sed bonitas ipsa apprehensa. Ita comuniter Discipuli
D.Th. Caici. I.2 q. I. art. I. Ferrara I. coni. gent. c.qq. g. sciendum secundo.
Solus a. physic. q. 3. g. causa Inalis. Compl. disp. Iq.q.q. Ioannes a S.The
Prbb. ratione : quia illa est ratio ser- malis sua lirandi, per quam finis allicit uoluntatem Si eam ad sui amorem trahit,ut dixi naus: sed lisc est bonitas realis ipsius finis, no velo ejus apprehensio quod n.allicit uoluntatem in firmi, &ad sui amorem trahit', est unitas ipsi,non apprchensio sanitatis: neq; propter sanitatem,ut apprehensam sumit potionem amara,sed prop'ter illam secundu suu esse reale ergo bonitas finis , non ejus apprehensio, est ratio Qt malis finalizandi. F Con- firmatur, quia finis formali er finali rat per id , per quod cum obtinetur, satiat appetitum: atqui hoc non c6venit sini secim luesse intentionala, scii secundo in esse reale , quia secundum cile intentionale , potius acuit
129쪽
ic siderium , otia compleate ergo esse reale, non esse liuentionale, est id per quod finis finaligat. 2 . Diccs clim Medina Si aliis, bollitate reale finis esse ratione foramalem quae tioiulitatem mouet, apprehesionem vero esse rationem formalem sub qua mouet, & finali Zat. y Sed contra est. Primis, quia D.Th. Q. 22. de verit. art. q. ad I. dicit, diuersitatem apprelaensionum non directe, sed ex consequenti indicare distinctionem ti irium appetiti uarum:
sed si apprehelisio esset ratio ob qua
obiecti uirium appetitivarum, no ex consequenti, sed directe diversitas apprehensionum conduceret adhoc, ut talcs uires distingueretur,quia diversitas cujuscumq; potentiae dircete ex diversitate rationis sormalis ob qua sui objecti desumitur: ergo in sente tia S. Tli apprehensio non cst ratio formalis sub qua finis movet,& finali-κat .s Secundo,qui, illa est ratio sor-
malis sub qua sinis mouet,que est ratio formali 0Mδε qua obiecti uoluntatis; huiusmodi aute est bonitas, serintvr n. uoluntas in suu in obiectu sub formali ratione boni,ut omnes cocta
dunt: ergo cognitio non potest esse ratio formativmb qua finis mouet,&snaligat. Courmatur; quia ratio formalis sub qua determinativa boni, &appetibilis, debet esse intra eande lineam appetibilitatis : sicut lux , quae est ratio formalisjub qua determinativa coloris,est in eadem linea uisibilitatis . apprehensio aute pertinet adliena manifestativi, Se cognoscibilis: crgo no potest esse ratio formalisjub qua determinativa boni . y Et tenta, quia si apprehesio finis estet ratio scita malis ijι qua ille terminat, & mouet appetitia, sequeretur Charitatem uig.8c patri. e esse formaliter distinctas r
Consequens autem adversari uidetur Apostolo r.Corinth I3.dicenti, qud acharitas nunquam excidit, neQ; eva cuabitur:quod quidem n5estet veru,
si eade formaliter,quae est in uia, non maneret in patria, sed alius formaliter distinctus ei succederet amor. Sicuti quia non eade Armaliter in uia, de in patria manet cognitio fidei sed alia distinista siccedit,sides excidit, Meuacuatur: ergo apprehensio non est
ratio formalis sub qua finis, seti bonii
movet uoluntate. Sequela prob.quia uariata latione formalisδ qua alicui obiecti,ipsu obiectum formaliter uariatur: ac proinde actus ad ipsiim sub tali ratione formali terminatus , necesse est quod formaliter sit distinct': ergo si ratio formalis Db qua obiecti
uoluntatis esset apprehensio, illa formaliter uariata, sicut uariatur appre
hensio, & cognitio. qua in uia, & in patria cognoscitur Deus, de uoluntati proponitur, ipsi etiam actus amoris,& charitatis uie,S: patriae formaliter
27. Contrariam sententia defendie
Cujus prscipvum fundamentum est: quia plures actus eiusde potentig appetitivae uel sentes circa ide obiectu . diversificantur formaliter per sqlam diversam apprehensionem: sed dive sitas formalis actus oritur a diversitate formali obiecti: ergo apyreheniasio in fine non erit conditio,sed ratiosormalis illius. Prob. minor, idem metbonum apprehensum,ut prpsenScau sit gaudium; 8r apprehensum, ut aia sens, eausat desiderium t rursus idem mei malum apprehensum, ut Presens, causat tristitiam; At apprehensum,ut absens,causat timorem atqui hi sunt
actus normaliter diversi e ergo plures actus ejusde potentiae appetiti up uer
130쪽
lintes eirea idem obieetum , diversificantur Armaliter per solam diversitatem apprehensionum. y Confirma. tur, oblectum in se honestu, si appre. hendatur, ut inhonestum, actus, qui cirea tale objectum versatur, erit inhonestust E contra vero objectu inhonestu si ut honestu in vincibiliter existimetur, tunc actus versans circa illud erit moraliter honestus: ergo am rehensio, non autem bonitas variat peciem actuum appetituS. 28. Respondeo ad argumentum negando majorem, quia licci apprehensio illa diversa, quatenus diversu applicat objectum , sit causa & radix diversitatis talium actuum,tamen illi non per talem diversam apprehesi nem,sed per diversum objectum ap- Prestensum formaliter diversiMatur:
Nam cum Obsectum appetitus non sit bonum trascendentale, sed ut relatum ad ipsu appetitum per modii illi eonvenientis 3e diversam convenientiam ad Vpetitum habeat bonurrsses, Se absens: quavis illud in esse boni trascedetalis sit ide,in esse boni relati est diversu. UndE cu potentia apprehensiva ide bonu ut absens,vel tit prisens appetitui proponit, non solii est diuerta propositio & appreis hensio, sed etiam diversum bonum relatum propositum & apprehesum r ex tali illius diversitate, non aute ex diversa apprehensione praedicti actus appetitus formaliter diversificantur. Et idem dico de malo,quod eum sit objectum fiagg appetitus no absoluid ut malum, sed ut malum ad ipsum appetitum per modum ei disi
Convenientis relatu, & diversam dis convenientiam habet malu prssens, ac absens, cum idem absolute maluut presens , vel ut absens appetitui
proponiturinon solia diversa interve. RuM Ioynit propositio sed etia diversa maliatia relativἡ in obiecto proposito, ara diversi formalitEractus tristitis: timoris ArmalitEr diversificantur.
29. Ad confirmationem conceiaso antecedente,distingito colequens r&si sensus sit, quod a prehensio prἴ- stet per se primo talem dillinctione specificam, nego: si vero sensus sit,
qudd illam pi ei et tantum ut applicans diversum objectum Grmale,c6- cedo. Dico itaq; quod predicta c gnitio concurrit per modum applicantis Se proponentis voluntati borinitatem odlecti: ac proinde si diversam bonitatem applicat, & proponit voluntati,variat rationem formalem finalizandit unde cum quis in vinci biliter ignorat,alique actum esse peccaminosum, & illum ob honestu fine
exercet,lunc talis actus erit bonus, no
formatissimὸ ratione apprehensionis. sed quia mediate illa proponitur operanti diversa ratio boni,quae formali
3αν Mnes conveniunt, caussitate finis vocandam esse motione metaphorica,quod colligitur ex Arist.: I. de Senerat. c.7. tex. . Dissicultas
metaphorice vocatur motio in causalitate finis e & supponimus , quod itvera,& realis causalitas quia est causalitas verae,& realis causae,licet sit metaphoricὸ motio. Sicut en Christus dieitur leo metaphoricὸ propter for . titudinem,no quia sit in eo metaph Heὸ fortitudo, sed est metaphorieεἰ
leonina., vere tamen divina . Et pratus metaphorice dicitur ridens propter amenitatem,non quia in illo non i