장음표시 사용
131쪽
sit vera, Arsi xu menita ed quia
amenstra metaphorice in risus ita Gmiliteri caesalitas, finis metaphotvi dicitur motio, sed irim metapliorita
et. Hoc posito, Cirra maesentem
cultatem est triplex opinio. Prima asserit,motionem hanae meimh ricamin Qua causalitas finis conustis,
nihil est ud esse , nisi actionem ipsam
agentis Quatenus est propter finem. Verum haec opinio non videtur pr habilia 3 quia. ideo vodumas efiicieterelisit trium actum, quia ad illius es cientiarn est mota, & excitata a fineremo Prias alesl ur,fine exercuisse
suam cauialitatem erga voluntatem,
quam quod talis actus eliciatur 4 v luntate: ac proindὸ causalitas in illo
consistere non potest. i 32. Secunda vero opinio dicit,m tionem hanc metaphoric1 consistere
in ostensione illa, per quam finis strabonitatem praesentem exhibet volutati. Sed neq; ista op inio placet: quia .stensio bonitatis solum pertinet adactum primum, Se peream sinis non eonstituitur in actu secundo causansratqui causalitas constituit causam in actu secundo eausantem : ergo ostemsio bonitatis non potest esse causiditas finis . tri. 3 . Tertia deniq;opinio Meet,hae
causalitatem consistere in allicientia,& exeitatione voluntatis a bonitate finis. sta tenet inter alios Magisteriarma Me q. Io. Quae sententia mihi videtur probabilior Et prob. quia illud est causalitas cuiuslinet eausis, quod sipponit illa in actu primo co-pletὸ conuitutam rad causandum, M. mediat intre ipsamsec Histitutam,&illius effectum sede testatio ista, demotio volistatis a fine, mediat inter
ipsum finem tu actu primo constit tum ad causandiidi, & illius essectu emo est causalitas ipsius Mis . Matiniere certa, Ss admittatur ab munibus a Milo n. mice est eausalitas eausae ciuia rimitis,si ponit ilisti constitutam in actus imo,& praecedit illius effectu, m atq; intex utruque . Minor vero Prob., quia causa finitis constituitur inaci: a primo ad causandum persua nitatem, & applieatur per apprehensione.sed utrum: istud bsc.m tio,& excitatio voluntatis a fine sepia
ponit: ideo n. finis movet voluntate, quia habet bonitatem, εe applicatur per apreMnsicinem intellectuse ergo talis motio , & e xcitatio volivitatis sipponit finem in actu primo costitutum ad causandum , imo:& appliacatum ut causet. Quod autem talis motio ipsim effectum finis praecedat
quod est altera pars minoris pr batur. Quia primus xflectos finis est
actus voluntatis, Quo voluntas appotis ipsum finem et lad linne talis ni tio, &exeitatio praecedit ideo n Va lilntas aΡpetit finem , quiaead illum appetendum est mota, & excitata ab ipso sinet talis motio voluntatis praecedit efiisum suis . E G. Confirmatur 'uia non potest negari,quod praeter ipsim actum vinlamatis , quo appetit sinem, intelli
satur aliqua motaeri, de emitati' νωIuntatis ad talem actum landum. quia ia illis elicientiam est mota, ti Mettam: Etiam non Potest negari , quod talis motio pertineat ad causannalem et sed non pertinet ad actum
primm causandi, cum omnino co-
plerum illum se in traiec pertinet ad est,ctum ipsius ea ae fimilis , nisi
lato modo, qualitἐr causalitas cuilis cumque caulae potest aliqualiter diei effectus illius: ergo remnet ad causa finalem tanquam causalit. α illius. 3 .PIO
132쪽
I s. ω mainrt inrelligentis hujus
sententiae noto,qiiod haec allicientia,& excitatio non consistit in impressione alicujus esse intentionalis ab ipso fine in voluntate, antecedenter ad omnem ejus actum, ratione cuius voluntas postea aliquid propter sine operatur; ut vult Bellarminus lib. I.
Restat, &lib. arbitr. cap. I2.64 alterum .iar umentum . Et ratio est: quia
impremo hujus este intentionalis si daretur, esset a fine in genere causae efficientis, & non finalis; nam ab ali.
quo deberet esticienter procedere. noa voluntate, quia illa impressio antecedit omnem ejus actum : ergo a
sine s ac proinde non potest esse cauis salitas finis.Sed propter simpathiam,
quae 'in inter voluntatem, & bonum Conveniens, eo ipso quod aliqua b Mitas ut conveniens ab intellectu ipsi voluntati proponitur, ipsa voluntas excitatur, & moveturi ad illam appetendam: & haec moralis excitatio,
est io qua consistit causesitas snis . Itaque bonitas efficienter cognita pertiliet ad actum primumactualis vero attractio, quae in posteriori naturae requitur. pertinet ad actum secundu. Et prius intelIigitur bonitas propo
sita ut conveniens , quam , ut mor litem traiiens voluntatem ad se . . ia
26. Dices r Non poteti dari ea salitas alicujus causi absque eo quod detur estectus illius a sed potest dari irputio, & excitatio voluntatis a fine, absque eo quod detur aliquis effectus actus scilicet voluntatis: ergo in tali
motione causalitas finis. cosistere nooteli. Major paled minor vero pro. atur;quia adhuc posita tali motionere citatione volutatis a sine, potest Deus suspendere suum concursum sine uoluntas exeat in actum amoris:
in tali autem casu daretur motio fio, R U,M. Io nis sine essectu in voltistate. v Resp. quod semper ac adest motio, & excitatio voluntatis a fine, voluntas ali quem actum efficacem, vel inefficacem habet circa finem,iit experientia
quisque agnoscere potest: & si nulluelicit, est quia re vera finis,quantumvis ex se voIuntati propositus, potessit illam movere,defacto tamen Pr
pter ipsius voluntatis indispositione,& duritiem,aut illius ad aliud objectu
contrariam inclinationem,nullatenus illam mouet, aut excitat. Unde com cessa maiori, negatur minor natur
liter loquendo; &adprobatione P sito casu illo supernaturali dico,quod immediatus e ectus causalitatis finis non est actus voluntatis, sed motiopaisiva ipsius voluntatis 3 hic autem sem per datur,nam implicat intermianis,quhd bonitas finis excitet,& mo veat voluntatem,& 'tiod haec non sit mota, & excitata ab illa. Alias objectiones invenies apud Iaermam,quas
37. A Liqui dicunt, solum actus,
qui versantur circa media, finalizari a fine. Alis e contia senti ut, non solum actus, qui versantur circa
media, sed etiam qui versantur circa finem, esse essectus finis . Ut autem diruersitas ista sententiarum intelligatur, &punctus dissicultatis perci piatur, sciendiim est, sex actus elicia voluntate, tres versantes cima fine,
At sent volitio seu amor, intentio, fruitio: & tres versantes circa media,&sunt electio, confesssus, &usus. Dicit ergo prima sententia, tu actus illos immediate versates circa media, esse propter sinem , & non alios. Ita P a tenent
133쪽
amorem esse principi si omniu actionum , quae fiunt p ropter finem: erSoipse amor non est propter fine, alias esset principium sui ipsius . Sectindo,
quia finis est id, eutas gratia caetera fiunt: particula mitem illa cujurgrais ita idem significat, ac cujus amore:&Ita denotat, illa solum ueri propter finem, seu gratia finis , quae fiunt ex amore ipsius finis : atque adeo, quae praeductum amorem praesiipponunt: ergo idem amor non si gratia finis, neque propter finem. Et tertio,quia seu itio versatur circa finem jam consequutum et ergo nequit esse effectus filiis , seu propter finem; causalitas n. finis consistit in motione, & attractione e essequuto vero fine , cessat omnis motio, & animus quiescit.
38. Secunda vero sententia docet, omnes praedictos sex volutatis actus esse effectus finis, seu propter finem. Ita Capreolus in I. dist. I.'. I. ad 3. contra concl. s. Alvares I. a. disp. 2. Montesiniis disp. I. q. s Curiclari. I. dub. a. s. q. MartineZ art. 2. dub. I. conclusione 6 Serra art.I.dub.2.Ioam
Philippus a Sam,issima Trinitate
Complutenses a. physic. disp. Iq. nu.& elures alii. Cui sententiae me uibscribo.y Ratio fundamentalis est: quia omnes actus alicujus potentiae procedere debent ab illa secundum rationem formalem sui objecti atqui
oblectum formale volutatis est finis:
ergo omnes actus a voluntate elicit Idebet esse propter fine. Maior patet, quia nulla potetia operari potest cxtra suum objectum sorinale . Minor vero probatur,quia quaelibet potentia per se primo respicit suum objectiim formale,a quo silmit suam specificationem , & essentiam atqui voluntas per se primo respicit finem; Media n. non respicit, nisi ratione λnis r ergo sinis est obiectum formale
voluntatis. Hanc rationem expresse habet S. Th. I. 2. q. I. art. I .in corpo ubi sic ait.manifestum ere,quod omneractiones, quae procedunt ab aliqua potentia , ea antur ab ea scundum ra-ιionem fui ob eriti:objectum autem v luntatis es finir. 3 p. Dices. si haec ratio esset estieax, concluderet etiam actiones in deliberatas voluntatis esse propter finem rnam etia hujusmodi actiones debent ab illa exerceri secundum rationem sui objecti. 1 Respondeo , negando antecedens , quia finis formaliter ut finis, solum est obicctum voluntatis
humano modo operantis; actiones autem indeliberatae non procedunt a voluntate humano modo operante ,
&ideo non sum propter finem . o. Restatvit respondeamus argumentis primae sententiae. Et admiὶm dico, quod in illo loco D. Tia loquitur de ordine actionu, quae fiunt
ruter finem, &asserit quod prima it simplex amor,quae est principium
S cauta,ut caeterae omnes propter Mnem exerceatur,eo quod finis ad illas non movet, nisi ut prius amatus. In quo nullatentis negat, quod ipsia amor etiam sit propter finem . y Αd secundum respondetur,prsdictam d finitionem traditam fuisse ab Aristotis
non per i quod est primariu in fine, sed per id,quod in illo est secundariis,
134쪽
tio sinis est, quid sit appetibilis pro . DuBIUM ULTIMUM.
ter se,seu propter suam bonitatem; InlisnaFrat operationer agenetia amor tendit In fine propter bo- nonsalionam nitatem ipsius finis voluntas n. m
vetur a bonitate finis ad illum vol dum, seu amandu γ quare ex vi prae dicte definitionis no potest concludi, actus,quibus immediatε finis appetitur,no esse ejus effectus. y Ad renitu
4. Gentia nεrationalia alia om-ri ni prorsus cognitione carent, alia vero cognitione sensitiva poti si tur. In praesinti de his tantum loqui. mur, & non de prioribus, cum cercu denique negatur consequentia, Si ad si, agentia, quae cogniti lem no probationem dico, assecuto fine, eeia bent, non agere propter finem, quia fare motum desiderii,& quiescete ani-xnu ab hoc motu,non tamen ab actu, di motu perfecto, qui est fruitio, vel complacentia de fine iam adepto - I. Queres r uirrum finis exereeat suam ea litatem circa actus imperatos Actus imperati sunt illi, qui
finis no movet nisi ut cognitus. Unde agentia illa quando operantur , moventur in finem ab auctore nature, vel ab aliquo alio agente intellectuali coinoscente illum . 43. P. Arriaga hic disp. s. sect. 6.& I: parti disp 6.sect.q. n. 3. P:Rc
ab aliis potentiis ex imperio volun- quesenius I. 2. lib.I. OP. I. 1ect.1 D. M talis exercentur 3 quaerimus ergo in pauci alii sentiunt,finem exercere tua praesenti, ut ruia finis circa hos actus i caiisalitatem circa operationes horii
ἴxerceat suam causalitatem p Negant agentium. Fundamentum ipsoru est aliqui, quia potentiae, a quibus actus quia haec agentia cognoscunt, & ap- isti eliciuntur, non habent pro obje- petunt finem ut finem: ergo nulla est 'o finem seb ratione finis; quia finis ratio, quare in suis operationibus nosub ratione finis solum est objectum moveantur a fine,& agant propter λ-voluntatis : ergo non possunt esse nem . Consequentia patet, &anteceia propter finem . dens probatur tri pliciter. Fra ,quia a. Sed contraria sententia tenen- bruta co8Rosciint, & appetunt bonuda est i quia objeclum uoluntatis hu- delectabile 'rmaliter moratione bois triano modo operantis, est finis secuin hi delectabilis: atqui bonum delectν dum quod exercet rationem finis, ut bile habet ratione finis r ergo cognos--diximus t ergo repugnat, alique actu Ueunt, & appetunt finem, ut finem. . humanum ab illa', sive elicitive , sive Seesendo bruta appetunt prae- Imperativε procedere,&n5 in ordine dictu boesu propter se, & non prop- ad finem , & ex motione ipsius finis. ter aliud: ergo appetunt illud tanquae 3 .Ad rationem in eontrariu dico, finem formaliter. Et tertio, quia bonos liac loqui de predictis actibus no num delectabile , quod est ODRetum ut praecisὸ elicitis 1 propriis poten- appetitus Brutorum,aliquam erga il-tiis,sed ut imperantur a voluntate,& i Ium exercet eausalitate: sed talis cau- . ut stant formassiter sub ejus motione: ' salitas non videtur esse alia, nisi emi secundum quam rationem eundem L - salitas finis: ergo. nem, & sub eadem ratione respiciui, - 36. Confirmatur, quia Bi lira inis ac ipsa uoluntas . .. tendunt unum propter aliud: sed hoc
135쪽
est agere propter finem : ergo bruta tem per locum arduum, & asperum, vete agunt sine. Major proli. cum talisi motus potius molestiam , δε vis clum. colligit Paleas. ad con- qu in Hectationem afferat : dicen strusione es Bidi. cogitat non solum dum est igitur in eo ealia canem mmde paleis,sed etiam de nidi construc- .yeri, desiderio consequendi aqua,tione: & canis dum samg, ae siti v vel panem; atque adeo appetere m luti oppressus, viso cibo, aut fonte, tum , ut medium . panem verb, &movetur ad utrumque, non solii co- aquam, ut finem .gitat de motu, sed etiam de pane, IS Sed his non obstantibus com ui qua ad extinguendam siti in,ae stu- munis sententia docet, sola agentiadam famem ; aliter nec canis movς- intellectualia, non autem bruta aniθretur, nec irundo colligeret paleas; malia, movere se in fine, ed haec ni ergo si eanis praeter illum moxum, veri ab auiliore naturae r. undi circa irundo praeter collectionem pale tu operationes istorum finis no exercet apprehedunt aliq0id aliud consequo suam causalitatem . Ita Medina I.
dum per talia media , recte dicuntur q. I. art.2. dub. a. Curici. ibidem g. R.
sarium, discognoscit futuram i Ratio est; quia agens intellectuale co. teri, & ad eam depellendam ill ud in gnoscit oriectum sibi esse convenies, sua horrea congregat tergo verς vute quare sibi co0veniat, ideoque co-
unum propter aliud , & agit p mi gnos i finem, o medium Armaliter
finem. Q gae omnia docere vide- ait talia' brutum vςro licet compstat S Tli I part. q. 78. art. q. ubi dicit. et ethordeum, vel aquam sibi esse conus Necessarium e re animali , ut ' er nientem,quia delectabile est objecta aliqua, Dei fugiat, vo ctiam oui iunx appetitus sensitivi, no tamen cogno- eo enientia,νel non convenientia ad scit, quare sibi conveniat quia ad hoc sensum, se etiam propter alii Mas com- cognoscendum necessariu est cogno-moditates,se nisiit urscur aυis coi . scere ordinem,& habitudinem,qu a
Petii poseam, n=qui Guctar sensum, cibus, vel potus habent ad sustenta Ad sola eri titilis adnia ficoseum . dam vitam , ' ad sedandam famem,s : Nec valet si digas: Muta in ca- i vel sitim: cognoscere autem hunc orsibus adductis moveri propter dele- dine superat cognitionem sensitivi,ctatione illius motus,non vero prop- ω exposcit intellectivam, Ob idq;. I.
ter nidiim conficiendu, vel conseque- met.dicituris, si nare proprium est dum cibum, aut potum . Nam c5tra pientis , se intelligenrisa. Ex quo fit,
est: quia D.Th. in verbis adductis di. . quod bruxu tendat in finem , ut me-cit, animal non suiu m appetere desta dium non ex propria directione,scilectabile, sed etigm utileta Dejnde non Mens intassectinile, quia non cogi M. apparet, qua ratione dici possit, ca- scit ea sorinaliter udi talia, sedis in-ncm extenuatum obsamis, di sitis in- .stinctu nati irae, x ex directione Dei commoda, mou mi ob solam delecta- . moventis ad illa. Quemadmodum satione motus ad ascendendum in mO- gitta proiecta a sagittario tendit in scopum
136쪽
scopum nulla modo sibi eognitu,sed solum a sagittario; & servus vadit ad iacicndum aliquid, Pod dominus ei Pr cipit, ignorans finem , quem inistendit dominus ejus. 4 6. Unde ad fundamentum cesinoriae sententiae negatur antecedens, di ad primam probationem dico, bruta cognoscere quidem bonum delectabile per modu convenientis ad pro
prium appetitum, non tamen stior
tione finis . Filiu Et: mim desin bile re ipsa sit finis,formatissimii σόtia loquendo ratio boni no est rarensiliis quia bonum, & finis dε Minoir di i
nes for es aliquo modudistinctas, nam definitio cxplicataesic am, Zai malitatum rei, S: si e tibi surt di. versae definitiones,necessaraci reperiri debent diversae fit malitates as 'Α d sca undam respondeo, Bruta non appetere bonu delectabilc pro-
tesb tamen diis, ibin a a Nere prs dimini bonum propies quatenus non ordimiriti illud ad ahuc seddistit
ibi leorum appetitus ἀ - , .l R OAd tertiamdenim duo misi . litate fiminuam Bomano dei instile exerceti ergat appetitum brumium, Pertinere ad genus: cansae Arma extrarisecae , ad quod pestinet catis talitas obiecti Prod non attin Rit rati ne in finis, quamvis talis cauialitas noo RuM . . .
nihil habeat causalitatis sinis,eo quod
exerceatur alliciendo, & attrahendo,& idcirco ad genus causae finalis reduci potest. Caeterum qilandiu praedicta allicientia , & motio non fundatur in meritis obiecti expensis, &penetratis, non Pertingit ad causali. tatem sinis proprio, At formaliter,sed solum materialiter, ct reductive. q. Ad Confirmationem respondetur negando majorem, & ad erobationem dico cum Salmaticentibiis
l c. cit. num. 96. motum, collectio
nem palearurii, & conservationem alunenti s appeti a praedictis brutis per modum boni delectabilis: uate- nuq ex eis . Si ex hono delectabili,ad quod deserviunt, constituitur unum integrum appetibile, quod obijcitatrappetitui brutorum permodu unius objecti smplieis, absque ordinatione
unitar ad aliud. Ipsa n Drutorum aestimativa determinata est a natura ad
apprehendendu simul per modii ob-hicti simplicis bonuni delectabile, de id sine quo haberi no potest tale ,
num S ideo potest eorum appetitus etia per modia naturae super utrumq; rri,sne eo, quod ordinem unius ad aliud bruta percipiant et atque ade fine eo, quod apprehendant,vel appetant aliquid per modum medii, Maliquid. per modum sinix. εαiundo selutio ibi data est optiaraa 3 ad primam impugnationem tamquod D. Th non appellat pret-dieta objecta commodytarer,de stilita,res,quia ut sic formaliter a brutis a petantur'; sed quia non assi runt de- .rectabilitatem, e percipiatur a sen- bus externis, &l uuia sunt rationes in setae quae a sola estimativa , re memoria percipiuntur. Unde non dis inguit huiusmodi commoditates, de
utilitates a delectabili in tota sua lib
137쪽
titudine , sed solem a delectabili soeundiim sensum externum, ut legesisiteram illius articuli manifestu erit οε I. Ad secundam impugnationem respondeo, ubd lieἡt motus ad m5tem secundum se sumptus,non iucu-ditatem, sed molesti 1 Cani estenuato asserat,tamen ut est consequutio etiauel potus,delectabilitatem dieitateEt non distinctam a delectabilitate cibi, M potus,quam ille no sensu externo, sed estimatiua percipit.
Deeausis adta uisem compararisis
sa perfectior in ea usandia onsulto posita est in titulo particula illa ἐn eausando,quia hie non loquimur de caesis in esse entis, seu i quoad persectionem entiistativam , sed in esse causae, & quoad Mectionem causativam, secundum quam solam rationem quaerimus, an una sit perfectior altera, & quaenam
2. Prima eonclusio, usae extrino
steae , scilicet finalis, 3e essiciens,lantverfiniores in causado causis intrin-lacis. Probatur; causa in ratione caustdieitur versectior a pei sectiori modo
causandi, seu influendi in effectum eatqui persectiori modo influunt in effectum eausa finalis,&estici cns,quam materialis,&λrmalis;hae n. induunt per modum partium componenou,
subindeque entium incompletorum, secus vero ille unde modus causandi finis, Se essesentis, quia non dicit imperfectionem, Deo competere potest, minime vero modus causandi materiae & sermae.
Secunda conclusio, Forma in ratione cauis: cst perfectior materia. Probatur quia habet nobiliorem mois dum eausandi,eu nobilius sit influere per modum actus. & informando, quam per modum purae potentig recipiendo , & sustentando. q. . Tertia conclusio,Finis in ratioc eause est persectio emetente.Prob. quia major,uel minor persectio in ratione cause ut dixi petitur a persectiori, uel imperfectiori mo/o OH insandi: atqui perfectior est modus catlsandi finis, quam efficientis r ergo in ratione causae finis est persectior
efficiente.Probatur minor, causalitra,
si modus influendi in essectu eo est nobilior, quo indisendenti oriatqui eausalitas finalis est independentior causal itate essicientis,nam hgc necesi sario praesupponit eaus ilitatem finis, ab eaq; necessario dependet, & non E contra r ergo modus causandi finis est perfectior modo causandi causae
efficientis. i S. Dierer causalitas Materiae est prior eausalitate formae,Se non pro terea forma in ratione cauis est im-ersectior materiar ergo lieEt prioet eauialitas finis,quam causalitas es
ficientis,non ob id erit perfectior 'finis y Resp. negando consequentias quia licdi forma, & eius causalitas sie
msterior materia, non tamen babee
ab ipsi materia quod larmat iret; essio ciens vero habet a motione finis quMFat; ἐου sic est dispar ratio u6. Ex dictis infertur , Causam fidaralem vile primam,quq influit in effectum, secundam, causam .essicien
xem 3 tertiam, causam materialeminquartan , causam formalem . Nam
causa finalis immota ab aliacausa,mo. tiet agens ad agendum;& hoc se motum a fin disponit materiam,& meo diante
138쪽
diante edumone,am actione unitiua facit , ut materia substentet, & soriama in larmet. T. Quaeres. A quibus causis magis pendeat estectus Aliqui uolunt,magis pendere a causis materiali,& Ar-
mali ; quam ab esticiente, & finali
Quorum ratio est:quia res magis pedet ab eo, quod est illi intrinsecum, quam ab eo quod est illi extrinsecu.
Materia autem , & Hrma sunt causae intrinsece, esticiens vero, At finis extrinsecae. y Αlii E contra dicunt, cia fictum magis pendere a causis efficiente, & finali,quam a materia,& forma, quia tunc effectus magis pendet ab eo, quod est intrinsecum , quam ct illo quod est extrinsecum,quando extrinsecum non causat praedictum
effectum , & quidquid est intrinsecuin illo. Finis autem, & esticiens sunt
cause tam totius rei,quam ipsius in
teriae, & sermae, quς sunt ipsi intrinseca. y vero existimo, totum inesse e siccius non magis tendere ab Vna, quam ab alia causa,quia secunda istam rationem habent intrinsecam , Mesentialem dependentia ab omnibus causis, & si cuiusuis influxus desit, deerit etiam totum in ratione effectus.
6 tiua; quia ut dicitur in libris
de causis, quod ea causis causae, es ea . cansati .ergo si materia est causa formae, & forma causa materiae, materia erit causa sui ipsius, quod impli. Cat. Confirmatur quia causa est prior effectu , C: effectus posterior causa:
ergo non potest id, quod est effectus, esse causa sui cause, alioquin respectu
eiusde esset simul prius, di postersus
9.Nihilominus communis sententia docet, eatisas non in eodem, sed
in diuerὶ genere, esse sibi inuicem
tur . Prima pars probatur; quia cau eiusdem generis dcbent habere easdecondjtiones ad causandum V. g Arm. tactualitatem, materia potentialitatu, efficiens esse,&c. ut autem in eodem enere essent effectus , non deberentabere illa id n. quod causatlir a m a. teria habet rationem actus recepti, iiel compositi, S' non potentiae r &quod causatura krma, non habet rationem actiis, sed potentiae in r-matae; & quod caulatur ab agente,
non prpsupponitur existens, sed tunc ab agente producitur I & sic de aliis: ergo implicat, qudd causae eiusdem
generis se inuicem causent . Io, Circa secundam partem distia etillant Auctores, an inter omnes
causis diuersi generis detur, uel dari possit ista mutua eati salitas Amrmae aliqui, negant alii,dissicultatem soluo
per sequentes conclusiones. II. Prima conclusio Materia, RArma sunt sbi inuicem causae . Est: communis, S quoad sermas substanetiales materiales facile probatur;nanisormae istae fiunt ex materia, S in ea substentantur : ergo uere causantur ab illa . E coniuerso serma est causa materiae in suo genere,quia illam in- rmat , & actuat: ergo materia , Sesermae istae sunt sibi inuicem causae F Quoad formam vero substantiale
subsultentem etiam probatur, nam licet haec non fiat ex materia, causatur tamen a materia secundum receptionem e est autem Usa materiae eodem modo, quo aliae formae substantiales: ergo inter eam, & mat
139쪽
ficiens sunt sibi inuleem causae. Ei
etiam communis 3 & probatur, quia sntis movet, & excitat efficiens ad agendum 3 Se eadem res, quae movet eniciens ad agendum , est terminus actionis illius: ergo finis, & efficiens sint sibi invicem causae; Finis quoad causalitatem ellicientis,emeiens verdquoad esse finis. Quando autem bonum amatur, seu desideratur, non ut fiat, sed ut possideatuc, ipsa conis secutio vel possiessio finis sit ab 'agete, quia haec tantum intenditur ab illo , & est finis illius e urgraua, &propter quem fit operatio. I . Tertia conclusio, Finis, & materia possunt se in vice causare . Prob. quia forma non tantum est finis generationis, sed etiam ipsius materiar, quia materia natura sua est eropter formam tanquam propter finem, &simul retam est propter compositum, quia hεc duo non repugnant,sed sub4
ordinata sunt: ergo materia est esse
ctus formae, & compositi In genere causae finalis. Sed eadem materia est causa materialis forins, &compositi: Ergo eli reciprocatio inter has duas enisas dii ratione cause causali. Tq. Quarta concluta, Forma ,
finis nu quam possunt esse sibi inuite
cause . Ratio est: nam vel consideratur Arma , ut est sinis generationi evelut ordinatur ad operatione , ut ad
finem . Priori modo forma, & finis coincidui in id e numero &ideo non
potest illa forma esse causa formalis illius sinis, quia non potest esse causa
formalis sui ipsius.Si aut e forma c5siderantur, ut ordinetur ad operatione ut ad fine, et in non potest illa mutua causalitas intercedere,quia uina forma
non potest esse causa formalis alterius
cesse est, ut ea, quae insetitistur,exera est sub ea ratione causalitatem iriis terialem . Ergo in nullo casu forma,
iv finiis ponunt se invicem causare. 11. Qinta conclusio, Causa esti-
ciens non potest habete mutui causalitatem eum materia uel forma, sed soldm cum causa finali, ut explicuimus . Sensus conchufionis est , quod fi aliqua causa vcre,& propriὸ efficiat aliquam Brmani, non potest ab illa
causiri in Renere causae tam alis; Ae dconverso si aliqua fornia formaliter constituit aliquam rem , non potest ab ilIa esse fi ve fieri . Et quoad has duas partes nulla est disticultas in coariusione posita. Et rario est qui, mitissa efficiens stipponitur absolviὸ cxi stens ad emciendsi r ergo non potest sermaliter constitui per mimam,quaesticit. Patet consequentia, quia nulla res potest esse ab soliue existens , nisi prius sit constituta pcr formam. ergo si causa esticiens praesupponitur ex iis stens ad iniciendum, praesupponituriam eonstituta per formam, ac proinde non potest formaliter constitui per ea, quam esticit. 1 Confirmatur
quia forma est principium agendire ιgo forma, que est terminus actiqnis, non potest esse causa sermalis ipfiuia
16 Simili modo intelligenda est eo. Husio comparando esticientem causa ad materialem . Et quidem si sermo in tantum de materia prima , est res euidentissima,quia materia prima nopotest fieri, nisi per creationes creare autem soli Deo competit: ergo iminpossibile est, ut quidquid ex tali mana causatur, sit causa efficiens ipsius
materit. Extendendo tamen conchissionein ut reuera intelligenda est
140쪽
ad omnem eausam materialem , seu subiectivam, ratio generalis est, quia causa efficies simponitur simpliciter,& absolutὰ existetis ad agenda : ergo si indiget aliqua causa, uel causalitate materiali ut sit, talis causi Aeponitur ante omnem essicientiam cjus; ac proinde no potest talis res esse causaessiciens suae materiae. I7.Contra hanc secundam partem
conclusionis obicies primo in generatione substantiali ultima dispositio emanat efiicienter. a forma,ad qua disponit. Et D.Th. I p. q. 76-.art. 5. cicit, animam rationale este principium accidentili, quae praecedunt ut cispositiones ad unione animae: ergo causae essiciens, ' materialis possunt se ad invicem causare. y Resp. ne sando antecedens, nemph dispositio. nem ultimam, quae disponit materibesse effective a forma; ti enim esset etisecti γῆ a sorma , non disponeret subieetum ad Introductionem Hrmae, sed eam supponeret introducta in suabiecto,cum non nisi in subiecto esset
causa esliciens illius. Nec DTh. do-cci contrarium, quia ibi non agit de prioritate ex natura rei, sed de pri q-rirate logica,seu rationis. Distinguit n. in anima plures gradus, scilicet, ut actuat in esse entis,& in esse corporis,A: in esse viventis, Si in esse animalis,& in esse hominis r quo posito dicit, scut prius ratione concipitur,anima
constituere cras, corpus u. g. 'uam vivens ; ita etiam prius Latione intelis
ligi oriri accidentia propria corporis, quam accidentia propria viventis; &rursus materiam prout assectant ulis accidentibus propriis corpo is,imcI
algi quasi clispositam rationu nostra ad
formam substantialem, prout datura est effectum formale viventis; de rurri sus prout affecta accidentibus uiuen.
tis intelligi dispositam ad forma antis
malis ; se de caeteris . Haee autem dactrina non obstat nostrε conclusio
ni, ut patet .i8 . Ob: z. Quado introducitur una forma,& altera cxpellitur, soram in-t odiicta est causa efficiens expulsionis formae expulsae: de forma expulsa est eausa di Gositiva intro luctionis Arms intro aucte ἰquet ad genus causae materialis spectat: ergo intra genus causae materiaIis, S: gcnus emcie iatis dat ir mutya causalitas. y Resp., negando prunam parte antecedentis forma n. introducta non expellit alia
tela essecti e , sed formaliter. Si autesermo sit de forma active introduceis te aliam, respectu illius expulsio sci mae nullam nabet causalitatem , sed tantum est effectus secundarius illius
I9. Ob: 3. Ventus est causa efficies aperitionis senestre, & aperitio feneis strae est causa materiesis dispositiva introitus illius: ergo sunt ad invise causae. y Resp. quod si singamus,
senestra aperiri ab externo uento ii pellente, Ad introeunte, sic apperitio quidem est effective ab aere impellenter tamen ille aer ut impellens, idemcies nullo modo est effectus ipsius aperitionis in genere causs materiali. quia aer impellens non essicit illum motum senestrς, ut introductus ia in locum eius, sed ut imprimens illi impetum, quod iacit prius tempore, uel instanti, quam in locum senestre inistroducat tir, & quam fenestra ipsa a loco suo move tur, S: ita respectu illius esticietati e nulla est causalitas materialis in ejus effectu. Quod di consideretur aer, ut iam occupans locu seis nostrae, quae aperitur,sic non est causa
effectiva aperitionis, sed formali' per formalem nimiru incopapossibilitatet illo-