장음표시 사용
131쪽
Iiabuit dolorem i sed in vi ginis suauitatem inueni mira , dc
Tettio, fructus Euae erat pulcher aspectu: sed pulchrior fructos Vir. CXplicatur septa Genesis ginis in quem desiderant Angeli l- . prospicere. Non erSo pomis inuenire Euatas tactu suo, quod nec quilibet Dee- caror in peccatis: & ideo quae aesideramus, qiuaeranius in fiuctu vis.-ginis. Opubcul. 8, circa D. GεNEsrs Cap. III. v. c. Deditque vino suo qui eo nodit. Xplicatur supra Gines. 3. vessis N B sis. cap. III. GL G tam audissent vorem Domini
GDNgsrs Cl. III. v. . Et aperii sunt oculi amborum. Poena quae alaeui peccato adhio ibetur, debet plus habere in malo , quam emolummium quod quis ML peccato consequnux , alioquin Per poenam non deterreretur quis a peccato e seis primi parentes en Peccaro eonsecuta siuit quod eorum oculi aperirentur, ut patet in textu. Hoc autem praeponderat in bono amnibus malis poenalibus quae eo
R. qudd non est eredemtum quodi primi parentes cssimi prodium eIau sis oculis praecipvh cum de mulio re dicatur , quod 'stidit idi me c. Aperti ergo sunt oeulii amborum ad xliquid intuendum Se eogitan dum quod antea rum Mam. aduerς terant, sifilicet ad inuicem concupiscendum , quia- anta noni dixerat.
Cain non tenebantur nisi ad praeco pta lagis naturae et sed reprehenis tantur de hoc quod Pecc tum , suum non sent contem. Dicendum quM Adam inum ratvr ex hoc quod peccatum sim coram Deo non recognouit i consessio enim quae fit Deo per Teco gnitionem peccati , est de siue tia turalii non autem confessio quae fit . homini. Vel dicendum qu bd confiteri 'peceatuiri, in casu, est de iuro nais turali, scilicet eum quis in iudiciis Coseia constitutus a iudice interrogatiari
mea si Ex quo potest accipi qu id
omnes anime me immediatὸ a Deo ere α, 8c quod um non traducitur ab alia ergo poena quae talirum perunc ad animatii non
132쪽
Poena Briginalis peccati est e Tentia diuinae visio.
debet aliqrus puniri pro peccato
originali quod a primo parente traducitur: Ied carentia diuinae visionis est poena ad solam nimam pestineris, sicut & ipsa viso diuina solius animae est , ergo carentia diuinae visionis non est poena debit originali peccato. ia. Peccato originali debetur minor poena, quam peccato veniali: sed peccato veniali debetur poena
sensi nilis, non autem carentia visi
nis diuinae ; cum orso indubitanter carentia visionis diuinae sine poena senses, sit maior poena, quam par na senses sine carentia visionia diuinae, vivitur quod peccato orion li non debeatur pro poma , carenti
visionis diuinae. 3. Dignire est miserieordia qui Hieno vitio laborauit: scd ille qui Punitur pro solo mecato originali, Iaborauit alieno vitio, scilicet primi parentias emo digniu estricordiar non ergo ei debetur poen grauisiuna, qua est catentia visi nis diuina. . Adam se excusauit, ut pater in textu: fuissetque siusciens eis
satio , dc poenam u- mereret sit,
si iaggestioni mulieris resistere non potvisIin : sed Deus dedit carnem animae , euhis insectioni resistere non potest ἱ ergo non videtur quod ex .hia obligetur ad aliquam po
Dicendum quod conuensens poena originalis peccati est carentia visionis dulinae: Ad cuius euidentiam considerandum est , quod cum ad persectionem alicuius rei duo per-.tineret videanLar quorum pximum
est quod sit capax aelicuius boni magni , vel actu habeat illud : Aliud vero est quod exteriori auxilio non cap. II l. Vers 12. II 3 indigeat in nullo . vel in paucis: prima conditio praeponderat secundae ; multb enim melius est quod est capax magni boni, quamuis ad illud obtinendum indigeat multis auxiliis , quam illud quod non est capax , nisi parui boni:
quod tamen absque rateriori auxilio, vel cum pauco auxilio consequi potest. Sicut melius dispotatum dicimus esse eo us alicuitis hominis , si possit consequi persu-ctam sanitatem, licet malis auxi liis medicinae, quam si possit consequi solum sanitatem quandan imperfectani absque auxilio medis
Crsatqra ergo rationalis in hoc 'Meminet omni creaturae , qubdcap x est sumnii boni per diuinam visionem & fruitionem hcet ad hoc consequendum naturae propriae frincipia non lassiciant et sed ad noc indigeat auxilio diuinae gra
ed circa hoc considerandum est, bd aliquod diuinum auxilium
necessarium est communiter omni creaturae rationali. sci luet auxilium gratiae oariun Gelantis qua
quaelliat ermura rationalis indi-gux, ut possis Peruemce ad beatitu dinem perseiam. Sed praeter hoc auxilium, necessisium fuit homini aliud silerii
Lurale auxilium, ratione siur postionis. Est en- homo con positus ex anima de corporc, dc ex
natura intellectitati & sensibili; quae quodaninaodo si suae naturae relinquantur, intellectum iasgra. uani Be impediunt l, ne libeta ad summum fastigium convcmplatio nis perirenire possit et hoc autem auxilium suit origit uiustitia, per Diuitigod by GOoste
133쪽
quain mens Itominis si subderetur Deo , ei subdcrent totaliter inferiores vires, & ipiam corpus; neque ratio iii pediretur quis minus posset m D cum tendere. Et sicut eorpus est propter animam , de sensus propter intellectum ; ita hoc auxilium, quo con-rinetur corpus sub anima & vires sensitiuae sub mente intellectuali;
est qliasi dispositio quaedam ad illud
auxillum . quo mens humana ordinatur ad videndum Deum , & ad fruendum ipso. Hoc autem auxialium originalis iustitiae subtrahitur per peccatuna or Inale. Cum autem aliquis peccando
abiicit a se illud per quod dispo
renaum , meretur ut ei subtrahatur
illud bonum, ad quod obtinendum disponebatur: & ipsi sit ractio illius boni, est conticiliens poena eius. Et ideo conueniens poena peccati originalis est sit btractio gratiae, Scper consequens visionis diuinae, ad quam homo per gratiam ordin-
Ad i. Argum. R. quod anima huius pueri, qui sine baptismo decedit , non punitur caventia visionis diuinae propter peccatum Adae, secundum quod fuit personale peccatum eius : sed punitur pro insectione originalis culpae , quam in-cuttit ex unione ad corpus , quod a pilino parilite traducitur secunditin semina icini rationem. .Iniustum enim esset ut derivaretiar reatus poenae, nisi de derivaretur infectio culpae . Ad L. R. quod peccatum veniale originali comparatu , quodam modo est maius, de quodammodo est minas : Peccatum enim veniale
C A p. LII. in L 11 comparatum litiic personae vel illi,
magis habet de ratione peccati, quam peccatum originale : quistpeccatum veniale est peccatum voluntarium voluntate huius personae, non autem peccatum origin te. Sed originale peccatum comparatum ad naturam est grauius, quia priuat naturam maiora bono,
quam peccatum veniale priuet per-1onam , scilicet bono gratiae. Et propicr hoc debetur ei carentia viissionis diuinae; quia ad visionem diuinam non peruenitur , nisi per gratiam , quam Veniale peccatum
Ad 3. R. quM iste puer decedens sine baptismo , laborauit quidem
vitio alieno quantum ad causam; quia scilicet peccatum ab alio traxit: laborauit tamen vitio proprio, inquantum a primo parente culpam contraxit. Et ideo dignus est: misericordia diminuente , non
Ad . R. qubd si vir non potuisset resistere persuasioni inulieris, sufficienter excusatus fuisset a peccato actuali quod protria voluntate committitur. Et nc etiam ani- ma huius pueri excusata est a reatuamialis peccari i non autem a reatuoragitialis, cuius infeetionem contrahit per unionem ad carnem. In Oisput f., de malo art. l. GENE sis Cap. 3. v. I . laerpens decepit me.
plicatur supra, Genesis 3. γ. F. Disit iroo by Coos e
134쪽
GENE sis Cap. . v. 16. Malidi filas es Iuper omnia
tis maledictio &. poena, Explicatur sispra. Gen. i. v. I. GENEsrs Cap. 3. v. I . perIectus tuum Irassienis , γ' te
DAmnati sunt eiusdem conditionis cum daemonibus : sed daemones demerentur post suum casum ; unde serpenti qui hominem ad peccandum induxit , est a Deo poena inflicta ut patet in textu ergo & damnati demerentur. Dicendum qud 4 de damnatis ante diem iudicii dc post,distinguendum est. Omnes enim communiter confitentur , qudd post diem iudicii non erit aliquod meritum vel demetitiam i & hoe ideo est quia meritum vel demeritum ordinatur ad aliquod bonum, vel malum ulterius consequendum. Nullia Post diem autem iudicii erit & via erix MI tima consummatio bonorum &malorum, ita quod nihil erit adden- .dum ulterius de bono vel de malo: Nnde re bona voluntas in beatis non erit meritum , sed praemium; dc mala voluntas non erit in dam natis demeritum , sed poena tam
Sed ante diem iudieii possunt&beati mereri, & damnati demereri; non respecta praemii essentialis, vel poenae principalis cum quantum ad hoc utrique ad terminum peruenerint. Pote st tamen hoc esse
respectu praemii accidentalis, vel
p. III. I spoenae secundariae ; quae possiunt augeri usque ad diem iudicii : & hoc praecipue in daemonibus vel Angelis bonis, quorum ossicio aliqui trahuntur ad salutem, ex quo beatorum Angelorum gaudium crescit; vel ad damnationem , ex quo crescit poena daemonum.
Ad argumentum dicendum qubdad damnatorum hominum ossicium non pertinet ad damnatio nem alios pertrahere , sicut petinet ad ossicium daemonum , rati ne cuius demerentur, quantum ad secundariam poenam. Lib. 4. Fent. Dist. So. a. an. l. puppim. q.
GENEsis Cap. 3. v. I 6. Multipheabo aerumnas tuas , coamceptus tuos.
vir, quila plus peccauit. Explicatur supra. Gen. s. v. s.
Id quod pertinet ad dignitatem
alicuius , non videtur ad poenam eius pertinere t sed multiplicatio conceptus pertinet ad dignitatem mulieris; ergo non debet poni quasi mulieris poena, R. qubd multitudo conceptuum inducitur in poenam mulieris, non propter ipsam procreationem prolis, quae etiam ante peecatum fuisset ; sed propter multitudinem aDilietionum , quas mulier patitur e hoc quod portat foetum coceptum Item poena peccati primorum parentum ad omnm derivatur : sed non omnium mulierum multiplicantur conceptus , nec omnes viri in sudore vultus sivi pane vescunturi, non ergo istae sunt conuenientes s. ιβ.
135쪽
R. qubdillae poenae aliqualiter ad
munes pertinent : Q cumque enim mulier concipit, necesse est quδd aerumnas patiatur , & eum
pariat ', praeter B. Uirginem bib P quae sine corruptione concepit, Aepvelit. sine dolore peperit: quia eius conisceptio non fuit secundum legem naturae a primis parentibus deriu tam. Si autem aliqua non conet-pit, neque parit, patitur sterilitatis sectium, qui praeponderat poenis praedictis. Similiter etiam oportet ut quicumque terram operatur, in sudore vultus comedat panem. Et ipsi qui per se agriculturam non exercent, in aliis laboribus occupantur1., i. t mmo enim vascitur ad laboνem.)ω. r. Et sic panem ab aliis in siidore vul
tus elaboratum manducat. 2. L. f. i64. an. 2..
mulieris inobedientis inductum est. Uel dicendumquM non est sub potestate vir, per modum scrititutis , sed per modum guber
nationis. 2. sent. Dist. 13. n. a.
sub miri potestaeae eris. Videtur qubd gratiae sermonis sapientiae &scientiae pertineat etiam ad mulieres ad nutusmodi enim gratiam pertinet doctrina: sed docere com-Pνau. . petit mulieri, diratur enim,v. . nitus fin coram matre mea , Cr doc bat me ; ergo haec gratia competit mulleribus.
2. Maaor est gratia prophetiae Cάν. III res. Ic. quam gratia sermonis,sicut maior est contemplatio Veritatis, quam eius enuntiario di sed prophetia conceditur mulieribus, sicut legitur de
Delbora , dc de olda prophetissa;
Sed contra est rod dicitur,m -- lieres in Ecclesiis Gceant. Et docere mulieri non permitto: Hoc autem praecipuὸ pertinet ad gratiam sermonis ergo gratia sermouis non competit mulieribus.
Dicendum qubd sermone potest aliquis uti dupliciter , uno modo friuatEast unum vel paucos , fami-iariter colloquendo: & quantum ad hoe gratia sermonis potest competere mulieribus. Alio modo, publicὶ alloquendo rotam Eecletam et & hoe mulieri
propter eonditionem foeminei sexus, cpii debet esse subditus, viro, ut patet in tenuia Docere autem dc persuadere publicE in ecclesia nc' pertinet adsubditos, sed ad prael eos. Masta tamen viri subditi ex commimone possunt exequi, quia non habem huiusnodi subiectionem ex naturali sexu, sicut muli res; sed ex aliquo accidentaliter su
Secundo ne inimi hominiim aIliciantiir ad libidinem. Tertio quia
ut communiter mulieres non uini
in sapientia persectie, ut cis possit conuenienter publica doctri committi Et per haec patet R. primum. Ad 1. R. qnbdgraria prophetia: attenditur secundum mentem ill minatam 4 Deo ἔ ex qua parte non est in hominibus sexuum differe tia, Sed gratia sermonis pertinet
136쪽
n EN Es Is CA III. R. αs tr. II ad instructionem hominum, inter j tes. Et propter hoe erim potest
quos differentia sexuum inuenitur. s intelligi David maledixisse monti bus Gelboi , scilicet propter eaedesta populi, quae in eis contigerat. Maledicere autem rebus irrationalibus, in quantum sunt creatur e
Dei ; est precutum blasphemiae;
maledicere autem eis seci indam se V Idetur qubd non liceat crea-a consideratis, en otiosum& vatium ἔturam irrationalem maledi- l &per consequens illicitum. Et prehoc paret rciponsio Ad
hde non est similis ratio de vito
GENEsis cap. 3 terra in opere ruo. Idetur qubd non liceat crea- irrationalem maledicero ; maledictio ensin praeeipue videtur esse licita , in quantum respi
cit poenam : 'sed creatura irrationa- Iis honestiasceptiuaticu culpae nec Pinnae ν orgo eam maledicere nontiee
Dicendum quM benedictio vel maledictio propriε ad illam rem pertinet , cui potest aliquid bene
vel math contingere , scilicet rati Propter 'creaturae et ereaturis autem ir eria ilia ratiovalibus bonum vel maliam diacitur corvi Noe in ordine adcre1-turaiti rationalem , rrori qiram
ordinanior autem ad eam rimi ipsi iner : uno quidem modo per modum subuentionis , in quantum scilicet ex creaturis irrationalibus subveniriar humanae necessitan. Et hae modo dicitur mabdim in ,e e. Vt scibcet per eius statalitaώtem homo puniretur, Alio modo creaturat irrationalis ordiriatur ad rationalem per modum signifie Miniis elonis ; sic Dominus ficulnea- ὸ in significationem Iu
Tertio modo or/inatur creatura arearinalis ad ratismilem per i dum contulentis , scilicet temporis Ra. v. vel loti. Et sic maledixit Iob diei δ' , propter culpam originalem k quam nascendo contra . xit, bc pretior sequentes 'xnari argumen
Masessi rena in vere ino. Sicinad mulierem pertinet, subdatur viro in his quae ad domesti eam eo uersarionem pertinent , ita ia vliarum pertinet quM necessaria vitae iprocuret. . Et circa hoc punitur iti .pliciter , pris quidem per terraestorilitatem , tam dicitur, maledictae terra in Dpere tuo. Secund5 per laboris anxietatem, sine qua fructiustertae non peteipit. unde dicitu lata, ora eo med/Mis ea cuhesis diebus ita tuae. Terud quantuin ad impedimenta quae Moueniunt terram colentibus. Vnde dicitur , spinis de tribulos germinabit tibi. a. a. q.
Maledicta perea in opere res. Relcorporales proptet hominem facto esse nocivae homini pet peceatuin
I faledista serra , Videtiirqubd non eomefilanter komo in poenam pereati sit de paradiso terrestri eiectus i ta enim quae h6ms per Necatum amisit , per Christῆ
perat : sed homo pet hoc non ducitur in paradi uim terrestrenti;
a. Per prae peccat 1uis, per haec σιον 'his 1 Sed homo in paradiso
137쪽
peccauit; ergo miseriam in paradiso terrestri debuit sustinere. Sed contra , locus debet proportionari locato : sed per peccatum homo factus est miser ; ergo non debuit remanere in paradiso terrestri, oui erat locus felicitatis cuius
Dicendum quod anima hominis taliter therat instituta, ut quandiu ipsa inobediens Deo non fieret, nullam inobedientiam sentiret in suo corpore, nec aliquod nocumentum ex exterioribus rebus quae propter hominem fame sunt, & ei su tectae. Post peccatum autem & ex corpore rebellionem sensit , & ex
rebus exterioribus nocumentum.
Lt ideo ante peccatum positus fuit in loco temperatissimo & delicatis. simo, ubi nullam molestiam ex rebus exterioribus sentiret : sed post Peccatum ad locum turbulentum S angustiis plenum debuit eductEt hoc probat texrus. Ad i R. qiibd pcr mortem Christi rcstituuntur nobis potiora his, quae pcr Adae peccatum amisimus. Vnde non reducimur in vitam animalem , & paradisuna terrestrem; s. d in gloriam spiritualem, & cae Ium empyreum , quo etiam Adam transfercndus etat si Derstitis.
Ad i. R. qu bd Adam per pecca- nuali, iure possit exeommunicari, tum , indignino se paradiso terrestri ut patet per illud quod dicitur ; si
reddiderat ivnde ex hoc ipso quia . non obediem verbo nostro per C Ap. III. IIl tribuli producti erant vel vita re, i vel aetii : sed non erant producti
homini in pisam ut scilicet terra quam proptec cibum coleret , in- michiosa quaedam & noxia germianaret. Vnde dictum est, Germinabis tibi. simile a-λ. q. 16 . art. a. ct sentem. q. ys.
art. s. Gava si s Cap. 3. v. tyo . Insudore vultus tui.
nato, non conuenit propriε naturae institutae: sed agricultura data est in poenam homini tam
Dicendum qubd in statu inno centiae non fuisset agricultura I boriosi , sicut est in statu peccati: sed delectabilis ex consideratione ditiinae prouidentiae & naturalis vir utis. Lb. 2. perit. q. 3.
Iuudore vultus tui. Videtur qubdoperari manibus sit in praecepto;
dicitur enim, Is qura non vult operat ri, non manducent 1. Nullus debet excommunicari ut iura dicunt, nisi pro mortali: sed nullus peccat mortaliter nisii contra praeceptum faciens ; cumi ergo ille qui cessat ab opere ma-
a paradiso excluditur , punitur in hoc in quo peccauit: sicut contingit cum aliquis ab ecclesia expelli-rur , propter sacrilegium in Ecclesia
commistam. LIbro a. sen . ad An- ωlbald. Disi. 29. q. I. an. q. Dinas tribulos germ nabit tibi.
Ante illam male lustionern spinae dc epistolam , bunc notate , orne commisceamini eum 1 , confundatur ἱ videtur ergo qudd opcrari manibus sit in praecepto. 3. Ille qiii peccauit tenetur po nam debitam pro pcccato subire ex necessitate praecepta : sed omnes in Adam peccauerunt , poena autem Peccati
138쪽
in peeeati Adae est labor manualis, ut
patet in textu ; ergo omnibus est praeceptum manibus laborare. Labor manualis necessarius est ad sustentationem vitae corporalis , sicut actus virtutum sunt ne-ecssarii ad sustentationem vitae spiritualis : sed actus virtutum sunt in Praecepto , ergo & laborare maniis
s. Illud ad quod sequitur peccatum mortale, non potest sine peccato mortali fieri: sed ad non laborare sequitur non manducare, quod est peccatum mortale , ergo non operari manibus, est peccatum
M tib- Sed contra dicitur , nolite soliciti
esse Mimae vestrae , este. Huic autem contrariatur labor manuum , quia ui laborant manibus, soliciti lunte necessariis corporis I ergo labor manuum non est in praecepto. 2. Lex vetus quantam ad praecepta moralia senicienter contin bat quae necessaria sunt ad salutem: sed in praeceptis veteris legis nihiι continetur de labore manuum bergo non est in praecUtΟ.3. Ad praecepta seruanda omnes tenentur: sed ad labores manuum non omnes tenentur ι Alias qui sunt diuites , & matribus non laborant , mortaliter peccarent ὴ ergo labor manuum non est in praecepto.
unaqtiaque resumendum est secun- Labor dum finem ad quem ordinatur: la- manusi bor autem manuum ad tria utilis . . '' esse inuenitur. Primb ad otium tollendum. Secundb ad corpus domandum. Τertib ordinatur adruaerendum vi etiam. Si ergo con- .deretur labor manuum secundum Ap. III. rs' - ἔχιν quod ordinatur ad tollendum otium, vel corpus domandum; seidem iudicium est de labore manuum & de aliis exercitiis ad eadem ordinatis. Non enim est in praecepto quod tollatur otium tali aut tali occupatione , sed susticit ad otium tollendum quacumque licita occupatione ab otio quis deta stat. Et sic occupatio laboris manuum non est in prae pio , considerato hoc fine Et similis est ratio de labore manuum secundum quod ordinatur ad corpus domandum; quia multis exercitiis corpus domari potest scut vigiliis , ieiuniis &c. Vnde nullum eorum in quantum ordina-inr ad talem finem, est in praeceprospecialit; quamuis in generali sit in
praecepto corpus domare qualicumque exercitio , quo mortiferae concupiscentiae reprimantur. Secundum autem quod ordin tur ad victum quaerendum, Sic videtur esse in praecepto. Vnde dicia rur , operamina manibus vestris si t r. αδ praecepimus mobu. Nec solum in
praecepto iuris positi ui , sed etiam iuris naturalis. ula enim sunt de lege naturali ad quae homo ex suis
naturalibus inclinatur. Sicut autem ex ipsa dispositione corporis patet, homo naturalem ordinationem habet ad opus manuale, propter quod dicitur, Homo σd labo- I.b.
rem nascit r, cf ams ad volandum. v. T. i
Cum autem aliis animalibus natura susticienter prouiderit in his qui ad sustentationem suae Vir pertinent in cibis , de armis, de tegumentis r homini in his non prouia
dit, quia ipse est praeditus ratione, per quam sibi notustprouidere iri. omnibus supradictis. Vnde & eiic Disiligod by Corale
139쪽
sit,i loco omnium praedictorum
manus conueniens ad diuersa opera , quibus conceptiones rationis diuerus artificiis exequatur.
Sciendum tamen est , quod duplex est praeceptum legis naturae, quoddam quod ordinatur ad tollendum desectum unius singularis personae , vel stiris uale sicut de a Ctibus virtutum , vel corporale sicut comestio. Aliud verb est quod ordinatur ad tollendum desectum totius si ecies , sicut actus gener tionis , quo natura saluatur & multiplicatur. Hoc autem interest inter haec duo genera praeceptorum, quia primum praeceptum legis naturae quilibet tenetur singulat iter obseruaret sed ad secundum praeceptum non tenetur quilibet singulariter. In his enim quae pertinet ad speciem omisnes homines computandi sint quasi unus homo. Sicili autem homo unus habet divorsa membra, quibus occupatur in diuersis officiis ordinatis ad tollendum proprium desectum ; quae non possunt
omnia per unum membrum exerceri: scut oculus viciet totum corpus , & pes totum corpus portat: ita oportet esse in his quae ad totam speciem pertinent. Non enim suf-nceret unus homo ad exercend omnia, quibus humana societas indiget : & ideo diuersis iossiciis Oportet occupari diuersos. Haec autem diuersificatio hominum in diuersis ossiciis contingit. Primo ex diuina proindentia, quae ita hominum status distribuit, vi nihil unquam deesse inueniatur de
necessariis ad vitam. Secundo etiam ex causis naturalibus , ex quibus
Contingitqubd in diuelsis homini-C A p. III. isbus sunt diuersae inclinationes ad diuersa ossicia , vel ad diuersos
modos vivendi. Quia ergo labore manuum aliquis potest subuenire & proprio defectui, & alieno, cum non possit unus homo in omnibus sibi si1Lficere , sed indiget alieno auxilio; patet qubd praeceptum de labore
manuum quodammodo sub uti que genere praedustorum praeceptorum continetur. In quantum enim labore manuum unius sib- ueni ur neces litatibus aliorum; sic pertinet ad iocundum genus naturalium praxeptorum. In quantum
autem aliquis per hoc suis necessitatibus sebuenit, pertinet ad primum genus, sicur praeceptum de
Praeceptum autem quod ordinatur ad tollendum desectam corporalem , non obligat nisi defectu existente i unde si esset aliquis qui posset vivere sine cibo ; non obligaretur praecepto de comedendo. nc ergo praeceptum de labore manuum non obligat aliquem singulariter, stoindum quod ordinatur ad tollendum defectum commuis
dum quod ordinatur ad tollendum proprium , nisi defectu existente. Et ideo ille qui habet unde licite
vivere posse, non tenetur manibus operari: Qui autem non habet unde alias vivat ε, vel nisi aliquo illicito iacgotio victum acquirat, tenetur manibus laborare, Nota tamen quod per operati nem manualem intelligitur nonsbium quod manibus fit, sed quocumque corporali instrumcnto breuiter quodcumque ossicium
homo agit , de quo licito possit:
140쪽
victum acquirere , sub labore manuum comprehenditur. Quia ergo praeceptum est, sed non omnes obligat, ideo ad utrasque rationes respondendum est.
Ad i. Argum. R. qubd Apost Ius loquitur in casu illo quando
praetermisse labore manuum , de foedis negotiis sibi victrum acquirebant; in quo casu obligabantur ad praeceptum seruandum: N ideo diagni erant excommunicari.
Ad 3. R. qu bd verba illa Dei, magis sunt praenunciantis poenam, quam praecipi entis satisfietionem. Et ideo non sequitur quM ad laborandum quilibet homo teneatur ex necessitate praecepti : Alias sequeretur qubd quilibet teneretur ad agri eulturam, de qua ibi Dominus facit mentionem.
Ad 4. R. qubd vita spiritualis anullo potest coiisetuari nisi peractus virtutum ; & ideo, quilibet obligatur ad seruanda praecepta quae sunt de actibus virtutum: sed vita spiritualis a multis potest conseruari sine hoe qubd manibus ope. rentur. Et ideo quamuis sit gen
inliter in praecepto non tamen quilibet ad obseruationem eius te
Ad . R. qubd non manducare non est peccatum mortale , nisi quando sine manducatione vita seruari non potest: Tunc enim aliquis non manducando seipsum occideret. Ad I. autem eorum quae in contrarium obiiciuntur, R. qubd non prohibet Dominus Apossetis omnem solicitudinem . scilicet de his quae pertinent ad victum corporis; alias ipse loculos non habuisset: sed piohibet selicitudinem sutacan. CAp. III. ruet tem, qua mens suffocatur duplici
poralibus taem ponat rectae operationis , & hoc Deus prohibet: secundd sutacatur mens praedicta solicitudine , quando fiduciam de Deo amittit & hoc Dominus prohibete intendit. Ad a. R. qubd non omnia quae
sunt in praecepto, continentur explicitε io praeceptis decalogi , scd ad ea possitnt reduci cum implicit Ein eis contineantur. Et sic praeceptum de labore manuum per quem vita corporalis conseruatur, reducitur ad hoc pr ceptum,non occides, Exodi sicut etiam praeceptum de mandu- πcando. Vel ad hoc praeceptum, . non furtum Detes , quo omne illia Exod. citum lucrum, quod per laborem manuum euitatur se prohibetur.
Ad 3. R. qubd in quolibet praecepto duo sunt consideranda, sciliacet finis praecepti, dc possibilitas
obseruandi ; quia omnia praeceptaeuiuiubet legis sunt ordinata ad aliquod bonum inducendum, vel malum tollendum; nec aliquid impossibile praecipi potest. Si ergo sit
te praeceptum quod nullo modo reddi possit impossibile obseruandum, & sine eo finis intentus haberi non pollit ; obligatio illius, praecepti semper manet , sicut est in praeceptis de actibus virtutum. quia ad minus actus interiores sem. per sunt in hominis potestate; dc
sine cis vita spiritualis conseruari non potest. Duobus ergo modis praeceptum de operatione mi anuum obligationem amittit e uno modo
quando aliquis redditur impotens ad laborandum propter corpo ris imbecillitatem. Alia modo