장음표시 사용
151쪽
ferius voluntate, ut corpus vel ap- lpetitus sensibilis, non immutat -- lluntatem, qliasi directE in volun- ltatem agendo ; sed soldm ex parte
obiecti. Obieistum enim volunta tis est bonum apprehecillan : sed bonum apprehel sum a ratione uniuersali non mouet, nisi mediante apprehensione particulari eo quod stetiis sunt in particuliariabus. Ex ipsa autem pastione apperitus sensitivi cuiusdam, potest esse interdum complexin corporis, vel quaecumque hnpressi a corporalis; quia ex hoc quod appetitus ille uti-wr Organo , impedit & interdum totaliter ligatur ipsa particularis apprehensio vel id quod ratio λ- perior dictat in uniuersali, ut non applicuetur acta ad hoc particulare Et sic voluntas in appetendo moriretur ad illud bonum quod sibi nuntiat apprehensio particularis, praetermisio illo bono quod nuntiat ratio uniuersalis. Et per hunc modum huiusmodi passiones voluntatem inclinant, non tamen de necessitate immutant; quia in potestate voluntatis est liviusmodi comprimere, ut usus rationis non impediatur, secundum illud, si trete erit anemus iurius , scilicet pec
non est coactionis , sed essicaeis persuasionis , vel per aspera vel per lenia. In quaest. I sp ' 12.
Sub te ent appetitus eius. Videtur quod voluntas ex necessitate Iraoueatura passione appetitus Inferioris; Dicitur enim , non Ρεod et Ois
bonum, hoc apo sed quoa odi malum , illud facio : QDd dicitur C Ap. IV. Vos τ ι ter concupiscentiam , quae essa quaedam ergo Voluntas ex necessitate mouetur a passione.
a. Non est in potestate voluntaris quod statina passionem a di-' ergo non cit in potestat; voluntatis, quod non velu illud ad quoiupassio se inclinat. 3. Causa uniuersalis non applicatur ad effectum paclicularem nisi mediante causa particulari r unde ratio uniuersalis non imouet nisi mediante aestimatione particulari: sed sicut se habet ratio uniuersalis ad aemmationem particularem , ita se habet voluntas ad appetitum se sitiuum ; ergo ad altilia particulare volandum non mouetur Voluntax, niti mediante appetatus-sitivo; ergo si appetitus sensiti cis per aliquam passionem ad amuid dispositus, voluntas non potitia
Dicendum quod passio appetitus
senisiui mouet voluntatem ex ea parte qua voluntas mouetur ab mouet obiecto, inquantum scilicet homo volun-
aliqualisti dispositus per palsi
nem , iudi at aliquid esse eo ueniens de bonum , quod extra passionem mistens non iudicareri, Hulusenodi autem immutatio h minis me passionem duobus modis contingit. Vno modo sic , quM totaliter ratio ligatur , ita quod
homo usiam rationis non habet, Getit contingit in his qui propior vehementem iram vel concupisce centiam suxiosi , vel amentes fiunt , sicut Fc propter aliquam. aliam perturbationem corporalem: Huiusmodi enuit passiones non sine corporali transmutatione accidunt. Et de talibus eadem est ratio sicut de de animalibus brutis , quae eΚ --
152쪽
CAP. Iv. . 4. ' r. idiuersas partes animae diuersimodi
disponitur , aliud ei videtur secundum rationem,& aliud se liduni passionem. Ad . R. qu.d voluntas non se tum mouetur a bono univcrsali apprehenso per rationem, sed etiam
a bono apprehenso per ieidum; dc ideo potest moueri ad aliquod particulare bonum absque passione ap-
eessitate sequuntur impetum pactionis: in his enim non est aliquis rationis motus, dc per consequens
nec voluntatis. Aliquando autem ratio non tot
Iiter absorbetiir a passione, sed romanet, quantum ad aliquid , iudicium rationis liberum: secundum hoc remanet aliquid de motu voluntatis. In quantum ergo ratio manet libera, & passioni non sub- l petitus sensiliui: multa enim volu- iacta, in tantum voluntatis motus, ut manet non ex necessitate tenisit ad hoc ad quod passio inclinati
Et sic, aut motus voluntatis non est
in homine , sed ibi a passio domi-riatur: aut si motus voluntatis sit, non ex necessitate sequitur passio
Adr. R. quod etsi voluntas non possit facere quin motus Coucupiscentiae insurgat, de quo Apostolus dicit . quod odi madum illud faeio. id est, concupisco et tamen potest
voluntas non velle concupiscere, aut cor cupisceuriae non consentia xet M sic non ex necessitate sequi tur concupiscentiae riuum M.
Ad 1. R. quod, cum in homine duae sint naturae, intellectualis scilicet de sensitiua; quandoque quia dcira est homo aliqualis uniformiter secundum totam animam, quia scilicet via pars sensitiva totaliter sub itur rationi s Gut contingit an virtuosis vel e conuerta ratio totaliter ab solbetur a passii, si-αut accidit in amentibus in sed aliquando eis ratio obnubilatura pal- έione , remanet tamen aliquid rationis liberum di de secundum hoc potest aliquis vel totaliter passionem repellere, vel saltem se tenere nepasionem sequatur: in tali enim
dispositione quia homo secundismus de operamur abique passione per solam appetitus electionem vepatet in his in quibus ratio renitiatur passioni. I. 2. q. IO. art. 3.
Soὲ te erit appetitus. Videtur quM peccarum quod est ex passione, non debeat dici ex infirmitate ; passio enim est quidam vehemens motus appetitus sensitivi e vehementi enim motus magis attestatur sortia tudini quam infirmitati; ergo pec catum quod cst ex passione non debet dici ex infirmitatα x. Infirmitas bominis maxima attenditur secundum illud quod est in eo fragilius: hoc autem est caro. Vnde Sciar, recordatus est quia ca- Ps. 77. siunt; προ magis debet dici pe Catum ex infirmitate , quod est ex liquo corporis desinu , quam quia est ex animae passione. Ad ea non viaetur homo caeinfirmus , quae cius voluntati sui duntur, ut patet in textu , ergo peceatum quod est ex passione, non est ex infirmitate. Dicendum quM causa peccati propria est ex parte animae, in qua principaliter est peccatum. Potesta Rem dici difirmitas in anima ad similitudinem infirmitatis corporis '. Dicitur autem corpus hominis esse infirmum quando debilitatur vel in peditur in executione Pro-Diuitirco by Coos e
153쪽
priae operationis propter aliquam inordinationem partium corporis, ita scilicet qubd hamores & membra hominis non subdantur virtuti regitiuae& motiuae corporis. Vnde ει membrum dicitur esse infiimum p h, qu i do non potest perficere opolum ei rationem membri sint, sicut ocu- pastio- ius quando non potest clarὶ vi
Litis N infirmitas animae dicituriale quando impeditur anima in propria
operatiope propter inordinatio' nem partium ipsius. Sicut autem Partes corporis dicuntur esse inordinatae, quando non sequuntur ordinem naturae; ita & partes animae dicuntur esse inordinatae, quando non subduntur ordini rationis: Ratio enim est vis regitiva partium animae. Sic ergo quando extrae ordinem rationis vis concupiscibilis
aut irascibilis aliqua passione afficitur , & per hoc impcdimentum Praestatur modo praedicto debitae actioni hominis, dicitur peccatum
Ad i. R. qubd sicut quantb fuerit
motus fortior in corpore praeter ordinem naturae , tanto est maior infirmitas; ita quanto fuerit motus fortior passionis praeter ordinem rationis, tanto est maior infirmitas
Ad 2. R. qudd peccatum principaliter consistit in actu voluntatis, qui non impeditur per corporis infirmitatem ; potest enim qui est compore infirmus, promptam habere voluntatem ad aliquia faciendum;
impeditur autem per passionem. Vnde cum dicitur peecatum esse ex infirmitate, magis est referendum xl infim itatem animae , quam ad infirmitalcm corporis. DIchur ta- Ap. IV. Persmen etiam ipsa infirmitas anima infirmitas carnis , inquantum e conditione carnis passiones animae insurgunt in nobis; eo quod appetitus sensitiuus est virtus utens organo corporali.
Ad R. qudd in potestate quidem
voluntatis est assentire , vel non assentire his in quae passio inclinat; de pro tanto dicitur noster appetitus seb nobis esse: sed tamen iste assen ius vel dissensus voluntatis impeditur per passionem modo praealcho.
Voxsanguinis fratris tuι clamat ad
quem iudicare , etiamsi non sit aliquis accusator; humana enim iustitia derivatur a iustitia diuina: sed Deus peccatores iudicat etiamsi nullus sit accusator'; ergo videtulq-d homo possit in iudicio atria
quem condemnare , etiamsi non adsit accusator. 2. Accusator requiritur in iudicio ad hoe quM deferat crimen ad iudicem : sed quandoque potest crimen ad iudicem deuenire alio modo quam per accusi ionem ; si cui per denunciationem , vel per infamiam , vel etiam si ipse iudex videat; ergo iudex porcst aliquem
3. Facta sanctorum in scripturis narrantur quasi quaedam exemplaria humanae vitae: sed Danael si inui Dis. fuit accusator & iudex contra ini- v. AIquos senes ; ergo non est contra iustititiam si aliquis aliquem con demnet tanquam iudex, & ipsemet
154쪽
Dicendum qubd iudex est interia
pres iustitiae, unde homines adiudicem confugiunt, sicut ad 'quandam iustitiam animatam r iustitia autem non est ad seipsum , sed ad alterum , & ideo oportet qubd iudex inter aliquos duos diiudicet. Quodquidem fit cum unus est actordi alius reus: & ideo in criminibus non potest aliquem iudicio condemnare iudex , nisi habeat accusatorem secunddin illud, non est consuetudo Romanis damnare aliquem hominem pri quam is qui accusatur, praesenres habeat accusatores , locumque defendendi aceipiat ad abltienda crimina quae ei obisciuntur.
dicio utitur conscientia peccantis quasi accusatore , secundum illud, inter se inuicem cogitationum accusantium , aut eriam defendemtium. Vel etiam evidentia facti, quantum ad ipsum , ut patet in
habet locum accusatoris In denuntiatione vero no intenditur punitior peccantis, sed emendatio: re ideo nihil agitur contra eum, cuius Peccatum denuntiatur, sed pro eo. Et ideo non est ibi necessarius accu a-tor. Ex eo autem qu bd ipse iudex videt, non potest procedere ad sententiam serendam , nisi secundum
ordinem publici iudicii, qubd tenet locum accusatoris.
Ad 3. R. qu bd Deus in suo iudi .cio procedit ex propria notitia vcritatis, non autem nomo. Et ideo
homo non potest simul esse accusator, de testis, & iudex, sicut Deus. Daniel autem accusator fuit smul& iudex, quasi diuini iudicii executor, cuius Instincta mouebatur. IV. Io. Errv i s uot. 67. art. s. Vox sanguinis clamat. Sanguis Abel clamauit de terra, non Voces sed ratione. D. q. art. 8a Ga NEs Is Cap. q. v. II. Maior est iniquitas mea, me.
tione mali habeat quam culpas sicut enim se habet meritum ad pr mium, ita se habet culpa ad poenam : sed praemium est maius bonum quam meritum I ergo poena
est magis malum quam culpa. a. Illud est magis malum quod opponitur magis bono : sed poena
opponitur bono agentis, culpa autem bono actionis , cum ergo melius sit agens quam actio videtur qubd peius sit poena quam culpa.3. Separatio a summo bono est poena; ergo poena est maius malum quam culpa. . Finis est magis bonum quam ordo ad finem : sed ipsa priuatio finis est poena, quae dicitur carentia visionis diuinae , malum autem culpae est per priuationem ordinis ad finem; ergo maius malum cst poena quam culpas. . Illud quod praeelighur a viro iusto , praelumitur esse minus ma- Ium Sed Loth cum esset iustus praeelegit culpam poenae, osserens scilicet filias suas libidini Sodomitarum , quod erat cubpa; ne pateretur iniuriam in domo sua , dum hospitibus suis violentia inferretur, quod est poena; ergo poena est marigis malum quam culpa.6. Sicut in bonis finis est melior his quae sunt ad finem, ita in malis est peior i sed poena est finis culpae ergo poena est magis malum quam
155쪽
magis habet de ration δ' aliquat Ir i a.
. A qualibet culpa potest homo luberari, unde represtenditur Cain letii textu : sed aliqua poena est a qua lnon potest homo liberari, scilieet lPoena inferna, ergo poena est magis lmalum quam culpa. l8. Fomes est ex quo omnia peccata oriuntur, & sic est prius quam aliquod peccatum : sed fomes est quaedam poena et, ergo poena est magis malum quam culpa.Sed contra malum cultae opponitur bo io honesto . malum verooenae bono delectabili: sed bonum onestum est melius quam bonum delectabile; ergo malum culpae est peius quam malum poenae. Dicendum quod ex malo culpae dicitur malus ille cui inest, non a tem ex malo poenae inquantum huiusmodi: unde consequens est quod malum culpae plus habeat de ratione mali, quθm malum poenae. 2. Cum Deus sit ipsa essentia bonitatis , quanto aliquid magis est alienum a Deo, tanto habet ningis
rationem mali: magis autem alienum est a Deo culpa quam poena: nam Deus est actor poen*, non autem actor culpae r ex hoc ergo apparα quod culpa est magis malum quam poena. 3. Quia malum culpae consistit
in operari, malum autem poenae in
hoc quod est pati: quod autem habet operationem malam, ostenditur iam esse malum I quod autem patitur aliquid mali, non per hoc ostenditur malum esse. ΑΛ i. R. quod si comparetur praemium ad meritum & poena ad culpam quantum ad terminationem , sic inuenitur similis comparatio utrobique , quia sicut meri-
a p. Iv. ris. I3 iaculpa tcrini natur ad poenam. sed si comparentur qiiantlim ad intentionem , non est smilis comparatio utrobique, sed magis e convcr Q. Nam sicut aliquis operatur meritum propter praemium acq irendum, ita aliquis infert poenam pro-pxer culpam vitandam: unde sicuti praemium est melius merito , ita culpa est peior quam poena. Ad 2. R. quocs bonum agentis est non solum pexsuctio prima, cuiust priuatio est poena: sed etiam peri sectio secunda quae operatio est,
i cui opponitur culpa, dc melior esti ipsa persectio secunda quam prima. , Et ideo culpa quae opponitur perfectioni secunda , habet plus de
ratione mali quam poena, quae Opponitur perfectioni primae.
Deo separatione , quae Opponituuvnioni charitatis ; secundum quamuis vult bonum ipsus Dei secun- sim quod in se est: poena autem separata Deo separatione, quae opponitur fruitioni, qua homo fruitur bono diuino. Et sic separatio culpae est peior quam separatio
Ad 4. R. quod priuatio ordinis ad finem, potest accipi dupliciter, uno modo in ipso homine i & sie ordinis priuatio ad finem est poena, sicut & priuatio finis : Alio modo in actione , & sic priuatio ordinis ad finem est culpa. Ex hoc enim homo culpabilis est quod agit
actionem non ordinatam ad finem debitum. Unde non est comparatio mali culpae ad malum poenae, sicut finis & ordinis ad finem ; quia Vtrumque aliquo modo priuat αfinem, dc ordinem ad finem.
Nota quod culpa quamuis sit rcr
156쪽
aecidens causa poenae ex parte parientis poenam, tamen ex parte inferentis est causa per se: hoc enim intendit puniens ut propter culpam poenam inferat.
Nota secundo qubd non ideo culpa est malum quia pro culpa infertur poena , sed potius E conuerso ; ideo insertur malum poenae ad coercendam & ordinandam malitiam culpae. Et sic patet quod malum non dicitur de culpa solum causaliter, sed etiam fbrinaliter, &principalius quam de poena. Nota 3. Quod non est iudicandum de rebus secundum existimationcm malorum , sed secundum existimationem bonorum: sicut non est iudicalidum de saporibus secundum existimationem aegri, sed secundum existimationem sani. Et ideo non est iudicanda p m a peior, quia mali magis eam fugiunt sed potius iudicanda est culpa deterio quia boni magis fugiunt ipsam.
Ad s. R. quia Loth non praeelest culpam poenae, sed ostenditor-nem esse seruandum in fuga cul- Parum , quia tolerabilius est si quis committit tauorem culpam quam
Nota quod licet culpa sit temporalis quantum adactum, est tamen aeterna nisi hcr poenitentiam deleatur ) quantum ad reatum dc maculam : de aeternitas culpae est causa
culpae quantum ad terminatio nem , sed non quantum ad inten
Ad R. quod ideo a poena inferni non potest aliquis redire ad Itam, quia culpa eorum qui sunt in inferno, expiari non Potest. Vn- Ap. IV. Vers. II. I Tl de per hoc non osteiaditur qubdi poena sit magis malum quam
Ad 8. R. quod somes est principium culparum in potentia : sed malum in actu est peiusquam malum in potentia, in quaest. Disput.
desperatio sine infidelitate esse non possit, certitudo enim spei a fide
derivatur: sed manente causa non
tollitur effectus , ergo non potest aliquis certitudinem si ei amittere desperando, nisi fide uiblata. 1. Praeferre culpam propriam bonitati vel misericordiae diuinae, est negare infinitatem diuinae misericordiae vel bonitatis , quod est infidelitas: sed qui desperat, cui am suam praesert misericordiae velonitati diuinae, ut patet in textu ergo quicumque desperat, est infi
Sed contra est , quod remotoe posteriori non remouetur prius: sedlpes est posterior fide; ergo remota spe potest remanere fides , non ergo quicumque desperat est infi- L lis. Dicendum quod infidelitas pertinet ad intellectum , desperatio
aulcm ad vim appetitiuam Intellectus autem uniuersalium est: sed rvis appetuiua mouetur ad particu delitate laria. Est enim motus appetitiuus esse po- ab anima ad res, quae in seipsis par- xpit ticulares sunt. Contingit autem aliquem habentem rectam existi-imcionem in uniuersali, circa motum appetitiuum non recte se habere , corruptae eius aestimatione
particulari quia necesse est quo diab aestimatione in uniuersali , ad appetitum rei particularis per u . Disiligod by Cooste
157쪽
niatur mediante aestimatione paris stricordia sperandum. 12. q. io. ticulari. Sicut ex propositione viai-jarr. I. uersali non infertur conclusio par I aior est iniquitas. Poenitentiaticularis , nisi assumendo particu-idebet iterari, quia misericordia Dei
larem l peccantibus per poenitentiam Ve- Et inde est qubd aliqvis habens I niam praebet absque ullo termino.
rectam fidem in uniuersali, deficit 3. p. q. 8η. arr. 1 o. in motu appetitiuo circa particulare ἱ corrupta particulari eius aesti- GENESIs Cap. 4. v. 13.
matione per habitum, Vel per pase Occissi virum. sionem. Sicut ille qui fornicatur,
eligendo fornicationem ut bonumix Τ Idetur quod aliquis c ualiter
sibi ut nunc, habet corruptam aesti- Occidens hominem , incurrat mationem in particulari; cum ta-ihmcidii rearum , legitur enim men retineat uniuersalem ' aestim, quod Lamech credens interficeretionem veram secundum fidem,lbestiam , interfecit hominem , ω scilicet quod fornicatio fit mortale reputatum est ei ad homicidium; peccatum. Et similiter aliquis re-iergo reatum homicidii incurrit, quirinendo in uniuersali veram xstim ica Baliter hominem occidit. tionem fidei, qubd scilicet est re- Dicitur, percusserit -- Exori missio peccatorii in Ecclesa s potest prunantem, abo Uum βω- tamen pati motum desperationis, riri, si mors eius fuerit bubscura, red-qubd scilicet sibi, in tali statu exi- animam pro anima r sed hoc stenti, non sit sperandum de venia, potestsesne intentione occisio-
corrupta aestimatione eius circa nis; ergo.
particulare. Et per bunc modum Dicendum quod casus est causa potest esse desperatio sine infideli- agens praerer intentionem : & ideo late , sicut & alia peccata mor-iquae casualia sunt simpliciter lo-
talia. quendo , non sunt intenta neque
Ad I. R. quod effectus tollitur voluntaria Et quia omne pecca- non solum sublata causa prima, sed tum est voluntarium , consequens etiam sublata causa secunda, unde est qubd casualia in quantum hu- motus spes auferri potest, non - iusmodi non sunt peccata. tum sublata uniuersali existimatione Contingit tamen , id quod non fidei, quae est sicut causa prima est actu & per se volitum v ct incertitudinis spei; sed etiam sublata tentum , esse per accidens volitum existimatione particulari, quae est vel intentum; secundum quod cau-
sicut causa secunda. sa per accidens dicitur remouens, Ad i. R. quod si quis in uniuersa- prohibens. Vnde illi qui non re- Homili existimaret misericordiam Dei mouet ea cx quibus sequitur homi-cidium non esse infinitam , esset infidelis. cidium, si debeat remouere , erit Hoc autem non existimat despc-iquodammodo homicidium volun-rans; sed quod sibi in statu illo, rarium. Maium. propter aliquam particularem dii- Hoc autem contingit dupliciter: positionem , non sit de diuina ini- uno modo dans operam rebus il-Disitiam by Coo le
158쪽
Iicitis, quas vitarc debebat , homicidium incurrit. Alio modo quan- ldo non adlubet dubitam solicitudinem. Et ideo secundum iura, si l
aliquis det ope*m rei licitae debi- l
ta in dulgentiain adhibens , & ex lhoc homicidium sequatur; non in- lci irret homicidii reatum : si vero det loperam rei illicitae, vel etiam det operam rei licitae non adhibens di- iligentiam dubitam; non evadit ho- lmicidii reatum , si ex eius opere mors hominis sequatur.
Ad s. R. qudd Lamech non adhi- 'buit sufficientem diligentiam ad homicidium vitandum , & ideo lreatum homicidii non cuasit. lAd 1. R. 41ubd ille qui percutit
mulierem praegnantem, dat operam rei illicitae: &ideo si sequatur mors vel mulieris, vel puerperii animati ; non effugiet homicidii crimen.
GENEs Ita Cap. v. v. s. Factum est omne tempus quod vixit
statim fuisset ad peccatum consecuta r sed hoc non est verum, nam Adam post peccatum diu vixit. R. quod quamuis annos multos primi parentes postea vixerint, illo tamen die mori coeperunt , quo mortis legem, qua in senium veterascebant , acceperunt. λλ. l. I66. art. I. in fine. A P. U. V g. s. σI M. GENE sis Cap. VI. T. 2.m lentes fili, Dei filias hominum.
exponitur a Iosepho dedaemonibus incubis. R. qudd per
eorum actum completur generatio inquantum semen humanum apponere possiant in loco contienienti ad materiam proportionatam et sicut etiam scmina aliarum rerum colligere possimi ad complendum aliquos effectus: ut attria buatur id tantum eis quod est motus localis; non autem ipsa generatio , cuius principium non in virtus daemonis , aut corporis ab eo
sumpti : sed virtus illius cuius semen filii. Vnde & genitus non daemonis, sed alicuius hominis filius est. Nota ergo qubd daemones ρος Angeli sunt scire vittutem seminis decisi ex hordispositione eius a quo decisum est: possunt& similiter mulierem proporti natam ad seminis illius susceptioncm ; dc etiam constellationem iuuantem ad essectum corporalem. scilicet optimae complexionis ingenito ; quibus omnibus concurrentibus possibile est sic genitos, corpore magnos esse Mi fortes. Lib. 2. sent. Dist. 8. q. r. art. q. simile inquast. Disp. q. 6. de potenιia are. 8.σι. p. q. sta ara. 3. Videnaei filii Dei.
Pet filios Dei intelliguntur filii
Seth, qui boni erant i, Filias autem hominum nominat scriptura eas quae natae erant de stirpe Cain. i. p. q. V. arti adsextum. Et lib. 1.sent. ad AnnibaM. Dist. 8. art. s.
159쪽
Cr Nps Is Cap. 6. v . 3. G E N E s I s Cap. c. v. T'Non permanebit spiritus meus in homine in aeternum, quia caro est.
cordia non patiatur saltem homines in aeternum puniri, ex textu :& accipitur ibi spiritus pro indignatione. Cum ergo indignatio Dei non sit aliud quam cius Porna,
Sed contra est quod dicitur , si- Isaith. mul de clectis & reprobis. Ibunt hi l scilicet reprobi) insunt cium απρο l; iusti autem in vitam aeternam: i
s P nitri me fecus hominem IN Deo est amor, quia omnis ac
sectionis principium est amor: . Gaudium enim & desiderium non est nisi amati boni. Timor etiam M, tristitia non est nisi de malo, quod contrariatur bono amato ; ex his antem omnes aliet assectiones oriuntur: sed in Deo est gaudium & delectatio ergo in Iaco est amor. De nostris autem affectioniblis
nulla est quae in Deo possit propriε
esse, nisi gaudiuiti S amor; quamuis etiam haec in eo non secundum
sed in conueniens est ponere qubdiustorum vita quandoque finiatum, ergo inconueniens est ponere quod reproborum supplicium termin
Dicendum quod daemones sunt in malitia oblimati, dc ita perpe- tub puniendi; ita & hominum ani- lmae , qui sine charitate decedunt, cum hoc hominibus sit mors, quod lest Angelis casus. Ad argumentum dicendum quod verbum illud est intelligendum de homine secundum genus suum; quia ab humano genere quando- lque Dei indignario est remota per lChristi aduentum. Sed illi qui in hac reconciliatione, quae facta est lper Christum , noluerivit perma- lnere ; in seipsis diuinam iram per- spetraueriint: cum non sit nobis aliquis modus reconciliationis con- lcessus , nisi per Christum. L b. 4-lsent. Ds. 6. q. r. art. .σsupplem.
passionem , sicut in nobis snt.' Lood autem in Deo sit gaudium i vel dele tio , dicitur; delectationes in dextera tua siue in finem. Et iDelectabar per singulos dies ludens .l coram eo , dicit diuina sapientia Lue i quae Deus est. Et Gaudium erit in Io. coelo Aper uno peccatore paenitentiam vente. Amorem etiam. Dei scriptura commemorat. In charita- 'te perpetua dilexi te : CP, ipse enim
Sciendum tamen etiam alias perfectiones quae secundum speciem suam diuinae persectioni repugnant, in S. Scriptura de Deo dici , non quidem proprie , sed metaphoricἡ propter similitudinem vel effectuum vel alicuius affectionis praecedentis. Dico autem effectuum, Quo quia interdum voluntas ex sapien- modoliae ordine in illum cffectum tendit; Passio- in quem aliquis ex passione desectiva inclinarar Iudex enim. ex iustitia punit, sicut & iratus ex ira: Deus cnim aliquando dicitur iratus, in quantum cx ordine suae fa-pientiae. aliquem vult punire , sc-Disiligod by Coos
160쪽
eundum illud Cum exarserit in breui l lib. ira eius. Misericors vero dicitur, in lquantum ex sua beneuolentia ini- lserias hominum tollit , sicut &nos propter misericordiae passionem
factimis idem. Vnde xusserator misericors Dominus , longanimis oemultum misericors. Poeniicias etiam
interdum dicitur , in quantum secundum aeternum & immutabilem prouidentiae suae ordinem facit, quae prius destruxerat, vel destruirqiuae prius fecit ; sicut & poenitentia moti facere inueniuntur. Unde
poeniret me fecisse hominem. Quod autom hoc propriὸ intelligi non possit, patet per hoc quod habetur. Triumphator in Israel non parcet, , nstque poenitudine fenetur. Dico autem per similitudinem praecedentis affectionis: nam amorde gaudium quae in Deo proprie
sunt, principia sunt omnium affectionum. Amor quidem per m dum principii mouentis, gaudium verb per modum finis. Vnde etiam irati punientes gaudent . quasi finem assecuti. Dicitur igitur Deus tristari , in quantum accidunt aliqua contraria his , quae ipse amardi approbat : scut & in nobis tristitia est de his, quae nobis nolentibus accidunt. Et hoc patet , Vidit
Dominus, γ malum apparati in oculis eius, quia non est iussicium: er viadit Deus quia non est vir; er aporiatus en, quia non est qui occurrat. Ex praedictis autem excluditur error quorumdam Iudaeorum, attribuentium Deo iram , tristitiam, pinnitentiam, & omnes huiusmodi passiones secundum proprientrem ; non distinguentes quid inscripturis S . propriε, & quid metapnoriae dicatur.' Contra Gentil. VI. Def.
Paenitet me fecisse hominem. Videtur qudii voluntas Dei sit iviit.zbi lis ; quemcumque enim poenitet deco quod fecit, habet mutabilcm
I. Dicitur ex persona Domini, loquar aduerans gentem, c aduersus regnum, ut eradicem destruam σ
egerit tens ilia a malo seuo , agam ego paenitentiam super malo quod cogitaui ut facerem ei ; ergo Dcus h bet mutabilem voluntatem.
3. Quicquid Deus facit, voluntarie facit: sed Deus non semper eadem facita, nam quandoque praecepit legalia obseruari, quandoque prohibuit , ergo.
4. Deus non ex necessitate vult
quod vult; erso potest velle & non velle idem: sed omne quod habet potentiam ad opposita, est mutabiale, ergo. bed contra est quod dicitur, Non est Deus quas homo ut mentiatur, ne que vi filius hominis ut mutetur. Dicendum qubd voluntas Dei est omninoe immutabilis. Sed circa volutas
t hoc considerandum est quia aliud Dei est
est mutare voluntatem, & aliud est velle aliquarum rerum mutati O-nem. Potest enim aliquis eadem voluntate immobiliter permanente , velle qubd nunc fiat hoc , de postea fiat contrarium. Sed tunc voluntas mutaretur , si aliquis inciperet velle quod prius non voluit vel desineret velle quod voluit. Quodquidem accidere non potest, nisi praesupposta mutatione vel ex parte cognitionis, vel circa dispositionem substantiae ipsius volentis, Cum enim voluntas sit boni, aliquis de nouo dupliciter potest i Disiligod by GOoste