장음표시 사용
251쪽
adhaerere. Iste autem cinis com biisti orna colligitur a viro mundo;
quia reliquis passionis pervcneri ni ad gentiles, qui non fuerunt culpabiles in Chrissa morte: Apponun- jtur autem cineres in aqua ad exis
piandum , quia ex passione Christi l
baptismus sortitur virtutcm cmuu- dandi peccata. Sacerdos qui immolabat vaccam,
Mille qui comburebat, & qui colligebat cineres, immundus erat, &etiam qui aspergebat aquam : vel
quia Iudaei sunt facti immundi ex occisione Christi, per quam nostra peccata expiantur hoc usque ad vesperam , id est , usque ad finem mundi , quando reliquiae .lir et
Qx corruptione Proeniebat vel mentis , vel corporis , expiabatur
per sacrificia pro peccato. Otarebantur autem specialia sacrificia proseccatis lingolorum: sed quia alia qui negligentes eraut circa eX ationem hui modi peccatorum Scimmunditiarum, vel etiam propter ignorantiam, ab expiatione hilius-esiodi desistebant l, in statutum fuit ut semel in anno decima die septimi mensis fieret sacrificium expiationis pro toto populo. Et quia lex constituit homines sacerdotes infirmitatem habentes ἡoportebat quod sacerdos prius offerret pro seipso vitulum pro pec
cati quod Aaron fecerat in condatione vituli aurei; & arietem in holocaustum , per quod significabatur
quod saceruotis praelatio qu*m aries designat, qui est dux gregis)erar ordinanda ad honorent Dei.
pulo duos hircos; quorsi vitiis in molabatur ad optandum peccatum multitudinis hircus enim animal foetidu est, & de pilis eius fiunt vestimenta pungentia r ut per hoc significaretur foetor dc immunditias aculei peccatorum. Huius autem hirci immolati sanguis inserebatur simul etiam cum sanguine vituli in Sancta Sanctorum ; & aspergebatur ex eo totum sanctuarium, ad significandum qubd tabernaculum emundabatur ab immunditiis filiorum Israel. Corpus vero hirci & via tuli, quae immolata siti pro peccato, oportebλt comburi, ad ostedendam
consumptionem pecca torum. Non autem in altari 1, quia ibi non comburebantur totaliter iiiii holocausta, Unde mandatum erat ut comburerentur extra castra , iudetestationem peccati, Hoc enim
fiebat Vandocumque immolabatur sacrificium pro aliquo graui Dccato, vel pro multitudine peccatorum. Alter verb hircus emi tebatur in desertum , non quidem. ut offerretur daemonibus, quos cOlebant gentiles in desertis squia eis nihil licebat immolari i sed adsignificandum effechum illius sacrificii immolati: & ideo sacerdos imponebat manum super caput eius, confitens peccata filioriun Israel, ac si ille hircus deportaret ea in deserrum,ubi a bestiis comedereturriuasi Portans pinna pro peccatis populi. . Dicebatur autem portare teccata
populi,vel quia in eius emissione significabatur i, nictio peccatorum i populi; vel quia colligabatur super
caput eius aliqua scheia uia,ubi erant scripta peccata. Ratio autem figuralis horum erat,
quia Christus significatur dc per v
252쪽
tutum proptet virtutem ; & per arietem, quia ipse est dux fidelium ;&.per hircum propter similitudinem carnis peccati: & ipse Christus est immolatus pro peccatis Sc sacerdotum & populi quia per eius pasisionem & maiores & minores a peccato mundantur. Sanguis au-c rem vitali dc hirci insertur in sancta rex pcintificem quia per sanguinem passionis christi, patet nobis
introitus in regnum coelorum. Comburuntur autem eorum corpora extra castra, quia extra P
etam Christus passus est. Per hircum autem qui emittebatur, potest significari vel ipsa diuunitas Christi, quae in solitudinem abiit , honune Chrssio patiente;
non quidem locum mutans , sed virtutem cohibens. Vel fgnificati concupiscentia mala. quam debemus a nobis abiieere; virtuosos autem motus Domino immolare. De mmunditia urib eorum, qui huius- . modi saetificia comburebant , e 'dem ratio est, quae in saerificio vitulae ruis dicta est , in responsione
Nec os illius confringetis. I Idetur quod non iub utraque V specie sacramenti Encharistiae tonis Christus cὀntineatur i, Hoc enim sacrameritum ad salutem fide Ilum ordinatur , non virtute specierum, sed virtute eius quod stabspeciebus continetur ; quia specie s
erant etiam ante consecrationem,
ex qua cst vir s huius sacramenti. lSi ergo nihil continetur sub una l pecie qubd non contineatur sub XII. Vers. 4, .m c. rapa , sed totus Christus continetur sub utraque , videtur quod altera illotum si perflua est in hoc sacra
. Sub nomine carnis , Omnes aliae partes corporis continentur:
sicut ossa, nerui, di alia huiusmodii sed sanguis est una partium humani corporis , si crgo sanguis Christi concinet ire sub specia panis , sicut
continentur ibi aliae partes corporis , .non deberet seorsum sanguis consecrari ; sicut neque scorsum consecraturi aliqua alia paIs corporis.
3. Quod iam factum est, iterum. ' .fieri non potest : sed corpus Christi; iam incepit esse in hoc sacramento pra consecrationem panis , ergo non potest esse quod de nouo incipiat esse per consecrationem vini. Et ita sub specie vini non continebitur Corpus Christi, & per conse- Mens nec totus Christus. Non er-go sub utraque specie totus Cluvius .
cie sacramenti totus est Christus, aliter tamen ει aliter. Nam sub speciebus panis, est quid ' vitaque . Christi ex vi.sacramenti ; sanguis spe.
autem ex reali concomitantia. Sub comi-jeciebus vero vini , est quidem sanguis Christi ex vi sacramenti; corpus autem Christi ex reali con- comitantia, sicut anima dc diuinitas I eo quod nunc sanguis Christi' non est ad eius corpore separatus sicut fuit tempore passionis &mOr- , tis. Vnde si tunc fuisset hoc sacramentum celebratum sub speciebus. panis, sitisset corpus Christi sine impune & sub speciebus vini sanguis sine corpore, sicut erat in rcχι
253쪽
Ad i. R. qu bd quamuis totus Cliristus sit sub utraque specie, non tamen frustra Nam primὶν quidem hoc valet ad repraesentaudam passionem Clitisti, in qua seorsum fuit
sanguis a corpore separatus : unde M in serma consecration is sanguinis , sit mentio de eius effusione. Secundo hoc est conueniens usui huius sacramenti, ut seorsim exhibeatur fidelibus Corpus Christi in
cibum sanguis in potum. Tertib quant lim ad effectum secundum quod corpus exhibetur pro salute corporis, & sanguis pro salute ani
Ad r. R. quod in passione Chresi
t cuius hoc sacramentum est memoriale ) non fuerunt aliae partes corporis ab inuicem separatae, scutsanguis ; sed corpus indissolutum permansit, ut patet in textu. Et ideo in hoc secramento seorsum consecratur finguis a corpore, non autem aliqua alia pars ab aIia.
Ad i. R. qu bd corpus Christi,
non est sub specie vini ex vi sacramenti, sed ex reali concomitantia. Et ideo per consecrationem vini
non fit ibi corpus Christi per se,
Exonr Cap. rL. v. 48. di quis p rinorum in testram vOluerit transire cotoniam, σε facere Phas Domini, circumcidetur prius omne masculinum eius, σ tunc Π- te celebrabit, eritque imul sicut imdigena terrae.
ccpta non sint conueniemertradita quantum ad extraneos , .dicit enim Petrus, In veritate comperi XΤΙ. 'f. 43. quoniam non est acreptorpesinam-Deas ; sed in omm 'te qui timere Deum re operatur tu itiam, acceptus
6 'illii Sea illi qui sunt Deo accepti , non sunt ab ecclesia Dei excludendi ; inconuenienter igitur mandatur , quod Ammonites re Moabi, Deut res et tam post decimam renerastionem non intrabunt in ecclesiam Domini inaremum. E contrario autem ibidem
praecipitur de quibusdam gentibus,
non abominaberis Idumaeum , quia frater tuus est ; nec ε η- , qui- aduena fuisti in terea eius. I. Eaquae non sunt in potestate nostra , non merentur aliquam poenam : sed qubd homo sit Eun cnus. vel ex scorto natus, non est inpotestate eius 4 ergo inconuenienter mandatur, quod Eunuchus, & ex Dour.
scorto natus nou ingrediatur ecclo- L . v. t.
siam Domini. 3. Ex culpa non debet quis commodum reportare et sed quia homo sit formidolosus di corde pauidus, culpabile est; contrarium est enim virtuti fortitudinis ; inconuenienter igitur a labore praelii excusse
bantur sormidolosi , & pauidum
cor habentes. Dicendum quM cum extraneis potest esse hominum conuersatio dupliciter : uno modo pacific , alio modo hostiliter : & quantum ad utrumque modum ordinandum, lex conuenientia praecepta continebat. Tripliciter enim offerebatur Iudaeis occasio , ut cum extraneis pacificε communicarent. Primδquidem quando extranei per terram eorum transitum faciebant quasi peregrini. Alio modo quando in terrain eorum adueniebant ad in habitandum, sicut aduenae: Scquantum ad utrumque lex miseri-Disiligod by Corale
254쪽
EXODI CAp. xordiae praecepta proposuit. Nam
dicitur , aduenam non contristabis. Et, Peregrino mobstu non eris. Tertio verb , quando aliqui extranei totaliter in Oriun consortium &ritum admitta volabant. Et in his quidam ordo attendebatur , non enim statim recipieban. rur quasi ciues, sicut etiam apud quoniam' gentilium statutam crat, Vt non reputarentur ciues, nisi qui ex avo . vel atauo inaes existerent.
Et hoc ideoquia si statim extranei
aduenientes reciperentur ad ua-
chaodum ea quae sunt populi, resissent multa pericula continget e, dum extranei non habentes inhuc amorem firmatum ad bonum publicum , aliqua contra populum attentarent , de ideo lex statuit ut de
quibusdam gentilibus aliquam assinitatem ad Iudaeos, scilicet deptiis, apud quos nati fuc ant & nutriti : & de Idu eis filii Esau fratris Iacob in tertia gene at 1e r ciperentur in consertium populi. aidam veto quia hostiliter se ad eos habuerant sicut Ammoni-
eae, de Moabitae ) nunquam in consoriiviri populi admitterentur. Amalecitae autem qui magis eis fuerant aduersati, & cum eis nullum. cognationis habebant consortium, quasi hostes perpetui haberentur. Dicitur enim Bellum Dei erit contra aue a generatione in generario
Similiter etiam quantlim ad hostilem communicationem cum extraneis lex conuenientia praecepta
tradidit. Nam primb quidum instituit ut bellum iuste iniretur: mandatur emni quod cum accederent ad expugnandam ciuitatem, offerrent inprimo pacem. Secun db in-
stituit ut sortiter bellum inceptum exequerenti ir, habentes de Deo fiduciam He ad hoc melius obseruandum instituit, quod imminente praelio sacerdos eos conforraret prormittendo auxilium Dei. Tettib mandauit ut inipςdimenta praelii
remoueremur, remittendo quoiadam ad domum qui possent impedimenta prae stare. Grib instituit
ut victoria moderatὶ uterentur parcendo mulieribus & paruulis , &eti m. ligna fructifera regionis non incidendo. Ad i. R. qiibd homines nullius gentis exclusit lex a cultu Dei, & ab bis quae pertinent ad animae salutem, ut palci intextu. Sed intem poralibus quantum ad ea quae pertinebant ad communitatem P .puli, non statim quilibet admittebat , ratione supradicta in corp. sed quidam in tertia gencratione, scilicet AEgyptii & Idymaei ; alii verb perpetuo excludebantur in detestationem culpae praeteritae, sicut Moabitae, de Amnonitae , dc
Sicut qnim punitur unus homo Toring ρο atum quod coinmisit, vi alii videntes timeant, & peccare desistant; ita etiam propter aliquod peccatum gens vel ciuitas potest puniri, ut alii a simili peccato a itineant' Poterat tamen dispensatiuε aliquis in collegium. populi admitti propter aliquem virtutis altam, sicut dicitur quod Achior Ιε ιμ- dux fitiorum Ammon appositus est ad populum Israel ,& omnis succesuo generis eius. Et similitet Ruth Moabitis, quae mulie . Virtu
tis erat ; lic possit dici Od illa
prohibitio extendebatur a.d viros, non ad mulieres , quibus
255쪽
α ς EXODI CAp. XII. M 3. e reap 3 άχ' non competit sinipliciter esse ci- i
Ad et . R. qu bd dupliciter aliquis dicitur esse civis. Vno modo simpliciter, & alio modo secundum quid. Simpliciter quidem eluis est qui potest agere ea quae sunt cuinum , puta dare consilium, vel iudicium in populo: secundum quid autem ciuis dici potest quicumque ciuitatem inhabitat, eciam viles personae & pueri , ee senes , qui non Exo Dr. Cap. XII I. v. 2. Sanctifica mihi omne primogc-
potestatem in his quae pertinent ad
Ideo ergo spurii propter vilitarem originis excludebantiit ab ecclesia, id est collegi populi voque ad decimam generationem. Et similiter eunuchi , quibus non oporteat competere honor qui p-- tribus debebatur , & praeeipue in populo Iudaeorum in quo Dei cul.
rus conseruabatut pcrcunis ' gen rationem.
Nam etiam apud gentiles , qui multos filios genuerant, aliquo insigni honore donabantur. Tamen quantum ad ea , quae ad gratiam Dei pertinebant , eunuchi ab aliis
non separabantur , sicili nec aduenae. Dicitur enim, Non dicat filiivl aduena, qui adhaeret Domino dιtens, separatione diuidet me D ninus aso. pulo suo: ct non dicat eurinchus, ec is ego lignum aridum. Ad s. R. quod timidi remittebantur ad domum, non ut ipsi ex hoc commodum consequeremur : sed ne populus ex eorum praesentia incommodum consequeretur , dum per corum timorem & fugam,etiam
prouocarentur. N. q. IO,. an. .
Idetur quM inconuenien ter fuerit Christus intemplo obtarus nam Chri stas non aperuit vulvam in filiis Is- .iael , sed exiuit de elauso virginis sunt idonei ad hoc , qubd habeant s utero ; ergo Christus ex hac lege non debuit in templo offerri. r. Illud quod est semper praesens alicui, non potest ei praesentari r sed Christi humanitas semper Rit Deo
maxime praesens, utpote semper ei coniuncta in unitate personκ; ergo non oportuit qubd coram Domino is steretur
3. Christus est hostia principalis, , ad quam omnes hostiae veteris irais reseruntur , Mut figura ad Meritarem: sed hostiae non debet esse alia, hostiaxergo non fuit conueniens, G p. ciuisto alia hostia offer
4. Inter legales hostias praecipua: filii agnus , qui erit iuge sacrificium, ut habetur runde etiam Christus dicitur agnus , Eeee agnus Dei; zmagis ergo ruit conueniens qubd .. pro Christo offerretur agnus, quam par turturum, vel duo pulli
O icendum quod Christus volute sib lege fieri, ut eos qui seb lege
erant, redimeret, &vt iustificatio legis in suis membris/spiritualiter impleretur. De prole autem nata duplex praeceptum in lege traditur: vnnm quidem generale quoad omnes , ut scilicet eompletis diebus purificationis matris, osseuetur Disili sed by Corale
256쪽
IXODI CAp crifieium pro filio, siue pro filia , ut
Et hoc quidciri saerificium erat de ad expiationem peccati, in quo proles erat concepta dc nata etiam ad consecrationem quandam ipsius; quia tunc primo praesentabatut intemplo: & ideo aliquid offerebatur in holocaustum, & aliquid pro pe
Aliud autem praeceptum erat speciale in lege de ptimogenitis, tam in hominibus quam in iumentis. Sibi enim Dominus .deputauerat Umne primogenitum filiorum in aurael, pro eo quod ad liberationem populi Israel percusserat primoge- .nita AEgypta , ab homine usque ad pecus , primogenitis filiorum rvi
Quia igitur Christus ex mulierenatus, erat qtiasi primogenitus' voluit fieri Rib lege. Haec duo L eas circa eum filisse obseruata,
ostendit. IPrimb quidem id quod
pertinet ad primogenitos clim diaicit; Tulerunt illum in me sitim ut sisterent eum Domino Secundbillud quod pertinet communiter ad omnes, cum dicit ψ ut darent hos emfecundum quod dictum erae in lire
Ad i. R. qubd illud legis praec istum in solo incarnato Deo sing
ariter , de ab aliis disserenter impletum est. M a. R. qubd sicut filius Dei non propter seipsum factus est homo&circuncisius in carne ; sed ut nos per gratiam faceret Deos, & ut spiritualiter circuncidamur ; sic propter nos sistitur Domino , ut discamus Deo praesentare nosinctipsos. Et hoc post eius circuncisionem fa- ut ostendat neminem nisi XIII. VPf. 1 24
circuncisum vitiis,dignum esse diuinis conspectibus.
Ad 3. R. qubd propter hoc ipsum
voluit hosti aes legales proseossurri, qui erat vera hostia, ut figura veritati coniungeretur , & per verita- 'tem figura approbaretur; contra illos qui Deum legis negant a Christo fuisse in Evangelio praedicatum. Ad 4. R. quod praecipitur, Ut qui Leu. 2. possem agnum pro filio aut filia, si- v. o. mul & turturem siue columbam offerrent: Qui vero non suffeerent ad offerendum agnum , duos tu tures, vel duos columbarum pullos offerrent. Dominus ergo qui cum diues esset , propter nos egenus
Laistus est , ut illius inopia diuites essemus, pro se pauperum hostiam voluit offerri: sicut de in ipsa natiuitate pannis inuoluitur Δ reclin*aur in praesepio. Nihilominus tamen huiusinodici uos figurae congruunt, turtur enim
quia est auis loquax , praedicatio nem & consessionesn fidei significat ; Quia vero est animal castum, significat castitatem i, quia verbest animal solitarium , significat co templationem. Columba vero est animal mansuetiim dc simplex, mansuetudinein & simplicitatem tagnificans. Et etiam animal gregale, unde significat vitam activam. Et
ideo huuismodi hostia figurabat persectionem Christi dc membrorum eius. Vtrumque etiam animal
propter constetudinem gemendi, praesentes sanctorum lusis designat: sed turtur quae est solitaria, significat secretas orationum i chrymas et columba vero quae est gregalis, significat publicias orati
nes ecclesiae. Vtrumque vero mi
mal duplicatum ossertur , ut G
257쪽
daeis speciali quodam beneficio terram promissionis contulit Deus Iita generali beneficio, toti humano seneri contulit tetrae dominium, Ps. iis . secundum illud, Terram dedit filii
cὲt , ex maiorum traditione inducti im est, qudii qui plurimum,quadragesimam partem dabant sacerdotibus loco primitiarum , qui minimum, sexagesimam. Vnde videtur quod intet hos terminos sint primulae offerendae , secundum consuetudinem patriae. Rationaliter tamen primitiarum quantitas non fuit determinata in lege ; quia primitiae dantur per modum oblationis , de cuius ratione est qubdfini voluninviae. 22. q. 86. Uz, A. G Nasis Cap. XIIII. v. 17. Pinoluit eos Dominui in mediis fustib*I.
debuerit baptizati in Iordane ; veritas enim debet res eo ridere figurae r sed figura b ptiimi praecessit in transitu maris rubri, ubi AEgyptii sunt submersi, sicut peccata delentur in baptismo;
a. Iordanis interpretatur dascensus: sed perhaptismum aliquis ineundit magis quam dcscendat, unafaπ.3. de dicitur , quM 3vnsatus ususcinifestim ase ndit de aqua ergo. 3. Transeuntibus sitis IsraEIAEqua: lardanis conuersae sunt retrorsum, ut legitur : sed. illi qui baptisantur N. iiι. rςtrorsum , sed in ante pro- v. 3. grediuntur , ergo.
Sed contra est quod dicitur, qudd
Baptisatus est Iesus a Ioanne in Ioriaane.
Dicendum qu bd fluvius Iordanis t. s.fuit per quem filii Israel in terram promissonis intrauerunt. Hoc au tem habet baptismus Christi speciale prae omnibus baptismatibusqubd introducit in rcgnum Dei, quod per terram promissionis significatur. Unde dicitur, Nisi qm,
Elias diuisit aquas Ioluanis, quando erat in curru igneo rapiendus in .. Ret. coelum , ut dicitur , quia scilicet x ν. 3. transciantibus per aquam baptimat, per ignem Spiritus Sancti patet aditus in coelum. Et ideo conuenienssuit ut Christus in Iordane bapti-
Ad i. R. qu bd transitus maris rubri pr figurguit baptisinum quantam ad his qubii baptismus delet peccata et sed transitus Iordanis quantum ad hoc qubd aperit ianuam regni coelestis, qui est principalior esse ius baptismi , & per solum Christum impletus. Et ideo conuenieatius fuit quod Christus in Iordaue, quὲna in mari baptisaretur. Ad 1. R. Ohd in. baptismo est ascensus per profectum gratiae, qua requirit deseensum humilitatis, sΘ-cundum illud, Numibbus Deus dat suade atiam. Et ad talem descensum referendum est nomen lordanis.
antea aquae Iordanis retrorsum co-
uersae fuerant ; ita modo Cliristo baptisato retrorsum peccata conuersa sunt Vel etiam per hoc significatur quM contra descensum aquarum , benedictionum fluvius. sursum serebatur. 3. p. q. 39. axt. q. Diqiti eo by GOrale
258쪽
EXODI CAP. significat ut quo aliquid est al
Quia igitur & Deus simplex est,& subsistens est , attribuimus ei nomina abstracta , ad significandam simplicitatem eius , & nomina concreta , ad significandam subsisten, viam & perfectionem ipsius. Quamuis utraque nomina deticianta modo ipsius, sicut intellectus noster non cognoscit eum ut est, secundum hanc vltam.
Ad i. R. quod significare su stantiam cum qualitate, est significare suppositum cum natura , vel forma determinata in qua subsistit. Vnde sicut de Deo dicuntur aliqua in concretione ad significandum 1 obstantiam & persectionem ipsius : ita dicuntur de Deo nomina significantia substantiam cum qualitate. Verba vero & participia consignificantia tempus, dicuntur de ipso ex eo qubd aeternitas includit
Sicut enim simplicia subsistentia non possumus apprehendere & significare , nisi per modum compositorum ; ita simplicum aeternitatem non possumus intelligere vel voce exprimere , nisi per modum temporalium rerum et & hoc propter connaturalitatem intellectus nostri ad res compositas & tempora
Pronomina verb demonstrativa dicuntur de Deo secundum quod faciunt demoustrationem ad id quod intelligitur, non ad id quod sentitur. Secundum enim quod a nobis intelligitur , secundlim hoc sub demonstratione cadit Et sic secundum illum modum quo nomina& participia & pronomIna demonstrativa de Deo dicuntur ; secun-XV. Vers. 3. π v. I . dum hoc & pronominibus, & nominibus relativis significari potest.
Exo Di Cap. X v. v. II. uis similis tui in foriibus
EXplicatur supra. Genesis I. vos
Misiscus in sanctitate. MAgnificentia coniungitur sanctitati , quia praecipi deius effectus ad religionem siue ad
sanctitatem ordinatur. Vnde dicia rur, Sanctias'magnificentia insanctiscatione eius. 22. q. Is6 art. I. ad remum. Exo Da Cap. II. v. I 8. Dominas regnabit in alemum xlira.
tum est communicabile creaturae: sed aeternitas est quoddam finitum, ut patet intextu, alias enim
nihil posset esse ultra aerernitatem;& sic creatura ab aeterno potest dici producta. R. qu bd aeternum exponitur pro tempore diuturno. In quast. . sp.
q. 3. de potentia art. I . ad 2 . I. P. q. ' IO. an. I. ad secundum.
259쪽
Exodi Cap. XVI. v. 3s. Fili, Israel comederuntMan. . Uantum ad id quod est res N Utantum scilicet gratia, Eucharistiae signum manna fuit quod reficiebat omnem sapore ni suavitatis habens. Explic
Exoni Cap. XVII. v. I P. Bellum Dei erit contra Amalec a ge
EX plicatur supra. Exodi II. v.
tinent , Uendasque populo can monias ct ritum colend..
non in hoc consistit. inaqpertineat ad cultum Dei ; in lege enim veteri dantur ludaeis quaedam
praecepta de abstinentia ciciorum, Zeu. II. ut patet. Et etiam de abstanendo ab aliquibus vestimentis, secundum ibLeu.r9. Iud , Vsem , quae ex duobus texta est, v. s. non indueris. Iterum & quod praeci-Nμm pitur, ut faciant sibi fimbrias per an palliorum: Sed huiusmodi non
sunt praecepta moralia ; quia non manent in noua lege: nec cliam iudicitia, quia non pertinent ad iudi- p. XVI. pH. 3 s. scicium faciendum inter homines ;e go sunt caeremonialia. Sed in nulla
pertinere videntur ad cultum Dei; ergo non est caeremonialium praeceptorum ratio , quod pertineant
ad cultum Dei. Dicendum quod caeremonialia praeccpta deterininant praecepta moralia in ordine ad Deum sicili iudicabilia determinant praecepta moralia in ordine ad proximum. Homo autem ordinatur ad Deum per debitum cultum: & idco caeremonialia proprie dicamur quae ad cultum Dei pertinent. i
Ad argum. R. qubd ad euitum Des pertinent, non solum facii adc alia huiusmodi quae immediate ad Deum ordinari videntui ; sed etiam debita praeparatio colcnt una Deum ad cultum ipsas. Sicinetiam in aliis, quaecumque sunt praeparatoria ad finem, eadunt sub scientia quae est de fine. Huiusmodi autem praecepta quae dantur in lege de vestibus di cibis colentium Deum , de aliis hinusinoia di, pertinent ia quandam praeparationem ipserum ministrantium, ut sint idonei ad cultum Dei : scia etiam specialibus obseruantiis aliqui vi tui, qui sunt in mini sterio tegis t unde etiam praeceptis
caeremonialibus conIinentur. H. q.
Provide de omni plebe viros potentes, qui iudicent populum omnι
UIdetur qubd inconuenientellex vetus de principibus ordi nauerit ; quia ordinatio populi praecipue dependet ex maximo princi-Disitigod by Corale
260쪽
patu: sed in lege non inuenitur qualiter debeat institui supremus princeps et inuenitur autem de inferioribus principibus, Ut patet ua textu: Et, congrega mihi fptuaginta viros des nioribus Urael. Et, Date ex ΤΟ-bis viros cipientes gnaros π .i cr
go insessicienter lux vetus principes populi ordinauit. a. Optima ordinatio populi est ut gubernetur per regem , quia lin- tu odi regnum maxime repraesentat diuinum regimen , quo unus lDeus mundum gubernat princi-x VIII. 's. 22.
Dam prudenus , subuertunt et e ba δ' iustorum. Dicendum quod circa bonana Ordinationem principutri in aliqua ciuitate vel gente, duo sunt attendenda ; quorum unum est ut omnes aliquam partem habeant in principatu I per hoc enim conseruatur Pax populi : & omnes talem ordinationem amant & ci istodiunt. Aliud est quod attenditur secundum specimen regiminis vel ordinationis principatuum ἱ cuius cum
pio; igitur lex debuit regem populo j sint di itersae species , praecipue ta-
instituere , dc non permittere hoc eorum arbitrio , sicut permittitur, eum dixeris, constituam super me regem, eum constitues, c c.
. Omne regnwm in serpsium diuisium desolabιtur, quod experimento p tuit in populo Iudaeorum, in quo fuit diuisio regni destructionis cau-
sunt regnum , in quo unust principatur secundum virtutem :&l Aristocratia, id est, potcstas opti
s morum, in qua aliqui pauci princi
t pantur secundum Virtutem.' Vnde optima ordinatio prificipum est in aliqua ciuitate vel regno, in quo Vnus perficitur secundiimia: sed lex praecipue debet intende- l virtutem qui in omnibus praesit: de re ea quae pertinent ad communem salutem populi ergo debuit in lege prohaberi diuisio regni in duos Teges , nec etiam debuit hoc auctoritate diuina introduci, sicut legitur introductum auctoritate Domini per Miam Silaratem Prom
. Sieut sacerdotes instituuiitur ad vetilitatem populi in his quae ad Deum pertinent; ita principes etiam instituuntur ad utilitatem populi in rebus humanis : sed sacerdotibus sub ipso iunt aliqui prii pantes secundum virrutem : & tamcn talis principatus ad omnes pertinet, tuo quia cx omnibus eligi possunt; tum quia etiam ab omnivus cliguntur.
Talis enim est omnis politia bene commixta ex regno, inquantum
unus praeest e & Aristocratia ; inruantum multi principantur secunum virtutem: 3c ex democratia, id est, potestate populi ; inquantum ex popularibus possunt eligi prin-& leuitis qui sunt in lege, deputam l cipes: Se ad populum perimet eletur aliqua ex quibus vivere debeant; scut decimae, dc primitiae, & multa alia huiusmovi , ergo similiter principibus populi debuerunt aliqua ordinari unde stistentarentur, 6c praecipuE cum inhibita sit eisino priticipum , 3c hoc fuit institutum secundum legem diui
Nam Moyses de eius successores gubernabant populum quasi singulariter omnibus principantes, quod muncrum acceptio, ut paret, non l est quaedam speclas regni. Elige -