장음표시 사용
281쪽
Similiter etiam opus corporale quod ordinatur ad taurena corporalcm alicrius, non est contra obseruaritiam sabbati. Similiter etiam opus cosporale quod ordinatur ad umTinens damnum rei exterioris vitandum, non violat sabbatum.
Ad a. R. quod obseruantia diei stominicae in nolia lege iacccssir suuantiat sabbati, non ex vi praece pii legis, sed ex eonsuetudine Ecclesiae , Sc consuetudine popuIi Christias i. Nec enim huiusmodi obseruantia est figuralis . sicut fuit obseruatio sabbati inveteri lege. Et
ideo non est ita recta prohibitio operandi in die dominica scut in die sabbati. Sed quaedam opera conceduntur ici die dominica, quae in die sabbati prohibebantur, sicut dococtio cincurram. dc alia haluc motata etiam in quibusdam operibus prohibitis secibus propter necessitatem di,nsatur in noua , quam in veteri lege , quia figura pertinet ad protestationem vexuatis, quam nec in modico praeterire oportet. Opera autem secundum se considerata immutari possiuit pro loco de
CVm Heranosna sit actus vπ- tutis , oportet qubd aliquomodo cadat sub maecepto ; quia praecepta legissatoris ad virtutem. ducere intendunt. Reducitur amem hoc praeceptum , honora parentes:
hocior autem ille ad reueremiam αXX. Verssibuentionem in necessariis pertinet : Zc nomine parentum omnis proximus intelligitur. Lιb. .sent.
μηGra patrem. Prohibitio gulae secundum quod est peccatum mo
tale , per reductionem contrariatur
praecepto de sanctificatione Sabbati; per quam intclligitur spiritualis mes quae impeditur per immo derantiam gulae. In quaest. d O. q.
14. de malo au. L. in sine. Honora patrem. In praelato duo
ossumus considerare, scilicet per-bnam propriam. & dignitatem .secundum quam est quaedam persona publica. Stergo praelatus sit malus, ratione personae sitae, non est honorandus; quia cum honor sit re uerentia alicui extabita in testimonium virtutis, falsum testimonium de eo proferret, si quis eum obten-m propriae personae honoraret. Stainquantum est persona publica, sic gerit typum Ze locum non siti ip-iius, sed alterius, scilicet Christi in Ecclesia; vel Reipublicae, ut Dominus in seculatibus dignitatibus:& sic valor eius non computatur secundum personam , sed secun diim eum cuius loco praestat. Malus ergo praelatus indignus est praelatione de honoribus qui prae lato debentuti sed ille cuius vicem seri dignus est ut elux vicario talis honor exhibeatur. Sicut beata virgo digna est ut eius imaginem depi
uis tali reuerenti; ipsa imago digna
non sit. disdlib. 8. an. T. Honora patrem. Ille honor includit dilectionem. 22. q. an. 3. R. infra proueis ι8 . ΣΑ. Ποnom patrem. Omnia praecepta
282쪽
aliquod beneficium proximo P ducuntur ad hoc praeceptum. ax, q.
L M, - μησ patrem. Arguitur , Si qηὶ334 μ ε venit ad me , ex non odit patrem matrem, non potest meus esse disi vulus; ergo non omne odium proximi est peccam m. R. quod parentes quant sim ad naturam & affinitarem, qua nobis coniungunt tir, sunt
a nobis secundum praeceptum Dei honorandi. Odiendi gurem sunt prantum ad hoc quδd impedimena rum praestarit nobis accedendi ad perfectionem diuinae iustitiae. 22. q.
3. . arr. I. ad primum. Hono- Honora patrem. Honor est quod-ras dec dam testimonium de virtute cius
inpri . qui honoratur: & ideo sola vitrus en debita eausa honoris. Seieridum ramen qubd aliquis potest honorari non solitin propter virtutem propriam , sed etiam propter virtutem alicrius. Sicut principes &praejati honorantur , etiam si sint mali, in quantum gerunt personam Dei &communiratis cui praeficiuntur. Et eadem ratione parentes &Domini, sunt honorandi, propter parricipationem diuinae dignitatis, qui est omnium pater & Dominus. benes aurem sunt honoradi propter signnm virtutis, quod est senectus, licet hoc signviti quandoque def-ctat. Diuites autem . honorandis r propter hoe , qubd maiorentio vin in eo mimitatibus obtinent. Si autem solis, intuitu diuitiarum horibrentur, erit peccatum
acceptionis pcrsonarum. M. q. 6ζ.
Honora patirem Videriar quod pietas non cYhibeat parentibus sustentationeiri; ad pietatem enim vIdelut pertinere illud praeceptum, p. XX. mrs r 2. 177Honora patνem : sed ibmon praecipitrur nisi honoris ex habitio ; et goi ad pietatem non pertinet sustenta tionem parentibus exhibere. a. Illis homo debet thesei iti G- 're, quos tenetur sustentare: sed fi- Iii non debent thesam te parcntibus ; ergo non renentur eos per pietatem sis stenrare. . Pietas non sollim extendit se ad parentes, sed etiam ad alios eortia singuineos, Be coὀeiues : sed non reneriar aliquis omnes consangitiis os & conciues .stentare I ergo nec etiam tenetur ad sestentati
' Dicendtim quΓὰ patentibus Scedineiuibus aliquid Gebetur dupli Vciter', uno m6do per se, alio modo per accidem. Pet se quidem debetur eis id quod decet patrem , inquannim patet est; qui cum sit superior , cinas prineipium filii existens, dederit ei l miti seuerentia &' obsequium. Per accidens au
tem ali ,id debetur patri , 'iodi
decer eum accipere secundum ali-
'ald chiod ei accidit: puta si sit in-mmias, Obd infitetur, & eius curationi intendatur ; si sit pauper. '
Adi R. ubdin honoratione paGrentum intelligitur omnis subuentio quae debet parentibuέ exhiberi: de hoc ideo, qui, subuentio fit patri ex debito tanquam maiori
Ad x. R. qudd quia pater habet
ratiotaeni principii . illius autem habet rationem a principio existentis': ideo per se patri comi enit v stibneniat glio. Et propter' hoc laon solum ad horam debet ei subuenire, sed ad totam nain vitaret, quod est
283쪽
1 3 EXODI CAp. thesauriare. sed quod filius aliquid conferat patri, hoc est per accidens , ratione alicuius necessitatis instantis, in qua tenetur ei sub-Hentre nou autem thesauri re quasi in longinquum , quia naturaliter non parentes filiorum, sed filii patentum sunt succetares.
Ad 3. R. qtibd cultus & ossicium
uit , ct est infideli deterior
Per accidens tamen parentibus conii enit ut filii adiuuentur. i quantum scilicet sunt in necessitate aliqua constituti. Et ideo dicendum est qubd parentibus in necessitate existentibus, itaqubd eis commodε aliter, quam per obsequium filiorum subuenita non possit; non debetur omnibus sanguine iunctis licet filiis , praetermisse parentum& patriae benevolis et non tamen i obsequio, religionem intrare. aequaliter omnibus , sed praecipuEparentibus. Aliis autem secundum propriam facultatem, & decentiam
Monona patrem. Videtur quod propter obsequium parentum debeant Si vero non sint in tali necessit te vi filiorum obsequio multum indigeant , possunt praetermisse parentum obsequio , filii religionem
intrare , etiam contra praeceptum
parentum : Quia post annos pubertatis quilibet ingenuus liberta- aliqui retrahi ab ingressu religionis; l tem habet, quantum ad ea quae per- non enim licet praetermittere id tinent ad dispositionem sui status; quod est necessitatis, ut fiat id quod est liberum voluntati: sed obsequi parentibus cadit sub necessi- rate praecepti quod datur de honoratione parentum : ingredi autem religionem est si berum voluntati; praesertim in his quae sunt diuini obsequii : & magis eth obtemperandum patri spirituum ut viva mus, quam parentibus carnis. Ad r. R. qubd praeceptum de honoratione parentum non solum ergo videtur quod non debeat ali- se extendit ad corporalia obsequia, quis praetermittere parentum ob- . sed etiam ad spiritualia,&ad reue-suquium propter religionis ingres
1. Maiori debito obligatur ali uis parentibus, quam his quibus ubet pecuniam: sed illi qui ciebent
pecuniam aliquibus, non potant religionem ingredi ; ergo Dicendum qubdparentes habent rationem principii inquantum huiusnodi oc ideo per se eis conuenit ut filiorum curam habeant. Et propter hoc non liceret alicui filios nabenti religionem ingredi omnino praetermissa cura filiorum , id est , non prouiso qualiter educati
possint. Dicitur enim qubd A quusuorum eunam non habet =dem numrentiam exhibendam. Et ideo etiam
illi qui sunt in religione , implere
possunt praeceptum de honoratione parentum, pro eis orando , Meis reuerenxiam dc uxilium impendendo; secundum quod religiosos decet: Quia etiam illi qui in beculo uiuunt diuersmodE parentes ho
norant secundum eorum conditionem.
Ad i. R. qubd ille qui est obli
gatus ad aliquid certum, non potest illud licite praeterivitrere facultate existente. Et ideo si aliquis sit obligatus ut alicui rationem ponat, velut certum debitum reddat ; non potest hoc licitὶ praetermittere, Vr r Diuitigoo by Cooste
284쪽
ligionein ingrediatur. Si tamen debeat aliquam pecuniam , & non habeat unde reddat ; tenetur facere quod potest, ut scilicet cedat bonis suis creditori. Propter pecuniam autem per nal eri nominis secundum iura ciuilia non obligatur, sed solum res, quia persona liberi hominis superat omnem aestimationem pecuniae. Vnde licith potest exhibitis rebus suis religionem intrare , nec tenetur in secuso remanere , ut procuret unde debitum reddat. Filius autem non tenetur ad aliquod speciale d bitum patri, nisi torte in casu ne
cessitatis. 22. q. I 89. art. G. Exo DI Cap. 2 . v. I x.
'μ longaeuus super terram. ARguitur, omnibus praeceptis obseruatis praemium debetur: sed in quarto praecepto praemium
ponitur, ut patet in textu ἱ ergo eadem ratione in aliis praeceptis poni deberet. R. qubd quartum praeceptum . . maximE videtur habere de debito,& de naturali inclinatione, M priuato amore dc ideo minus videbatur esse meritorium quam alia. Et ideo propter hoc oportuit ut ei adderetur praemium.
Vel dicendum quM quartum praeceptum est primum secundae tabulae , unde ipli praemium addiatur : sicut & in primo praecepto primae tabulae praemium innuitur ex hoc qubd Dei misericordia comm moratur , ut ex his duobus mandatis ostendantur omnia sequentia praemiabilia esse. Lib. s. senti dist. 37. q-L arr. a. ad quintum. U. βpra modi.
norant parentes , cito moriuntur,& E contrario qui parentes non honorant, diu vivunt; in conuenienter ergo additur huic praecepto haec promissic', ut sis longaeuus. R. qudd longaeuitas promittitur honorantibus parentes, non sollim quantum ad truturam vitam , sed etiam quantum ad praesentem, secundum illud pietas ad omnia utilis t. Tim. est, promissionem habens vita, qua Φ. v. s. nunc est futura. Et hoc rationabialiter : Qui enim est gratiis beneficio , meretur secundis quandam congruentiam ut sibi beneficium
conteruetur et Propter ingratitudianem autem meretur aliquis beneficium perdere. Beneficium autem vitae corporalis , post Deum, a parentibus habemus: & ideo ille qui honorat parentes, quasi beneficio gratus, meretur vitae conseruationem. Qui autem non honorat parentes, tanquam ingratus, meretur vitae priua- rL Quia tamen praesentia bona vela mala non cadunt sub merito vel demerito, nisi inquantum ordinantur ad futuram remunerationem: ideo quandoque secundum occuutam rationem diuinorum iudiciorum , quae maximε futuram remunerationem respiciunt , aliqui qui sunt pii in parentes, citilis vita priuantur; alii verb qui sunt impii in
parentes, diutius vivunt. 11. q. II. an. ad quartum.
285쪽
Exo DI Cap. 2O. v. II. Non occides.
lege Dei, est peccatum, quia peccatum est dierum vel factum, vel concupitum contra legem Dei: sed actus exterior lege Dei prohibetur, Non occides , non Marchabem c c. Et Seorsum prohibetur actus interror, cum dicitur Non concupisPes; ergo non sollim aetiis voluntatis est peccatum, sed etiam actus exrerror. In dis'. a. de malo art. a. m.
tres hoc quod sensibilibus dediti,
solum ea quae videntur curant. Ideo per diuinam prouidentiam ordinatum est ut in terris sint homines,
qui per poenas sensibiles& praesen
tes, alios ad obseruantiam iustitiae coganc quia bonum commune metuis est quam bonum particulare unius : subtrahendum est igitui bonum particulare , ut conseruetur bonum commune. vita autem qu
rundam pestiferbrum impedit commune bonum , quod est concordia societatis humanae ; subtrahendi romi sunt huiusmodi homines per mortem ab hominum socie
Per hoc autem excladitur error quorundam dicentium vindictas corporales non licere fieri, qui ad sui fulcimentum erroris inducunt textum ; non igitur mali inquiunt)subitatiendi sunt de medio bonorum per occisionem. Inducunt etiam quod homo quandiu in mundo est , potest in melius transmuta-
EXODI CAp. XXVersicri , non 'ergo est per ocelsionem subtrahendus a mundo, sed ad poenitentiam reseruandus.
Haec autem filuola sent, nam in lege quae dicie Non occides, postmodum subdit Maleficos non patieris vivere. Ex quo datur intelligi occi- ω. s. sonem hominum iniustam prohibitam esse. Qiiod etiam ex verbis Domini apparet, nam cum dixisset, Audistis quia dictum est antiquis, non Maii hoceides. Subiunxit Ego autem dico I. V. M
obis , qui iras itur trotri suo ere. Ex quo dat intelligere illam occisionem esse prohibitam , quae procedit ex ira, non autem illam quae procedit ex zelo iustitiae. Contra Gentiles lib. 3. cap. I 46. Non occides. Lex vetus continebat quaedam praecepta moralia vi, Non occides δc sequentia. V. infra VaL
Non oecides. Videtur quod sexvltima praeeepta decalogi in conumnienter tradantur , non enim QE-cit ad salutem quod aliqvrs proximo suo non noceat : sed requiriturquδd ei debitum reddat, secundiim illud Reddite omnibus debita e sed Rom. in sexvltimis praeceptis solum pro- Tahibetur nocumentum proximo inferendum ; ergo inconuenienter tradunturia
a. In praedietis praeceptis prohibentur homicidium , adulterium, iurium, & falsum testimonium: sed mulia aliamocumenta possunt proximo inferri ergo inconuenienter tradita sunt.
Dicendum qu bd sicur per partes iustitiae debitum redditur aliquibus determinatis personis quibus homo ex aliqua speciali racione obli-'satur ira etiam per iustitiam pro priὸ dietam aliquis debitum reddit Diuiliaco by Corale
286쪽
eommuniter omnibus. Et ideo, contrariatur. 22. m. art. r. Idem post tria praecepta pertinentia ad locus explicatur uapra. Gen. 3. v. 17.
religionem, qua redditur debitum Deo: & post quartum praeceptum EXODI Cap. 2 . v. I . quod est pietatis, qua redditur patentibus debitum in quo includitur moechabem. omne debitum quod ex aliqua speciali ratione debetur : necesse moron omnia peccata mortaliambd ponerentur consequenter ali- directa contrariantur praeee-
qua praecepta pertinentia ad iusti-iptis decalogi, sed per quandam retiam proprie dirum , quae indige- ductiooein t sicut pronibitio sim
etenter omnibus debitum red-lplicis fornicationis reducitur additi noc praeceptum Non moechaberis. Ad I. R. qubd communiter ad is qua l. d θ. q. I4. an. a. circa hoe obligariu homo ut nulli inse-,nem. rat nocumentum. Et ideo praecepta Non moechabem. Videtur quδd negativa, quibus prohibentur no- non omnis actas luxuriae sit pecca- .cumenta quae possimi proximis in- tum mortale; quia omne peccatum ferri, tanquam communia fuerunt moriale alicui praecepto diuinae I ponenda inter praecepta decalogi .igis. contrariatur: sed inter peccatata veris quae sint proximis exhi- luxuriae solum adultetium praece-benda. diuersimoia exhibentur di-spro legis contrariatur illi scilicet uersis : & ideo non filerunt intexspraecepto Non marchabem; ergo praecepra decalogi ponenda de his lumaciulterium inter actus luxuriae rinatiua praecepta. est peccatum mortale Si dicas Ad 1. R. qubd omnia alia nocu-iqubd in prohibitione moechiae, id menra quae proximis inferuntur, adulterii, inreuigitur prohibi- possunt ad ista reduciquae his prae-ino omnis illiciti concubitus.ceptis prohibentur tanquam ad Contra, in prohibitione maioris raedam communiora & principa-ipeccati , non intel int prohibiatiora. Nam omnia nocumenta quae tio minoris peccati: 1ed adulterium
in personam proximi inferuntur, est maius peccatum quam simplexnatelliguntur prohiberi in homici-isornicatio ; ergo in prohibitione dio , sicut in principaliori. Quae adulterii non intelligitur prohibitiovein inseruariu in personam comisimplieis fornicationis. iunctam, & maximὸ per modum 3. Manifestum est quM ex conlibidinis , intelliguntur prohiberi cubitu mulieris quae est sterilis vel smul cum adulterio. Quae verbivetula , generatio prolis sequi non pertinent ad damna in rebus illata, potest : sed tamen hoc quandoque intelliguntur prohiberi simul cumiseri potest sine peccaro mortali in
furto. autem pertinent ad lo-istatu matrimonitiergo etiam alii
cutiones sicut detractiones, blas- actus hixuriae ex quibus non sequi- phemiae , & si qua huiusinodi in-itur generatio prolis , possunt esse telliguntiit prohiberi in falso testi- absque peccato mortali.
monio ; quod directius iustitiae Diuendi un quod actus luxuriae
287쪽
potest esse inordinatus dupliciter:
viro modo propter solam inordinationem concupiscentiae: Alio modo etiam propter inordinationem ipsius actus. Qirando ergo est peccatum luxuriae propter solam inordinationem concupiscentiae , sicut
cum aliquis libidinos E aecedit ad suam uxorem.tunc est distinguendum: quia quandoque est talis inordinatio , quae excludit ordinem
finis ultimi; puta cis aliquis in-
tantum concupiscit delectationem veneream , quM ab ea non abstineret propter praeceptum Dci; &quδd illam mulierem cognoscere vellet , vel etiam aliam praeter matrimonii legem: & sic est peccatum mprtate; quia concupiscentia non
retrenatur intra limites matrimonii. Aliquando verb inordinatio concupiscentiae non tollit ordinem ultimi finis , quando scilicet aliquis de s superabundet in concupiscentia delectationis venereς , tamen prius ab ea abstineret, quam contra Dei praeceptum ageret , nec istam mulierem aut aliam cognosteret, sistra uxor non esset. Et tunc concupiscentia sistit infra limites matrimonii , & est peccatum veniale. Si vero sit actus luxuriae peccatum propter ipsam inordinationem actus , quia scilicet actus non est proportionatus generationi & educationi prolis; tunc dico quia semper est pcccatum mortale.
Ad i. R. qubd per illud praece
ptum Non moechaberis, intelligitur prohiberi omnis illicitus usus gcnitalium membrorum , qui de genere suo est peccatum mortale.
Ad i. R. qu bd praecepta decalogi sunt immediate a Deo populo P. XX. Vers r. tradita. Vnde secundi,m hane sit
mam traduntur prout sunt inani sta naturali rationi cuiussi thominis etiam popularis. Quilibet a tem statim ratione naturali aduertere potest adulterium esse peccatum. Et ideo inter praecepta dec logi prohibetur adulterium. Fornicatio verb & aliae corruptelae prohibentur per sequentia legis prAcepta , quae a Deo tradita sund populo per Moysen , quia scilicet
nifesth continet iniuriam proximi; non est omnibus manifesta, sed tum sapientibus per quos debet ad aliorum notititiam derivari. Ad 3 R. qubd lex communis da-rur non secundum particularia accidentia , sed secundum communem considerationem. Et ideo dicitur actus ille esse contra naturam in genere luxuriae, ex quo non potest sequi generatio secundum communem speciem actus r non autem
ille ex quo non potest sequi propter
aliquod particulare accidens, Iicut est lenectus vel infirmitas.. In quast. disp is . de malo art. 1. Non moechaberis. Quicumquo
dicit non esse peccarum id quod est contra praeceptum Dei, haereticus iudicatur : scut haereticus iudica retur quicumque diceret qubd fornicatio simpliciter non sit peccatum
mortale, est enim contra hoc prae ceptum, Non moechaberis. sidiatib.
Non furtum facies. Videtur qu)d surtum non semper sit peccatum ; nam ille qui
288쪽
inuenit rem non suam, si eam accipiat, videtur furtum committere; quia accipit rem alienam : sed hoc videtur esse licitum; ergo. Dicendum quod in furti ratione duae ratione3 peccati inueniuntur; Primo quidem propter contrarietatem ad institiam, quae reddit unicuique quod suum est ; & sic fur
tum iustitiae opponitur, inquantum furtum est acceptio rei alienae. Secundo ratione doli seu fraudis quam fur committit, occulte , &quasi ex insidiis rem alienam usurpando. Ad argum. R. qu bd circa res inuentas est distinguendum. Quaedam enim sunt quae nunquam fuerunt in bonis alicuius, sicut lapilli, re gemmae quae inueniuntur in litistore maris,& talia occupanti conce duntur. Et eadem ratio est de the sauris antiquo tempore sub terra occultatis, quorum non est aliquis
possetar, nisi quod secundum leges
ciuiles tenetur inuentor dare medi talem domino agit , si in alieno agro inuenerit. Quaedam verb res inuentae fuerunt de propinquo in alicuius bonis, & tunc si quis eas accipiat animo retinendi, committit flutum.
A on furtum facies. Praeccptum de labore manuum ; reducitur ad hoc praeceptrum. V. iupra. Genesis 3.
Non laqueris contra proximumDJsum
FAlsum testimonium habet triplicem deformitatem: uno modo ex periurio, quia testcs non admittuntur nisi iurati; & ex hoc semper est peccatum mortale. Alio modo ex violatione iustiti e & hoc modo est peccatum mortale in suo genere, sicut & quaelibet iniustitia. Tertio modo ex ipsa falsitate, secundum quod omne mendacium est peccatum. Et ex hoc non habet falsum testimonium quod sempcrsit peccatum mortale. ia. quas, To-
Non concupisces domum proximi tui.
mum praeceptum secundae tabulae inconuenienter assignentur; praecepta enim negativa ordinantur ad prohibitionem peccatorum: sed unum est peccatum cordis Ecoperis , ergo non debuit alio praecepto prohiberi concupiscentia moechandi, vel furandi, quam ipsa moechia vel furtum.1. Sicut in furto & moechia contingit pcccare corde & opere, ita & in homicidio, & in aliis peccatis e sed alia praecepta non variantur per concupiscentiam Jcopus, neque affirmativa, neque ne gatiua; ergo neque pra ceptum de furto & de moechia debuit hoc modo variari.
s. Nihil debet lege prohiberi quod licite fieri potest i sed licit Eporest fieri quod aliquis domum proximi sui possideat, ut si emat
eam; ergo licite potest eam concupiscme ; ergo talis concupiscentia
non debuit lege prohiberi. . Omne quod est contrarium praecepto , est peccatum mortale: Nu
289쪽
sed pes mi in otiis citii ex corrupta concupiscentia procedunt , non sunt peccata mortalia λ ergo non debuit dari praeceptum de non concupiscendo.
Dicendum quod intentio legis est ut homines ad virtutem indu
cantur et ad virtutem autem non
susticit ut actus virtutis qualitercumque fiat, sed oportet ut homo sciens de volens, dc propter debitum finem perseueranter dc dele-ct.ibiliter operetur.
Similiter etiam non sussicit quod
actus contrarius qualitercumque praetermittatur; nisi etiam voluntas
illud faciendi derelinquatur , dc passiones inclinantes ad actum illi
Et ideo in praeceptis decalogi non debuit solum prohiberi actus
1llicitus, sed etiam concupiscentia illicitarum rerum. Ad . R. qu bd peccatum cordis &operis quando coniunguntur, sunt unum peccarum: sed quia quandoque in corde peccatur non perueniendo ad actum , tunc peccatum cordis peccato exterioris operis distinguitur; & ideo etiam diuerso praecepto prohibetur.
matiua praecipiunt aliquem actum bonum : bonum autem consurgit ex diuersis coadunatis ad persecti nem suam, quod est ex una & tota
causa. Et ideo hoc ipso qubd ali- 'quis bonus actus praec/pitur , Omnes conditiones implicantur, quae ad bouitatem requiruntur. Et ideo praecepta astirniatiua non fuerunt distincia circa idem genus, peς prae ccpthim operis & cordis. Peccatum autem quod praecepto negativo prohibetur ,contangito m-C A p. XX. ms 37. ni fariam ex sngulis desessibus : 3e ideo ad diuersa quae postant peccatum inducere , possunt diuersa praecepta ordinari. Ideo tamen potius peccatum furti, & moechiae hoc modo variatur Perdiuersa praecepta ι quam homicidium vel alia peccata; quia bonum inquantum in se est, mouet concupiscentiam : obiectum autem
furti Sc moechiae est aliquod bonum temporale. Vnde etiam per se concupiscentia horum, sine progressu ad actum , habet quandam delectationem , quod non coiitingit in homicidio, cuius obiectum est nocumentum illatum proximo ; quod de se horrorem potatis quam delectationem facit.
Ad s. R. qubd non potest licite possideri domus proximi, nisi d
minio translato in alterum; & tunc desinit esse proximi. Et ideo non simpliciter prohibetur concupis.centia domus, sed concupiscentia domus proximi, cinn ipsum concupiscentiae nomen, quia intentionem desiderii dicit ; in quandam si perfluitatem sonare videtur, dc ita
Ad 4. R. quod lex non datur nisi
rationem habenti: unde illa concupiscentia tantum directe praecepto legis prohibetur , quae ad rationis consensium pertingit, quae peccatum mortale cst. Concupiscentia autem quae est in primis motibus, non est contra legem , sed praeter legem ; & ideo peccatum veniale est. Lib. 3.Itati dist. o. an. I. simile
I 2. q. oo. an. ad quintum. E 2. q. I 22. an. s. ad quartum.
Non concupis es. Videtur qubdlex vetus non fuerit bona ; dicitur
290쪽
iudicia in quibus non sed lex non dicitur bona nisi propter bonitatem praeceptorum quae continet, ergo lex verus non fuit bona.
a. Ad bonitatem legis pertinetqubd sit possibilis ad obseruandum:& secundum naturam & secundum humanam consectudinem : sed hoc non habuit lex vetus , dicit enim Act.i3. Petrus , quid tentatis imponere iugum Io, super ceruicem discipulorum , quod neque nos neque patres nostri portare po-. tuimus srgo videtur quod lex vetus non fuerit bona.
Rom. r. sed contra est quod dicitur , Lexv. I x. sancta est, mandatum sanctim iustum er bonum. Dicendum quod lex vetus bona fuit: sicut enim doctrina ostenditur esse vcra ex hoc quod consonat rationi rectae ita etiam lex aliqua ostenditur esse bona ex hoc quod consonat rationi.
Lex autem vetus rationi consonabat , quia concupiscentiam reprimebat , quae rationi aduersatur, Ut patet in textu.
Ipsi etiam omnia peccata prohibebat , quae sunt contra rationem; Vnde manifestum est quod bona erat. Et haec est ratio Apostoli, R 13.7. Condelector linopau) Iegi Dea secundum interiorem hominem. Et iterum, Rom. ν. Θη ent o legι quoniam bona e f.
v to. Sed notan)um est quδd bonum sonitin diuersbs gradus habet : est enim aliquod bonum perfectum, & aliquod bonum imperfectum. Perfe-
ω quidem bonitas est in his quae
ad finem ordinantur, quando ali
quid est tale quod per se est sussi
ciens inducere ad finem. Imperfectum autem bonum est quod operatur aliquid ad hoc qubd perueniatur ad finem e non tamen sus cit ad hoc quod ad finem perducat; i P. XX. 's. I7 a8s sicut medicina perfecte bona est, quae hominem sanat ; imperfecta autem est quae hominem adiuuat, sed tamen sanare non potest
Est autem sciendum quod est alius finis legis humanae , & alius
legis diuinae : Legis enim humanae finis, est temporalis tranquillitas finis. ciuitatis; ad quem finem peruenit lex cohibendo exteriores amas, quantum ad illa mala quae possunt. perturbare pacificum s Mum civ tatis. Finis autem logis diuinae est perducere hominem ad finem felicitatis aeternae; qui quidem finis impeditur per quodcumque peccatum ;& non solum per actus exteriores , sed etiam per interiores. Et
ideo illud quod susscit ad pei fectionem legis humanae ut scilicet peccata prohibeat & poenam apponat ) non sufficit ad perfectionem legis diuinae: sed oportet quod hominem totaliter faciat idoneum ad participationem felicitatis aeternae;
quod quidem fieri non potest nisi per gratiam spiritus Sancti, per
quam diffunditur charitas In cordibus nostris , quae legem ad I plet. Hanc autem gratiam lex vctus conserre non potuit, reseruabatur enim hoc Christo, quia ut dicitur, Lex per Mosin data est, gratia oe veritas per Isum Chrissum facta est. It V inde est quod lex vetus bona quidem est, sed imperfecta, secundum H ιν :illud , Nihil ad perfectum adducιt '.
Ad i. R. qtidd Dominus loquitur ibi de praeceptis caerenioni alibus, quaequidem dicuntur non bona , quia gratiam non confercbant, perquam homines a peccato inu darentur : cum tamen per huiusm