장음표시 사용
321쪽
cepto non eadunt, nisi inquantum habent aliquam debiti rationem Est autem duplex debitum, unum quidem secundum regulam ratio- nis aliud autem secundum regulam legis determinantis: sciat Philosophus distinguit duplex iustum, scilicet morale & legale. Debitum autem morale est duplex , diebit enim ratio aliquid faciendum vel tanquam necestarium , siue quo non potest esse ordo virtutis e vel tanquam utile ad hoc γλd ordo virtutis melita conso ueriit. Et secundam hoc quaedam moralium
praecis E praecipiuntur , vel prohi-
Dentur in lese , sicut Non oecides,
ου furtum facies. Et haec propriό
dicuntur praecepra. Quaedam vero praecipiuntur, Vel
prohibentur , non quasi praecise debita, sed propter melius. Et ista possunt diei mandata , quia quandam inductionem habent & persit
sonem ut paret in textu . Debitum autem ex determinatione legis, in rebus quidem humanis pertinet ad iudicialia e, in rebus autem diuinis ad caeremonialia; quainuis etiam ea quae pertinem ad poenam vel praemia, dici possint testimonia, inquantum sint Protestationes quaedam diuinae iuuitiae.
Omnia ured praecepta imis ponsunt dici iustificationes, inquantum sunt quaedam executiones legalis iustitiae. Possiant etiam aliter mandata ἱ raeceptis distingui, ut praecepta dicantur quae Deus per seipsem iusist tmandua aurem quae per alios mandauit, ut ipsem nomen sonare .videtur. lEx quibiis omnibus apparet '
nentur sub moralibus, caeremonialibus , & iudicialibus : Alia verbnon habent rationem praeceptotum, sed ordinantur ad praecept rum obseruationem. Et per hoc patet R. ad argumcntum. 1 a. q. sy. an s. Exo DI Cap. 11. v. χ' Decimas tuas non tardabis reddere.
tudinem aliqui deobligantura iure reddendi decimas I magis est enim accipere decimas quam non dare : sed propter consuetudinem in aliquibus terris aliqui milites accipiunt decimas, & hoc ab Ecclesia
toleratur , ergo multo magis propter consuetudinem aliqui deobligantur , ut decimas non soluant,
Sed contra , ius diuinum non aboletur per dissuetudinem e sed decimae debentur de iure diuino; 'ergo per dissuetudinem non aboletur ius reddendi decimas ; tenen tur ergo homines xeddere decimas,
contraria eo uetudine non Ob-ἐstante. ' L
l Dicendum quδd ea quae sunt de
iure positiuo , per dissuetudinem abolentur ; ea verb quae sunt a iure naturali, vel de iure diuino, nulla dissuetudine aboleri possunt: Nulla enim dissiletudine fieri potest vestistitum furari, vel Moechari. Est ergo considerandum ad propositam quaestionem , virum dare decimas, sit de iure iuuino, vel de iure positivo humano. Ius autem diuinum in nouo dc in veteri Testa. mento continetur. Et quidem non apparet in nouo Testamento Hi- diuino. Diuiligis by Coral
322쪽
quod praeeeptum datum de deci- i molatale: si elii in morale est , ad .mis luendis , in doctrina dico, Euangelica vel apostolica Quod
a v.13. enim dicitur , de solutione deciamarum, hoc oportuit facere, dcit. la non omittere Et quod dicit hoc omnes tenemur, & omni tem- .pore, nulla obstante contraria consteti idine. Sed hoc non videtur quia ratio naturalis non dictat ma- .gis quod homo ministris Dei detirora. Phari us Decimas do omnium i decimam, quam undccimam I vel nonam partem fructuum. Si autem sit praeceptam iudiciale, non tenetur ad decimas dandas : sicut non tenentur omncs ad iudicandum secundum iudicia in lese -- teri conscripta ; quia illa, tuincialia praece a iant specialiter. illi populo data, consideratis conditionibus,
eius ὴ non enim eadem omnibus expediunt. .
Si autem sit praeceptum caerem niale , non solii non obligare . sed etiam obseruatum induceret in peccatum)peccaret enim si quis agnum paschalem immolaret , quia, post aduentum veritatis cessauerunt figurae. Dicendum est ergo quod quaedam praecepta legis sunt pure m ratia , ut, non occides , non furtum facies. Quaedam autem put. sunt caeremonialia , ut immolatio paschalis agni , & circuncisio b quae- .dam autemst medix secundum . aliquid moralia, dc secun ali- . quid . caeremonialia di, sicut praeceptum de . obseruatione sabbati estino se , quantum ad hoc quod aliquod .lculus quieti deputetur ad
vacandum diuinis, hoc enim ratio
Laturalis: habet. Sed quδd dies Gptima sit deputata, hoc est ex deis
terminatione Dei, propter. aliquami figulam ; unde hoc. : est caeremO-
bic ergo praeceptum de decimis' persoluendis est quidem secundum
.al id morale , ut scilicet qui Pin
possideo , magis videtur ad statum veteris Testamenti pertinere, quam obseruantiae noui Testamenti for-
reorum mam imponere. genus In veteri autem Testamento tri-
plex genus praeceptorum erat. illesti enim erant praecepta moralia , quaedam iudicialia, quaedam Caeremonialia. Praecepta moralia sunt quae sunt indita naturali ratio-:ni, ad quae homines omni tempore
obligantur; ut Honorapa reme matrem, non Moechab is , non furtum faciet, & similia. Praecepta autem
iudieialia sunt, per quae iudicia exe .cebantur , puta , si quis furatur
Vt amouem, redderet quatuor. Et huiusmodi praecepta non sunt in- .dita naturali rationi; non enim ra-
,rio naturalis habet quod ille qui: furatur ovem, magis reddat quatuor quam tres vel , nam et sed i
men per huiusimodi praecepta determinatur morale praeceptutu
labet enim ratio naturalis qu4d ille qui furatur debeat puniri; sed quod tali pimia puniatur, hoc determinatur per praeceptum iudaei te. Praecepta autem caeremonialia veteris legis sunt quae pertinent ad obsecitantiani diuini cultus , resent dinata ad figurandum aliquod futurum; sicut immolatio agni paschalis figurabat occisionem cinia
Est ergo considetandum virum Praeceptum do decimis persoluendisiit morale, claudiciale, vel sere-Diuili eo by Oste
323쪽
toto populo diuino obsequio vacant , stipendiis populi sustententur: sicut & qui in aliis officiis Reipublicae seiuiunt; a populo sustentantur. Et secundum hunc modum proponitur hoc praeceptum in no- με - Testamento, Dignus est opera ε
Sed quantum ad determinatum numerum decimae, non est de iure naturali , neque est praeceptum morale ; sed est caeremoniale, inquantum refertur ad figurandum aliquid circa Christum. Vel etiam est iudiciale secundum conuenientiam ad illum populum , in quo
nultitudini ministrorum, tali taxatione opus erat ad ministrorum Dei sustentationem. Sic ergo hoc commune , quod
est prouidete ministris Dei in nece sariis vitae, est de iure diuino quasi murale praeceptum, & de iure naturali existens. Ad quemlibet avritem principem , qui potest Ieges
condere pertinet ius naturale commune, per ius positiuum determinare. Nihil enim est aliud ius po- . stiuum quam determinatio iuris naturalis : sicut ius maturule habet bd malefactor puniatur 3 sed qu)d tali poena puniatur , hoc determinatur per ius positiuum. Quia ergo eccleua habet potestatem condendi legem in his quae pertinens ad cultum Dei , potuit per ccclesiae statutum taxari quantitas eorum quae sunt danda ministris Dei a populo. Et ut esset quaedam emisonantia rumi δέ veteris Testaesenti , statuit ecclesia ut ta- tio veteris Testamenti seruaretur etiam in nouo. Vnde omnes tenentur d dcciuias, velint nolint.. XXII. 29.
i. Posset autem e lesia statuere, si causa subesset , vel in maiori, vel in minori numero, puta qubd daretur octava, vel duodecima, scut& qubd detur decima. Paret ergo qubd nulla consuetudo contraria soluit hominem ab obligatione reddendi decimas; quia haec obligatio laudatur supra ius diuinum , & supra ius naturale. Vnde semper tenentur homines reddere decimas, s ecclesia exiganetiam contraria consuetudine non obstante.
Et in terris , in quibus est consuetudo quM decimae soluantur, ipsa conruetudo quasi expostulae
decimas I Vnde pecearet qui non redderet. Sed in terris'. in quibus non est consuetudo communis . quod decimae denrur , & ecclesia, non petit; videtur ecclesia remittere, dum dissimulat: & ideo homi-ner in terris illis non peccant decimas non dando. Durum enim sit dicere qubd omnes homines Italiae & orientalium partium damnarentur , qui decimas non sol
Et huiusnodi argumentum pos- sumus ab Apostolo accipere , cui . deberentur necessaria victiis ab his, quibus praedicabat, tamen
non accipiebat, nec tamen peccabant qui ei non dabant , alioquin mala cum eis egisset non accipiendo ; praesertim cum ipse dicat, Non
enim I bterfugi, quo minus amun- v'tiarem vobu omne consilium Dei. Et
ideo Apostolus non exigebat quod sibi debebatur, ne daretur aliquod-' offendiculum Euangelio , ut ipse: ibi dicit. Vnde non bene facerent
rectores ecclesiarum , si in terris
324쪽
,io EXODI CAp. XXII. crcap. 23
non est consuetudo dari, si prob itur , ergo inconuenienter traduntur biliter crederent quod ex hoc scandalum nasceretur.
Ad illud ergo quod in contrarium obiicitur, dicendum qubd milites qui accipiunt dccimas in aliquibus terris, non habent ius accipiendi decimas i, hoc enim ius est spirituale debitum ministris Dei; unde non cadit in laicam personam. Sed res illae temporales, quae ι iure exiguntur , ex concessione Ecclesiae,datae sunt aliquibus militibus propter aliqua seruitia quae fe- alia praecepta moralia praeter de-
Dicendum quod praecepta iudicialia& caeremonialia ex sola institutione vim habent ; quia ant quam instituerentur , non videbatur referre virum sic vel aliter fi
ret : sed praecepta moralia ex ipso dictamine naturalis rationis efficaciam habent , etiamsi nunquam in lege statuantur. Horum autem triplex est gradus nam quaedam sunt communissima&cerunt ecclesiae:scut dc Ecclesia po-iadeo manifesta, quM editione non test remittere ipsos fructus, quide-iindigent: sicut mandata de dilectiobentur pro decima: non tamen re-ine Dei & proximi, quae simi quasi mittit ius exigendi decimas , necffines praeceptorum : unde in eis tollit debitum reddendi. I sib. nullus potest errare secundum i R. art. 3, dicium rationis. Quaedam verb sunt magis dete minata , quorum rationem statim
EXODI. Cap. XXIII. υ. 1. qui liber Miam popularis potest
Nec in iudicio , plurimorum a ui L cioribus citc huiusnodi continc sententiae , ut a sero devies. iudicium humanum perverti; huiusinodi editione indigent: dc
Vl dςxur quod inconue- haec sunt praecepta decalogi
nienter distinguantur alia Qi x sam verό sunt quorum ra- moralia praecepta legis tio non est adeo cuilibet manifesta, praeter Decalogum quja dicitur, in sed selum sapientibus : α ista sunt duobus p .eptis charitai s pendet om- praecepta moralia saperaddita d nis sex er Propheta : sed haec duo calogo, tradito a Deo populo per praecepta explicantur per decem Moysen & Aaron. praecepta decalogi 3 ergo non Se d quia ea quae sent manifesta, oportet alia praecepta moralia tra-ssunt principia cognoscendi eorum dere. quae non sunt manifesta , alia prae- 1. Praecepta moralia a iudiciali- cepta moralia superaddita decalogo, bus&caeremonialibus distinguun- reducuntur ad praecepta decalogitur et sed determinationes commu-sper modum cuiusdam additionis ad
nienter distinguantur alia moralia praecepta legis Maiih. praetor Decalogum , quja dicitur , innium praeceptorum moralium pertinent ad iudicialia & caeremonialia lyraecepta: comunia autem praecepta moralia sub decalogo continentur,
'ci etiam decalogo praesupponun- ipsa ut patet in textu. Ad i. R. quod ad dilectipnem Dei& proximi ordinantur quaedain praecepta decalogi secundum manifestam rationem debui: Alia ve-Diuitigod by Corale
325쪽
tb secundum rationem magis ocis cultam. Ad a. R. qudd praecepta caeremonialia& iudicialia sunt determinatiua praeceptorum decalogi ex vi institutionis, non autem ex vi naturalis instinctus, sicut praecepta In talia superaddita. 12.
E x o v I Cap. 23. v . 3. Pavefis non misereberis in iudicio.
non habeat peccatum acceptionis personarum , nam diciturae ι φ'-iudicando esto pupillis misericori sed videtur esse accipere persen pauperis ἔ ergo acceptio personarum in iudieiis non est peccatum.
Sed eontra est quod dicitur, Vers. i.
Exoni Cap. 2s. v. usi videris a m odientis te iacire sab onere, nonpertransibis, sed Aublevabis cum eo.
O Vando asinus iacet sub onere
& non potest ei aliter subu nisi in casu isto, nisi per aduenientcs subueniatur ; ideo tenentur iuuare. Non autem tenerentur , si posset aliunde remedium asserri.
cipere persenam in iudicio non est bonum. Dicendum quM iudicium est amas iustitiae prout iudex ad aequalitatem iustitiae reducit ea quae inaequalitatem oppositam facere possunt : Personarum autem acceptio inaequalitatem quandam habet, inquantum attribuitur alicui aliquid praeter proportionem sitam, in qua consistit inaequalitas iustitiae. Et ideo manifestum est qubd per personarum acceptionem iudicium
Ad argum. R. qubd homo in iudicio debet pauperi subuenire quantam fieri potest tamen sine
laesione iustitiae. 12. q. 6 .a . Exoni Cap. 23. v. 4. Si oecurreris bovi inimici tui, cte.
Exo DI Cap. 23. v. f. Insontem π iustum non occides.
casu interficere innocentem nam in genere peccatorum quae contra proximum committuntur, tantb maius videtur aliquod esse peccatum, quantb maius nocume tum insertur ei in quem peccat zsed occisio psus nocet peccatori quam innocenti, qui de . miseria huius vitae ad coelestem gloriam transit per mortem ἱ eum ergo liceat in aliquo casu peccatorem Occidere , multb imagis licet occidere innocentem vel iustum
1. Illud quod fit secundam ordinem iustitiae, non est peccatum: sed Ju ndoqile cogitur aliquis secunum ordinem iustitiae occidere innocentem , puta clim iudex civi debet secundum allegata iurucat condemnat ad mortem eum quem
scit innocentem, pet falsos testes coniuchum Et similiter minister qui iniuste eondemnatum occidi obediens iudiei ; ergo absque Pe caro potest aliquis occidere inno
326쪽
duplicitet considerari potest : uno i asserunt nocentem.
modo secundam se ; alio modo per comparationem ad aliud. Secundum se quidem considerando hominem, nullum occidere licer ; quia in quolibet etiam peccatore, debemus 'amare naturam quam fecit. Deus ; quae per occisionem cot rumpitur. Sed occisio peccatoris licita .. per comparationem ad bonum commune, quod per peccatum corrumpitur. Vita autem iustorum est conseruatiua & promotiua boni communis quia ipsi sum principalior pars multitudinis : de ideo nullo modo licet occidere in
Ad I. R. qudd in pensanda grauitate peccati, magis est consideran
dum id quod est per se , quam id
quod est per accidens. Vnde ille qui occidit iustum, grauius peccatqu in ille qui occidit peccatorem: primδ quidem quia nocet es quem plus debet diligeret; & ita magis
contra charitatςm i agit. Secundd.
quia iniuriam infert ei qui est minus vinus , & ita magis contra iustitiam agit. Tertio quia priuat communitatem maiori bono. Quarto quia magis Deum contemnit. Qi autem iustus occisus ad gloriam perducatur a Deo, per accidens se habet ad occisionem.
quem Innocentem esse , qui falsis testibus conuincitur , debet diligentius examinare testes, ut inuo ni tu occasionem liberandi, innoxium. Si autem hoc non potest, de bet eumsuperiori relinquere iudicandum. Si autem nec hoc potςst, non peccat secundum allegata se tentiam ferens ; quia ipse non oc-
cidit innocentem , sed illi qui eum.
Minister autem iudicis eoiaem-nantis innocentem,s sententia intolerabilem errorem contineat, non debet obedire , alias excusarentur carnifices qui martyres Occiderunt. Si vero non contineat manifestaininiustitiam. non peccat praeceptum. . exequendo quia ipse non habet discutere superioris sententi na, nec ipse occidit innocentem ', sed iudex. cui ministerium exhibet. 22. q. 6 .
Exoni Cap. 23. v. 3. accipias munera, qua excaecant etiam prudentes.
ΡRudentia corrumpitur per paso
siones , Ut patet in textu. Er, species decepit te , eoncupiscentia
subuertit cor tuum. 22. q. AT. an. 16.
Idem locus explicatur supra M.
a 8. v. 22.Crinfra Prou. 22. . T. . . q. ι87. arr. q. ad fuartum. Exo DI Cap. LI. v. 9 Peregrino molestus non eric
Exon I Cap. 23. v. M. Tribui viribus per singulos a os mι festa celebrabitis. xTIdeturquδd homines non te-V neantur ad oblationes ex necessitate praecepti r, non enim homines tempore Euangelii tenentur ad obseruanda caeremonialia Praecipia veteris legis, sed oblationes osserre ponitur inter praecepta veteris legis ut patet in textu , nam po stea iubditur , Non apparebis in
conspectu meo vacuus , ergo ad oblationes non tenentur nunc homia. Dan. is
327쪽
nes ex necessitate praecepti. 1. Oblationes antequam fiant, mvoluntate hominis consistunt, ut . patet, Si ostera munus tuum ad altare; i. quasi hoc arbitrio offerentium relinquatur. Postquam autem oblationes sunt faetie, non restat locus iteratb offerendi eas ; ergo nullo modo aliquis ex necessitate praece- pti ad oblationes tenetur. Dicendu qubd nomen oblationis, commune est ad omnes res quae in
cultum Dei exhibentur; ita quod si aliquid exhibeatur in cultu diuinu, quasi in aliquod sacrum quod inde neri debeat, consumendum ; dc oblatio est , & sacrifici uiti. Vnde
. dicitur, Ostieres totum arietem in in-emq.mseuper altare. Oblatio est Domi-- , odor suauisimus vi&mae Dei. . Et, Anima cum obtulerit oblationem
sacri uis Momino , simila erit eius
- Si vero sic exhibearur ut int grum maneat, diuino cultui deputandum , vel in usus ministrorum expendendum , erit oblatio 8c non sacrificium. Hiuusmodi ergo oblationes de sui ratione habent quod voluntarie offerantur. Secundam . illud , Ab homine qui re tironeus, accipietu eas. - Potest tamen contingere quod aliquis ad oblationes teneatur quadruplici ratione. Primὸ quidem ex praecedenti conuentione , sicut cum alicui conceditur aliquis sun- dus ecclesiae, ut certis inmporibus: cenas oblationes faciat; quod in men habet rationem censiis. Secun- o propter praecedenteiri deputa- 'i tionem , siue pmmissionem ; sicut . eum aliquis offert ἡonationes inter uiuo ves tam rclinquit testamendito acclesiae aliquam rem zmobilem
P. XXIII. ins t ri vel immobilem, in posterum sol
uendam. Tertio modo propter ecclesiae necessitatem, puta si ministri Ecclesiae non haberent unde susten- tarentur. sectario propter consuetudinem, tenentur enim fideles in aliquibus selemnitatibus ad aliquas oblationes consuetas. Τamen in in his duobus vltimis casibus remanet oblatio quodammodo vo-Iuntaria ; scilicet quant sim ad qua titatem, vel speciem rei oblatae. Ad i. R. quod in noua lege homunes non tenentur ad oblationes, causa solemnitatum legalium ; sed ex quibusdam aliis caiisis, ut dictum est. Ad i. R. quod ad oblationes faciendas tenentur aliqui , de antequam fiant Sicut in primo, & tertio, dc quarto modo) de etiam postquam eas fecerint per deputationem, siue promissionem. Tenentur enim realiter exhibere quod est ec- .esesiae per modum deputationis
Nota quod illi qui oblationes de- 'bitas non reddunt, possunt puniri per subtractionem Sacramentorum non per ipsum sacerdotem cui sunt oblationes faciendae , ne videatur 'pro Sacramentorum exhibitione
aliquid exigere ; sed per superiorem
aliquem. 22. q. 36. art. 1. LExoni 'Cap. 23. m. Ise
328쪽
3 4 Exa DI Cap. 23. v. Istis Non coques haedum in iacta muris με.
FTsi boedus occisus non sentiat
qualiter carnes eius coquantur
tamen in animo decoquentis ad quandam crudelitatem pertinere videtur, si lae matris quod datum est ei pro nutrimento , adhibeatur ad consumptionem carnium ipsius.
Vel potest dici quod gentiles in
solemnitatibus idolorum taliter carnes hcedi decoquebant ad immolandum vel ad comedendum; &ideo postquam praedictum fuerat de solen nitatibus celebrandis in lege, labditur textus. Figuralis autem ratio huius prohibitionis est , quia praefigurabatur quod Christus qui est hoedus propter similitudinem carnis peccati, non erat a Iudaeis coquendus , id est, occidens in lacte matris, id est, in tempore infantiae. Vel significariu qudd hoedus, id est, peccator, non est coquendus in lacte matris, id est, non est blanditiis deliniendus. n. q. IOA. an. s. ad quamin. Exo DI. Cap. 23. v. 2Ο. Ecce ego mittam Angelum meum qui praecedat te.
sterium non mittantur ἔ Ο-nis enim missio est ad aliquem determinatum locum : sed actiones intellectuales non determinant alia Iem locum , quia intellectus abisrahit ab hic & nunc : cum igitur actiones angelicae sint intelle a-
tia, videtur quia Ameli ad suas
actiones agendas non mittantur x. Ccaelum empyreum est Ioeus pertinens ad dignitatem Angelorum i si igitur ad nos mittantur in ministerium, videtur qubd eorum
dignitati aliquid depereat, quod est
Ministrare est inferioris, unde dicitur , maior est qui recumbit, an ille ministrat, nonne qui recumbit Sed Angeli sunt maiores
nobis ordine naturae ergo non mit tuntur in ministerium nostrum.
Dicendum quδd ille mitti dicitur, tui aliquo modo ab aliquo proce-it . ut incipiat esse ubi prius non erat; vel ubi prius erat per alium modum. Filius enim , aut Spiritus Sanctiis mitti dicitur, ut a pa-l xre procedens per originem; & in-l cipit esse nouo modo , id est, per gratiam vel naturam assumptam, ubi prius erat per Deitatis praesent tiam. Dei enim proprium est ubique esse; quia cum sit uniuersale
agens , eius virtus attingit omnia entia; unde est in omnibus rebus. Virtus autem Angeli, cum sit particulare agens, non attingit totum
uniuersum ; sed sic attingit unum, quod non attingit aliud. Et ideo ita est hie qudd non alibi. Manifestum est autem quδd creatura corporalis per Angelos administratur: cum igitur aliquid est fiendum per aliquem Angelum circa aliquam
creaturam corpoream, de nouo ap
plicatur Angelus illi eorpori sua virtute. Et sic Angelas de nouo incipit ibi esse: & hoc totum procedit ex imperio diuino. Vnde se
quitur qubd Angelus a Deo mitis
Sed actio quam Angelus missus ἶ exercet, procedit a Deo sicut apris
329쪽
rio principio, cuius nutu & auctoritate Angeli operantum, & in Deum reducitur sicut in ultimum finem.
Et hoc facit ratione ministerii: nam minister est sicut instrumentum intelligens : instrumentum autem ab alio monetur, & eius actio ad aliud ordinatur. Vnde actiones Angelorum ministeria vocantur , dc propter hoc dicuntur in ministerium mitti.
Ad i. R. quod aliqua operatio dupliciter dicitur intςllcctualis uno modo quasi in ipso intellectu
consistens, ut contemplatio. Et talis operatio non determinat sibi locum. Alio modo dicitur aliqua actio intellectualis , quia est ab aliquo intellectu regulata & imperata. Et sic manifestum est quod ope rationes intellectuales interdum determinant sibi loca. Ad a. R. quod coelum empyreum pertinet ad dignitatem Angeli secundum congruentiam' quandam; quia congruum est Vr supremum corporum, naturae quae est supra
omnia corporae attribuatur. Non
tamen Angelus aliquid dignitatis accipit a coelo empyreo : M ideo quando actu non est in coelo empyreo , nihil eius dignitati subtrahi Iur , scut nee regi quando non actii sedet in regali solio, quod congruit eius dignitati.
actionibus exterioribus ministrant principaliter Deo , & secundario nobis ; non quia nos sumus superiorescis simpliciter loquendo: sed quilibet homo vel Angelus dAuan tum adhaerendo Deo, fit uncis spiritus cum Deo, est superior omni
creaturae.. . I. q. Ira. art. I.
Hic est Ianguis fingeris. Q Anguis Christi duplichea est ho
ominibus exhibitus I primo quidem in figura, ut patet in textu; Ω-cundo in rei veritate videlicet in sacramento altaris. Explicatur infra 'Esaia. 37. v. 14. Ex. 3. p. quo. 73.
Dabo tibi habulia lapideasc legem aemandata quae scripsi.
V Idetur qubd non fuit necessarium legem scriptam tradi, . maximὶ de aecem praeceptis i caenim quae sunt naturaliter scripta in intefleetia speculatiuo , nulla scientia in scripturam colligit: sed decem praecerta sunt naturaliter scripta in intellcctu practico , ergo. a. Scriptura videtur esse inuenta ad succurrendum i bilitati memoriae : sed alia praecepta legis , quae non sunt ita scripta in corde hominis sicut iudicialia, & caeremonialia, facilius poterant tradi oblitiioni , ergo ea magis dubuerunt in tabulis Iapideis scribi. Dicendum quδd necessarium fuit
ea quae naturalis ratio dictat, qum dicuntur ad legem naturae pertinem, populo in praeceptum dari, Min scriptum redigi propter quatuor
rationes. Prim. quia per contraiian
consuetudinem, qua multi in pcccato praecipitabantur , iam apud multos ratio naturalis in qua scri-
pra erant, obtenebrata erat. Secun-
dὸ quia etsi in aliquibus vigebat in.
330쪽
ratio, tamen amor boni in eis deficiebat; unde per qirandam coactionem legis obligatoriae ad bonum inducendi erant. Tertio ut ad cpera virtutis non solum natura inclinaret , sed etiam reuerentia diuini impzrii. Gario ut magis memoria tenerentur, Bc frequentius in cogi
Ad i. R. quod passiones animae
speculativam , sicut corrumpunt existina ationem practicam :& ideo magis oportuit praecepta legis naturae in scriptis redigi, quam principia speculativa. Ada. R. qubd praecepta iudicialia & caeremonialia erant mutabilia secundiim diuersos status & conditiones hominum et sed praecepta ista legis naturae immobiliter permansula erante, in cuius sisnum in tabulis lapideis Dcus ea scribi volui ζω' Nota qubd ista praecepta omnibus indita erant in naturali cognitione : dc ideo in huius signum Deus toti populo per se ea edidit. Sed propter multos qui secundum palliones vivunt, in quibus iudicium rationis obtenebratur; voluit ut per sapientiores, in quibus iudicium rationis viget, in aliis cogniario horum praeceptorum conseruaretur: & ideo scribi ea voluit. Lib. dist. I. Dabo tibi duas tabulas. Videtur
qubd Christus doctrinam suam debuerit scripto tradere ; scriptura enim inuenta est a 3 hoc quod doctrina commendetur memoriae in
futurum: sed doctrina Christi duratura etat in aeternum, secundum, illud , Caelum cr terra transibunt, ver a autem mea non transibunt , e
P. XXIV. 'νι tirgo videtur qubd Christus debuerit
suam doctrinam scripto mandare. 2. Lex vetus fuit scripta , ut patet in textu , ergo videtur qubdetiam Christus doctrinam suam scribere debuerit. Dicendum conueniens fuisse Christulti doctrinam suam non scripsisse. Primo quidem propter dignitatem ipsius , . excellentio ienim doctori excellentior modus doctrinae debetur, εc ideo Christo tanquam excellentissimo doctori
hic modus competebat, ut doctrinam suam auditorum cardibus imprimeret. Secundo 'propter excellentiam doctrinae Christi, quae literis comprehcndi non potest, secundis illud , Sunt m aba multa 7 4 fecit Iesus, quae si Ieribantur ρeν vh vi singula . nec ipsum arbitror mundum
capere posse eos qui fribendi seunt libros. Quos non spatio locoui credendum est mundum capere non posse, sed capacitate legentium comprehendi fori Enon possent. Si autem Christus scripto doctiinam suam mandasset , nihil altius de eius doctrina homines aestimarent, quam quod scriptura contineret. Tertiὸ ut ordine quodam , ab ipso doctrina ad omnes perueniret, dum ipse scilicet discipulos suos imme diate docuit; qui postmodum alios verbo dc scripto docuerunt. Si autem ipsemet scripsisset, eius doctrina immediate ad omnes peruenis
Ad i. R. qudd sicut Aug. dicit,
omnibus discipulis suis tanquam membris sui corporis Christus caput est. Itaque cum illi scripserunt quae ille ostendit S dixit, ne
quaquam dicendum est quod ipse non scripserit ; quandoquidem