Novus orbis. id est, Navigationes primæ in Americam : quibus adjunximus Gasparis Varrerii discursum super Ophyra regione. Elenchum autorem versa pagina lector inveniet

271쪽

lis & eorum Domino sucepti, iis ostenderunt septem aut octo flumina, ex quibus se aurum extrahere dicebant. Hispani una cum Indis ex omnibus illis fluminibus aurum ex-

'traxere, cinditia praedictorum fluminum attulere,& cum eisdem Hispanis dictus Coateticamat misit ad me nuncios suos, quibus se ac provinciam suam Regali Majestatis vestrae servitio offerebat eisdem ad me

misit quaedam aurea emblemata VesteS, quibus incois illius provinciae maXime utuntur. Vltimi vero accessere ad aliam provinciam Tuchitebeque nominatam, quae eo

dem directo vergit ad mare per duodecina leucas a provincia alinalte beque, in qua iam superius dixi inventum fuisse auruim& incolae ejusdem ostenderunt duo flumina, ex quibus pari formiter adduxere auri indi tia. Et prout ex Hispanis, qui ibi fuerant percipere potui, provincia illa est ad nnb- dum apta ad constitue 'das ibidem habitationes,, ad aurum extrahendum, et ij a Domino Muteezuma, quod in illa provincia Matina itebeque, quia illa ad praedicta magis apta videbatur, construi faceret unam habitationem pro Majestate vestra cin ea construenda omnem possibilem adhibuit diligentiam, talem, quod duorum mensium pacto eo in loco jam seminaverant sexaginta mensuras qtias negas i nivocant ex quodam semine ab eisisIVE, nuncupato, e X quo panem conficiunt, decem

menseras cicerum & cacap qui est fruetus

amygdolae similis, quo Ductu in pulierem redacto

272쪽

redacto vini loco utuntur, tantae in ea prinvincia est aestimationis, ut pecuniarum loco

Omnia in foris&ubique necesaria, eode' acquirant. Ibique binas habitationes in plas aedificari curavit, de in ahera ultra habi tationem apposuerunt stagnum, in quo erat quingentianseres ex industria ibi collocati, qui ibi sunt in maximo praecio, quia eos quo tantiis deplumant, & illorii plumis, pennis utuntur, , dicta habitatione collocarunt

ultra naillein quingenta gallinas , latra

plurima ad domesticum uirum facientia, multotiens Hispani,qui eam viderunt, ir- aramenta diligenter perpencterunt, putarunt ascendere dictas habitationes ad viginti millia Castellanorum auri. Similiter petis ab

eodem domi a Muteeguina, ut mihi aperiret, si in lutore illius maris esset fluvius ali' quis, vel sinus, quos naves illuc applicantes facile ingredi possent, &tuto in eisdem sistere, qui erub se venitus ejus rei ignarum . Quo audito, hoc saltem petii, ut mihi maris illius panno depingi curaret littora, sinus,&flumina in mare confluentia, quo postea possem mittere meos Hispanos ad perscrutandum, diligenter inspiciendum,&ipse

Muteeruma eligeret in eorum duces incolas

dictae provinciae. . Quod postea re e citi

quoniam sequent1 die mihi attulere lineo panno picta omnia maris littora, sinus fumina in illud confluentia. Ibi conspiciebatur flumen quod iacteteris magis amplum, prout ex ea figura colligi poterat, in mare proflues.

videbatur fluere inter geminos montes

273쪽

qui appellantur an myn in sinu quodam,

ubi naucleri hactenus putabant, quod divideretur provincia Mazamalc nuncupata. Dixitque quos vellem destinare. Et eo pacto 'na1 si decem Hispanos,inter quos aliqui Mari rima disciplina plurimum pollebant, tun ducibus,quos dederat Muteeruma, rogressi perlustrarunt omnia illa littora a portu Chalchiline ca, quem sanctivari appellanti ubi meis navibus applicueram, quae perlustratio ascedit ad septuaginta leucasi ultra, nullum fluvium,aut sinum ad in Venere, in quem naves possent ingredi, quamvis dicta littora habeant plura maxima, ct in omni busidis fluminibus periculum faciebant ca-nois insidentes emissa in profundum bolide, sic devenere ad provinciam uacalcaico. qua supradictus fluvius praeterlabitur, illitis provinciae dominus qui Tuch in tecta nuncupatur, illos benigne suscepit,& eisdem canoas consignari uisit, quibus flumen inredi possent, in illius fauce aquae profunitatem pdduos cum dimidio hominum status invenere etiam eo tempore, quo aquae

maxime defluxere, didio fluvio delati sunt per leucas duodecim, minor profunditas, quae dicto pacto continebatur, accedit ad sextum hominis statum quatenu3 conlectura consequi potuerunt,ascendit ulterius per leucas triginta in tali profunditate. In

ipsius fluvi ripa sunt magnae iliu imae Coloniae, Muniversa illa provincia es in plano sita,fertili ,S febus omnibus quae tellus ferre consuevit, exuberans, & gens quasi innumerabilis.

274쪽

rabilis. Hujus autem provinciae incolae non sub)1c1iuntur domino MuteeZuma, imo eius hostes sunt acerrimi. Hamobrem cum Hispani ad illum venere, illis significatum voluit, ut illi e Culva nullo modo ad suam pro vinciam proficiscerentur, quia erant eius hostes. Cum illi Hispani ad me ista relatum reversi sunt, suos cum illis mihi nuncios quondam destinavit quibus ad me quaedam aurea dedit, 'litra tygridu coria, itura ex plumis contexta, vesstimeta: similii asseruere, quo dominus corum Tuch intecta diu nomε meum audierat quoniam illi ex Puchunca, uui est fluvius Grifatuae sunt eidem maxim Iuncti amicitia eundemq; certiorem reddiderant,quod illac transi veram,&cum eisdeni fueram congressus, quia me arenae hospitio prohibebant, eorum coloniae &quemadmodum postea nos amicitiam niveramus, Scilli se sub iiderant imperio vestrae Malestatis.

Ideo ille quoque se regali Majestatis vestrae

servitio cum universa sua provincia offere-hat,rogabatq; ut illum in amicum recipere: hac tame conditione, quod incolae provinciae e Culva regionem suam nullo pacto ingrederentur,o peterem e rebus, quae in provincia illa continentur, quoniam ea omnia quae ab eo expeterem, impartiriis exequi paratus

existebat.

Postquam mihi renunciatum est ab eis Hispanis, qui ab illa provincia exploratum venerant, illam ad coloniam ibi constituendam aptam commodam, S ab eisdem portum adinventum, animo admodum istonia

275쪽

NAR ATI SEcvNDA. asssui, quoniam ab eo tempore, quoad regionem hanc applicui, sollicitus fui de portu investigando in littoribus istis, etiam ut

prope eundem invenire possem locum ap- tum ad habitationes faciendas, tamen eousq; invenire non potueram a littore incipientea humine Sancti Antonij, qui est proximus euvio Grifatuae, usque ad fluvium Pantico, qui est in littore inferiori, ubi quidam Hispani mandato Francisci de ara coloniam suam constituerant, de quibus posthac mentionem faciam, Mut melius exploratas haberem res illius provinciae dc portum antedictum, incolarum in eis degentium in nos animos, resque alias adibi habitandum conducentes, alios quoque ex meis commilitonibus ad similia idoneos cum eisdem nunciss quos uchmtecta dominus illius provinciae ad me cum muneribus destinaverat, proficisci jussi,deferentes ad eum aliqua munuscula, ab dicto Domino

laeto vultu aecepti portum denuo explorarunt,& periculum fecere, ut aliij fecerant, invenere locum idoneum ad constituendas habitationes,& coloniam deducendam in ea,

de omnibus vera mihi retulere, dixere omnia utensilia ad coloniam constitue dam adesse. Et dominum illius provinciae maxime gaudere, Magno teneri desiderio inserviendi vestrae Majestati. Quibus reversis cum ea relatione, ilico praefectum eum centum quinquaginta militibus eo destinavi ad fortilitium ibi construendum,ad

quod construendum Dominus provinciae se

obtulerat,

276쪽

obtulerat,& pari formiter domos omnes,qui bus pro nostri habitatione egeremus,4 qua eidem imponerem. Et ilico ubi coloniani locandam constitueram, se domos aedificandas curavit eis de indicavit esse stibi gratum,' quod in sua sisterent provincia,4 quod eam inhabitatidam suscipiebant. Superioribus narrationis capitulis Poten tissime Domine exposui, quod eo tempore, quo ad celebrem civitatem e mixtitan pro ficiscebar mihi obviam venerat quida magnus iotens Dominus, qui se missum a domino Muteegum profitebatur, est postea Perceperam, erat eidem sanguine Junctus, provincia, cui dominabatur erat contermina pro viliciae Muteeeturna, ejus provincia nuncupatur Aculiiacan, caput provinciae

est civitas lacu salso proxima, ex ea pellacuni ad magnam civitatem Te mixtitancano is sunt sex leucae, si quis autem pedibus proficisce e tur, habet docem leucas, hanc civitatem Testuc appellant, habet in se ultiat iginta millia domorum. Illius dominus habet ibi miranda palatia labitationes. Meschitas praeterea Moratoria magna ct optime constri icta, dominatu etiam dua-Dus alijs civitatibus, altera abest a civitate scuc spacio leucasum trium Acuturna, altera vero spacio leucasum quatuor qu haorumpa appallant ossarum quaelibet habet ad quater mille habitationes. abet praeterea dicta provincia Aculuacan pagos Mui1-las plurimas, est solum foecundissimum culturam,is tota regio, cui praeest, ab uno latere

277쪽

latere est contermina provinciae Churi ille cal, de qua diu meminimus. Hic dominus nomine Cacamin post detentionem personet domini Muteezuma a me facta tam a Majectate vestra,cui se subdiderat,quam a domino Muteeauma defecerat quamvis pluries illum monerem, ut regale servitiumri obedientiam Majestati Vestra exhibere vellet, monitus tamen is me dicto domino MuteeZuma, nunquam parere voluit. mosuperbe respondendo Hebal,quod si quis vel let ab eo aliquid ,ad provinciam ejus proficis

ceretur,& ibi experiretur,quanti esset quale foret regale servitium quod exequi tene batur Praeparaverat ut audiveram jam maximas copias maxIme belligeras, postquam illum monitionibus adducere non potui dominum Muteexuma sum allocutus, ab eo

peti; quid nobis agendum in hac re censeret, ne ille rebellionis contra nos factae poenarum expers persisteret responsum dedit, Velle eum vi expugnare. Quod erat dissicile factu, quoniam magnus dominus habebatures potens, copij maxime abundans militiae aptis.& sine maximo discrimine, millitum amisone eum expugnari posse non puta bat. Sed quia ipse Muteezum habebat in provincia illius Cacamaci plurimos exprimatibus ii cum eo morabantur, eis dabat stipendium, eos constituerat alloqui, ut aliquos ex militibus dicti Cacamacin b-Hucerent, qui postquam eis fidem nostram dedissemus, quod securi tuti essent parti

bus nostris suerent, sicque illum tuto expugnare

278쪽

116 FERDINANDI CORTEs IIgnare possemiis. Quod cita evenit, quia

dictus dominus Muteegum ita egit cum eis, quod illi induxerunt dictum acamacin, ut cum illis conveniret in dicta civitate Te scu-cu, ipsi quippe tanquam primates daret operam consulere rebus ad commodum fui Domini facientibus, maxime tristarentur, si ille aliquid faceret unde periclitari, ad ultimam internicionem dari posset. Sub hoc

praetextu in unu convenere in amplo isteganti palatio dicti Cacamacin quod est in ipso lacus littore, & eo modo aedificatu extitit, quod subtus illud canois patet iter, quod

in lacu exeunt. Ibi praeparatas canoas secreto Collocaverant,eodemq; loci plures viros disposuerant, ut si forte dictus Cacam acin obsisteret, nec se capi permitteret, eundem vicapere possent. Et cum omnes convenissent,

illi conjurati primates acamaci apprehenderunt , antequam a suis alidiretur, canoae impositum per lacum ad inagnam civitatem deduxerunt,quae ut superius dixi distat perleucas sex, quem adductum lecticae imposuere, ut tantum dominum decebat, illumque mihi exhibuere, cui ilico compedes injiciendos 5 bene custodiri mandavi,

communicato consilio cum Domino Mutee-Σuma, ipsius detenti fratrem nomine Celsitudinis vestrae provinciae illi praefeci qui

Cocuetcaci nominabatur, cui ab omnibus communitatibus,m Dominis dictae provinciae debitam obedientiam exhibendam modis omnibus curavi, tanquam suo Domino.

donec aliud per Majestatem Vestram esset

279쪽

constitutum Et ita executum est,quoniam in posterum omnes eidem paruerunt tanquam Domino, ut prius paruerant dictoCacam acin& ille omnia quae illi Maiestatis vestra no- nain mandavi, libentis 11 me: fideliter fuit exequutus Post aliquot dies transactos a captivitate dicti aca macin, dictus 'minus

Muteeaeuma omnes Domuao SproVinciarum suarum, & civitatium circumjacentium con

venire jussit, mini postquam convenere nuntia VI t, ut eo proficisci deberem, post meum adventum talia suus est . . Charissimufratres amici,diu optime nostis,o omne S, patres vestrosi majores, mihi Mantecesso

ribus meis subditos extitisse, a me labeis deni optime tentos Domnibus honori bus condecoratos fuisse, & vos quoque dia i& majoribus meis ea eghibuistis,quae boni δε fideles vasalli Dominis suis prae stare tenentur stiam arbitror vos illud ab antecesso

libus memoria tenere nostrum genus ex his

provinciis originem non ducere, sede lontaginquis provinciis huc avectam. Nam majores nostros huc adduX1 quidam eoruna Dominiis, qui eos in ea dimisit atque disce si sit,&longo post tempore redijt, .maiores nostros colonias his in regionibus4psuisse,& ex incolis uxores duxisse, ex eis liberohprocreasse invenit, adeo quod ulterius secum progredi noluerunt, nec in Dominum suscipere. At ille discedens proini sit, quod aut personaliter rediret aut alios suo nomine huc destinaret tot copijs, tali potentia&potestate, ut posset eos ad illius servitia eonta

280쪽

Constringere, Scitisque, quod eum hactenus indies expectavimus Nunc autem per ea, quae praesens eius praefectus nobis retulit de rege ei potenti Domino, quem se huc destinasse ait, ta loco unde huc adventasse profitetur, pro comperto habeo, & vos similiter tenere debetis, quod hic vere est ille Dominus quem Xpectabamus, eo maxime argumento, quia res ectus eis assirmat diu nostri notitiam illum habuisse. Sediosteaquam nostri maiores ea,quae tenebantur Dominis suis proestare, non praestitere, re sidoportet facere M 13s nostris agamus τώ-tias, quod illud, quod tam diu expectavimus nostris temporibus evenerit. Idcirco vos omnes Obtestatos velim, postquam illud quod exposui, diu vobis omnibus notum est, quemadmodum me hactenus in Domimi tentiistis,ac mihi parvistis, post hac maximo lotenti huic regi pareatis, illum H Irui nomnibus dominum habeatis. Postquam

eάzrti, illo oster dominus naturalis existit. Et illius

vice hunc ejus praefectum in Dominum habete,colite, observate, omnia tributari obsequia quae mihi hacte tu impendere soliti estis, huic ejus praefecto exhibet quonia ego pari formiter contribuere, iami bus ejus mandatis parere astringor, uiderius Omnia exequi iraestare, quae de jure Domino praestare tenemini, in quo rem mihi gratissimam facietis. Haec omnia pluribus lachrymis c majora imo trahens suspiria Corde, quam quilibet fari posset, protulit. Comitabatur reliqui omnes proceres lachry-