장음표시 사용
291쪽
aut fabricari ubique locorum omnes enim politi lapides Sacellorum ubi idola collocantur, varijs imaginibus constant tecta tigna omnia quae ibi posita cernuntur, varisspicturisvi liniamentis decor ta elaborata consistunt,& axij monstriS,figuris, trita mentis picta. Omnes supradicta turres sunt sepultura Dominorum istius provinciae. Et capellae in eisdem constructae quaelibet suo idolo est dicata, cui plus devotionis attribue bant. In hac ampla Meschita sunt tres latissimae aulae, in quibus sunt plurima idola mirae magnitudinis&altituditus, varijs figuris αart1bus sculpta, tam in lapidibus quam in tecto. Et dictis aulis insunt alia parva sacella 2ngustis portis constructa, & sacella similiter nullam continent coeli claritatem, ea sacella non ingrediuntur nisi re ligiosi, ε illi non omnes,& in illis sunt ima inesvi statuae idolorum, quamvis etiam extra, ut superius dixi, reponantur. Digniores dictorum ido lorum statuas eorum, quibus plus fidei adhibebant, suis sedibus deturbavi dejecique per gradus Sacellaque ubi constiterant mundare clustrare commisi, ea enim omnia sanguine sacrificatorum mortalium asper faeternebatitur. Ibique gloriosae protectricis Mariae & reliquorum sanctorum imagines
zollocavi Quae omnia Muteeguma incolae moleste i ulerunt, primo mihi significarunt, quod talia committere non deberem, quoniam si res divulgaretur per reliquas c5- munitates, loca, eos mihi facillime rebelles reddere possem, quia illis arbitrabantur
292쪽
exhiberi concedi, vii incolς paterentur quod sibi tales contumeliae inferrentur, suci
Censerent, nec ulterius quicquam illis exhi berent,ri fructus terrae exiccarentur, quar homines fame perire cogerentur. Eos quoti
dianis adhibitis interpretibus admonui,quo maxime decipiebantur, spem in illis idolii
Collocare,quos propriis manibus ex mam unditiis conflaverant, is os scire oportere, vinum esse Deum omnium universalem Dominum, qui Creaverat coelumis terram,
omnia alia tam visibilia quam invisibilia,qui Pari formiter illos creaverat , nos alios omnes,deumq; esse sine principio,& immor, talem, quod illi soli credere, eundemque
solum adorare, nec aliam creaturam, aut rena
aliam praeter solum Deum deberent,reliquaque alia explanavi, quae tali in re exponerescivi, ut illosa sua idololatria abducere posissem,& ad cognitionem veri summis omnipotentis Dei inducere. Omnes& potissimum MuteeZuma, responderunt, quod illi ammihi exposuerant se non esse oriundos ex hac regione, longa ante tempora majoressitos ad has provincias adventasse, fieri potuisse, ut illi sitit aliquo errore ducti in his rebus quae coIebant,cum jam diu patriam suam exissent C tertim ego qui novissime veneram, melius recordari possem quς ipsi colere de credere deberent, illis ea impartiri deberem ac eos docere, ipsique se paratos offerebant ad ea,quq ipsis tanquam meliora Proponerem. Et dictus Muteeaumavi es ij plures
293쪽
ex primatibus affuere, dum idolae saceIta dejicerem, vi dum illa mundaretur,4 novas imagines imponerem,& omnes hilari fronte ut conjicere potui. Illisque serios mandavi, ne imposterum idolis pueros secrificarent, ut prius soliti erant, quia hoc Deo pl. Max 'admodum displiceret.&Vestra Majestas suis sacris legibus prohiberet praeciperet, quod uicunque interficit interficiatur.Illico ab ea
acrificandi consuetudine abstinuerunt,& eo toto tepore qummoratus sum in ea ciyitate
nusquam visum est, pueros aliquos interfici aut idolis immolari. Imagines quibus isti fidem adhibent, sunt maioris proceritatis statu cujuslibet maximi hominis. Consciuntur ex omnibus seminibus4 leguminibus, quae ipsi in usu habent tritis mixtis insimul, illaquointeremptorum pro sacrificiis cordium anguine incorporant, quae pectore adhuc viventium extrahunt, illo ex Idosorum
corti effuso sanguine farinam humectant in tanta quantitate, quae sufficere possit ad perficiendas inagnas illas statuas, in eisdem perfectis in Gellis collocatis plurima mort Iium corda ostolunt,& similiter eisdem sacrificant 'torum finiem sanguine inde effuso illiniunt. Et prosin libet necessitate homini incumbenti habent prybria idola, more pri scorum utilium, qui su olim venerabantur idola. Ita ut pro captanto favore in bello idolum habent, pro suarum scietum cultura aliud, deinde pro re qualibet viam quae
runt, aut exoptant bonoS sortiri in cessus,
P a cipuhim idolum habent, quod venere ur.
294쪽
FER IN Asnt CORTEs 11 Hac celebri iii civitate sent multae magnae:
timete Donatis, cpropterea sunt tot egi egi Domus, quia omnes primari Domini illarum provinciarum, Qua falli Domini Mute egum in ea suas habent habitationes, &resident in ea quadam anni parte. Sunt
ulterius primi incoli civitatis ditissimi, qui similiter egregij potiuntur domibus ultra
speciosas habitationes donaus, egregios hortulos habent vari; floribus tam in superioribus quam in inferioribus habitationibus Per viam ex quatuor stratis,quibus civitaterningrediuntur, protenduntur gemini quae ductus, quoru amplitudo est ad passus duos, altitudo vero ad hominis statum, uno ex
illis invehitur dulcis aqua saporis optimi ad
crassitudinem humani corporis, quae progreditur in mediuna civitatis, ex qua bibistit, reliquis in rebus necessarijs utuntur: alter vero alveus vacuus est, dum ab uno e illis immunditias deiicere volunt ii aliurnaqua ducunt,donec mundetur 5 qaia transit per pontes propter intervalla.qviibus aqua salsa ingreditur,' egredit in , conducunt aquas prae dictas dulces ea annales quo Ddam in crassitudinem unicis magni bovis,qui eXtenduntur quantula crabes dictorum pontium, illa est onauibus incolis communis Conducunt undique aqu'm venalem canois, quam hoc passo e cannalibus accipiunt, canoas pontibus subjiciunt, in quibus stant homines, aqua canoas implent,&implentibυς satisfaciunt, similiter in omnibus
irigressibus civitatis,dc ubi exonerant canoas.
295쪽
qui locus est ad quem major pars commea tuum, qui apportantur ingrediuntur civitatem, sunt paruae casulae, quibus Iesident custodes, qui pro re qualibet i)grediente, aut illata civitati,certum quid pro vectigali reci piunt, nescio an Domino MnteeZUma pro Veniat, aut praecipuae civitati, quia hactenus non investigavi, credo tame esse Domini, quoniam in nundinis aliarum pro-Vinciarum illud vectigal visum cst colligi in
Lmolumentum Dominorum proVinCiarum.
Sunt plurimi in omnibus publicis foris istius civitatis quotidie operari , de magistri cu Juscunque artifici praestolantes, qui operas
suas conducant. Hujus civitatis incolae me liorem modum habent, .sunt subtiliores circa victum, alia domestica caeteris aliarum provinciarum civitatum, quia Dominus Muteegum semper in ea versabatur. Et omnes provinciarum Dominicillius vasalli conveniebant in eadem, propterea habebant meliorem ordinem, politiam in omnibus. Et ne longior sim in rebus istius magnae civitatis recensendis, quia tam cito me non exste direm, ulterius non sequar,
nisi hoc imum, quod in obsequi j sis victrihabent modum in Hispanis observatum, similiter in suis ordinationibus constitutionibus. Et dato , quod hae gentes sint barbar tam segregat a cognitione summi opificis communione reliquarum nationum , mirabile est videre modum ab eis in omnibus o
296쪽
a DINANDI CORTEs II Circa obsequia domestica ipsius Domini
mitatem status habebat, est aliquid scribendum, & ingenue polliceor Majestati Vestrae, uod unde incipiam ignoro, nec quomodo
ne imponere valeam,ut eorum minimam
portionem finire possim. Quia ut Majestati Vestrae alias retuli,quae barbari Domini qualis iste est potentia, aut opulentia maior hac esse potest, qui simulacra aurea argentea ex plumis & gemmis omnibus generibusqtiae stib coelo sunt in Dominio possidere posset, rimulacra aurea cargentea tam bene essigiata, ut artifex quilibet aptius aptare non posset. Ea vero quae sunt ex gemmis, humanum judicium conjicere non posset, quo instrumento tam perfecte conficiantur. a vero ex plumis talia erant, quod nec in cera, nec in rebus serici acu pictis mirabiliora fieri possent. Non valui cognoscere quan- Dominium Lim Dominium dicti Domini Muteeetuma Hutrerum eXtendebatur ille enim undique a sua magna civitate mittit nuncios cum suis mandatis per leucas ducentas, quibus omne parent,
quamvis habuisset quasdam provincias suis provincij circumdatas, quibuscum bella gerebat: ut comprehendere valui ejus Dominium erat tam latum quantae sunt universae Hispaniae, quia ad sexaginta leucas ultra Putunchan, qui est rivus Grifalvae, nuncios suos misit ad civitatem nomine Cumatan,ut illi venirent praestatum obedientiam Majestati Vestrae, quae distabat a magna civitate
per ducentasin viginti leucas Sed usque
297쪽
centum quinquaginta nostri Hispania me visum ire aussi sunt. Omnes fere Domini istarum provinciarum, maxime circumvicini resident in illa civitate pro majori parte anni, ut superius retuli. Et ut plurimum, dicti Domini habent suos filios primogeni tos ad servitia dicti Domini Muteeetuma iiquilibet eorum Dominorum suis in locis habent castra, δc in eis milites suos, tuoruni redituum, d obsequiorum collectores di moderatoreS,quae ex omnibus provincijs sibi eveniunt, computum habent de omnibus, quae quaelibet provincia contribuere obliga tur. Habent characterest figuras quasdam in papiro quam faciunt,quas ipsit intelligunt. Et quaelibet provincia habebat separatum obsequium contributiones secundum qualitatem serviiij, ita quod ad manus dicti
Domini Muteeetuma perveniebant omnia genera rerum, quae in dictis provinciis comperiri poterant, eum tam praesentes Muam absentes metuebant, quo nullos mortalium Dominos plus timeri crediderim. Habebat tam in civitate, quam extra, domos plurimas
voluptatis gratia melius constructas quam dici possit, inuete vere erant dignae magno principe, Domino. Habebat in civitate ad usum suum palatia tam latari mirabilia, quod mihi impossibile videtur magnitudinem, amplitudinem, tonitatem illorum
recensere. Idcirco me non intromittam,ut aliquid de eis enarre, sed tantum hoc unum,
quod in Hispaniis non sunt illis similia Habet aliud palatium fere non minus bonum. a. quam
298쪽
276 FERI, INANDI CORTE friquam illud, in quo erat pulcherrimum vir1darium quibusdam prospectaculis eidem insidentibus, Marmora'. reliquaque ornamenta erant ex aspide optime elaborato.
Illi palatio inerant habitationes, quibus posse sent hospitari duo magni principes cum
eorum obsequio, in hoc palatio erant decem stagna, ubi habebantur omnia genera avium aquatilium istarum provinciarum, quae sunt multa varia, omnium altilium, radu sum volucrum quae mari aluntur, erant
stagna salsae aquae, ad usum fluminibus
versantium erant aquae dulces, quas aquas quodam constituto tempore emittebant,
ut stagna emundarent, opostea suis canalibus ea replebant, ciuilibet speciei Volii-cru' impartiebantur cibum, qui eis erat proprius, ita quod illis quae piscibus nutriuntur pisces dabant, quae vermibus Vermes, inute Mayet, Mayet, quae ali)s minoribus seminibus, minora semina concedebant. Et certa refero Majestat stes rς. quod voli1cribus pisces edentibus ducentq&quinquaginta librae quotidie exhibebantur ex illis, qui in dicto salso lacu capiebantur, his alendis volucribus dabant operam trecenti viri, nulli negocio ulterius incumbentes. Erant praeterea alij ad avibus praestanda medicamina piaepositi,cuilibet stagno prospectacula imminebant, deambulatoria egregia sumptusa,quo dictus Mutee- diuina latii gratia secedere solebat In hujus palati particula tenebat homines, pueros,
Reminasque a nativitate candidos in facie,
299쪽
NARRATIO SECvs Da α corpore, capillis, supercilijs, palpebris
Habebat aliam etiam domum amplissimani de munitissimam, in quaerat latum praeri- stillum pavimetito ex crustis marmoreis egregis ornatum in modum latrunculariae tabuli eo domus erant profundae, quasi
ad statum hominis cum dimidio 8 ad magnitudinem sex passuum in quadrangulo, in medio quarumlibet istarum habitationum, cernebatur volia cris rapina vi tam quaerens a linunculo usque ad aquilam,
quotquot comperiuntur in Hispanijs, pli ra genera quae nunquam in Hispanijs visa sunt, in quolibet genere magna compia, cin qualibet istarum erat lignum, ubi
volucres residebant, Maliud extra infra rete, uni insidebant aves nocturno tempore, cum phiviosum erat tempus, in altero Verbpot rant esse exeuntes ad solem, Maera, dum aliqua aegritudine laborant, Istis omnibus volucribus pro eorun cibo gallinas impartiebantur non aliud. In eoden
palatio inferius quaedam aut magne pleiaqsunt magnis caveisi grandibus ignis fabrefacti, conjunci in eis, ut phia i
mum, Continebantur leones, tygrides,lupi, vulpes, alti varij. at omnium horum animalium tam volantium quam quadrupedum erat maxima copia, quibus ad saturitatem gallinas apponebant, ad horum animalium custodiam erant ali trecenti viri.
Erat illi alia domus,ubi plurimos viros', e- minas monstrosos, pumiliones, gibbosos, Zeadulterinos, alios maxime deformitatis
300쪽
r FERDINAND CORTE si Iviros habebat, gentis quodlibet monstri
suas obtinebat separatas habitationes,&irq- erant eorum infirmitatibus electi homines. Reliquas domus voluptatis causa costructas indicta civitate praetermitto, cum&plures
sint&diversimodae Obsequi sui ordo talis n. ha; 'x Uufςs ζi te die,quingenti aut sexcenti Muieetum incipale domum suam petebant, qui obsequium sedebant ripaciabantur per aulas, deambulatoria, quae erant in domo, cibi morabantur, non tamen ingrediebantur ad ejus conspectum, S eorum familiares, illi, qui cum eis associati erant, coupabant duo aut
tria palatii impluvia, licum maximum, &hi per diem continuum ibi moram trahebant, nec discedebant nisi adveniente nocte, eodem momento, quo discumbebat Dominus Mutee Euma, ipsi quoque discumbebant, non mimis lauta convivia eisdem apponebantur, quam eorum Domino. f miliaribus suis portionem suam impartim bantur. Penuariae cellae vinariae omnibus 'eniensibus patebant, omnibusque esurientibus 8c sitientibus cibum, potumque impartiebantur. In afferendo eidem cibo talis observabatur consuetudo, trecenti aut plures adolescentes epulas innumeras afferunt, tam in prandio quam coena, omnia genera rerum comestibilium Iam ex carne quam
piscibus, fructibus, oleribus, quae ea in regione haberi poterant, Mob frigiditatem regionis cuilibet scutellae&paropsidi accensis prunis prunarium suberat, ne epulae frigiditate deteriores fierent,& epulas eas omnes in aula